Түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері мен когнитивтік көрінісі

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы: «Түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері мен когнитивтік көрінісі»

Жетекшісі

Орындаған:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І бөлім. Түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері

мен оған когнитивтілік басшылығы . . . 5

1. 1. Түркі халықтарының шет елдердегі когнитивтілікті

басшылыққа алуы . . . 5

1. 2 Түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері . . . 18

ІІ бөлім. Ислам дініндегі адамгершілік қағидаттардың түркі

халқы зиялыларының ой-пікірлеріне ықпалы . . . 27

2. 1 Түркі халықтарының адамгершіліктік қалыптасуына ислам

дiннiң тигiзетiн әсерi . . . 27

2. 2 Жеке тұлғаның қалыптасуындағы исламның рөлі мен

адамгершілікті қалыптастыру әдіс-тәсілдері . . . 42

Қорытынды . . . 65

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 66

Қосымша . . . 67

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі: Бүгін біз егеменді елміз. Жаңа тұрпатты дәуірге қадам басып отырмыз. Жиырмасыншы ғасырдың соңығ он жылдығында көк байрағымен жаһан жұртшылығының көздерін жаудыратқан Қазақстанымыз жер көлемі жағынан алпыстай мұсылман елінің ішінде ең бірінші орын алады екен. Ұлан-байтақ топырағымыздың, абыройлы, атақты тарту ата-бабалар қолымен келгені белгілі.

Қазақ халқы өркениетті дамуы үшін ата-бабаларымыздың құндылықтарын, тарихын, мәдениетін, яғни өткен белестердің мұраларымен танысқаны жөн екен. Түркі халықтарының ата мекені болып саналатын қазақ халқы. Жаһанға әйгілі әл-Фараби, Ж. Баласағұн, Қ. А. Яссауи т. б. сынды түркі халқының ғұламалары мен еңбектерін мақтаныш етеді. Олардың адамгершілік жөнінде жазған еңбектеріндегі қағидаларын жіті қарастыра отырып, құндылықтарын назарға ұстап жетілдіреді. Түркі халықтарының өркениеттілігіне, ғылымға әуестігіне Ислам дінінің әсері болғанын дінтанушылар айтып жүр. Республика халқының өмірінде ірі өзгерістер өтіп жатыр және осы өзгерістерге басты себепкер ел басы болғаны қуантады. Ел тыныштығын сақтау үшін бүкіл әлемдік діндердің ынтымақтастығы мен түсіністігі, көп ұлтты ұлттар мен ұлыстардың татулығы мен бірлігін алға тарта отырып парасатты басқарушының арқасында мемлекетіміз бейбіт өмір сүріп жатыр. Бірақ та, адам баласы қанша дарынды боғанымен де, өзінің қолынан келе бермейтін нәрселері болады. Бұл, мүмкіндіктердің кіші мен күші мен қуатын ата-бабаларымыз танып, өздерінің өмір сүру тәжірибелерінде оның игілігін де көре білді. Білгенін мұра етіп кетуге талпынды. Ислам дінінің түркі халықтарында жүру дәстүрінің ерекшеліктерін де мұралары арқылы меңзеп отырды. Ислам дінінің бірден-бір үкімі, ол - адамгершілік мәселесі болды. Ислам мәдениетін түркі халқы құшақ жая қарсы алды және оны өздігінше өрбіте білді. Ислам діні біздің материалдық өмірімізге тек қана ойлар тізбегі ғана болып қоймай, ислам - адам өмірінің, адамгершіліктік қатынасының көрсеткіші бола білді. Ислам діні адамды материалдық және қаржылай мақсатына жетуді ғана ұйғармай, сонымен қатар рухани кеңістікке жайғастыратынын, рухани, моральдық бастамаларды басшылыққа алу туралы ой-пікірлерін түркі ғұламалары рухани бай қоғамда ұмтылудың негізін сала білді.

Зерттеудің мақсаттары: түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері мен когнитивтік көріністерін айқындау процесі.

Зерттеудің объектісі: түркі халықтарының ислам дінін қабылдауы мен ондағы адамгершілік туралы қағидаттар туралы зиялы қауымның ой-пікірлерін айқындау.

Зерттеудің пәні: түркі ғұламаларының адамгершілік туралы ой-пікірлерін сараптау.

