Саңырауқұлақтарға қарсы заттар
1. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың заттардың негізгі әсер ету механизмдері.
2. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
3. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде қолданылатын заттар
4. Полиендер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
5. Амфотерицин В. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
6. Азолдар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
7. Аллиламиндер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
8. Әр түрлі топтағы препараттар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
2. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
3. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде қолданылатын заттар
4. Полиендер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
5. Амфотерицин В. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
6. Азолдар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
7. Аллиламиндер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
8. Әр түрлі топтағы препараттар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
Саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектер немесе антимикотиктер, өте кеңінен тараған әр түрлі химиялық қосылыстардан тұратын табиғи және химиялық синтез жолымен алынатын патогенді саңырауқұлақтарға қарсы белсенділігі бар арнайы заттар. Химиялық құрылымына байланысты оларды бірнеше топтарға бөледі, олар белсенділік спектрі, фарматокинетикасы және әр түрлі саңырауқұлақты инфекциялар кезінде клиникалық қолданылуы бойынша айыпмашылықтары болады.
Соңғы уақыттарда жүйелік микоздардың, оның ішінде адамға қауіп төндіретін түрлері кеңінен таралуының көбеюімен, ол ең алдымен әр түрлі дәрежедегі иммуноссиясы бар науқастардың санының артуына байланысты саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектерді қолдану қажеттілігі артуда. Одан басқа жиі инвазивті медициналық процедураларды және күшті кең спектрлі антибиотиктерді қолданудың да маңызы бар.
Пилиендерге, табиғи антимикотиктерге, нистатин, леворин және натамицин, жергілікті және ішке қолданылатын, көбінесе жүйелік ауыр микоздар кезінде қолданылатын Амфотерицин В жатады. Липосомальді Амфотерицин В қазіргі заманғы күшті жақсы қабылданатын полиендер ішіндегі дәрілік формасы. Осы Амфотерицин В-ны липосомаға инакапсуляция жасап алады, ол өзінің белсенді затын тек саңырауқұлақ клеткасымен жанасқанда бөледі, ал басқа сау клеткаларға интанкті болады.
Полиендер саңырауқұлаққа қарсы препараттардың ішінде ең кең in vitro белсенділік спектріне ие. Жүйелік қолдану кезінде (Амфотерицин В) оған Candida spp, Aspergillus spp, C.neoformans, микоплазмоз қоздырғыштары (Mucon spp. Rhizopus spp және т.б.) S.schenckci; эндемиялық микоз қоздырғыштары (B.dermatidis, H.capsulamum, C.immitis, P.brasiliensis) және кейбір басқа саңырауқұлақтар сезімтал. Бірақ жергілікті қолданғанда (нистатин, леворин, натамицин) олар көбінесе Candida spp-ға әсер етеді. Полиендер одан басқа кейбір қарапайымдыларға қарсы да белсенділікке ие – трихомонадалар (натамицин), лейшманиялар және амебалар (Амфотерицин В). Полиендерга саңырауқұлақ – дерматомициттер және псевдоаллергия (P.boydii) тұрақты.
Фармакокинетикасы
Барлық полиендер толығымен дерлік АІЖ арқылы қабылдағанда және қолданғанда сіңірілмейді. Амфотерицин В венаішілік қолданғанда көптеген мүшелерге және ұлпаларға (өкпе, бауыр, бүйрек, бүйрекүсті безі, бұлшық еттер т.б.) плевральді, перитеональді, синовиальді және көзішілік сұйықтықтарға таралады. ГЭБ-ден нашар өтеді. Бүйректермен баяу шығарылады, енгізілген дозаның 40%, 7 күн ішінде шығарылады. Жартылай шығарылу уақыты – 24-48 сағат, бірақ ұзақ уақыт қолдану кезінде ұлпаларда кумуляциялануына байланысты 2 аптаға дейінгі ұзаруы мүмкін. Липосомальді Амфотерицин В-ң фарматокинетикасы толығымен анықталмаған. Оның қанда стандарттыға қарағанда жоғары пиктік концентрация туындатуы туралы мәліметтер бар. Ол буйрек ұлпасынан дерлік өтпейді (сондықтан нефротоксикалығы төмен). Жоғары кумулятивті қасиетке ие. Жартылай шығарылу уақыты орташа 4-6 күн, ұзақ уақыт қолданғанда 49 күнге дейін ұзаруы мүмкін.
Соңғы уақыттарда жүйелік микоздардың, оның ішінде адамға қауіп төндіретін түрлері кеңінен таралуының көбеюімен, ол ең алдымен әр түрлі дәрежедегі иммуноссиясы бар науқастардың санының артуына байланысты саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектерді қолдану қажеттілігі артуда. Одан басқа жиі инвазивті медициналық процедураларды және күшті кең спектрлі антибиотиктерді қолданудың да маңызы бар.
Пилиендерге, табиғи антимикотиктерге, нистатин, леворин және натамицин, жергілікті және ішке қолданылатын, көбінесе жүйелік ауыр микоздар кезінде қолданылатын Амфотерицин В жатады. Липосомальді Амфотерицин В қазіргі заманғы күшті жақсы қабылданатын полиендер ішіндегі дәрілік формасы. Осы Амфотерицин В-ны липосомаға инакапсуляция жасап алады, ол өзінің белсенді затын тек саңырауқұлақ клеткасымен жанасқанда бөледі, ал басқа сау клеткаларға интанкті болады.
