Алтай Республикасы

1 Алтай Республикасы
2 География
3 Тарихы
4 Экономика
5 Мәдиниет
6 Пайдаланған Әдебиет

Алтай Республикасы – Ресей Федерациясының құрамындағы ұлттық - мемлекеттік құрылым. Жоғары заң шығарушы органы – Әл құрылтай, ол 4 жыл мерзімге сайланатын 27 депутаттан тұрады. Жоғары атқарушы органы – Үкімет, оны төраға басқарады. Алтай Республикасы Қазақстан,Қытай, Моңғолия жерімен, сондай-ақ Ресей Федерациясының Тыва,Хакасия республикаларымен, Кемерово облысымен, Алтай өлкесіменшектеседі. Орталығы – Горно-Алтайск қаласы. Жер аумағы – 92902 км2, халқы – 201,6 мың адам (1996 жылы). Батысынан шығысына дейін – 360 км, оңтүстігінен солтүстіке дейін – 480 км. Ресми тілі – орыс және алтайтілдері. Жергілікті халқы алтайлықтар, барлық тұрғындардың 31%-ын (62 мыңнан астам адам) құрайды; қалған халықтың 62%-ын орыстар, қазақтар– 5%, украиндар – 1%, немістер 0,4%. Әкімшілік бөлінісі – 10 аудан, 1 қала, 86 ауыл мен 2 кент. Валютасы – Ресей рублі.

География
Алтай Республикасы қазақ даласына, Моңғолия шөлейті мен Сібіртайгасына ұласып жатқан Алтай тауларының солтүстік бөлігінде орналасқан. Ең биік шыңы – Мұзтау (4506 метр). Жер бедері әркелкі: биік тау жоталарының (Қатун, Солтүстік және Оңтүстік Шуй) арасын “дала” деп аталатын жазықтық не ауқымды қазан шұңқырлар (Абай, Уймон, Шуй) бөліп жатыр. Климаты континенттік: қаңтар айының орташа температурасы –12 – 31,80С, шілдеде 9 – 180С. Жылдық жауын - шашын мөлшері тауаралық қазан шұңқырларда – 100 мм-ге, солтүстік - батыс бөлігінде 1000 мм-ге жетеді. Ең ірі көлі – Алтынкөл, оның көлемі – 230,8 км, тереңдігі – 325 м. Өзендері энергия қорына өте бай. Республиканыңсолтүстік - батыс жағындағы беткейлер мен аңғарлар – қара топырақты, қалған жерлері таулық күлгін топырақты келеді. Жерінің 25%-ын орман(балқарағай, самырсын, шырша, қайың) алып жатыр. Өсімдіктердің 212 түрі кездеседі. Дала мен шөлейттің аң - құстары: зерен елік, қарсақ, суыр,манул мысығы, зорман, қосаяқ, бозторғай, құзғын мен бүркіт; биік таулы аудандарға тән жануарлар: арғалы (тау қойы), бун (тауешкі), барс (ірбіс) пен бүркіт мекендейді.

1. Административно-территориальное деление по субъектам Российской Федерации на 1 января 2010 года. Росстат (14 июля 2010).
2. Қазақ энциклопедиясы, 10 том
3. Рудой А. Н., Кирьянова М. Р. Научное и рекреационное значение великих геологических памятников Алтая: к созданию Алтайского ледникового парка // Известия Русского географического общества, 2004. — Вып. 5.