Тектоникалық құрылым және рельефтің негізгі ерекшеліктері

Жоспар
Кіріспе

1 Европа платформасы шетелдік
2 Қытай платформасы
3 Евразияның ежелгі платформалары
4 Үндіқытай жерінде мезозой қатпарлығы
5 Азияның Оңтүстік шығыс және шығыс аралдар шеті

Евразия материгінің қалыптасуының күрделі тарихы оның табиғатының барлық компоненттеріне әсерін тигізді.Бірақ ол күрделілігімен, алуан түрлілігімен және Жер бөліктерінде қайталанбайтын қарама-қарсылығымен өзгешеленетін жер беті құрылысының ерекшеліктерінде айқын көрінді.Евразия үшін жер шарындағы белгілі тектоникалық құрылымдардың және рельеф типтерінің барлығы болуы тән.
Алғы бөлімнен қазіргі материктің құрамына кіретін платформалық облыстардың материктіқ қалыптасуы мен дамуы процесінде әр турлі роль атқарғанын көрдік; Жердің ең, зор контитентінің негізін құрған Европа және Сибирь платформалары. Солардын төңірегінде Евразия құрлығының онан әрі ұлғаюы байқалды, олар осы уақытқа дейін өзінің тұтастығын және дамуыныд платформалық типін сақтаған. Басьнда бүтін болған Қытай платформасы кейін бөлшектенді, екі дербес платформалық учаскеге—Қытай-Корея және Оңтүстік Қытай суперплатформаларына бөлінді. Соңғысы едәуір қозғалмалы қалыпқа ие болды және болашақта тау құрылу процестеріне ұшырады. Аравия және Үндістан платформалары бүкіл геологиялық тарих ішінде Евразияньң қалған бөліктерінен тәуелсіз дамыды және оған біршама кейін қосылды. Олардың рельефінің қалыптасуында, сондай-ақ көтеріңкі рельеф құруға жеткізген, тектоникалық жандану үлкен роль атқарған.
Европа платформасы шетелдік Европа жерінде Скандинавия
түбегінің шығысын және Финляндияны алып жатқан Балтық қалканынан және негізгі бөлігі Совет Одағы жерінде жатқан плитаның батыс шетінен тұрады.Рельефі жөнінде оларға Швеция мен Финляндияның жазықтары мен таулы устірттері, сондай-ак Ютландия, Дат аралдары, Польша, ГДР, ФРГ солтүстік бөліктері және Нидерланд территориясын түгелдей камтитың Орта Европа қатқабатты жазығы сай келеді.

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ТЕКТОНИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМ ЖӘНЕ
РЕЛЬЕФТІҢ НЕГІЗГІ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Евразия материгінің қалыптасуының күрделі тарихы оның табиғатының
барлық компоненттеріне әсерін тигізді.Бірақ ол күрделілігімен, алуан
түрлілігімен және Жер бөліктерінде қайталанбайтын қарама-қарсылығымен
өзгешеленетін жер беті құрылысының ерекшеліктерінде айқын көрінді.Евразия
үшін жер шарындағы белгілі тектоникалық құрылымдардың және рельеф
типтерінің барлығы болуы тән.
Алғы бөлімнен қазіргі материктің құрамына кіретін платформалық
облыстардың материктіқ қалыптасуы мен дамуы процесінде әр турлі роль
атқарғанын көрдік; Жердің ең, зор контитентінің негізін құрған Европа және
Сибирь платформалары. Солардын төңірегінде Евразия құрлығының онан әрі
ұлғаюы байқалды, олар осы уақытқа дейін өзінің тұтастығын және дамуыныд
платформалық типін сақтаған. Басьнда бүтін болған Қытай платформасы кейін
бөлшектенді, екі дербес платформалық учаскеге—Қытай-Корея және Оңтүстік
Қытай суперплатформаларына бөлінді. Соңғысы едәуір қозғалмалы қалыпқа ие
болды және болашақта тау құрылу процестеріне ұшырады. Аравия және Үндістан
платформалары бүкіл геологиялық тарих ішінде Евразияньң қалған бөліктерінен
тәуелсіз дамыды және оған біршама кейін қосылды. Олардың рельефінің
қалыптасуында, сондай-ақ көтеріңкі рельеф құруға жеткізген, тектоникалық
жандану үлкен роль атқарған.

