Экономикалық жоспарлау
Мазмұны:
Кіріспе____________________________ ___________________________3
1. Маңғыстау облысының Экономика және бюджет жоспарлау
департаментініңжалпы Ережесі мен оның құрылымын талдау__________5
2. Экономикалық жоспарлау бөлімінің Ережесі_________________________9
3. Экономикалық жоспарлау бөлім бастығының
лауазымды нұсқаулығы____12
4. Маңғыстау облысының әлеуметтік экономикалық дамуына талдау жасау 14
Қорытынды__________________________ ________________________ 39
Кіріспе
Экономиканың бәсекелестік қабілетін арттыру мақсатында елімізде
көптеген алғышарттар жасалуда. Президентіміздің осы жылдың 27 ақпанындағы
Қазақстан халқына жолдауында айтылғандай, жиырма төртінші бағытындағы Жаңа
Кезеңнің дамуына қарай, әкімшілік реформаларды іске асыру және атқарушы
билік құрылымдарын ілгерілету бойынша келесідей ұсыныс берілген: әрбір
мемлекеттік органның стратегиялық жоспары болуы керек, барлық мемлекеттік
органдар қызметінің мақсаты, басымдылықтары айқындалып, нысаналы
көрсеткіштері белгіленуге, әр мемлекеттік қызметшінің жұмысы соларға жетуге
бағдарлануы шарт. Мұның өзі жоспардың қажеттілігінің айқындығын сипаттайды.
Жоспарлау үрдісінің мазмұны халық шаруашылық көрсеткіштерін әзірлеу,
негіздеу, орындаудың жағдайын жасау мен оны ұйымдастыру болып табылады.
Халық шаруашылығын жоспарлау- іс жүзіндегі көп қырлы қызмет қана емес,
сонымен бірге өзінің қажеттілігінен туған кең ауқымды экономикалық ғылымның
аясы.
Экономикалық ғылымдар жүйесінде халық шаруашылығын жоспарлау саяси
экономия мен салалық экономика деген бөліктерден тұрады.
Саяси экономия қоғамдық үздіксіз өндірістің дамуының заңдылықтарын
қарастырады. Осы заңдылықтарды талдау шаруашылық жоспарлардың мазмұнын
анықтайтын, қоғамдық өнімнің үздіксіз өндірісінің заңдылықтарын сипаттайтын
жоспарлау ғылымының теориялық базасын қалыптастырады.
Салалық экономика жекелеген салалардағы үздіксіз өндіріс үрдістерінің
жоспарлы ұйымдастырылуының ерекшеліктерін зерттейді.
Жоспарлауда обьективті экономикалық заңдарды қолдану кешенді сипатта
болады. Ол қоғамдық өмірге қатысушылар бір- бірімен өзара байланыста
болғандықтан, жоспарлардың барлық бөлімдері өзара себептік -салдарлық
байланыста болу керектігімен түсіндіріледі.
Соңғы жылдары Қазақстанда халық шаруашылық кешенін жоспарлаудың жүйесі
өзіне келесідей элементтерді қосады: ұзақ мерзімді ғылыми болжамдар мен
тұжырымдамалар, стратегиялық жоспарлар мен мемлекеттік бағдарламалар, елдің
әлеуметтік экономикалық дамуының ағымдағы және орта мерзімді индикативті
жоспарлары.
Қазақстан Республикасында халық шаруашылығын жоспарлауды мемлекеттік
орталық атқарушы орган -Экономика және бюджетті жоспарлау министрлігі
атқарады және аймақтар бойынша осы министрліктің департаменттері мен
бөлімдері қызмет етеді.
Жоспарлаудың маңыздылығын ұғынып, әсіресе аймақтық кесіндідегі
қажеттілігін түсініп, білу үшін менің өндірістік практикамды Маңғыстау
облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау департаментінде өтуімнің
себебі де сол.