Зерттеудің міндеттері: түркі халықтарының ислам дінін басшылыққа алуы туралы когнитивтік түсінігін басшылыққа алу процесін айқындау;

түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлерін анықтау;
түркі халықтарының адамгершіліктік қалыптасуына ислам дiннiң тигiзетiн әсерiн белгілеу;
жеке тұлғаның қалыптасуындағы исламның рөлі мен адамгершілікті қалыптастыруына қатысты әдіс-тәсілдерді белгілеу.

Дипломның құрылымы: кіріспеден, 2 бөлімнен және әр бөлім 2 бөлімшеден, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттерден тұрады.

І бөлім. Түркі халықтарының адамгершілік туралы ой-пікірлері мен оған когнитивтілік басшылығы

1. 1. Түркі халықтарының шет елдердегі когнитивтілікті басшылыққа алуы

«Когнитивті» термині қазақ тіліне аударғанда « таным » дегенді білдіреді.

«Когнитивті психология» психологиялық сөздікте ішкі ойлағыштық процестеріне басым бағыт беретін психологияның жалпы амалы (7; -355) десе, Рессей психологі В. П. Зинченко - түйсік, қабылдау, зейін, ес, ойлау сияқты танымдық процес деп қарастырады. В. П. Зинченканың анықтамасы бойынша психологияның қарастыратын танымдық процестер бөлігі когнитивті психология ретінде аталадыма? Деген сұрақ еріксіз туындайды.

Американ психологі Р. Л. Селсонның «Когнитивті психология» кітабының алғы сөзін жазған В. П. Зинченка мен А. И. Назарова «Когнитивті психология» деген атауды қалдыру себебін де көрсетеді. Біріншіден белгіленіп алынған ерекше топтағы танымдық процестердің дидактикалық тәсілдері теориялық догмаға айналуына байланысты танымдық мазмұн және т. б. психикалық актілердің көруге кедергі келтіреді.

Екіншіден, Американдық психологияда «когнитивті» термині Европалықтарға қарағанда қосымша түсініктермен беріледі. Американдық когнитивті психология бірнеше он жылдықтарда үстемдік құрған бихевиоризмге альтернатива ретінде беріледі. Жануарларға эмпериялық бақалау мен эксперимент негізделіп үстемдігі басым болған бихевиоризмге, психикалық өмірде мінез-құлық пен рефлекстік трактовтіге «когнитивті» термині қарсы вакцина ретінде болады. Бихевиоризмен келіспейтіндіктері білдірген ғалым У. Найссер 1967 жылы «Когнитивная психология» атты кітабын шығарды. Бұл когнитивті психологияға жаңа бағыттағы психологиялық оймен беріледі.

Когнитивтік психологияның қарастыратын мәселелеріне тоқталып көрейік.

Когнитвті психологияның бір шама бөлігі - білімнің адам санасында қалай жасалатынын қарастырады. Ең өзекті мәселесі - білім репрезентациясы . Көптеген психологгтар білім репрезентациясын - «ішкі репрезентация» немесе «кодтар» деп белгілейді. Олар білімнің қалай құралатынын, сақталынатынын, берілетінін, оны қалай пайдаланады деген сұрақтарға жауап іздейді. Ойлау деген не? Қабылдау мен еске сақтаудың табиғаты қалай? Осы қабілеттердің барлығы қалай дамиды. Осы көрсетілген сұрақтарда білім репрезенетациясының мәні: идеялардың, объектілердің адам санасында қалай сақталыну мен жүйеленуімен бейнеленеді.

Бірнеше ғасырлар бойы когнитивті психология шұғылданған негізгі тақырыбы білімнің құрылымы және пайда болуы немесе «өңделуі» болды.

Білімнің жасалуы жөнінде екі түрлі тұрғынның болғанын сонау ерте кезден - ақ бастау және білім репрезентациясы үш кезеңде де №1 кестеде қарастырылады.

Ежелгі кезеңдегі білім репрезентациясы:

Көне египеттердің иероглифтік жазбаларынан мынаны байқауға болады. Грек философы Аристотель білім - жүректе десе, ал Платон білім - мида деп есептеген.

Көне ойшылдардың ес пен ойлаудың қайда орналасқанын анықтауға тырысты. Египттіктердің иероглифтік жазбаларына қарағанда грек философы Аристотель білім адам жүрегінде деп қарастырса, ал Платон ойлауды ми тудырады деп қарастырады.

