Уақыт және оның түрлері



1 Уақыт
2 Әлемдік уақыт
3 Физики ғылымдарындағы уақыт
4 Бүгінгі физика уақыт түсінігі
5 Уақытты пайдалану
6 Кешігу уақыты
7 Бәсеңдеу ұлғаю уақыты
8 Жүкті тиеу.түсіру уақыты
9 Екпіндеп қозғалу уақыты
10 Тежеуді саябырлату уақыты
11 Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты
12 Тежеуіштердің іске қосылу уақыты
13 Тежелу уақыты
Уақыт — өлшемдер жүйесінің оқиғаларды реттеу, олардың ұзақтығын және араларындағы интервалдарын сипаттауда, және нәрселердің қозғалысын сипаттауда пайдаланатын маңызды мүшесі. Уақыт мифология, философия және ғылымның әр салада пайдалану үшін қарама-қайшылысыз сипаттау, зерттеу нысаны болып, талай-талай ұлы ғалымдарды өмірге әкелген.[1]
Уақыт - оқиғаның ұзақтығы және тізбектілігін сипаттайтын физиканың негізгі түсініктерінің бірі.[2]
Физика мен басқа ғылымдарда уақыт іргелі өлшем болып табылады, яғни ол басқа өлшемдер арқылы өрнектелмейді, себебі басқалары — жылдамдық, күш, қуат сияқты өздері іргелі өлшемдермен өрнектеледі (атап айтқанда бұл жағдайда — уақыт, әрі кеңістік деп аталатын келесі іргелі өлшемдермен). Ғылымда керектігі, әрі мүмкіндігі — өлшем үшін пайдаланатын және таңдалынып алынған өлшем бірлігі бар уақыт — операциялық анықтамасы қолданылады. Философтар арасында екі түрлі уақытқа деген көзқарас бар. Біріншісіне сәйкес уақыт — ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі. Бұл сэр Исаак Ньютон жататын реалистік көзқарас, сондықтан бұны Ньютондық уақыт деп те атайды. Бұған қарсы көзқарасқа сәйкес уақыт — адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын, интеллектуалды құрылымның (кеңістіктік пен сандармен қатар) іргелі мүшесі. Готфрид Лейбниц пен Иммануел Кант дәстүрі болатын осы екінші көзқарасқа сәйкес уақыт «арқылы өтетін» «ағатын» затқа жатпайды, немесе оқиғаларға ыдыс бола алмайды, және өзі өлшене алмайды.
Технологтар мен ғалымдар мезгілдік уақыт өлшеумен айналысқан, және астрономияның негізгі зерттеу нысаны болған. Периодты оқиғалар мен периодты қозғалыстар уақыт өлшем бірлік стандарты ретінде ұзақ уақыт пайдалылып келеді. Мысалы, күннің аспан бойымен қозғалысы, маятник тербелісі, айдың фазалары және жүрек дүрсілі. Уақыттың әлеуметік маңызы да зор (“уақыт – ақша”), ол адамның күнделікті уақыттың шектеулілігін сезінуі мен адам өмірінің шектеулілілігі.
Бүгінгі қоғамдарда уақытты өлшеудің маңыздылығы сонша, ол халықаралық деңгейде қадағаланады. Ғылыми уақыт негізі ретінде Халықаралық Атомдық Уақыт (TAI) есіміммен белгілі, әлемдік атомдық сағатқа негізделген үзіліссіз секундтар есебі болып табылады. Бұл азаматтық уақыттар негізі - Ғаламдық Уақыт Бақылауды (UTC) қоса барлық басқа уақыт өлшемдердің іргелі нұсқасы болып табылады. Жер әлденеше уақыт аймақтарына бөлінеді. Бұлардың көбісінің бір-бірінен 1 сағат айырмасы бар, және шартты түрде жергілікті уақыттың ҒУБ-дан немесе Гринвич Орта Уақытынан айырмасын көрсетеді. Көп аймақтардың бұл айырмашылықтары жылына екі рет күндізгі уақыт үнемдеуге өтуінен себебінен өзгеріп тұрады.