Практика өтудегі негізгі мақсат- Экономиканы мемлекеттік реттеу және
оған шектес пәндер бойынша, соның ішінде экономиканы аймақтар кесіндісінде
жоспарлауда алған теориялық білімімді өндіріс жағдайында пысықтау, нақты
облыстың халықтық шаруашылығын жоспарлау бойынша тәжірибе жинақтау.
Практика өтудегі негізгі мақсат:
- Облыс әкімшілігінің құрылымымен жалпы танысу;
- Экономика және бюджетті жоспарлау департаментінің жұмыс ережелерімен
толықтай танысу;
- Экономика және бюджетті жоспарлау департаметінің экономикалық саясат
және жоспарлау бөлімі қызметімен танысып, оған талдау жасау;
- Экономикалық жоспарлау бөлімінің басшылығымен облыстың әлеуметтік және
экономикалық даму жоспарларын әзірлеуге қатысу;
- Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштерін
талдау;
- Жоспарлау жүйесінің тиімділігін бағалау;
- Маңғыстау облысының даму бағдарламаларын қарастыру;
- Облыстың қазіргі жағдайының дамуы бойынша кешенді экономикалық талдау
жүргізу;
- Республика бойынша облыстың дамуының қосатын үлесін білу.
1. Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік
жоспарлау департаменті
1. Жалпы ереже
l. Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау
департаменті (бұдан әрі--Департамент) мемлекеттік мекемесі қолданыстағы
заң шеңберінде экономикалық саясат пен бюджетті қалыптастыру, сондай-ақ
лицензиялау саласында мемлекеттік басқару мен бақылау жасау қызметін
атқаруға өкілетті мемлекеттік мекеме (мемлекеттік орган) болып табылады.
2. Департамент өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен
заңдарына, Қазақстан Республикасы Президенті мен Үкіметінің актілеріне,
әкімдік қаулыларына, Маңғыстау облысы әкімінің шешімдері мен өкімдеріне,
басқа да нормативтік құқықтық актілер мен осы ережеге сәйкес жүзеге
асырады.
3. Департамент мемлекеттік мекеменің ұйымдастыру-құқықтық.
формасындағы заңды тұлға болып табылады, мемлекеттік тілде өз атауымен мөрі
және мөртабаны, белгілі үлгідегі бланкілері, сондай-ақ заңға сәйкес банкіде
шотесебі бар.
Департамент өз атынан азаматтық-құқықтық қарым-қатынас жасайды.
Департамент, егер ол заңға сәйкес осыған өкілетті болса, мемлекет
атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың бір жағы ретінде әрекет етеді.
4. Заңды мекен-жайы: Ақтау қаласы 14 ықшам аудан, 1үй
5. Департамент қызметі мен өкілеттілігі Маңғыстау облысы аумағына
таралатын республикалық мәндегі қаланың жергілікті атқарушы органына
жатады.
6. Департаменттің қызметін қаржыландыру тек жергілікті бюджет арқылы
жүзеге асырылады.
7. Департаменттің шектеулі штаттық саны 69 адам.
8. Департаменттің толық атауы:
мемлекеттік тілде—
Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау департаменті;
орыс тілінде—Департамент экономики и бюджетного планирования
Мангистауской области
9. Осы Ереже Департаменттің құрылтайшы құжаты болып саналады.
2. Департаменттің негізгі міндеттері, қызметі және құқықтары
Департаменттің негізгі міндеттері болып мыналар саналады:
1) Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамытудың ұзақ, орташа
және қысқа мерзімдік перспективаларына арналған стратегиялық мақсаттары мен
басымдықтарын, негізгі бағыттарын қалыптастыру;
2) облысты әлеуметтік-экономикалық дамытудың басымдықтарына сәйкес
өңірлік фискалдық, бюджеттік және инвестициялық саясатты қалыптастыру;
3) облысты әлеуметтік-экономикалық дамытудың бағдарламалары мен
болжамдарын жасау жөнінен қала атқарушы органдарының жұмысын үйлестіру;
4) бюджеттік заңнамаға сәйкес перспективалық бюджеттік жоспарлау мен
бағдарламалау;
5) берілген өкілеттілік шеңберінде лицензиялау туралы заңды жүзеге
асыру, облыстағы лицензиялау қызметін үйлестіру;
6) перспективалық экономикалық жоспарлау және болжам жасау;
7) Департамент Маңғыстау облысы әкімі белгілейтін, сондай-ақ
қолданыстағы заңға сәйкес басқа да міндеттерді басшылыққа алады.