Полиендер саңырауқұлаққа қарсы препараттардың ішінде ең кең in vitro белсенділік спектріне ие. Жүйелік қолдану кезінде (Амфотерицин В) оған Candida spp, Aspergillus spp, C.neoformans, микоплазмоз қоздырғыштары (Mucon spp. Rhizopus spp және т.б.) S.schenckci; эндемиялық микоз қоздырғыштары (B.dermatidis, H.capsulamum, C.immitis, P.brasiliensis) және кейбір басқа саңырауқұлақтар сезімтал. Бірақ жергілікті қолданғанда (нистатин, леворин, натамицин) олар көбінесе Candida spp-ға әсер етеді. Полиендер одан басқа кейбір қарапайымдыларға қарсы да белсенділікке ие – трихомонадалар (натамицин), лейшманиялар және амебалар (Амфотерицин В). Полиендерга саңырауқұлақ – дерматомициттер және псевдоаллергия (P.boydii) тұрақты.
Фармакокинетикасы
Барлық полиендер толығымен дерлік АІЖ арқылы қабылдағанда және қолданғанда сіңірілмейді. Амфотерицин В венаішілік қолданғанда көптеген мүшелерге және ұлпаларға (өкпе, бауыр, бүйрек, бүйрекүсті безі, бұлшық еттер т.б.) плевральді, перитеональді, синовиальді және көзішілік сұйықтықтарға таралады. ГЭБ-ден нашар өтеді. Бүйректермен баяу шығарылады, енгізілген дозаның 40%, 7 күн ішінде шығарылады. Жартылай шығарылу уақыты – 24-48 сағат, бірақ ұзақ уақыт қолдану кезінде ұлпаларда кумуляциялануына байланысты 2 аптаға дейінгі ұзаруы мүмкін. Липосомальді Амфотерицин В-ң фарматокинетикасы толығымен анықталмаған. Оның қанда стандарттыға қарағанда жоғары пиктік концентрация туындатуы туралы мәліметтер бар. Ол буйрек ұлпасынан дерлік өтпейді (сондықтан нефротоксикалығы төмен). Жоғары кумулятивті қасиетке ие. Жартылай шығарылу уақыты орташа 4-6 күн, ұзақ уақыт қолданғанда 49 күнге дейін ұзаруы мүмкін.
1. Харкевич Д.А. Фармакология. -М. - 1998.
2. Машковский М.Д. Дәрілік заттар. – Харьков- 1998.
3. Машковский М.Д. XX ғасырдың дәрілік заттары. - М.- 1999.
4. Белоусов Ю.Б., Моисеев В.С., Лепахин В.К. Клиникалық фармакология, фармакотерапия.-М.- 1993.
5. П.В.Сергеев, Н.Л.Ш.Шимановский. Физиологиялық активті заттардың рецепторлары. - 1987 ж.
6. И.Р.Марковский. Фармакология. - 1988 ж.
7. А.Н.Кудрин, А.В.Ряпин. Фармакология лабораториялық сабағына арналған нүсқау.- М., 1989 ж.
8. С.А. Крыжановский, М.Б. Вититова. Кәдіргі ұақыт қолданылатын дәрілер. М., 1998 ж.
2. Машковский М.Д. Дәрілік заттар. – Харьков- 1998.
3. Машковский М.Д. XX ғасырдың дәрілік заттары. - М.- 1999.
4. Белоусов Ю.Б., Моисеев В.С., Лепахин В.К. Клиникалық фармакология, фармакотерапия.-М.- 1993.
5. П.В.Сергеев, Н.Л.Ш.Шимановский. Физиологиялық активті заттардың рецепторлары. - 1987 ж.
6. И.Р.Марковский. Фармакология. - 1988 ж.
7. А.Н.Кудрин, А.В.Ряпин. Фармакология лабораториялық сабағына арналған нүсқау.- М., 1989 ж.
8. С.А. Крыжановский, М.Б. Вититова. Кәдіргі ұақыт қолданылатын дәрілер. М., 1998 ж.
Ф КГМУ 43-0401
ИП №6 УМС при КазГМА
от 14 июня 2007 г.
Тақырып: Саңырауқұлақтарға қарсы заттар.
Мақсаты: Студенттерге саңырақұлақтарға қарсы дәрілік заттармен таныстыру
олардың негізгі әсерлерін анықтау фармакокинетикасын, фармакодинамикасын,
фармакологиялың әсерлерін меңгеру.
Дәріс жоспары:
1. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың заттардың негізгі әсер ету
механизмдері.
2. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың анықтамасы. Қолданылуы. Кері
әсерлері.
3. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде
қолданылатын заттар
4. Полиендер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
5. Амфотерицин В. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
6. Азолдар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
7. Аллиламиндер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
8. Әр түрлі топтағы препараттар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері
әсерлері.
