Міндеттемелер есебі және банктегі бухгалтерлік есеп

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірлігі

Курстық жұмыс

тақырыбы: Банктегі бухгалтерлік есеп.

Орындаған:

Ғлыми жетекшісі:

Жоспар

Кіріспе

І - Бөлім. Банктегі есеп және есеп беру негіздер

І. 1. Банк - бухгалтерлік есептеу ақпарат жүйелерінің пайдаланушы

І. 2. Банктегі басқару есебі мен қаржылық есеп беруді пайдаланушыларды жіктеудегі

бухгалтерлік есептің алатын рөлі.

ІІ - Бөлім. Міндеттемелер есебі.

ІІ. 1. Банктің қарыз есебі мен банктен тыс мекемелердің несиелер есебі.

ІІ. 2. Банктің несиелік қоржысының жіктемесі және меншікті капитал.

ІІІ - Бөлім. Банктегі бухгалтерлік есеп операциялары.

ІІІ. 1. Банктік шот және есеп айыру операцияларын жіктеу.

ІІІ. 2. Бухгалтерлік корреспонденттік шоттар.

Қорытынды.

Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе

Бүгінгі таңда хылық шаруашылығы саласындағы банк жүйесінің экономиканы дамытуда орны ерекше. Қаржы несие институттары мен операциялардың қайта бағытталуында өзрара қатынас жүйесінің өзгеруіне байланысты банктегі бухгалтерлік есеп және есеп беру үздіксіз жаңарып отырады.

Бухгалтерлік есеп - басқару үдерісінің бір бөлігі болып табылады. Ол маңызды ақапарат алуға мүмкіндік берді.

Менің курстық жұмысым «банктегі бухгалтерлік есеп» тақырыбына арналады. Осы жұмыс бухгалтерлік есеп жүргізудегі банктің рөлін айқындайды.

Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады.

Бірінші бөлім - «Банктегі есеп және есеп беру негіздері. Банк саласы Қр - экономикасының дамушы секторының бірі болып табылады. Еліміздің жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшуінің өзі қоғам өмірінің барлық салаларына үлкен өзгерістер алып келді. Бүгінгі күні банктегі бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде басты орын алады.

Банк - бухгалтерлік есептін ақпарат жүйелерін пайдаланушы болып табылады. Бухгалтерлік есептің ақпаратын пайдаланушылар: субъектіні басқарушылар, субъектіден тыс, бірақ қаржылық мүддесі барлар; субъектіге жанама қаржылық мүделілік білдіретін топтар мен агенттіктер болып табылады.

Банктегі басқару есебі мен қаржылық есеп беруді пайдаланушыларды жектеудегі бухгалтерлің есептің алатын рөлі өте маңызды. Есеп - қаржылық және басқару болып бөлінеді. Басқару есебі басқарушылардың ішкі пайдалануы үшін өлшеніп, өңделіп берілетін есеп ақапаратының барлық түрін тамтиды. Қаржылық есеп банктің ішіндегі башылықтан тыс, сырттағы қажет етушілер пайдаланатын есептік ақпаратты қамтиды.

Екінші бөлім - «Міндеттемелер есебі». Міндеттеме - бұл бір тұлғаның нақты әрекетпен басты тұлғаның (кредит беруші) пайдасын көздейтін істі орындау борышы немесе мендеті.

Банктің қарызы - бұл клиентке соманы белгнілі бір мерзімге сыйақы төлеумен ұсынуы және бөлісуі. Ал, банктен тыс мекемелерден қарыз алу - «қарыз беруші» жақ «қарыз алушы» жаққа белгілі бір кезеңде қайтару шартымен ақша немесе метериалдық қорды келісімшарт бойынша қарызға береді

Міндеттемелер есебінің негізгі - «банктің несиелік қоржынының жиіктемесі» болып табылады. Бүхгалтерлік есепте банктер барлық қажетті, мәжбүрші шығынның есептелген көлемін және шығыстар шотына сйкес толық көлемді белгіленуі керек.