11. Департамент қызметіне мыналар жатады:
1) Маңғыстау облысы әлеуметтік-экономикалық дамытудың негізгі
бағыттарын жасауды салааралық үйлестіруді жүзеге асыру;
2) мемлекеттік қарыз алу мен борышты, сондай-ақ бюджеттік несиелеуді
жоспарлау мен талдауды жүзеге асыру;
3) қаржыландырудың жылдық жоспарын жасау;
4) инвестициялық ахуалды жақсарту жөнінен шаралар қолданып, өңірлік
бағдарламалар мен басым инвестициялық жобаларды жүзеге асыру үшін шет ел
инвестициясын тартуға ықпал жасау;
5) Маңғыстау облысының мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру жөнінен
ұсыныстар жасау;
6) мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын қызметкерлердің еңбек ақы
жүйесін жетілдіру жөнінен ұсыныстар жасау;
7) Департамент құзырына кіретін мәселелер бойынша нормативтік құқықтық
актілердің жобаларын жасау;
8) Маңғыстау облысына әлеуметтік-экономикалық дамытудың мониторингін
өткізу;
9) экономикалық талдау мен болжау жасау;
10) экономикалық қауіпсіздік мәселелерінің мониторингі;
11) бюджеттік түсімдерді болжау;
12) өңірлік бағдарламалар мен инвестициялық жобаларды жүзеге асыру
тиімділігіне баға беру;
13) мемлекеттік мекемелердің, сондай-ақ Маңғыстау облысы әкімдігінің
қатысуымен құрылған басқа да ұйымдардың қызметінің тиімділігіне талдау
жасап, баға беру;
14) жергілікті бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік
органдардың штаттық кестесіне талдау жасауды жүзеге асыру;
15) экономикалық достастық жөніндегі мемлекеттік органдардың жұмысын
үйлестіріп, халықаралық және экономикалық ұйымдармен және рейтингтік
агенттіктермен өзара қарым-қатынас жасау;
16) бюджеттік инвестициялық жобаларға (бағдарламаларға) экономикалық
сараптама жасау;
17) Маңғыстау облысын әлеуметтік-экономикалық дамытудың стратегиялық
жоспарларын, бағдарламаларын, орта мерзімдік болжамдарын жасап, оларды
жүзеге асырудың мониторингін өткізу;
18) өңірлік орта мерзімдік фискалдық саясатты жасауға атсалысу;
19) ұзақ мерзімді және орта мерзімді инвестициялық стратегияны
айқындау және басым инвестициялық жобалардың тізбесін жасау;
20) бюджеттік саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыру;
21) салық салу жүйесін жетілдіру, бюджеттің кіріс бөлігін
диверсификациялау және оныңшығыс бөлігін ықшамдау жөнінен ұсыныстар
дайындау;
22) орта мерзімдік кезеңге және кезекті қаржы жылына бюджет жобасын
жасау;
23) жекелеген қызмет түрлерін лицензиялауды, сонымен қатар
лицензиаттардың қызметіне бақылау жасауды жүзеге асыру;
24) Департаментке Маңғыстау облысының әкімі жүктеген және Қазақстан
Республикасының заңнамаларына сәйкес басқа да қызметтерді жүзеге асыру;
12. Қызметі мен міндеттерін жүзеге асыру үшін Департаменттің мынадай
құқықтары бар:
1) Маңғыстау облысының барлық мемлекеттік органдарынан және басқа да
мемлекеттік органдардан қажетті ақпараттарды сұрауға және алуға;
2) Департамент құзырындағы мәселелер бойынша Маңғыстау облысының
әкіміне ұсыныс жасауға;
3) Департамент құзырындағы мәселелер бойынша белгіленген тәртіппен
әкімдік қаулысының, әкімнің шешімдері мен өкімдерінің және Мәслихат
шешімдерінің жобаларын енгізуге;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
шыруашылық жүргізуші субъектілердің—лицензиаттардың лицензияларының
әрекетін тоқтата тұруға және қайтарып алуға;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
лицензиялық және басқа да заңдарға сәйкес өтініш берушілер мен
лицензиаттарға тексеру жүргізуге;
6) сараптамалар жасау, кеңестер беру және лицензиаттарға тексеру
жүргізу кезінде басқа мемлекеттік органдардан және мемлекеттік емес
ұйымдардан мамандар шақыруға;
7) ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік
құқық бұзушылық туралы хаттамалар толтыруға;
8) Департаменттің қолданыстағы заңға сәйкес басқа да құқықтары бар.