Саңырауқұлаққа қарсы заттар
Саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектер немесе антимикотиктер, өте
кеңінен тараған әр түрлі химиялық қосылыстардан тұратын табиғи және
химиялық синтез жолымен алынатын патогенді саңырауқұлақтарға қарсы
белсенділігі бар арнайы заттар. Химиялық құрылымына байланысты оларды
бірнеше топтарға бөледі, олар белсенділік спектрі, фарматокинетикасы және
әр түрлі саңырауқұлақты инфекциялар кезінде клиникалық қолданылуы бойынша
айыпмашылықтары болады.
Соңғы уақыттарда жүйелік микоздардың, оның ішінде адамға қауіп
төндіретін түрлері кеңінен таралуының көбеюімен, ол ең алдымен әр түрлі
дәрежедегі иммуноссиясы бар науқастардың санының артуына байланысты
саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектерді қолдану қажеттілігі артуда. Одан
басқа жиі инвазивті медициналық процедураларды және күшті кең спектрлі
антибиотиктерді қолданудың да маңызы бар.
1. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде
қолданылатын заттар
- жүйелік немесе терең микоздар кезінде (кокцидиоидомикоз,
паракокцидомикоз, гистоплазмоз, криптококко, бластомикоз)
антибиотиктер – амфотерицин В, микогептин
имидазол туындылары – миконазол, кетоконазол
триазол туындылары – интраконазол, флуканозол
- эпидермомикоздар (дерматомикоздар) кезінде
антибиотиктер – гризефульвин
N-метилнафталин туындылары – нитрофунгин
Йод препараттары – йодтың спирттегі ерітіндісі
2. Шартты-патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын аурулар кезінде
қолданылатын заттар (кандидомикоздар)
антибиотиктер – нистатин, леворин, амфотерицин
имидазол туындылары – миконазол, клотримазол
Бис-төрттік аммоний тұздары – декамин
Саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектердің құрылысы бойынша жіктелуі
Полиендер:
Нистатин Леворин Натамицин Амфотерицин В Липосомальді Амфотерицин В
Азолдар:
Жүйелі қолдану үшін
Кетоконазол Флуконазол Интраконазол
Жергілікті қолдану үшін
Клотримазол Миконазол Бифоназол Эконазол Изоконазол Оксиконазол
Аллиламиндер:
Жүйелік қолдану үшін – Тербинафин
Жергілікті қолдану үшін – Нафтифин
Әр түрлі топтағы препараттар:
Жүйелік қолдану үшін – Гризеофульвин Калий йодид
Жергілікті қолдану үшін – Аморолфин Циклопирокс
Полиендер
Пилиендерге, табиғи антимикотиктерге, нистатин, леворин және
натамицин, жергілікті және ішке қолданылатын, көбінесе жүйелік ауыр
микоздар кезінде қолданылатын Амфотерицин В жатады. Липосомальді
Амфотерицин В қазіргі заманғы күшті жақсы қабылданатын полиендер ішіндегі
дәрілік формасы. Осы Амфотерицин В-ны липосомаға инакапсуляция жасап алады,
ол өзінің белсенді затын тек саңырауқұлақ клеткасымен жанасқанда бөледі, ал
басқа сау клеткаларға интанкті болады.
Әсер ету механизмі
Полиендер концентрациясына байланысты фунгистатикалық және
фингицидтік әсер әсер көрсете алады, ол оның саңырауқұлақтың мембранасының
эргостеролымен байланысуына байланысты, нәтижесінде оның бүтіндігі бұзылып,
цитоплазманың құрамы жоғалып клетканың өліміне алып келеді.
Белсенділік спектрі
Полиендер саңырауқұлаққа қарсы препараттардың ішінде ең кең in vitro
белсенділік спектріне ие. Жүйелік қолдану кезінде (Амфотерицин В) оған
Candida spp, Aspergillus spp, C.neoformans, микоплазмоз қоздырғыштары
(Mucon spp. Rhizopus spp және т.б.) S.schenckci; эндемиялық микоз
қоздырғыштары (B.dermatidis, H.capsulamum, C.immitis, P.brasiliensis) және
кейбір басқа саңырауқұлақтар сезімтал. Бірақ жергілікті қолданғанда
(нистатин, леворин, натамицин) олар көбінесе Candida spp-ға әсер етеді.
Полиендер одан басқа кейбір қарапайымдыларға қарсы да белсенділікке ие –
трихомонадалар (натамицин), лейшманиялар және амебалар (Амфотерицин В).
Полиендерга саңырауқұлақ – дерматомициттер және псевдоаллергия (P.boydii)
тұрақты.