«Банктің меншіутігі капиталы» - капиталдың экономикалық санатының бір түрі болып табылады. Меншікті капитал банктің несилік ресурсы ретнде тартылған қаражаттармен тыңыз байланысты және солармен бірге айналымда жүзеге асырады.

Үшінші бөлім - «Банктегі бухгалтерлік есеп айрысу операциялары». Қатысушыларға байланысты банктің есеп айрысу операцияларының негізгі - клиенттік есеп айрысу операциялары, мұнда негізгі субъект ретінде банк және оның клиенттері қатысады. Екіншісі - негізгі субъект ретінде банк болып табылады.

Банкаралық қызметтің насанын жүзеге асыру үшін, несиелік ұйымдар келісім негізінде бір-біріне корреспонденттік шот ашады.

Корреспенденттік шот - жасалған корреспонденттік шот негізінде бір бірінің тапсырысы және екінші банктіі қаржысы есебінен жүргізілетін есеп айыру операциялар көрсетілетін шот. Банктегі бухгалтердік есеп - басқару үдірісісінің бір бөлігі болып табылады.

І. Банктегі есеп және есеп беру негіздері.

І. 1. Банк-бухгалтерлік есептің ақпарат жүйелерін пайдаланушы.

Банк дегеніміз - ақашалай қаражаттарды жинақтап, оларды белгіленген мөлшерде тартуды, пайдалануды бақылап отыратын ұйым. Банк саласы Қазақстан Республикасы экономикасының дамушы секторының бірі болып табылады. Еліміздің экономикадағы өзекті мәселелерінің бірі - бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін халықаралық стандарттар мен нормалар талаптарына сәйкестендіру. Ол әрине, халықтың жағдайын жақсартуға және мемлекетіміздің экономикасы тұрақты өсуіне әсер етеді.

Еліміздің жоспары экономикадан нарықтық экономикаға көшуінің өзі өоғам өмірін барлық салаларына үлкен өзгерістер алып келеді. Бүгінгі күні банктегі бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде басты орын алады.

Бухгалтерлік есеп - бұл шаруашлық көздері мен белгілі бір субъект жөніндегі қаржылық ақпаратты беру, өлшеу, өңдеуді жүзеге асыратын жүйе болып табылады.

Банктегі бухгалтерлік есеп түрлі операцияларды: есеп айыру операцияларын, несие алуға, түрлі төлемдер жасауға мүмкіндік береді.

Банктің қызметтері

1-кесте

Банктердің қызметтері

Несие беруде және төлемдерде делдалдық ету

Ақшалай табыс пен жинақ ақша бөлігін капиталға айландыру

Айналымның несиелік қаржысын (вексельдер, чектер,

банкноттар) жасау

Банктердің экономикалық ролі - ақшалай капитал жинақталып жатқан экономика саласынан оны алып, пайдаланылып жатқан экономка саласына берді қамтамасыз ету.

Банктердің қызметтері және операциялар сипаты

бойынша жіктелуі

Орталық эмиссиялық

Коммерциялық депозиттік

Инвестициялық

Арнайы мақсатқа арналған

Банктердің негізгі операциялары

Ақша ресурстарын Ақша ресурстарын

жұмылдыру тарату

Енжар Белсенді

Депозиттер қабылдау, Несиелер беру, акциялар,

акциялар мен басқа облигациялар сатып алу

банктерден алынған лизинг, факторинг, банк

басқа бағалы қағаздарды инвестициялары, вексельдермен

несиелерді сату операциялар

Бухгалтерлердің ңегізгі міндеті есепті кезендегі пайданы септеу болып табылады. Пайда дегеніміз берілген есепті мерзімдегі табыс пен шығыс арасындағы айырма. Сәйкестілік принципі есепті мерзімдегі шығыстың есебін реттейді. Оның мағынасы: күрделі табыс алумен байланысты шығыстар әр түрлі шығындардың жиынтығынан тұрады. Яғни табыстар және оған сәйкес шығыстар бір есепті кезеңде көрсетілуі керек.