3. Департаменттің қызметін ұйымдастыру
13. Департаментке Маңғыстау облысының әкімі қызметіне тағайындап,
қызметінен босататын директор басшылық жасайды.
Департамент директорының (бұдан әрі--Директор) заңда белгіленген
тәртіппен қызметке тағайындалып, қызметтен босатылатын үш орынбасары бар.
14. Директор Департаменттің жұмысын ұйымдастырып, басшылық жасайды
және Департаментке жүктелген міндеттердің орындалуы мен өз қызметін жүзеге
асыруына жеке басымен жауап береді.
15. Осы мақсатта Директор:
1) өз орынбасарлары мен Департамент бөлімдерінің міндеттерін және
өкілеттіктерін белгілейді;
2) заңға сәйкес Департамент қызметкерлерін қызметке тағайындайды және
қызметтен босатады;
3) заңда белгіленген тәртіппен Департамент қызметкерлеріне тәртіптік
жаза қолданады;
4) Департамент бөлімдері туралы ережені бекітеді;
5) мемлекеттік органдарда және басқа да ұйымдарда Департамент атынан
сөйлейді;
6) заңға сәйкес басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.
4. Департаменттің мүлкі
16. Департаменттің жеке мүлікті жедел басқаруға құқығы бар.
Департаменттің мүлігі оған мемлекет берген мүліктен тұрады және
негізгі қорлар мен айналымдағы құралдардан, сондай-ақ Департамент
балансында көрсетілген басқа да мүліктерден тұрады.
17. Департаменттің мүлігі коммуналдық меншікке жатады.
5. Департаментті қайта құру және тарату
18. Департаментті қайта құру мен тарату Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
19. Департаментті қайта құру (біріктіру, қосу, бөлу, бөліп шығару,
өзгерту) Маңғыстау облысының әкімінің қаулысы бойынша жүргізіледі.
20. Мәжбүрлеп қайта құру заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда
сот органдарының шешімі бойнша ғана жүзеге асырылуы мүмкін.
21. Қосылу формасында қайта құрылғаннан басқа жағдайда жаңадан пайда
болған заңды тұлға тіркелген сәттен бастап Департамент қайта құрылған болып
есептеледі.
Департаментті оған басқа заңды тұлғаны қосу жолымен қайта құрған
жағдайда бұлардың біріншісі заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркеуіне
қосылған заңды тұлғаның қызметі тоқтатылды деген жазба жазылған сәттен
бастап қайта құрылды деп есептеледі.
22. Департаментті тарату Қазақстан Республикасының қолданыстағы
заңында белгіленген тәртіп негізінде жүргізіледі.
23. Заңды тұлғалардың мемлекеттік регистріне жазу жазылғаннан кейін
Департаментті тарату аяқталды, ал Департамент--өмір сүруін тоқтатты деп
есептеледі.
1-схема. Маңғыстау облысы Экономика және бюджетті жоспарлау
департаментінің құрылымы.