Біздің қазіргі кездегі белгілеп жүрген құрылым және процестерді грек философтары ойлау репрезентация сауалын мәселе құрамында талқыланады. Құрылым және процес жөніндегі талас ХVІІ ғ. басым болды және жылдар өткен сайын бірінен екіншісіне ауысып отырды. Қазіргі кездегі психологтар біреуінің немесе екіншісінің ролін көрсеткісі келмегенде ақырында олардың психологиялық ойлауы бірінің және екіншісінің бірлескен жұмысын қамтуымен шектеледі. Ол екеуінің айырмашылығы және өзара әрекеттестігін түсіну үшін сіз көз алдыңызға «құрылымды - араның ұясына, ал процесті - сол ұяның ішінде болып жатқан құбылысы » деп түсінуің керек. Ұя құрылымын немесе архитектурасын ара қалыптастырады. (ойда көлемі, формасы, орналасуы және сиымдылығы) ал процестер немесе іс - әрекеттер болды. Жинақтау, сақтау және өңдеу құрылымына сай үнемі өзгеріп отырады. Когнитивті психологиядағы үлкен жандану ол процеске қатысты жаңа құрылымды ашумен байланысты, сондай - ақ сол құрылым мен процестер біздің түсінігіміздегі адамның саналы танымды табиғатына үлесін қосады деп ұғады.

Осы терминдердің маңыздылығы біздің қарастырып отырған тарихи шолуымызда ауытқуымауды және оны толық анқытап алуға итермелейді. Құрылым - бұл когнитивті жүйені құрастыру немесе ұйымдастыруда пайдаланатын метафаралық деңгейлік мәніндегі термин, яғни ойдағы элементтердің ұйымдасуы сияқты шартты түсінік. Мысалы еске сақтаудың қысқа ұзақ мерзімді түсініктің теориялық тұжырымдамасында мәліметтің екі түрлі «қоймасы» бар деген метафарасы сияқты. Сондай-ақ бұдан басқада «мидағы бөлік», «ағаш», «кітапхана», «өңдеу деңгейі», «абстракция» және «схема» сияқты сипаттайтын метафоралар мен де пайдаланылады.

«Процесс» термині - ойдағы құбылыстарды талдау, өзгерту немесе қайта жасау сияқты операциялар мен функциялар жиынтығына жатады. «Процесс» «құрылымға» қарағанда белсенді болып келеді. Біз процестен ойлау, есті кодтау, түсінікті қалыптастыру және т. б. қарастыру кезінде кезігеміз.

Мәліметті қайта өңдеу кезінде құрылым мен процесс бірлесе жұмыс істейді және әрқайсысының бір - біріне деген әсері болады. Кейбір құрылымдар мәліметті өңдеуге қатысты пайда болады, ал процестер құрылымның басталуында пайда болады. Себебі құрылымда процесте бірлесе жұмыс істейді. Сондықтан когнитивті психологиялық талдау олардың физикасын бөле жара қарастырмайды, ал ақтық талдауда процесс пен құрылым тұтас когнивті жүйенін бірлігінде болады.

Платонның пікірінше, ойлау әртүрлі сезімдік ынталануға негізделеді. Әрбір сезім бегілі бір ерекше функцияны орындайды. Мысалы: жарық энергиясын немесе дыбыс және т. б. мәлім болуы. Платонның білім құрылуы жөніндегі көзқарасымен келіспегендердің бірі - Аристотель болды. Аристотельдің пікірінше, адам парасаты объектіні қабылдауға әсер етеді. Объектіні жіті түсіну ол ойлау қабілетіне негізделеді. Сондай - ақ, Аристотель дәстүрлі психологияға әсер ететін 2 түрлі идеяны әкеледі.

ассоцианизм принципі;
логика (қисын заңы) .

Аристотелдің идеясын Платон идеясымен салыстырғанда біздің түсінігіміздегі «процесті» түсінігіндей болып көрінеді де, ал Платонның түсінігі «құрылым» сияқты болып көрінеді.

Орта ғасырлық кезеңіндегі репрезентациясы:

Қайта өркендеу дәуірінің (Ренессанс) философтары мен теологтарының пікірінше, білім адамының бас миында болады деп есептелінеді және олар осыған қатысты олардың құрылымын мен орналасу жайында өздерінің схемасын ұсынады. Оны мыны №1 суреттен көруге болады. Бұл суретте адам білімді -тәндік сезім органдары арқылы, яғни кәзіргіші экстрорецепторлық қабылдаулар арқылы алатындығының көрінісін береді (мысалы - дәм, көру, есіту, иіс, тері) ; сонымен қоса құдайдың көздері арқылы алады деп есептейді.