Тағы бір айта кететін жағдай, бухгалтерлік есеп - бұл жоспарлау, реттеу, ұйымдастыру және ынталандыру кызметтері сияқты басқару функцияларының бірі болып табылады. Бұл басқарудың жетілдіру, нарықтық механизмінің құрылуы барлық бухгалтерлік есеп жүйесінің дамуымен үздіксіз байланыста екенін білдіреді.

Кәсіпорынды басқару мақсаты үшін, қаржылық және өндірістік-шаруашылық қызметтері туралы ақпаратты неғұрлым тиімді пайдалану үшін бухгалтерлік есептің озық әдісін пайдалануға, шетелдік оң тәжірибеге, бухгалтерлік есептің және қаржылық есеп берудің халықаралық стандартына, есептеу техникаларын кеңінен қолдануға бағдарланған есептеу әдістерін пайдалану қажет.

Жұмыс үстінде бухгалтер шешуі қажет мынадай жағдайлар кездесуі мүмкін:

- шаруашылық операциясы жүргізілген мезгілде анықтау, яғни сәйкестендіру

мәселесі;

- шаруашылық операциясының құнын анықтайтын бағалау мәселесі;

- жіктеу мәселесі, яғни шаруашылық операциясы қандай түрде жіктелуі

керек.

Сәйкестендіру мәселесі шаруашылық қай кезде тіркелуі керек екендігін шешеді: Мысалы, банк кеңселік заттарға тапсырыс береді, алады және төлейді. Сондықтан мұндай әрекет сауда операциясы саласында былайша тізімделуі керек:

1. Банк кызметкері кеңселік құрал-жабдықтарды сатып алу үшін

жабдықтау бөліміне тапсырыс береді;

2. Жабдықтау бөлімі тапсырысты жеткізіп берушіге жібереді;

3. Жеткізіп беруші кеңселік кұрал-жабдықты тиеп жібереді;

4. Банк оны қабылдайды;

5. Банк жабдықтаушыдан шот алады;

6. Банк шотты төлейді.

Осы сұраққа жауап есепті кезеңдегі қаржы көлемінің нәтижесіне байланысты болады.

Бухгалтерлік есептің мақсаты - шаруашылық операциясы жүзеге асырылғаннан кейін езгеретін бағаны табу емес, шаруашылық операциясы жүзеге асыру барысындағы құнды немесе өзіндік құнды анықтау болып табылады.

Жіктеу мәселесі. Жіктеу кез келген шаруашылық операциясының маңызын дұрыс талдаудан туындайды және ол кәсіпорын қызметінің нәтижесіне әсерін тигізеді. Сондықтан, бухгалтерлік есепке анықтама бере отырып айта кететін жайт, бухгалтерлік есеп осы ақпаратты пайдаланушыға бағалап көруге және шешім қабылдауға мүмкіндік беретін экономикалық ақпараттарды беру, сәйкестендіру және өлшеу үдерісі. (Бухгалтерлік есеп теориясы. Э. С. Хендриксен) .

Бухгалтерлік есепті оқу басқару ісінде маңызды шешім қабылдауда дағды алу мен үйренуге мүмкіндік береді.

Есептік ақпараттар банктің ішінде де және оның сыртында да шешім кабылдау үшін маңызды болып табылады. Ол бухгалтерлік есеп қызметін жүзеге асыру үшін сандық ақпараттармен қамтамасыз етеді. Бухгалтерлік есеп басқару жүйесіндегі негізгі бақылау, талдау, ақпараттық кері байланыс қызметтерін атқарады.

Есептік ақпараттар негізінде шешім қабылдаған кезде пайдаланушылар белгілі бір тәуекелге ұшырайды. Басқару жүйесінде бухгалтерлік есеп тәуекелді шектеуге бағытталуы және операциялардың жүргізілу тәртібінің сақталуын қамтамасыз етуге керек. Банкте бақылау функциясы банк қабылдайтын тәуекелді шектеуге және операциялар мен мәмілелер жүргізілуінде тәртіптің сақталуын қамтамасыз етуге бағытталуы керек.