Европа платформасы шетелдік Европа жерінде Скандинавия
түбегінің шығысын және Финляндияны алып жатқан Балтық қалканынан және
негізгі бөлігі Совет Одағы жерінде жатқан плитаның батыс шетінен
тұрады.Рельефі жөнінде оларға Швеция мен Финляндияның жазықтары мен таулы
устірттері, сондай-ак Ютландия, Дат аралдары, Польша, ГДР, ФРГ солтүстік
бөліктері және Нидерланд территориясын түгелдей камтитың Орта Европа
қатқабатты жазығы сай келеді.Бұл аудандардың барлығы максималды, ішінара
соңғы мұз басу шекараларының ішінде жатыр,оларды рельефінен байқаймыз.
Мұз басу орталығына жақын орналасқан және неогентөрттік кезеңінде жарылуға
ұшыраған Балтық кристалды қалқанының түп жазығы, мұздық экзарация
турлерімен сипатталды. Балтық қалқанының шеткі бөліктерінде және Орта
Европа жазығында кат-қабатты морфо-құрылымға кондырылған мұздық-
аккумуляциялық формалар — соңғы мореналық жасалымдар, озалар және т, б.
таралған. Балтык және Солтустік теніздердің жағаларында, мұздықтардан
кейінгі трансгрессиялар нәтижесінде пайда болған аккумуляциялық жазықтар
таралған.
Қытай платформасы шегінде кембрийге дейінгі фундаменттің үстінде
таралған қатпарлы-жақпарлы және жақпарлы.таулар, ежелгі фундаменттің
ойыстарына сай келетін аккумуляциялық ойпатты жазықтар және үстірттермен
кезектескен.Эпиплатформалық орта биік тау массивтеріне — Шаньдун түбегі мен
Солтустік Кореяның таулары, аласа аккумуляциялық жазықтарға— Орталық
Маньчжурия немесе Солтүстік Қытай, биік үстірттерге— Ордос мысал бола
алады.Қашкар қазан шұңқырының негізінде тереңдегі төмен тускен Тарим
массиві жатыр.
Эпиплатформалық жақпарлы таулар сонымен қатар жанданған Аравия және
Үндістан платформаларының шеткі бөліктеріне тән.Аравияда олар ежелгі
ассиметриялы жақпардың батыс және оңтүстік-батыс шетін құрады, Үндістанда
рельефтің бұл типіне кей жерде Батыс және Шығыс Гаттар сай
келеді.Үндістанның қалған бөлігі түбірлі жазықтар жуйесі болып табылады.
Тек қана солтустік-батыста ежелгі фундаменттің үстінде, бор мен палеоген
бойы ағып.төгілген базальтты жамылғы пайда болды.Сатылы трапп үстірттері
таралған. Аравия платформасы өзінің шығыс және онтүстік бөліктерінде
шөгінді жыныстардың қалың қабатын жамылған және бұл аудандарда рельефтің
негізгі типтері— горизонталь және еңіс жазықтар мен үстірттер. Бұл
платформалык облыстардын төменгі ендіктердегі орны және олардын даму
ерекшеліктері бұлардың шегінде флювиальдық және аридтық
морфоскульптуралардың басым болуын камтамасыз етті, сонымен қатар кейбір
аудандарда (мысалы, Аравияда) плювиальдардан қалған ежелгі флювиальдық
формалар қазіргі аридтықпен үйлеседі. . ,
Евразияның ежелгі платформалары шегінде пайдалы қазбалардың едәуір
коры шоғырланған: архей және протерозой құрылымдары ушін темір, марганец,
хром (Скандинавия, Үндістан) рудаларыңың, сондай-ақ кейбір түсті және сирек
металдардың бар болуы тән.Үндістан платформасынын жер койнауында алтын,
алмас және асыл тастар бар. Платформалардың ежелгі кристалды ядросының
көптеген жыныстары күнды өңдеу материалдары (мысалы, Балтық қалқанынын,
граниттері) болып есептеледі.Европа платформасының шөгінді жамылғысының
жыныстарында мұнай мен тұз бар. Үндістан платформасының гондвана сериясымен
тас көмірдің ірі кен орындары байланысты.