18 ғасырда Британ эмпериктері Беркли, Юм, Джеймес Милль, Джон Стюарт Милльдердің ұйғарымы бойынша ішкі репрезентацияның үш түрлі типі бар:

1) тікелей сипаты қабылданған сенсорлық құбылыстың барлығын қабылдау;

2) салғын перцептердің көшірмесі - яғни, есте сақталғанның барлығы; .

3) осы салғын көшірмелердің қайта жасалануы - яғни ассоциативті ойлауын көрсетеді.

Юм 1748 ж. ішкі репрезентацияның мүмкіндігі жөнінде: «Монстрларды тудыру және оларды біріктіруге болмайтын форма мен құбылыстарды қиялында біріктіру табиғи және таныс заттарды танудан қиын емес» деп атайды. Осы түсініктен байқайтындығымыз ішкі репрезентация белгілі бір ережеге сай қалыптасады немесе қалыптасу мен қайта жасақталу уақыт пен күшті қажет етеді дегенін байқаймыз. Міне, мұның барлығы қазіргі когнитивті психологияның қарастырып жатқан мәселелері.

ХІХ ғасырда психология философиядан бөлініп өздігінше пән болып қалыптасуға талпынады, мұнда олар эмперикалық мәліметке негізделуді қарастырады. Осы орайда Фехнер, Брентано, Вунд, Мюллер, Кюльпе, Эббингауз, Гальтон, Титченер және Джеймс үлкен роль ойнайды. ХІХ ғасырдың екінші жартысында білім туралы түсінік екіге жарылады :

Бірінші топ өкілдеріне - неміс психологіі В. Вунд пен американдық психолог Э. Титчер жатады.

Екінші топ өкілдеріне - Ф. Брентано басшылығындағы өкілдер жатады.

Брентано ішкі репрезентацияны психологтарға үлкен құндылық бола қоймайтын статистикалық элемент ретінде қарастырады. Оның айтуынша психологияның шынайы пәні - когнитивті әрекеттер:

салыстыру;
пікір;
сезінуді зерттеу деп есептейді.

Ал олардың қарсыластары Аристотель мен Платон қарастырған көптеген сұрақтарда талқылайды. Дегенмен бұл екеуінде де бұрынғы философиялық ойлаумен емес, енді нақты экспериментальдық тексерулермен шұғылданады.

Дәл осы кезеңде Америкада Вильям Джеймс Германияда дамып жатқан жаңа психологияны сынға алады. Сөйтіп, 1889 Америкада алғащ рет психологиялық лаборатория ашылады. Сөйтіп өзінің психологиядан ең көрнекті еңбегі «Психология принципі» және адам ақыл- парасатының барынша негізделген моделін жасайды. Джеймстің пікірінше, «психология пәні- сыртқы заттар туралы түсінік болу керек», - деп есептейді.

Джеймс когнитивті психология мен тікелей байланысты болуы еске қатысты тұрғысы, яғни құрылым мен процестің ең маңызды роль ойнайтындығымен түсіндіреді.

Джеймстің замандастары Дондерс пен Кеттел қабылдауға қатысты эксперимент жасайды, олар ойлау операциясын орындауға кететін уақытты анықтауға талпынады. Олардың мақалаларында жасалынған эксперименттерінің сипаты когнитивті психологияның мәселелеріне қатысты болды, қарастырған зерттеулері, процедуралары және интерпретациялау нәтижелері жарты ғасыр өткен соң осы пәннің пайда болуына негіз болады .

ХХ ғасыр басындағы білім репрезентациясы - ХХ ғасыр басында бихевиоризм мен гештальт психологияның пайда болуына байланысты білімді репрезентациялау туралы түсінік өзгеріске ұшырайды .

Бихеовиоризм ішкі репрезентация туралы көзқарасы психологиялық формула «стимул - реакция» (S - R) беріледі, ал гештальт ішкі репрезентацияны репрезентация мен шынайлық арасында өзара бір мәндегі лайықтылық контекісінде құрайды.