Бұл функция банк белгілеген заңдардың, Ұлттық банктің нормативтік-құқықтық актілерінің, мамандық қызметтік стандарты мен іскерлік қатынастар ережесінің талаптарын сақтай отырып, жалпы қадағалауға қол жеткізуге көмектеседі.

Бақылау функциясын әкімшілік және қаржылық бақылау желісінде жүзеге асыру ұсынылады.

Олар алдын ала, кейінгі және ағымдық реттерімен жүргізіледі. Олар жеткілікті дәрежеде сенімділікпен кем дегенде төмендегілерді куәландыру керек:

- банк қызметкерлері банк мүлкімен жұмыс істеуі, клиент-кредитордың

шотымен операцияны жүзеге асыруы қызметкер өкілеттігі қатаң түрде

толық жауапкершілікке сай болғанда ғана жол беріледі.

- операциялар есебі Ұлттық банктің бекіткен талабына сәйкес жүргізіліп,

банктің активтері мен пассивтерінің жағдайы нақты көрсетіледі және

есеп берудің белгіленген формасында кұрылуы қамтамасыз етіледі.

банктің берілген активі мен пассивінің есебі олардың қамтылу жағдайына, сондай-ақ тексерудің кезеңділігіне сәйкес мақұлданады және ауытқулар болған жағдайда ауытқуларды жоюға бағытталған қажетті шаралар қолданылады.

Басқаруды жетілдіруде, нарықтық экономиканы қалыптастыруда, жеке меншіктердің санының көбеюі, ішкі экономикалық қызметтің дамуы жағдайында бухгалтерлік есеп кызметінің мәні арта түседі. Есепке алудың ғылыми жүйесі банк мүлкін түгендеу жолымен жүзеге асырылатын жеке меншік құрамындағы өзгерістерді де анықтайды.

Ақпараттық қызмет мақсаты - ресурстар бойынша және олардың тиімді пайдаланылуы бойынша лайықты қаржылық ақпарат беру болып табылады. Бұл ақпарат қаржылық есеп беруде қарастырылады. Қаржылық есеп беруді дайындауда бухгалтер ақпараттың кімге арналғанын ескеруі керек. Ақпарат алдыңғы болжамдарды дәлелдегенде немесе түзету енгізгенде үлкен рөл атқарады. Шешімді көбінесе жеке адам қабылдамайды. Бір шешімнің нәтижесі туралы ақпарат келесі шешімді қабылдау үшін пайдаланылады. Бұндай үдеріс кері байланыс деп аталады. Бухгалтерлік ақпараттардың көмегі арқылы көрсеткіштердің нақты мәнін ашатын кері байланысты пайдалана отырып, жоспарлы көрсеткіштердің орындалуына, стандарттар, нормалар және нормативтер ресурстардың тиімді пайдаланылуына бақылау жасау, әр түрлі кемшіліктерді көрсетуге, банктің резервін анықтауға, оларды іске қосу және пайдалану жолдарын анықтауға болады.

Аналитикалық қызмет жүргізілуі бухгалтерлік есептің барлық бөліміне, соның ішінде меншікті және тартылған ресурстарды пайдалануға, банктік өнімдерге, қызмет шығындарына т. б. талдау жасауға мүмкіндік береді. Есеп жүйесін және «Бухгалтерлік есеп» заңының талаптарын жауап беретін және жоғарыда көрсетілген міндеттердің орындалуын қамтамасыз ететін бухгалтерлік есепті ұйымдастыру құруды банк басшысы туралы жүзеге асырады.