Фармакокинетикасы
Барлық полиендер толығымен дерлік АІЖ арқылы қабылдағанда және
қолданғанда сіңірілмейді. Амфотерицин В венаішілік қолданғанда көптеген
мүшелерге және ұлпаларға (өкпе, бауыр, бүйрек, бүйрекүсті безі, бұлшық
еттер т.б.) плевральді, перитеональді, синовиальді және көзішілік
сұйықтықтарға таралады. ГЭБ-ден нашар өтеді. Бүйректермен баяу шығарылады,
енгізілген дозаның 40%, 7 күн ішінде шығарылады. Жартылай шығарылу уақыты
– 24-48 сағат, бірақ ұзақ уақыт қолдану кезінде ұлпаларда кумуляциялануына
байланысты 2 аптаға дейінгі ұзаруы мүмкін. Липосомальді Амфотерицин В-ң
фарматокинетикасы толығымен анықталмаған. Оның қанда стандарттыға қарағанда
жоғары пиктік концентрация туындатуы туралы мәліметтер бар. Ол буйрек
ұлпасынан дерлік өтпейді (сондықтан нефротоксикалығы төмен). Жоғары
кумулятивті қасиетке ие. Жартылай шығарылу уақыты орташа 4-6 күн, ұзақ
уақыт қолданғанда 49 күнге дейін ұзаруы мүмкін.
Жағымсыз раекциялары
Нистатин, леворин, натамицин
(жүйелік қолданғанда)
АІЖ: іштің ауыруы, жүрек айнуы, құсу, диарея
Аллергиялық реакциялар: бөртпе, қышыну, Стивенс-Джонс синдромы
(жергілікті қолданғанда)
Теріні және шырышты қабаттарды тітіркендіріп күйдіру сезімін
қалыптастырады.
Амфотерицин В
Венаішілік инфузияға реакциясы: қалтырау, дірілдеу, лоқсу, құсу, бас ауру,
гипотензия. Алдын-алу шаралары: стероидты емес қабынуға қарсы заттар және
гистаминге қарсы дәрілік заттарды енгізу арқылы премедикациялау.
Жергілікті реакциялар: инфузия орнында ауырсыну, флебит, тромбофлебит,.
Алдын-алу шаралары: гепарин енгізу
Буйректер: қызметінің бұзылысы, диурез төмендеуі немесе полиурия. Бақылау
шаралары: несептің клиникалық анализін мониторингтау, одан кейін аптасына 2
реттен көп емес. Алдын- алу шаралары: гидратация, босқа нефротоксикалық
дәрілік заттарды шектеу.
Бауыр: гепатотоксикалық эфекті болуы мүмкін.
Бақылау шаралары: клиникалық және лабороторикалық мониторинг.
Электролит баланысының бұзылысы: гипокалиемия, гипомагнемия. Бақылау
шаралары: қан сарысуындағы электролит концентрациясын аптасына 2 рет
анықтау.
Гематогиялық реакциялар: жиірек анемия, сирек лейкопения, тромбоцитопения.
Бақылау шаралары:қанның клиникалық анализы тромбоцит санын анықтаумен
аптасын 2 рет анықтау.
АІТ: іштің ауруы,анорексия,лоқсу,құсу,диария.
Жүйке жұйесі: бас ауруы, бастың айналуы парездер, сезмталдықтың бұзылуы,
тремор, тырысулар.
Аллергиялық реакциялар: бөртпе, қышыну, бронхоспазм.
Липосамальды Амфотерицин В
Стандартты препараттармен салыстырғанда жиі анемия, қызба, қалтырау,
гипотензия туыдатады, нефротоксикалылығы төмен.
Қолдануға көршеткіштер:
Нистатин, леворин. Тері ланлидозы, ауыз қуысы және жұтқыншақ, ішек
кандидоздары. Кандидозды вульвовагинит. (профилактикалық қолдану тиімсіз!)
Натамимицин.
Тері, ауыз қуысы, жұтқыншақ, ішек кандидозы. Кандидозды вульвовагинит.
Кандидозды баланопостит. Трихмонадалы вулвовагинит.
Амфотерицин В
Жүйелік миноздардың ауыр формалары.
Тері және шырышты қабаттардың кандидозы (жергілікті). Лейшманиоз. N.fowleri
туындататын, біріншілік амебалы менингоэнцефалит.
Липосомальды Амфотерицин В.
Бүйрек жетіспеушілігі бар науқастардағы жүйелік миноздардың тиімсіз
кезінде, оның нефротоксикалығында немесе венваішілік инфузияға айқын
реакцияларда премединациямен басылмайтын жағдайларда.
Қарсы көрсеткіштер
Барлық полиендер үшін Полиен тобындағы препараттардарға аллергиялық реакция
кезінде.
Амфотерицин В үшін қосымша.
Бауыр қызметінің бұзылысы. Бүйрек қызметінің бұзылысы. Қант диабеті. Барлық
қарсы көрсеткіштер салыстырмалы, себебі Амфотерицин В дерлік барлық
жағдайда өмірлік көрсеткіштер бойынша қолданады.
Азолдар
Азолдар құрамында жүйелік (кетаканозол, флуланазол, клотримазол,
миканозол) және жергілікті (бифанозол, изоконазол, клотриммазал, миконазол,
оксиканазол, эконазол) қолданылатын дәрілік заттары бар синтетикалық
антимикотиктер ішіндегі ең үлкен топ болып есептелінеді. Айта кететін
жағдай жоғарыда аталған жүйкелік азолдардың ішіндегі алғашқысы-
кетаканазол-клиникалық тәжірибеге итраназолды енгізгеннен соң, өзінің
жоғарғы токсикалығына байланысты өз мағынасын жоғалтты және оны соңғы
кездерде жиі жергілікті қолдануда.