2. Экономикалық саясат және жоспарлау
бөлімінің Ережесі
1. Жалпы ереже
1. Экономикалық саясат және жоспарлау бөлімі (бұдан әрі - Бөлім)
Маңғыстау облысының экономика және бюджетті жоспарлау департаментінің
(бұдан әрі - Департамент) құрылымдық бөлігі болып табылады.
2. Бөлім өзінің жұмыс аясында Қазақстан Республикасы
Конституциясын, Қазақстан Республикасының “Мемлекеттік қызмет туралы”,
“Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару”, “Бюджет
Кодексі туралы”, ҚР Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан Республикасы
Үкіметінің қаулыларын, бөлімнің іс әрекеті жөніндегі басқа да нормативті-
құқықтық актілерін, Экономика және бюджетті жоспарлау департаментті
туралы ережесін, сонымен қатар осы ережені басшылыққа алады.
II. Бөлімнің негізгі тапсырмалары
2.Бөлімнің негізгі тапсырмалары болып:
2.1. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспары мен әлеуметтік-
экономикалық дамуының қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді
бағдарламасын әзірлеу және олардың жүзеге асуын қадағалау;
2.2. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспары мен әлеуметтік-
экономикалық дамуы жөнінде жинақтап қорыту құжаттарын және қаланың
түйінді мәселелерін шешу жөнінде ұсыныс әзірлеу;
2.3. Қолданымдағы заңнамаға сәйкес басқа да тапсырмалар.
III. Бөлімнің міндеттері
3.Бөлімнің негізгі міндеттері болып:
3.1. Маңғыстау облысының экономикалық дамуына және болжамына талдау
жасау;
3.2. Облыстың экономикалық дамуының түйінді мәселелерінің
сәйкессіздігін анықтау және олардың шешімін табу жөнінде ұсыныс әзірлеу;
3.3. Облыстың экономикасының қорын анықтау, қаланың динамикалық
дамуы үшін оларды толық пайдалану жөнінде ұсыныс әзірлеу;
3.4. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспарын жүзеге асырудың
мониторингісін жүргізу және әзірлеуді үйлестіру;
3.5. Жергілікті атқару органдарының Маңғыстау облысының әлеуметтік-
экономикалық дамуының орта мерзімді болжамын әзірлеу жөніндегі жұмысын
үйлестіру және оларды тиісті министерстволар мен ведомстваларда келісу;
3.6. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының жыл
сайынғы іс шара жоспарын, салааралық және функционалды бағдарламаларын
әзірлеу және келісіу;
3.7. ҚР Үкіметіне еліміздің аймақтарының іс әрекетін рейтинг бағасы
бойынша бағалау арқылы жинақталған ақпарат әзірлеу;
3.8. Рейтинг бағасының көмегімен аудан әкімдерінің іс әрекетін
бағалауды жүзеге асыру және нұсқамасын әзірлеу;
9. Жоғары органдарға ақпарат әзірлеу:
- Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының
қорытындысы туралы;
- Маңғыстау облысының стратегиялық жоспарының орындалуы туралы;
- Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс шарлар бағдарламасының
шаралар жоспарының орындалуы жөнінде;
- Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі түйінді
мәселелері мен оларды шешу жолдары жөнінде ұсыныс әзірлеу;
- Қазақстан Республикасы экономикалық қауіпсіздігінің
көрсеткіштер жүйесінің негізгі индикаторы жөнінде;
- халықтың тұрмыс деңгейін көрсететін негізгі көрсеткіштер
туралы;
БАҚ-қа және қалалық сайтқа жіберу үшін Маңғыстау облысының
әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы құжаттарды әзірлеуде Департамент
бөлімдерінің жұмысын үйлестіру;
10. Маңғыстау облысында инфляциялық үрдістерді тұрақтандыру жөнінде
қабылданған шаралар бойынша жинақталған ақпарат әзірлеу;
11. Департемент директорының және оның тиісті орынбасарларының
тапсырмаларын және басқа да қызметтік функцияларын жүзеге асыру;
IY. Бөлім құқықтары
4. Бөлім өзіне жүктелген тапсырмалар мен міндеттерді орындай отырып
төмендегідей құқықтары бар:
4.1. Маңғыстау облысы әкімі аппаратының және Департамент
бөлімдерінен тиісті ақпараттар сұратуға және алуға;
4.2. Бөлімнің құзырына кіретін мәселелер бойынша ұсыныс енгізуге;
4.3. Бөлімнің құзырына кіретін мәселелер бойынша шешім қабылдауға;
4.4. Бөлімнің қолданымдағы заңдарға сәйкес басқа да құқықтары бар.