Бухгалтерлік есеп шаруашылық-қаржылық қызмет пен шешім қабылдаушы адамдар арасындағы байланыстырушы буын қызметін келешекте пайдалану үшін тіркеп, атқарады. Ол қаржылық-шаруашылық қызметін ол туралы мәліметтерді қажет уақытқа дейін сақтайды, одан кейін тиімді ақпарат алу үшін оларды өңдейді және есеп беру арқылы ақпараттарды оларды шешім қабылдау үшін пайдаланушыларға береді. Шаруашылық қызметі туралы мәлімет, бухгалтерлік есеп жүйесіне кіруді білдіреді, ал шешім қабылдаушы тұлғалар үшін пайдалы ақпарат одан шығу жолы болып табылады. Сондықтан бухгалтерлік есеп ақпараттары біз ойлағаннан гөрі айтарлықтай кең көлемде пайдаланылады. Пайдаланушылар әр түрлі адамдар санаты болуы мүмкін, мысалы, инвестицияны жүзеге асыратын немесе несие беретіндер, бірлескен экономикалық әрекет иелері болуы мүмкін. Маңызды басқару шешімін қабылдарда бұл адамдар субъектінің қаржылық және басқа да есеп берулеріне сүйенеді. Ақпаратты пайдаланушылар мынадай топтарға бөлінеді:

- субъектіні басқарушылар;

- субъектіден тыс, бірақ тікелей қаржылық мүддесі барлар;

- субъектіге жанама қаржылық мүдделілік білдіретін топтар мен

агенттіктер.

Субъектіні басқарушылар - олар банк қызметін басқаруда және банк алдында тұрған мақсаттарға жетуіне толық жауап беретін компания адамдары - әкімшілік. Банктің алдына қоятын мақсаттары жеткілікті, бірақ оның жетістіктерге жетуіне және қатаң бәсекелестік жағдайында төтеп беру қажеттігі әкімшілікті негізгі екі мақсатқа: яғни пайдалылық пен өтімділікті нығайтуға барлық күшін жұмылдыруын талап етеді.

Тиімді жұмыс жасайтын менеджерлер бухгалтерлік есеп мәлі-меттеріне және олардың талдауын негізге ала отырып шешімдер қабылдайды. Сондықтан әкімшілік бухгалтерлік ақпаратты басты пайдаланушылардың бірі болып табылады. Менеджер бухгалтерлер алдына келесі сұрақтарды қояды: соңғы тоқсанда банктің таза пайдасының көлемі қандай; пайда нормасы иелерінің күткеніне лайық па; банктің ақша қаражаттары жеткілікті ме.

Тікелей қаржылық мүддесі бар пайдаланушылар. Бухгалтерлік есептің тағы бір қызметі - жалпыға арналған қаржылық есептен алынған банк жұмысының нәтижесі туралы ақпараттарды

Қаржылық есепті пайдаланушылар

2-кесте

Пайдаланушылар

Ішкі пайдаланушылар Сыртқы пайдаланушылар

Кәсіпорын менед- Тікелей қаржылық Жанама қаржылық

жерлері; мүддесі бар пайда- мүддесі бар пайдалану-

Меншілік иелері, ак- ланушылар: шылар:

ционерлер - нақты немесе - салық органдары;

Директорлар кеңесі; әлуетті - мемлекеттік

беруі, онда мынадай мәліметтер алуға болады: пайда табу жоспарында қаншалықты тиімді мақсатқа қол жетті және банктің тиімділігі қандай кредиторлар пайыз төлеу үшін және кейін қарыздарын өтей алуға банкте ақша барлығын білгісі келеді (3. 256- б) .

Жанама қаржылық мүдделігі бар пайдаланушы. Кейінгі уақытта коғам тұтастай, үкімет кызметкерлері және қоғамдық топ тұлғалары, бухгалтерлік ақпараттарды маңызды пайдаланушылар болып табылады.

Салық органдары салықтың төленуінің және аударылуының дұрыстығын бақылайды. Әрбір салық бойынша заңға сәйкес салық декларациясын жасау немесе есеп айырысу және өте күрделі қаржылық есеп беру талап етіледі.