Әсер ету механизмі
Азолдардың фунгистатикалық эффекты жоғары, ол оның саңырауқұлақ
мембранасының негізгі құрылымдық компоненті-ланостеролді эргостеролға
айналуын катализдеуші цитохром Р-450-тәуелді 14а-деметилазаны ингибирлеуі
мен байланысты. Жергілікті әсер ететін препараттар жоғарғы локальді
концентрациясын қалыптастырғанда бірқатар саңырауқұлақтарға фунгисидті әсер
ету мүмкін.
Белсенділік спектрі
Азолдар саңырауқұлаққа қарсы белсенділіктің кең спектріне ие.
Итраканазолға кандидоздың негізгі қоздырғыштары сезімтал (c.lusitaniae және
т.б.), Aspergillus spp,. Fusarium spp, c.neoformans ,дерматомицеталар
(epidermophytor spp, Trihophyton spp, Microsporum spp)., S.schenerii,
P.boidii, H.capsulatum, B.dermatitidis, C.immitis, P.brasiliensis және
басқа саңырауқұлақтар тұрақтылық жиі C.glabrata және C.Krusei-де көздейді.
Кетоконазол спектрі бойынша интраконазолға жақын, бірақ Aspergillis spp.-ға
әсер етпейді. Флуконазол көптеген кандидоз қоздырғыштарына қарсы
белсенділікке ие (C.albicans, C.paparsilosis, C.lusitaniae және т.б.
криптококк және коксидионтқа, дерматомициттерге. Оған бластомицеттер,
гистоплазмалар, паракоксидионттар және споротрикстың сезімталдығы төмен.
Аспергиллаларға әсер етпейді. Жергілікті қолданылатын азолдар Candida spp.,
дерматомицеттер M.furfur-ға басымырақ белсенді болады. Бірқатар беткейлік
микоздар туғызатын саңырауқұлақтарға әсер етеді. Оларға және де кейбір
грамм оң кокктар және коринобактерияларға сезімтал. Клотримазол кейбір
анаэробтарға және трихомонадағы әлсіз белсенділікке ие.
Фармакокинетикасы
Кетоконазол, флуканазол және интраканазол АІЖ арқылы жақсы
сіңіріледі. Мұнда кетоканазол және интраканазолдың сіңірілуі үшін асқазанда
қажетті дәрежеде қышқылдың деңгейі қажет, себебі олар тұз қышқылымен
әрекеттесіп жақсы сіңірілетін гидрохлоридке айналады. Капсула түрінде
тағайындалған интраканазолдың биотиімділігі тағаммен бірге қабылдағанда, ал
ерітінді түрінде-аш қарынға қабылдағанда жоғары болады. Флуконазолдың
қандағы пиктік конциентрациясы 1-2 сағаттан кейін, кетоканазол және
интраканазолда 2-4 сағатта жоғарылайды.
Флуканозолға плазма белоктарымен ең төменгі байланысу деңгейі (11%),
ал кетоконазол және интраконазол үшін 99% плазма белоктарымен байланысу
деңгейі тән.
Флуконазол және кетоконазол салыстырмалы түрде организмде тең
дәрежеде таралып, әр түрлі мүшелерде, ұлпаларда және сұйықтықтарда жоғары
концентрациялар түзеді. Флуконазол ГЭБ және гематофтальмикалық баръер
арқылы жақсы өтеді. Сағырауқұлақта менингитпен ауыратын науқастардың жұлын-
ми сұйықтығындағы флуконазолдың деңгейі қан сарысуындағы деңгейінің 52-85%
құрайды. Кетоконазол ГЭБ арқылы нашар өтеді және жұлын-ми сұйықтығында
төмен концентрация тудырады.
Интраконазол липофильді болғандықтан, құрамында майдың құрамы жоғары
ұлпаларда және мүшелерге таралады: бауыр, бүйректер, үлкен шарбы майы.
Саңырауқұлақты зақымдалуға айқын бейім ұлпаларда жиналуға қабілетті, ол
теріде де (эпидермисте де), тырнақ пластинкасында, өкпе ұлпасы,
гениталилер, себебі осы мүшелерде оның концентрациясы плазмаға қарағанда 7
рет жоғары болады. Қабыну экссудатында интраконазол деңгейі плазмадағы
деңгейінен 3,5 есе жоғары болады. Сонымен қатар сулы ортада-сөлде,
көзішілік сұйықтықта, жұлын-ми сұйықтығында интраконазол дерлік болмайды.
Кетоканазол және интраконазол бауырда метоболизмге ұшырайды, АІЖ
арқылы шығарылады. Интраконазол терінің май және тер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ИП №6 УМС при КазГМА
от 14 июня 2007 г.
Тақырып: Саңырауқұлақтарға қарсы заттар.
Мақсаты: Студенттерге саңырақұлақтарға қарсы дәрілік заттармен таныстыру
олардың негізгі әсерлерін анықтау фармакокинетикасын, фармакодинамикасын,
фармакологиялың әсерлерін меңгеру.
Дәріс жоспары:
1. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың заттардың негізгі әсер ету
механизмдері.