Y. Бөлім қызметін ұйымдастыру
5.1. Бөлімді мемлекеттік қызмет заңына сәйкес Департамент
директорымен тағайындалған және босатылатын бөлім бастығы басқарады;
5.2. Мемлекеттік әкімшілік қызметкерлер лауазымына қойылатын
кәсіптік талаптарға кіретін лауазымдық міндеттер, Департамент
директорымен бекітіледі және ҚР Агенттігінің Маңғыстау облысы бойынша
мемлекеттік қызмет басқармасымен келіседі.
5.3. Бөлім қызметкерлерін мемлекеттік қызмет заңына сәйкес
Департамент директоры қызметке алады және қызметтер босатады.
5.4. Бөлім бастығы жалпы бөлім жұмысына басшылық жасайды және бөлім
қызметкерлеріне жүктелген тапсырманың уақытында орындалуын қамтамасыз
етеді және сол үшін жауап береді.
5.5. Бөлім жұмысының бағытын орынбасарлардың міндеттерін бөлу
жөніндегі бұйрыққа орай Департаменттің экономикалық жоспарлау жөніндегі
директордың орынбасары жетекшілік жасайды.
YI. Жауапкершілік
6.1. Қазақстан Республикасының қолданымдағы заңдарына сәйкес Бөлім
қызметкерлері қызметтік міндеттерді орындау барысында жауапкершілік
жүктейді.
6.2. Бөлімнің әрбір қызметкері өзіне бекітілген жұмыс аясына
жауапты болады.
6.3. Бөлімнің бастығы жалпы Бөлім жұмысына жауап береді.
3. Экономикалық жоспарлау бөлім бастығының
лауазымды нұсқаулығы
1. Жалпы ереже
1.1. Экономикалық жоспарлауды жинақтау бөлімінің бастығы (бұдан әрі- бөлім
бастығы) DO-4 категориясындағы мемлекеттік әкімшілік қызметкері болып
табылады.
1.2. Бөлім бастығын Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет заңына
сәйкес Департамент директорымен тағайындалған және босатылатын бөлім
бастығы басқарады;
1.3. Департамент директоры мен жетекшілік ететін директор орынбасарына
бағынады және бұйрықтар, жұмыс өкімін алады.
4. Ол жұмыста жоқ болған кезде оның міндетін D-O-5 (№11-1-1-1)
категориясындағы бас маман атқарады.
1.5. Бөлім бастығы өзінің жұмыс аясында Қазақстан Республикасының
заңдарын, нормативті-құқықтық актілерін, Қазақстан Республикасы Үкіметінің
қаулыларын, Маңғыстау облысы Маслихатының шешімдерін, Маңғыстау облысы
әкімінің шешімдері мен өкімдерін, Департамент туралы ережесін, сонымен
қатар осы ережені басшылыққа алады.
2. Негізгі тапсырмалар
Өзінің құзыры шегінде белгіленген заң тәртібі бойынша мемлекеттік қызмет
саласындағы бірегей мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға қатысады және
міндеттерді жүзеге асырады белгіленген өкілеттікпен анықталған.