Пән: География
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Уақыт және оның түрлері
Уақыт — өлшемдер жүйесінің оқиғаларды реттеу, олардың ұзақтығын және
араларындағы интервалдарын сипаттауда, және нәрселердің қозғалысын
сипаттауда пайдаланатын маңызды мүшесі. Уақыт мифология, философия және
ғылымның әр салада пайдалану үшін қарама-қайшылысыз сипаттау, зерттеу
нысаны болып, талай-талай ұлы ғалымдарды өмірге әкелген.[1]
Уақыт - оқиғаның ұзақтығы және тізбектілігін сипаттайтын физиканың
негізгі түсініктерінің бірі.[2]
Физика мен басқа ғылымдарда уақыт іргелі өлшем болып табылады, яғни ол
басқа өлшемдер арқылы өрнектелмейді, себебі басқалары — жылдамдық, күш,
қуат сияқты өздері іргелі өлшемдермен өрнектеледі (атап айтқанда бұл
жағдайда — уақыт, әрі кеңістік деп аталатын келесі іргелі өлшемдермен).
Ғылымда керектігі, әрі мүмкіндігі — өлшем үшін пайдаланатын және таңдалынып
алынған өлшем бірлігі бар уақыт — операциялық анықтамасы қолданылады.
Философтар арасында екі түрлі уақытқа деген көзқарас бар. Біріншісіне
сәйкес уақыт — ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар
жүруінің өлшемі. Бұл сэр Исаак Ньютон жататын реалистік көзқарас, сондықтан
бұны Ньютондық уақыт деп те атайды. Бұған қарсы көзқарасқа сәйкес уақыт —
адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын, интеллектуалды
құрылымның (кеңістіктік пен сандармен қатар) іргелі мүшесі. Готфрид Лейбниц
пен Иммануел Кант дәстүрі болатын осы екінші көзқарасқа сәйкес уақыт
арқылы өтетін ағатын затқа жатпайды, немесе оқиғаларға ыдыс бола
алмайды, және өзі өлшене алмайды.
Технологтар мен ғалымдар мезгілдік уақыт өлшеумен айналысқан, және
астрономияның негізгі зерттеу нысаны болған. Периодты оқиғалар мен периодты
қозғалыстар уақыт өлшем бірлік стандарты ретінде ұзақ уақыт пайдалылып
келеді. Мысалы, күннің аспан бойымен қозғалысы, маятник тербелісі, айдың
фазалары және жүрек дүрсілі. Уақыттың әлеуметік маңызы да зор (“уақыт –
ақша”), ол адамның күнделікті уақыттың шектеулілігін сезінуі мен адам
өмірінің шектеулілілігі.

Әлемдік уақыт

Бүгінгі қоғамдарда уақытты өлшеудің маңыздылығы сонша, ол халықаралық
деңгейде қадағаланады. Ғылыми уақыт негізі ретінде Халықаралық Атомдық
Уақыт (TAI) есіміммен белгілі, әлемдік атомдық сағатқа негізделген
үзіліссіз секундтар есебі болып табылады. Бұл азаматтық уақыттар негізі -
Ғаламдық Уақыт Бақылауды (UTC) қоса барлық басқа уақыт өлшемдердің іргелі
нұсқасы болып табылады. Жер әлденеше уақыт аймақтарына бөлінеді. Бұлардың
көбісінің бір-бірінен 1 сағат айырмасы бар, және шартты түрде жергілікті
уақыттың ҒУБ-дан немесе Гринвич Орта Уақытынан айырмасын көрсетеді. Көп
аймақтардың бұл айырмашылықтары жылына екі рет күндізгі уақыт үнемдеуге
өтуінен себебінен өзгеріп тұрады.

Физики ғылымдарындағы уақыт

Ньютон дәуірінен Эйнштейдікіне дейін уақыт пен кеңістікке байланысты
ұғымдар терең қарастырылған, уақыт барлығына бірдей “абсолютті” және
“бірқалыпты” (Ньютон сөзі) ағады деп есептелді. Классикалық механика ғылымы
Ньютонның осы ойына негізделеді.

Бүгінгі физика уақыт түсінігі

XIX ғасыр соңына қарай электризм мен магнетизмге байланысты физиктер
классикалық уақыт мағынасынан қиындықтар көре бастады. Эйнштейн бұл
мәселені сағаттарды тұрақты шама, белгінің ең үлкен жылдамдығы – жарық
жылдамдығын, пайдаланып синхрондау тәсілімен шешеді. Бұл тікелей уақытты,
бір-бірімен салыстырғанда қозғалмалы әр-түрлі байқаушылар үшін, әр-түрлі
жылдамдықпен жүреді дегенді қорытады.

Уақытты пайдалану

Уақытты пайдаланудың адамзаттың мінез-құлқын, білім алуын, саяхатты
ұйымдастыруды түсінуде маңызы зор. Уақытты пайдалануды зерттеу – жаңа дамып
келе жатқан сала. Сұрақ әр-алуан іс-әрекетке (үйге уақыт бөлу, жұмысқа,
саудаға, т.с.с.) қанша уақыт бөлінетіндігін қарастырады. Iс-әрекеттерге
кететін уақыт мөлшері технология дамыған сайын (мысалы, теледидар немесе
Интернет уақытты басқаша өткізу мүмкіндіктерін ашты) өзгеріп отырады. Уақыт
менеджменті дегеніміз - тапсырмалар мен оқиғаларды біріншіден тапсырманың
орындалуы қанша уақытты талап етеді, екіншіден, оқиғалар біткенде олардың
нәтижелерін тапсырма дер кезінде бітетіндей ыңғайластыруды ұйымдастыру.
Календарлар мен күнделіктер осыған мысал бола алады.

Кешігу уақыты

Кешігу уақыты - тежеу баспасына (немесе иінге) басу уакытынан бастап
тежегіш күшінің көбейе бастайтын сәтіне дейінгі мерзім.

Бәсеңдеу ұлғаю уақыты

Бәсеңдеу ұлғаю уақыты - көлік құралының тежегіш тетікгерінің іске қосудан
тежеу күшінің көбеюінің басталуынан аякталуына дейінгі уақыт мерзімі.

Жүкті тиеу-түсіру уақыты

Жүкті тиеу-түсіру уақыты- жүк автомобилінің жүкті арту мен жүгін түсіру
кезіндегі уақыт.

Екпіндеп қозғалу уақыты

Екпіндеп қозғалу уақыты- басталқы белгіден соңғы белгіге дейінгі
жылдамдықтың екпіндеп өзгеру уақыты.

Тежеуді саябырлату уақыты

Тежеуді саябырлату уақыты - тежегіш тетіктерінің тежеу күшінің азаюының
басталуынан аяқталуына дейінгі уақыт.

Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты

Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты – жүргізушінің сигналды қабылдауынан
бастап, оның басқару орғандарына басқару әсері басталғанға дейінгі уақыт.

Тежеуіштердің іске қосылу уақыты

Тежеуіштердің іске қосылу уақыты - тежеу баспасына (немесе иінге) басу
уакытынан бастап, тежегіш күшінің көбеюінің аяқаталғаныңа дейінгі уакыт.

Тежелу уақыты

Тежелу уақыты - тежеубаспасына (немесе иінге) басу уакытынан бастап,
тежегіш күшінің әсерінен тежегіш күшінің толығымен жойылуына немесе көлік
құралының тоқталуына дейінгі уақыт
Қажеті жоқ телефон әңгімелері, түнге дейінгі жұмыстар, іш пысарлық
жиналыстар мен күнделікті қауырт тапсырмалар тудыратын стресс — осының
бәрінен де құтылуға болады. Уақытты босқа өткізбес үшін жұмыс күніңізді
дұрыс құрайтын болсаңыз, болғаны. Өз уақытыңызды басқарып отыру өнері тайм-
менеджмент деп аталады.
Тайм-менеджмент корпоративті (компанияны басқару шеберлігі) және жеке
(өз уақытыңызды ұйымдастыру) тайм-менеджменті болып бөлінеді. Жеке
уақытыңызды басқарып үйренетін болсаңыз, толық кәсіпорынның жұмысын
да ұйымдастыра аласыз.
Эйзенхауэр принципі
Бұл ереже барлық тапсырмаларды төрт топқа бөлуден құралған:
1) қауыртмаңызды — оларды өзіңіз және жедел орындауыңыз қажет;
2) қауыртмаңызыды емес — ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Еңбекті нормалауға арналған нормативтік материалдар
Жалпы білім беретін мектептің 1-4 сыныптарына арналған
Жастардың бос уақытын ұйымдастыру технологияларыпәні
Кәсіпорында еңбекті нормалаудың ролі, мәні және әдістері
Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-әдістемелік кешеннің жинағы
Статистика туралы түсінік және ғылыми міндеттері мен мақсаттары. Сұрақ-жауап түрінде
Жеңіл атлетика спорты түрлері және классификациясы
Статистиканың жалпы теориясы
Оқушының бос уақытын ұйымдастыру
Дүниені философиялық тұрғыдан түсіну негіздері
Пәндер