2. Саңырауқұлақтарға қарсы заттардың анықтамасы. Қолданылуы. Кері
әсерлері.
3. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде
қолданылатын заттар
4. Полиендер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
5. Амфотерицин В. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
6. Азолдар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
7. Аллиламиндер. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
8. Әр түрлі топтағы препараттар. Анықтамасы. Қолданылуы. Кері
әсерлері.
Саңырауқұлаққа қарсы заттар
Саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектер немесе антимикотиктер, өте
кеңінен тараған әр түрлі химиялық қосылыстардан тұратын табиғи және
химиялық синтез жолымен алынатын патогенді саңырауқұлақтарға қарсы
белсенділігі бар арнайы заттар. Химиялық құрылымына байланысты оларды
бірнеше топтарға бөледі, олар белсенділік спектрі, фарматокинетикасы және
әр түрлі саңырауқұлақты инфекциялар кезінде клиникалық қолданылуы бойынша
айыпмашылықтары болады.
Соңғы уақыттарда жүйелік микоздардың, оның ішінде адамға қауіп
төндіретін түрлері кеңінен таралуының көбеюімен, ол ең алдымен әр түрлі
дәрежедегі иммуноссиясы бар науқастардың санының артуына байланысты
саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектерді қолдану қажеттілігі артуда. Одан
басқа жиі инвазивті медициналық процедураларды және күшті кең спектрлі
антибиотиктерді қолданудың да маңызы бар.
1. Патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын ауруларды емдеуде
қолданылатын заттар
- жүйелік немесе терең микоздар кезінде (кокцидиоидомикоз,
паракокцидомикоз, гистоплазмоз, криптококко, бластомикоз)
антибиотиктер – амфотерицин В, микогептин
имидазол туындылары – миконазол, кетоконазол
триазол туындылары – интраконазол, флуканозол
- эпидермомикоздар (дерматомикоздар) кезінде
антибиотиктер – гризефульвин
N-метилнафталин туындылары – нитрофунгин
Йод препараттары – йодтың спирттегі ерітіндісі
2. Шартты-патогенді саңырауқұлақтармен шақырылатын аурулар кезінде
қолданылатын заттар (кандидомикоздар)
антибиотиктер – нистатин, леворин, амфотерицин
имидазол туындылары – миконазол, клотримазол
Бис-төрттік аммоний тұздары – декамин
Саңырауқұлаққа қарсы дәрі-дәрмектердің құрылысы бойынша жіктелуі
Полиендер:
Нистатин Леворин Натамицин Амфотерицин В Липосомальді Амфотерицин В
Азолдар:
Жүйелі қолдану үшін
Кетоконазол Флуконазол Интраконазол
Жергілікті қолдану үшін
Клотримазол Миконазол Бифоназол Эконазол Изоконазол Оксиконазол
Аллиламиндер:
Жүйелік қолдану үшін – Тербинафин
Жергілікті қолдану үшін – Нафтифин
Әр түрлі топтағы препараттар:
Жүйелік қолдану үшін – Гризеофульвин Калий йодид
Жергілікті қолдану үшін – Аморолфин Циклопирокс
Полиендер
Пилиендерге, табиғи антимикотиктерге, нистатин, леворин және
натамицин, жергілікті және ішке қолданылатын, көбінесе жүйелік ауыр
микоздар кезінде қолданылатын Амфотерицин В жатады. Липосомальді
Амфотерицин В қазіргі заманғы күшті жақсы қабылданатын полиендер ішіндегі
дәрілік формасы. Осы Амфотерицин В-ны липосомаға инакапсуляция жасап алады,
ол өзінің белсенді затын тек саңырауқұлақ клеткасымен жанасқанда бөледі, ал
басқа сау клеткаларға интанкті болады.
Әсер ету механизмі
Полиендер концентрациясына байланысты фунгистатикалық және
фингицидтік әсер әсер көрсете алады, ол оның саңырауқұлақтың мембранасының
эргостеролымен байланысуына байланысты, нәтижесінде оның бүтіндігі бұзылып,
цитоплазманың құрамы жоғалып клетканың өліміне алып келеді.
Белсенділік спектрі
Полиендер саңырауқұлаққа қарсы препараттардың ішінде ең кең in vitro
белсенділік спектріне ие. Жүйелік қолдану кезінде (Амфотерицин В) оған
Candida spp, Aspergillus spp, C.neoformans, микоплазмоз қоздырғыштары
(Mucon spp. Rhizopus spp және т.б.) S.schenckci; эндемиялық микоз
қоздырғыштары (B.dermatidis, H.capsulamum, C.immitis, P.brasiliensis) және
кейбір басқа саңырауқұлақтар сезімтал. Бірақ жергілікті қолданғанда
(нистатин, леворин, натамицин) олар көбінесе Candida spp-ға әсер етеді.
Полиендер одан басқа кейбір қарапайымдыларға қарсы да белсенділікке ие –
трихомонадалар (натамицин), лейшманиялар және амебалар (Амфотерицин В).
Полиендерга саңырауқұлақ – дерматомициттер және псевдоаллергия (P.boydii)
тұрақты.