3.Функционалды міндеттері
3.1. Жалпы бөлім жұмысына басшылық етеді. Келесі құжаттарды әзірлеуге
қатысады және ұйымдастырады:
- облыстың стратегиялық даму жоспары;
- облыстың орта мерзімді даму жоспары;
- облыстың аймақтық, салалық даму бағдарламасы;
- облыстың есепті кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық даму
қорытындысы бойынша ақпарат, талданған жазбалар, сонымен қатар
түйінді мәселелерді шешудің жолдары жөнінде ұсыныс әзірлейді.
3.2. Жоғары органдардың тапсырмалары мен тапсырыстарының, Маңғыстау
облысының әкімінің қаланың әлеуметтік-экономикалық даму жөніндегі
мәселелер бойынша өкімі мен шешімдерінің орындалу барысы жөнінде ақпарат
әзірлеу;
3.3. Маңғыстау облысының дамуының стратегиялық жоспарын, аймақтық
және салалық бағдарламаларын әзірлеуге қатысу және олардың жүзеге асырылуы
жөнінде ақпарат әзірлеу;
3.4. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының
ортамерзімді жоспарының жобасын әзірлеу және ҚР министрліктері мен
ведомстваларымен келісу;
3.5. Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуы бойынша талданған
материалдар әзірлеу және түйінді мәселелердің шешімі жөніндегі ұсыныстар
енгізу;
3.6. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының жыл
сайынғы паспортын әзірлеу;
3.7. Департамент директоры мен оның орынбасарларының берген тапсырмалары
мен басқа да тапсырмалармен тапсырыстарды орындау.
3. Өндірістік практикада алған білімдерімді пысықтап, Маңғыстау облысының
әлеуметтік- экономикалық дамуына талдау жасау.
Мен өндірістік практиканы өту барысында Экономикалық саясат және
жоспарлау бөлімінде бөлім бастығының қарауымен Маңғыстау облысының 2007
жылға арналған паспортын дайындауда статистикалық мәліметтерді жинақтау
және оларды өңдеу жұмыстарымен айналыстым. Сонымен бірге:
✓ аймақтар бойынша орта мерзімді әлеуметтік-экономикалық жоспарларды
және аймақтық даму бағдарламаларын әзірлеуде негіз болатын Үкіметтің
Ереже, қаулылырымен танысу;
✓ бөлімнің тоқсан сайын облыстың әлеуметтік және экономикалық дамуы
бойынша есеп берулерін қарастыру;
✓ басқа да департаменттер мен басқармалар, бөлімдердің жұмыстары
үшін қажет болатын Маңғыстау облысының болашақ жобалары және
стратегиялық даму көрсеткіштері бейнеленген көрнекілік материалдарын
жасауға көмектесу;
✓ облыстың 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді әлеуметтік
экономикалық даму жоспарының әзірлену жобасын қарастырып, ондағы
көрсеткіштердің есебін талдау;
✓ облыстың әр саласын талдау арқылы еліміздің басқа аймақтарымен
салыстырып, жалпы ортақ түйінге келу- менің өндірістік практикамның
басты мақсаты мен міндеті болды.
Экономиканың дамуы үшін қалыптасқан қолайлы жағдай өңірде экономикалық
ахуалды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар шараларды іске асыру іс жүзінде
өнеркәсіптің барлық салаларында даму қарқынының едәуір өсуіне ықпал етті.
Облыстың орта мерзімді әлеуметтік- экономикалық дамуын
талдаудың негізгі мақсаты – аймақ экономикасының даму қарқынын сақтау, одан
әрі өсуін қамтамасыз ету, халықтың әл-ауқатының өсуінің даму қарқындарын
қарастыру.