ХХ ғасырдың алғашқы жартысында американдық экспериментальды психологиясында бихеовиоризмнің үстемдігі жүреді және осы кезеңдерде едәуір жаңалықтар жасалып, жаңа әдістер дүниеге келеді, олардың көбі қазіргі когнитивті психологияға әсер етеді. ХІХ ғасырдың аяғында когнитивті психология модадан қалады , сөйтіп оның орнын бихеоворизм алмастыра бастауымен айқындалады.

Ішкі ойлау операциялары мен құрылымдары - қабылдау, еске сақтау, және ойлау зерттеулерін әдейі қарамай ол елу жылдай жабылып қалады. Ал бихеовористер барлық ішкі жағдайды болжамның ұйымдасуымен белгіленетін «құбылмалы аралыққа» жатқызады. Мұндай позицияны ұстанғандар Вудвортс, Халл және Толмэн болды және ол сол ғасырдың алғашқы жартысында кең қолданыста болды.

Психолгияның когнитивті революциялық толқында Эдвард Толмэн (1932) - үйретумен шұғылданды және «лабиринтегі егеуқұйрықтықты неге үйренгендігін - тек бағдарламалыққа жатқызады және ол S - R байланысының бірізділігі емес», - деп көрсетеді.

Бірнеше жасалған эксперименттік серияларынан, егеуқұйрықты тағамына айналмалы жолмен жетуге үйретеді және оны тағыда тағамға тікелей бағдарланып бара жатқан жолында оның тағамын алып қойып отырады Міне, бұдан тіке және айналмалы жол арқылыда тамағын табуға үйретілгенін көруге болады. Толмэнның анықтауы бойынша жануарлар өздерінің айналасындағылардың «картинасына» біртіндеп төселдендіреді және сосын мақсатын табуға оны пайдаландырады. Бұл «картинаны» кейін когнетивті карта деп атайды. Толмэннің егеуқұйрықтарға жүргізген экспериментінен байқалатыны оның мақсатын табуда (яғни тамағын) когнитивті картаның болушылығынан айналадағы қоршаған дүние туралы мәліметті туралы ұғымның барлығы байқалады. Толмэннің бұл эксперименттерін тікелей қазіргі когнитивті психологияға әсер етті деп есептеуге болмайды. Дегенмен, оның жануарлардағы когнитивті картасы білімінің когнитивті құрылымы туралы түсінігіне байланысты қызығушылығынан туған әрекет еді.

ХХ ғасырдың 50 - ші жылдарынан бастап ғалымдар өздерінің назарларын қайтадан еске сақтау, зейін, образды тану, образ, семантикалық ұйымдасу, тілдік процестер, ойлау және басқа да «когнитивтік» тақырыптарға аудара бастады.

Эксперименттік психологияға бихеоворизм қызық болмай қалды, сөйтіп когнитивті психологияға мәселелеріне беттерін тура бастайды. Жаңа журналдар, ғылыми топтар өздерінің бағыттарын бекіте бастайды. Бұл жолы олардың позициясы 30-шы және 40-шы жылдағы моды болған позициядан өзгеше нығайған күйге енеді. Неокогнитивті революцияға негізделгендердің ішіндегі негізгі фактор мыналар болады:

«Бихеоворимнің сәтісдігі». Бихеоворизм адам мінез-құлқының әртүрлілігін стимул мен реакциясы арқылы түсіндіріп бере алмады. Ішкі ойлау процестері стилде (ынталануда) жанама байланыста бола отырып мінез - құлыққа әсер етеді. Кейбіреулердің айтқанындай, ішкі процестерді анықтауға және оларды когнитивті психологияның жалпы теориясына жатқызуға болады деп есептейді.

Байланыс теориясының туындауы . Когнитивті психологияға тән салалары - сигналдарға білдіру, зейін, кибернетика және мәліметтер теориясына байланысты жүргізілген эксперименттердегі байланыс теориясын арандатады.

Қазіргі лингвистика . Танымдыққа қатысты тіл және грамматикалық құрылымға жаңа тұрғыдан келу сияқты сұрақтар ене бастады.

Еске сақтауды зерттеу . Вербальды үйрету және семантикалық ұйымдасуды зерттеу теориясының берік негізін жасады, бұл еске сақтау жүйесінің даму моделі мен басқа когнитивті процестердің моделін тексеруге туындауына алып келді.

