Пікірлер және оларға қолданылатын операциялар



1 Предикаттар. Предикат ұғымы.
Екі предикаттың коньюнкциясы, оның ақиқаттық облысы
2 Екі предикаттың дизьюнкциясы, оның ақиқаттық облысы
3 Предикатты теріске шығару және онын ақиқаттық облысы.
Ақиқат немесе жалған екенін айтуға болатын хабарлап сөйлем пікір деп аталады.
Мысалы «Шымкент-Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы»,
"28*18=504", "27+15>32
Айнымалылары бар және олардың нақты мәндерінде пікірге айналатын сөйлем предикат деп аталады. Мысалы "х -7=12", "х>9", "х ≤ у".
А және В пікірлерінің коньюкциясы деп, брі пікірлердің екеуі де ақиқат болғанда, тек сонда ғана ақиқат болатын пікірді айтады. Оны А ^ В таңбасы арқылы белгілеп, «А және В» деп оқиды.
Айнымалысы бар мына төмендегі сейлемдерді қарастырайық
А)х<10
Б)х+1=7
В) х саны 5-ке қалдықсыз бөлінеді;
Г)х>у
Осы сөйлемдердегі кездесетін х және у айнымаларын тек натурал мәндерді ғана қабылдайды деп санайық, яғни Х€,N УN.
Бұл сөйлемдердін, ешқайсысы да пікір бола алмайды, себебі олардың ішінде белгісіз сандар болғандықтан, бұл сөйлемдердің ақиқаттығы туралы біз ештеңе айта алмаймыз.
Алайда, егер, мысалға, х<10 теңсіздігіндегі Х-тің орнына әр түрлі натурал сандарды қойсақ, онда біз бірде ақиқат, бірде жалған болатын натурал сандар туралы пікірлер алатынымызды байқауға болады. Шынында, егер х=12 болса 12 < 10 жалған пікір, ал егер х = 5 5<10 ақиқат предикат х<10 теңсіздігін ақиқат пікірге айналдыратын х-ің барлық натурал сан мәнінің {1, 2, 3 ...9} жиынында жататын көреміз. х+1=7 тендеуі х-тің кез келген натурал мәндерінде пікір бола алмайды, бірақ тек х=6 болғанда ғана ол ақиқат пікір болады.

Пікірлер және оларға қолданылатын операциялар.
Ақиқат немесе жалған екенін айтуға болатын хабарлап сөйлем пікір деп
аталады.
Мысалы Шымкент-Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы,
"28*18=504", "27+1532
Айнымалылары бар және олардың нақты мәндерінде пікірге айналатын
сөйлем предикат деп аталады. Мысалы "х -7=12", "х9", "х ≤ у".
А және В пікірлерінің коньюкциясы деп, брі пікірлердің екеуі де ақиқат
болғанда, тек сонда ғана ақиқат болатын пікірді айтады. Оны А ^ В таңбасы
арқылы белгілеп, А және В деп оқиды.
А в А ^ В
А А А
А Ж Ж
Ж А Ж
ж Ж ж

А және В пікірлерінің дезъюнкциясы деп, осы пікірлердің ең болмағанда
біреуі ақиқат болғанда сонда тек сонда ғана ақиқат болатын пікірді айтады,
оны А в арқылы белгілеп А немесе 3 деп оқиды.
А А АvВ
А А А
А Ж А
Ж А А
Ж Ж Ж

Кейбір А пікірлерінің терістемесі деп, А пікірі ақиқат болғанда
жалған, ал А жалған болғанда болатын -пікірді айтады. Оны А таңбасымен
белгілейді.

А А
А ж
Ж А

А және В пікірлерінің импликациясы деп, А ақиқат және В жалған
болғанда, тек сонда ғана жалған болатын пікірді айтады. Оны А = В
таңбасымен белгілеп, Егер А болса, онда В болады деп оқиды.