Евразия материгінің кең-байтақ кеңістігі құрылымдарының өте әр
турлілігімен және мезокайнозой бойы даму сипатының әр алуандығымен
ерекшеленетін палеозой жасындағы катпарлы ғимаратарға жатады. Советтер
Одағының жерінде палеозой жасындағы қатпарлылык Урал тауы жүйесінде және
Батыс Сибирь плитасыңда бар. Шетелдік Евразияда ерте және соңғы палеозой
ғимараттары Европаның солтустік және орта беліктерінде, сондай-ақ Орталық
және Шығыс Азияда таралған. Бул территориялар үшін таулы да, жазық та
рельефтердің етек алуы тән. Жер бетінің қалыптасуында үлкен роль
атқарғандар бірнеше рет кайтадан жаңарған тегістеу мен аккумуляция
процестері, сондай-ак ,әр түрлі дәрежеде көрінген неоген-антропоген
кезіндегі тектоникалық жандану. Европада каледон қатпарлығы ғимараттарының
орнында пайда болған Скандинавая тау қыраты және Британия аралдарының
таулары үрдіс көтерілу нәтижесі болып есептеледі. Рельефтің курделілігі
Пиреней түбегіндегі Галиссия массивінің Иберия және Кантабр тауларында да
аз емес. Рельефтің ала-қула көрінісі Орта Европадағы, Британия аралдарынан
Орта Польшаға дейінгі қайта жаңарған тауларға тән.Онда тектоникалык жандану
әр түрлі дәрежеде болды, соған байланысты казіргі рельефке сипаттама
болатындар ивверсиялық рельевті аласа массивтер (Бретон қыраты, Корнуэлл
түбегінің массивтері, Силезия қыраты ауданы кіші жақпарлы таулар, Гарц,
Рудалы таулар, Судет, Вогез, Шварцвальд, Орталык массивтің үлкен бөлігі
жәие т. б.), таулы үстірттер құратын биікке кетерілген пенеплендер (Рейн
тақта тасты таулары, Орталық массивтін солтустік бөлігі). Қейбір блоктардың
көтерілу процестерінде жарылулар пайда болды, олармен вулкандық әрекеттер
және Орталық массивте, Руда-,'іы тауларда және т. б. вулкандық таулар
кұрылу қатар болды.
Тау массивтері герцин қатпарлығындағы синеклизаларға және тектоникалык
жарылулар зоналарына сай келетін ойпаңдармен бөлінгеп. Ойпандар әр кезеңде
теңіз суының астында қалып және қайта кұргап отырды: олардың қазіргі
рельефі мен геологиялық құрылысы ор түрлі.Париж бассейні, Оңтүстік-шығыс
Англия, сатыланын жатқан Швабия-Франкония облысы, Тюринген бассейні ,
куэстік реліеф типі тән еңіс жазықтар болып есептеледі.Аквитан бассейні
(Гаронна ойпаты), Луара және Фландрия ойпаттары, Орта Ирландия жазығы қат-
қабатты аккумуляциялық тегіс жазык рельефпен сипатталады. Шағын
аккумуляциялық жазықтар опырықтардың түбінде орналасқан (Вогез бен
Шварцвальд арасындағы Жоғарғы Рейн жазығы, Орталық массив пен Альпінің
арасыпдагы Төменгі Рона аңғары).
Азияда палеозой жағасындағы қатпарлы ғимараттар әсіресе неоген -
антропоген кезінде жандануға ұшырады оның нәтижесіндс талық Азияның
Монғолдық Алтай, Тянь-Шань, Кунь-лунь және
оның солтүстік тармақтары—Алтындаг және Тянь-Шань биік және аса биік
қатпарлы-жақпарлы және қайта қалпына келген жақпарлы (эпиплатформалық)
таулары пайда болды. Бұл таулардың орташа биіктігі 3-—4, 5 мың м. болғанмен
кейбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.