Демек, бухгалтерлік есеп ақпараты және банктің каржылық есебі, банктің қаржылық тұрақтылығына және пайдалылығына мүдделі тұлғалар және мекемелер үшін өте маңызды. Мұндай жағдайда, бухгалтерлік ақпаратты пайдаланушыларға жататындар:

- мемлекеттік реттеуші және бақылаушы органдар, әсіресе бірінші

кезекте ұлттық банк;

- банк иелері немесе акционерлер;

- банк директорлары, жетекшілері және қызметкерлері;

- банк клиенттері.

Барлық қажетін қанағаттандыруға міндетті. Сонымен бухгалтерлік есеп - бұл өзіндік мақсат емес. Бухгалтерлік есеп - бұл белгілі бір субъект жөніндегі қаржылық ақпаратты беру, өлшеу, өңдеуді жүзеге асыратын жүйе болып табылады. Бұл ақпарат пайдаланушыға фирманың шаруашылық қызметін жүзеге асыруда шектеулі ресурстарды тиімді пайдаланудың балама жолдарын таңдауда негізгі шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

Бухгалтерлік есеп реформасының бастапқы үдерісінде Ұлттық банкте және екінші деңгейлі банктердегі бухгалтерлік есеп сұрақтарына байланысты банк жүйесінде нормативтік базаның тұрақты жетілдірілуі жүргізіледі.

Қазақстан Республикасының заңына сәйкес заңды тұлға болып табылатын банктер бухгалтерлік есепті бағыныштылығы мен меншік формасынан тәуелсіз Ұлттық банктің нұсқаулары мен талаптарына сәйкес, сондай-ақ Қаржы министрлігі қабылдаған негізгі құжаттар мен нормативтік актілер талабына сәйкес жүргізеді. Банкте бухгалтерлік есептің заңдылық базасы келесі құжаттардан тұрады:

ҚР Президентінің «Бухгалтерлік есеп туралы» Заң күші бар Жарлығы, №2732 1995 жылдың 25 желтоқсанында енгізілген (24. 06. 2002 ж. өзгертулер мен қосымшалар) ;

- ҚР Азаматтық кодексі. 1994 ж. 27 желтоқсанда өзгертулер мен

толықтырулар енгізілген;

- ҚР Салық кодексі №209-11 2001 ж 12 маусымда өзгертулер мен

толықтырулар енгізілген;

- «ҚР Ұлттық банк туралы» 30 наурыз 1995 жылғы Заң;

- «ҚР банк және банк қызметтері туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы

өзгертулер мен толықтырулар енгізілген Заң;

- «ҚР-ғы төлемдер және ақша аудару туралы» Заң;

- «Бағалы қағаздар нарығы туралы» 1997 жылдағы 5 наурыздағы Заң;

- «ҚР валюталық реттеу туралы» 1996 жылғы 24 желтоқсанда толықтырулар

мен өзгертулер енгізілген заң;

- Қазақстан стандарттары және қаржы есебіндегі халықаралық стандарттар;

- ҚР-ның екінші деңгейлі банктері бухгалтерлік есебінің шот жоспары.

Банктің деңгейлігі

3-кесте

Заң актілері І деңгей

Жалпы Шот жоспары Заңды және ІІ деңгей

стандарт нормативті актілер

нұсқаулар, ұсыныстар ІІІ деңгей

ережелер, сипаттамалар

Есеп саясаты ІV деңгей

Бухгалтерлік есепті реттеу жүйесі

Қазақстанда бухгалтерлік есеп жүйесін реттеудің төрт деңгейлі жүйесі бар деп санауға болады.

Бірінші децгейлі бухгалтерлік жүйені Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп туралы заң құрайды. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында «Бухгалтерлік есеп туралы» заң 1995 жылдың 25 желтоқсанынан бастап әрекет етуде. Бухгалтерлік есеп заңы мемлекетте бухгалтерлік есеп жүйесін анықтайды, қаржылық есеп беру үдерісін дайындағанда және пайдаланғанда, ішкі бақылау мен сырткы аудитті талап етуде, заңды және жеке тұлғалардың талаптары мен міндеттерінде есептің жалпы ережесі мен негізгі принциптерін орнатады.