А в А→В
А А А
А ж Ж
Ж А А
ж Ж А

А және В пікірлерінің эквиваленциясы деп, екі пікір бір мезетте,
мезгілде ақиқат немесе жалған болғанда, тек сонда ғана ақиқат болатъш
пікірді айтады. Оны А В таңбасы арқылы белгілейді.

А В А↔В
А А А
А Ж Ж
Ж А ж
Ж Ж А

Предикаттар
Предикат ұғымы.
Екі предикаттың коньюнкциясы, оның ақиқаттық облысы
Айнымалысы бар мына төмендегі сейлемдерді қарастырайық
А)х10
Б)х+1=7
В) х саны 5-ке қалдықсыз бөлінеді;
Г)ху
Осы сөйлемдердегі кездесетін х және у айнымаларын тек натурал мәндерді
ғана қабылдайды деп санайық, яғни Х€,N УN.
Бұл сөйлемдердін, ешқайсысы да пікір бола алмайды, себебі олардың
ішінде белгісіз сандар болғандықтан, бұл сөйлемдердің ақиқаттығы туралы біз
ештеңе айта алмаймыз.
Алайда, егер, мысалға, х10 теңсіздігіндегі Х-тің орнына әр түрлі
натурал сандарды қойсақ, онда біз бірде ақиқат, бірде жалған болатын
натурал сандар туралы пікірлер алатынымызды байқауға болады. Шынында, егер
х=12 болса 12 10 жалған пікір, ал егер х = 5 510 ақиқат предикат х10
теңсіздігін ақиқат пікірге айналдыратын х-ің барлық натурал сан мәнінің {1,
2, 3 ...9} жиынында жататын көреміз. х+1=7 тендеуі х-тің кез келген натурал
мәндерінде пікір бола алмайды, бірақ тек х=6 болғанда ғана ол ақиқат пікір
болады.
"х саны 5-ке қалдықсыз бөлінеді" деген сөйлемде х-тің кез келген
натурал мәндерінде пікір болады. Егер х-тің орнына 5, 10, 15, 20, 25, 30
т.сс сандарды қойсақ, онда бұл пікір ақиқат болады, х-тің 5-ке еселі емес
мәндерінде жалған болады. " ху" сөйлемінде екі айнымалы бар.
Ол айнымалылардың орнына натурал сандар парларын қойғазда пікірге
айналады.
Мыс: х = 6 у = 4 6 4 ақиқат пікір
х = 3 у =5 35 жалған пікір.
Бір немесе бірнеше айнымалысы бар-және олардың нақтылы мәндерінде
пікірге айналатын сөйлем пікірленетін форма немесе предикат деп айтылады.
Предикатқа енетін айнымалылардың сандарына қарай бір орынды, екі
орынды, үш орынды т.с.с предикаттар деп ажыратылады. "х саны 5-ке қалдықсыз
бөлінеді" "х10", "х+1=7" сөйлемдері бір орынды предикаттар, ал ху сейлемі
- екі орынды предикат болады.
Осы предикаттың әрқайсысымен біз екі жиынды байланыстырдық.
Оның біріншісі N - барлық натурал сандар жиыны. Айнымалының мәндері
осы жиыннан алынса берілген сөйлемдер пікірге айналады (А және Ж).
Екіншісі - айнымалының орнына қойылғанда сөйлемдерді ақиқат пікірге
айнаддыратын натурал сан жиыны.
Мыс: х10 предикаты үшін, {1,2 ...9} жиыны саналады. Бірінші жиынды
предикатың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Математикалық ұғымдар
Ақпараттық технологиялар
Дискретті математиканың негізі
Ұлттық банк-Қазақстан Республикасының Орталық банкі
Компьютердің логикалық элементтері
Дискретті математика негіздері
Банк құқығы
«Альянс банкі» АҚ
Логикалық функцияларды ЭЕМ-де іске асыру, логикалық элементтер ЭЕМ-де сандарды көрсету әдістері
Операциялар
Пәндер