Фармакокинетикасы
Барлық полиендер толығымен дерлік АІЖ арқылы қабылдағанда және
қолданғанда сіңірілмейді. Амфотерицин В венаішілік қолданғанда көптеген
мүшелерге және ұлпаларға (өкпе, бауыр, бүйрек, бүйрекүсті безі, бұлшық
еттер т.б.) плевральді, перитеональді, синовиальді және көзішілік
сұйықтықтарға таралады. ГЭБ-ден нашар өтеді. Бүйректермен баяу шығарылады,
енгізілген дозаның 40%, 7 күн ішінде шығарылады. Жартылай шығарылу уақыты
– 24-48 сағат, бірақ ұзақ уақыт қолдану кезінде ұлпаларда кумуляциялануына
байланысты 2 аптаға дейінгі ұзаруы мүмкін. Липосомальді Амфотерицин В-ң
фарматокинетикасы толығымен анықталмаған. Оның қанда стандарттыға қарағанда
жоғары пиктік концентрация туындатуы туралы мәліметтер бар. Ол буйрек
ұлпасынан дерлік өтпейді (сондықтан нефротоксикалығы төмен). Жоғары
кумулятивті қасиетке ие. Жартылай шығарылу уақыты орташа 4-6 күн, ұзақ
уақыт қолданғанда 49 күнге дейін ұзаруы мүмкін.
Жағымсыз раекциялары
Нистатин, леворин, натамицин
(жүйелік қолданғанда)
АІЖ: іштің ауыруы, жүрек айнуы, құсу, диарея
Аллергиялық реакциялар: бөртпе, қышыну, Стивенс-Джонс синдромы
(жергілікті қолданғанда)
Теріні және шырышты қабаттарды тітіркендіріп күйдіру сезімін
қалыптастырады.
Амфотерицин В
Венаішілік инфузияға реакциясы: қалтырау, дірілдеу, лоқсу, құсу, бас ауру,
гипотензия. Алдын-алу шаралары: стероидты емес қабынуға қарсы заттар және
гистаминге қарсы дәрілік заттарды енгізу арқылы премедикациялау.
Жергілікті реакциялар: инфузия орнында ауырсыну, флебит, тромбофлебит,.
Алдын-алу шаралары: гепарин енгізу
Буйректер: қызметінің бұзылысы, диурез төмендеуі немесе полиурия. Бақылау
шаралары: несептің клиникалық анализін мониторингтау, одан кейін аптасына 2
реттен көп емес. Алдын- алу шаралары: гидратация, босқа нефротоксикалық
дәрілік заттарды шектеу.
Бауыр: гепатотоксикалық эфекті болуы мүмкін.
Бақылау шаралары: клиникалық және лабороторикалық мониторинг.
Электролит баланысының бұзылысы: гипокалиемия, гипомагнемия. Бақылау
шаралары: қан сарысуындағы электролит концентрациясын аптасына 2 рет
анықтау.
Гематогиялық реакциялар: жиірек анемия, сирек лейкопения, тромбоцитопения.
Бақылау шаралары:қанның клиникалық анализы тромбоцит санын анықтаумен
аптасын 2 рет анықтау.
АІТ: іштің ауруы,анорексия,лоқсу,құсу,диария.
Жүйке жұйесі: бас ауруы, бастың айналуы парездер, сезмталдықтың бұзылуы,
тремор, тырысулар.
Аллергиялық реакциялар: бөртпе, қышыну, бронхоспазм.
Липосамальды Амфотерицин В
Стандартты препараттармен салыстырғанда жиі анемия, қызба, қалтырау,
гипотензия туыдатады, нефротоксикалылығы төмен.
Қолдануға көршеткіштер:
Нистатин, леворин. Тері ланлидозы, ауыз қуысы және жұтқыншақ, ішек
кандидоздары. Кандидозды вульвовагинит. (профилактикалық қолдану тиімсіз!)
Натамимицин.
Тері, ауыз қуысы, жұтқыншақ, ішек кандидозы. Кандидозды вульвовагинит.
Кандидозды баланопостит. Трихмонадалы вулвовагинит.
Амфотерицин В
Жүйелік миноздардың ауыр формалары.
Тері және шырышты қабаттардың кандидозы (жергілікті). Лейшманиоз. N.fowleri
туындататын, біріншілік амебалы менингоэнцефалит.
Липосомальды Амфотерицин В.
Бүйрек жетіспеушілігі бар науқастардағы жүйелік миноздардың тиімсіз
кезінде, оның нефротоксикалығында немесе венваішілік инфузияға айқын
реакцияларда премединациямен басылмайтын жағдайларда.
Қарсы көрсеткіштер
Барлық полиендер үшін Полиен тобындағы препараттардарға аллергиялық реакция
кезінде.
Амфотерицин В үшін қосымша.
Бауыр қызметінің бұзылысы. Бүйрек қызметінің бұзылысы. Қант диабеті. Барлық
қарсы көрсеткіштер салыстырмалы, себебі Амфотерицин В дерлік барлық
жағдайда өмірлік көрсеткіштер бойынша қолданады.