Екінші деңгейлі бухгалтерлік есеп жүйесін реттеу бухгалтерлік есеп стандартын, шот жоспарын және бухгалтерлік есеп жүйесімен тікелей байланысты емес, бірақ банк қызметімен байланысты болып келетін заң актілерінен тұрады. «ҚР ҰБ туралы» заң коммерциялық банктерді реттеудегі және мемлекеттің ақша несие саясатындағы Ұлттық банктің рөлін анықтайды. «Банк және банк қызметтері туралы» заң банк жүйесінің және банк қызметінің маңызын, олардың жүзеге асуының тәртібін, банктердің кұрылуын және өтімділігін, банк кызметін реттеу және депозиторлардың мүддесін корғау, бухгалтерлік есептің ұйымдастырылуы тәртібін және банктерде аудиторлық тексеріс жүргізу және олардың қызметін тоқтатудың мәндерін ашып көрсетеді. «Төлемдер және ақшаны аудару туралы» заң мемлекетте төлемдерді және ақшаны аударуды жүзеге асыруды реттейді. Ақшаны почта байланысы мекемелері арқылы аудару қатынасынан басқа «Бағалы қағаздар нарығы туралы» заң бағалы қағаздар нарығын құкықтық реттеуге, республика экономикасының даму жолына салу әрбір тұлғаның өз меншігін иемдену және иелік ету құқығының барынша жүзеге асуына зандық негіздер салды.

Нарықтық экономика жағдайында банктерде бухгалтерлік есептің жүзеге асуын жетілдірудің бірден-бір бағыты оның халық-аралық стандартқа сай келуі. Бүгінгі таңда әлемдік тәжірибе бойынша бухгалтерлік есепте екі әр түрлі бағыт бар: континснттік және англо-американдық. Континенттік бағыт мемлекеттік органдардың талабына сай есептілікті дамытса, англо-американдық бағыт кредиторлар мен инвесторлар алдында есеп беруді мақсат етеді.

Компания қызметінде, сондай-ақ банк саласында да шетел инвесторлары мен кредиторлардың рөлі өсуін ескере отырып, әлемдік тәжірибеде бухгалтерлік есеп стандартын бірегейлеу беталысы байқалуда. Қазіргі қолданыстағы бухгалтерлік есептің халықаралық стандарты (JAS _s ) кейбір елдерде тіпті ұлттық деп саналады немесе оның негізінде ұлттық стандарт жасалады.

Қазіргі қолданыстағы реттеуші органдардың есеп беруге қоятын талаптарында ессп беру зандылығының ұлттық ерекшелігінде, салық салуда, бухгалтерлік есепті бірегейлеу проблсмасының тарихи ерекшеліктері бар. Осыған байланысты америкалық қаржы есебінің стандартын (SҒАS) айта кетуге болады. Қазіргі кезде (халықаралық бухгалтерлік есеп стандарты - 41) қабылдануы көп уақытты талап ететін 120 стандарт қабылданған. Кейбір стандарт халықаралық деңгейге қарағанда біршама прогрессивті, әсіресе бұл бағалы қағаздар есебінде, табыс салығы, мүмкін және шартты міндеттемелерде ерекше байқалады. Ұлттық стандарттар біршама нақтырақ болады, бірақ бухгалтерлік есептің халықаралық стандартындағы есеп беру мәселелері, мысалы, топтардың шоғырландырма есебі ұлттық стандарттық талабына толық жауап бере алады.

Қазақстанның 1996 жылғы бухгалтерлік стандарты 1997 ж. 1 қаңтарында іске қосылды. Бүгінгі танда 30 стандарт бар. Олар бухгалтерлік есепті реттеудің екінші деңгейін көрсетеді, оларды ҚР бухгалтерлік есеп жөніндегі Ұлттық комитеті жасап, бекіткен. Стандарттар қаржылық есеп беруді көрсететін барлық субъектілер міндетгі түрде орындайтын нормативтік-құқықтық құжат болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.