Компьютерлік ғылым мен басқа да ғылыми жетістіктер. Компьютерлік ғылым және оның ерекше бөлімі - жасанды интеллект (Ж. И. ) (искуственный интелект И. И) - еске сақтауда мәліметтерді өңдеу және сақтауға қатысты негізгі постулаттарын қайта қарастыруға мәжбүрледі, мұндай жайда тілге де қатысты еді. Эксперименттің жаңа құрылғылары зерттеудің мүмкіндігін кеңейтті.

Сонау көне ежелгі тұжырымнан жаңа зерттеулерге дейін білім репрезентациясы сенсорлық кіріс сигналдарға сүйенеді деп келді. Бұл тақырып бізге грек философтары мен ренессанс (қайта өркендеу) дәуірінің ғалымдары арқылы қазіргі когнитивті психологияға дейін жетті.

Ішкі репрезетация әлемі өзінің тәндік қасиеттеріне пара - пар ма? Ішкі репрезентация шынайлығы сыртқы шынайлық дегенде білдірмейді. Яғни олар изоморфты (ұқсас емес) . Толмэннің жануарларға жасаған лаораториялық жұмысынан байқайтынымыз сезім органдары арқылы алынған мәлімет абстрактілі репрезентация түрінде сақталынады деп түсінуге әкелді.

Когнитивті карта мен ішкі репрезентацияға барынша талдағыштық тұрғыдан келген Норман мен Румельхарт (1975) болды. Олар эксперименттерінің бірінде жатахана тұрғындарына өздерінің тұратын жатақханасын «жоғары жақтан қарағандап» тұрған кескінінде салуды ұсынады. Студенттер сол өздері тұрып жатқан жатақханасының архитектуралық бөлшектерін - бөлмелердің орналасуы, бейімделген бөлмелер және жасалған жағдайларын кескін ұқсастыру керек еді. Мұнда қарапайым қателер жіберіледі. Мысалы, студенттің көбі ғимарат балконын ғимараттың сыртынан көрсетудің орынына, оны керісінше ішкі жағына көрсетеді. Ғимаратқа қатысты суреттерін өздеріне қайта көрсеткенде жіберілген кемшіліктеріне өздері таң қалады. Мұнан біз адамның мәлімет жөніндегі ішкі репрезентациясын білумізіге болады.

Норман мен Румельхар өз қорытындыларында былай дейді: «естегі мәліметті репрезентациялау шынайы өмірді нақты еске түсіре алмайды, шындығында бұл ғимарат және жалпы әлем туралы мәліметті үлестіру, ой қорытындылау және реконструкция қайта құру ғана». Бұл келітірілген мысалдардан психология негізгі принциптерімен танысамыз. Біздің әлем туралы түсінігіміз нақты мәнімен ұқсас келе бермейді. Мәлімет репрезентациясы біздің сенсорлық аппаратымыз арқылы алынған стимулмен байланысты және онда барынша өзгеріске ұшырайды. Бұл өзгерістер немесе модификациялар біздің өткен тәжірибемізден (яғни универсальды және тума байланысты) байланысты болуы мүмкін. Олай болса, келіп түсетін мәліметтер абстракцияланады және сосын барып адам есінде сақталынады. Мұндай көзқарас кейбір сенсорлық құбылыстар өзінің ішкі репрезентациясымен тікелей сәйкестенеді дегенді жоққа шығармайды, сенсорлық стимулдар сақтау кезінде абстрактілі модификацияға ұшырауы болжанады.

Адамның ақыл-парасатында білімнің жалпылануы когнитивті психологияның ең негізгі мәселелері болып есептелінеді.

Когнитивті психологиялық айрықша мәндеруіне, ғылымның да техникаға да кибернетикалық революцияға формальды және математикалық логика дамуымен байланысты болды. Дж. С. Милль және Дж. Бульдардың пікірінше логика жүйесі ойлау заңын сипаттайды дейді.

Н. Винердің «Кибернетика» деген еңбегінің 1948 жылы жарыққа шығуы ғылыми және техникалық революция болды. А. И. Берг пен Б. В. Бирюковтардың пікірінше кибернетика табиғаттың түрлі объектілеріне - техникалық, биологиялық, әлеуметтік формалистік тұғыны жүзеге асырады.

Мұндай тұрғыдан келу, мәліметті қайта өңдеу мен басқаруға қатысты оның сол жағын белгілеп көрсету . . . Көптеген себептеріне байланысты кибернетиканы, философияны және т. б. ауыстыра алмайды - дейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.