Су денсаулық факторы ретінде. Су факторымен байланысты аурулар. Сумен қамтамасыз етудің гигиеналық маңызы.Ішілетін судың нормалау сапасы

1.Су . биосфера элементі.. Судың физиологиялық, гигиеналық және эпидемиологилық маңызы.
2. Ауыз судың сапасына қойылатын гигиеналық талаптар.
3. Судың химиялық құрамымен байланысты жұқпалы емес аурулар. Алдын алу шаралары.
4.Сумен қамтамасыз ету көздері және олардың сипаттамасы. Су көздерін қорғау шарлары.
5.Елді.мекендерді шаруашылық.ауыз сумен қамтамасыз ету жүйелері (орталықтандырылған, орталықтандырылмаған).

Адам организмі өзін қоршаған ортамен үнемі алмасуда болады. Су органикалық орта дами алмайтын қоршаған ортаның бір элементі болып табылады. Адам денесінің 60-70 % судан тұрады: Организмнің тіршілікке маңызды процестері: ассимиляция, диссимиляция, осмос, диффузия, сорылу, сүзілу судың қатысуымен жүреді. Тәулігіне адамның суға деген физиологиялық қажеттілігі орташа есеппен 2,5 л. құрайды. Бұл қажеттілік нормасы адамның қызметіне, жасына, климаттық-географиялық жағдайларына байланысты өзгеріп отырады.
Тұрғындар арасында жұқпалы аурулардың дамуында судың алатын орны ерекше. Әсіресе ішек ауруларының дамуы су арқылы жылдам өтеді, оған тікелей әсер ететін төменде көрсетілген жағдайлар:
- науқас немесе бациллотасымалдаушы шығарыстарымен инфекция қоздырғышының су көзіне түсуі;
- қоздырғыш суда өзінің өмірін және вируленттілігін ұзақ сақтайды;
- ластанған су адамның асқазан-ішек жолына түсуі.
Су эпидемиясына тән қасиет бір мезгілде көптеген адамның науқастануы, ол су көзін пайдаланатын тұрғындар арасында басталады. Су арқылы берілетін инфекциялар: холера, іш сүзегі, лептоспироз, эндемиялық гепатит және т.б
Эндемиялық гепатит – қазіргі кезде дамуы өте жиі кездеседі.
Суды нормалау және суды пайдалану тәртібі
Су көзін пайдаланудың екі түрі бар: - санитарлық-тұрмыстық мұқтаждықта қаматамасыздандыру; - өндірістік мақсатта пайдалану. Жұмсалған суды есептеу су пайдаланудың меншікті көлемі болып саналады, яғни бір адамға тәулігіне жұмсалған су көлемі.
Суды пайдаланушылардың негізгі категориялары:
- тұрғындардың ауыз су, тұрмыстық және шаруашылық қажеттілігін қамтамасыздандыруға пайдалануы;
- қоғамдық, коммуналды-тұрмыстық, мәдени-ағартушылық, емдік-профилактикалық, балалар, қоғамдық тамақтану кәсіпорындарын қаматамасыздандыруға пайдалану;
- көшелерді жууға, жасыл желектерді суаруға;
- өрт сөндіруге.
Тұрғындарды ауыз сумен қамтамасыз ету үшін су көзін таңдау міндетті түрде МЕСТ «Ауыз суы» 2874-82, Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения"№ 3.02.002.04. 16 тамыз 2004 ж.
Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации систем централизованного горячего водоснабжения" № 3.01.002.04. 16 тамыз 2004 ж.
«Санитарно – эпидемиологические правила и нормы поверхностных вод от загрязнения» № .3.02.003.04. 28.06.2004 ж.
Санитарно-эпидемиологические правила и нормы «Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию зон санитарной охраны источников водоснабжения и водопроводов хозяйственно-питьевого назначения» от 18 февраля 2005 года № 63 талабына сай болуы қажет.

1. Гигиена/ Румянцев Г.И., Прохоров Н.И., Новиков С.М. и др. – М:Медицина,2001.-608 с.
2. Большаков А.М., Новикова И.М. Общая гигиена. – М., Медицина, 2002.
3. Минх А.А. Гигиена.-М.:Медицина,1997
4. СанПиН "Питьевая вода. Гигие¬нические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения. Контроль качества. 2.1.4.1074—01" от 26 сентября 2001 г.;
5. Санитарные правила и нормы по "Устройству и содержанию колодцев и каптажей родников, используемых для централизованного хозяйственно-питьевого водоснабжения N 3.01.036.97.02.07.97 Алматы,1997. 6 с.
6. Методические указания "По осуществлению государственного санитарного надзора за фторированием питьевой воды" N 3.05.040.97 02.07.97 Алматы,1997,14 с.
7. Методические указания "По санитарно-микробиологическому анализу воды поверхностных водоемов" N 3.05.039.97.
8. Неменко Б., У.Н. Кенесариев. Коммунальная гигиена. – Алматы, Fылым, 2003, - 464с.
9. Сборник санитарных правил и норм по коммунальной гигиене / гос. система санитарно- эпидемиологического нормирования РК. – Алматы, 1998. – 318с.
10. Мудрый И.В. О влиянии минерального состава питьевой воды на здоровье населения.//Гиг. и сан..-1999.-N 1.- С.15
11. Микроэлементозы человека / Авцын А.П., Жаворонков А.А., Риш М.А., Строчкова Л.С. - М., Медицина. - 1991. - 495с.
12. Гигиеническая оценка содержания микроэлементов в питьевой воде и продуктах питания в системе социально-гигиенического мониторинга / Боев В.М., Лесцова Н.А, Амерзянова Н.М. и др.// Гигиена и санитария. – 2002.- № 5. – С.71-74
13. Атчабаров Б.А. Борьба с эндемическим зобом – серьезная гигиеническая проблема в контексте улучшения здоровья населения // Медицина и экология. – 2002. - № 2. – С.65-66