Азолдар
Азолдар құрамында жүйелік (кетаканозол, флуланазол, клотримазол,
миканозол) және жергілікті (бифанозол, изоконазол, клотриммазал, миконазол,
оксиканазол, эконазол) қолданылатын дәрілік заттары бар синтетикалық
антимикотиктер ішіндегі ең үлкен топ болып есептелінеді. Айта кететін
жағдай жоғарыда аталған жүйкелік азолдардың ішіндегі алғашқысы-
кетаканазол-клиникалық тәжірибеге итраназолды енгізгеннен соң, өзінің
жоғарғы токсикалығына байланысты өз мағынасын жоғалтты және оны соңғы
кездерде жиі жергілікті қолдануда.
Әсер ету механизмі
Азолдардың фунгистатикалық эффекты жоғары, ол оның саңырауқұлақ
мембранасының негізгі құрылымдық компоненті-ланостеролді эргостеролға
айналуын катализдеуші цитохром Р-450-тәуелді 14а-деметилазаны ингибирлеуі
мен байланысты. Жергілікті әсер ететін препараттар жоғарғы локальді
концентрациясын қалыптастырғанда бірқатар саңырауқұлақтарға фунгисидті әсер
ету мүмкін.
Белсенділік спектрі
Азолдар саңырауқұлаққа қарсы белсенділіктің кең спектріне ие.
Итраканазолға кандидоздың негізгі қоздырғыштары сезімтал (c.lusitaniae және
т.б.), Aspergillus spp,. Fusarium spp, c.neoformans ,дерматомицеталар
(epidermophytor spp, Trihophyton spp, Microsporum spp)., S.schenerii,
P.boidii, H.capsulatum, B.dermatitidis, C.immitis, P.brasiliensis және
басқа саңырауқұлақтар тұрақтылық жиі C.glabrata және C.Krusei-де көздейді.
Кетоконазол спектрі бойынша интраконазолға жақын, бірақ Aspergillis spp.-ға
әсер етпейді. Флуконазол көптеген кандидоз қоздырғыштарына қарсы
белсенділікке ие (C.albicans, C.paparsilosis, C.lusitaniae және т.б.
криптококк және коксидионтқа, дерматомициттерге. Оған бластомицеттер,
гистоплазмалар, паракоксидионттар және споротрикстың сезімталдығы төмен.
Аспергиллаларға әсер етпейді. Жергілікті қолданылатын азолдар Candida spp.,
дерматомицеттер M.furfur-ға басымырақ белсенді болады. Бірқатар беткейлік
микоздар туғызатын саңырауқұлақтарға әсер етеді. Оларға және де кейбір
грамм оң кокктар және коринобактерияларға сезімтал. Клотримазол кейбір
анаэробтарға және трихомонадағы әлсіз белсенділікке ие.
Фармакокинетикасы
Кетоконазол, флуканазол және интраканазол АІЖ арқылы жақсы
сіңіріледі. Мұнда кетоканазол және интраканазолдың сіңірілуі үшін асқазанда
қажетті дәрежеде қышқылдың деңгейі қажет, себебі олар тұз қышқылымен
әрекеттесіп жақсы сіңірілетін гидрохлоридке айналады. Капсула түрінде
тағайындалған интраканазолдың биотиімділігі тағаммен бірге қабылдағанда, ал
ерітінді түрінде-аш қарынға қабылдағанда жоғары болады. Флуконазолдың
қандағы пиктік конциентрациясы 1-2 сағаттан кейін, кетоканазол және
интраканазолда 2-4 сағатта жоғарылайды.
Флуканозолға плазма белоктарымен ең төменгі байланысу деңгейі (11%),
ал кетоконазол және интраконазол үшін 99% плазма белоктарымен байланысу
деңгейі тән.
Флуконазол және кетоконазол салыстырмалы түрде организмде тең
дәрежеде таралып, әр түрлі мүшелерде, ұлпаларда және сұйықтықтарда жоғары
концентрациялар түзеді. Флуконазол ГЭБ және гематофтальмикалық баръер
арқылы жақсы өтеді. Сағырауқұлақта менингитпен ауыратын науқастардың жұлын-
ми сұйықтығындағы флуконазолдың деңгейі қан сарысуындағы деңгейінің 52-85%
құрайды. Кетоконазол ГЭБ арқылы нашар өтеді және жұлын-ми сұйықтығында
төмен концентрация тудырады.
Интраконазол липофильді болғандықтан, құрамында майдың құрамы жоғары
ұлпаларда және мүшелерге таралады: бауыр, бүйректер, үлкен шарбы майы.
Саңырауқұлақты зақымдалуға айқын бейім ұлпаларда жиналуға қабілетті, ол
теріде де (эпидермисте де), тырнақ пластинкасында, өкпе ұлпасы,
гениталилер, себебі осы мүшелерде оның концентрациясы плазмаға қарағанда 7
рет жоғары болады. Қабыну экссудатында интраконазол деңгейі плазмадағы
деңгейінен 3,5 есе жоғары болады. Сонымен қатар сулы ортада-сөлде,
көзішілік сұйықтықта, жұлын-ми сұйықтығында интраконазол дерлік болмайды.
Кетоканазол және интраконазол бауырда метоболизмге ұшырайды, АІЖ
арқылы шығарылады. Интраконазол терінің май және тер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz