Базалық қажеттіліктер (физиологиялық қажеттіліктер)

1. Физиологиялық қажеттіліктер;

2. Соматикалық қажеттіліктер аумағындағы Ян зерттеулері;

Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі

Роджерс те, Мослоу да адамдардың өзін-өзі жетілдірудегі әлеуеті шексіз деп санағнымен, бұлардың теориясының үш басты айырмашылығы бар. Роджерс – жеке тұлға мен оның мінез-құлқы қоршаған ортаны қабылдауына байланысты дамып қалыптасады десе, Маслоу адамның мінез-құлқы мен тәжірибесі қажеттіліктер иерархиясымен реттеліп отырады дейді. Роджерстен бөлек, Маслоу адам феноменалогиясын ерекшелемеген. Екіншіден Роджерс теориясы ,негізінен , психологиялық проблемалары бар адамдармен жүргізген жұмысының нәтижесінде қалыптасқан. Шындығында, Роджерс адамның өзіндік кемелденуіне негіз болатын терапиялық жағдайларға көңіл бөледі және терапиядан алынғандарын жеке тұлғаның жалпы теориясына ендіреді. Ал Маслоу, керісінше, ешқашан терапиямен айналыспаған және, психология өз назарын ауытқуларды зерттеуден гөрі психикалық тұрғыдан сау адамдарға аударуы қажет дегенді қадағалап айтып отырған. Сонымен, Роджерс адамдардың туа біткен әлеуетін жетілдіруге көмектесетін дамудың нақты формаларын анықтаса, Маслаудың теориясында адамның толық өзіндік кемелденуіне қарай қозғалысын реттейтін даму процестері мүлдем есептелмеген . Оладам өмір сүру желісінің белгілі “күрт өзгеретін кезеңдерінде” қажеттіліктер фрустрациясына ұшырайтынын мойындаса да, оның еңбектері,негізінен, тек ересектерге арналған.

Роджерс адамның бүкіл өмірлік тәжірибесін өзіндік кемелденуіне қалай қызмет ететіне байланысты бакғалайды. Родхжерс теориясындағы тірек ұғымдары:өзіндік кемелдену, феномендік бағдар (әрбір адамның ерекшелігі оның қабылдау ерекшліктерін тікелей байланысты ),субъективті тәжірибенің үстемдігі және

“Мен”тұжырымдамасы.Роджерс бойынша , “Мен” тұжырымдамасы “нақты Мен-ді” және “идеалды Мен-ді”(адамдар қандай болғысы келеді және қандай болуы керек) қамтиды.”Мен” тұжырымдамасының дамуы, негізінен,әлеуметтену процесі арқылы

(мәнді басқалар – ата-аналар ,аға-іні, апа-сіңлі,басқа да туысқандар)жүреді. Әрбір адам үшін ең маңыздысы – оны басқалардың түсінуі және жақсы көруі.

Маслоудың гуманистік тұрғысының негізінде жатқан тезис - әрбір адамды біртұтас қайталанбас, ұйымдасқан тұтастық деп қарастыру. Мотивация мәселесі – Маслоудың бүкіл персонологиясындағы ең маңыздысы болып табылады, адамдар өздерінің жеке мақсаттарын іздестіруге мотивтелген. Мотивтелген поцестер жеке тұлғаның гуманистік теориясының діңгегі іспетті. Маслоудың айтуынша, адамның қажеттіліктері иерархиялық жүйеге орналасқан, олар реттілігі бойынша:физиологиялық қажеттіліктер;. сақтану және қорғану қажеттіліктері;топ, қоғам мүшесі болуға, махаббат сезімдеріне деген қажеттіліктер; өзін-өзі сыйлау қажеттіліктері; өзіндік кемелдену немесе жеке тұлғалық жетілу қажеттіліктері.

1. Асмолов А.Г. Психология личности:
2. Басов М.Я. Избр. психологич. произв. М., 1975.
3. Божович Л. И. Личность и ее формирование в детском возрасте. М., 1968.
4. Брушлинский А.В. О субъекте психологии. М., 1995.
5. Петровский А.В. Вопросы истории и теории психологии. М., 1984.
6. Петровский А.В., Ярошевский М.Г. История и теория психологии. Ростов-на-Дону, 1996.
7. Петровский В.А. Личность в психологии. Парадигма субъектности. Ростов-на-Дону, 1996.
8. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. Т. 1, 2. М., 1989.
9. Маслоу А.Г. Мотивация и личность. Санкт – Петербург., 2001.