Жоспарланған кезеңге өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы
негізгі басымдықтары болып мыналар белгіленіп отыр:
Мұнайгаз секторының онан әрі дамуы, соның ішінде мұнайхимия,
инфрақұрылымды дамыту, барлау жұмыстарын ұлғайту, экологиялық жобаларды
жүзеге асыру;
өңірдің экономикасын диверсификациялау, шағын және орта бизнесті
дамыту, туристік кластерді құру;
дамыған көлік инфрақұрылымын құру және өңірдің экономикалық өрлеуіне
ықпал ететін және халықаралық рынокка (көлік және логистика) шығуға
мүмкіндік беретін транзиттік әлеуетін тиімді пайдалану;
барлық тұрғындардың сапалы білім алуына мүмкіндігі болатын жағдай
жасау, халықтың денсаулығының жақсаруы;
тұрғындардың жұмыспен толыққанды қамтылуы, кедейшіліктің деңгейі мен
ауқымын азайту;
экономиканың нақты салаларына инвестиция тартуды жандандыра отырып,
өңірдің бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
химия саласының өндірісін кеңейту, мұнайхимия өндірісін құру;
экспортқа бағытталған және импорталмастырушы өнімдер, ауылшаруашылық
және балық өнімдерін шығаратын жаңа өндірістерді дамыту; туристік
индустрияның дамуы;
Ақтау теңіз сауда портын одан әрі дамыту, Құрық портын дамыту,
халықаралық әуежайды қайта жаңғырту, Жер-Теңіз-Аспан жобасын іске асыру;
жалпы пайдаланыстағы автомобиль жолдарының құрылысы және күрделі
жөндеуі;
қоршаған ортаны қорғау шараларын жүзеге асыру, Қошқар ата қалдық су
қоймасын зарарсыздандыру жобасын жүзеге асыру;
әлеуметтік және инженерлік, соның ішінде ауылдағы инфрақұрылымдарды
онан әрі дамыту;
жаңа жұмыс орындарын құру, кадрлар дайындау және қайта даярлауды
қамтамасыз ету, тұрғындарды несиелендіру және шағын несие беру жүйесін
дамыту;
ауылдық аумақтарды дамыту, тұрғын үй бағдарламаларын, басқа да аймақтық
бағдарламаларды жүзеге асыру.
Экономиканың дамуы үшін қалыптасқан қолайлы жағдай өңірде экономикалық
ахуалды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар шараларды іске асыру іс жүзінде
өнеркәсіптің барлық салаларында даму қарқынының едәуір өсуіне ықпал етті.
Облыс экономикасының құрылымында өндірілген өнімнің 95% кен
өндіру өнеркәсібіне тиесілі. Өңір экономикасының шикізаттық бағыты кен
өндіру өнеркәсібінің басымдығын айқындап берді, оның даму жағдайына
экономиканың қалған секторларының барлығы тікелей байланысты.
Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының жаңа технологиялар мен
инновацияларды енгізу жөнінде қабылдаған шаралары, даму институттарының
облыстың мұнай-газ өндіру секторының инвестициялық жобаларын жүзеге асыруға
қатысуы, отын-энергетикалық кешеннің тиімділігінің жаңа деңгейін
ұйымдастыруға алғышарт жасайды, бұл Маңғыстау облысының 2010 жылға дейінгі
даму стратегиясына көрсетілген өнеркәсіптік-технологиялық саясатты іске
асырға бағытталған бағыттардың бірі болып табылады.
Қазіргі кезде облыста жалпы республикалық көлемнің 30% дейін шикі
мұнай және газ конденсаты өндіріледі. Мұнай өндіру көлемінің жыл сайынғы
өсу қарқыны сақталуда. Жаңа кен орындарының игерілуін қатарға қосу және
әрекет үстіндегі қабаттың мұнай қайтарымын арттыру бойынша шаралар
қабылдау, сондай-ақ әрекет үстіндегі ұңғымалар қорынан 18 жаңа ұңғыманы
қатарға қосып, іске қосу күрделі жөндеу есебінен 2005 жылы мұнай-газ
секторының барлық кәсіпорындары арқылы 16,6 млн. тонна мұнай өндірілді, бұл
2004 жылғы деңгейден 9,5% жоғары.
2005 жылы кен өндіру өнеркәсібінде 735,6 млрд. теңгенің өнімі
өндірілді, бұл шикі мұнай мен ілеспе газ өндірудің 7,7%, мұнай мен газ
өндіру бойынша қызмет ұсынудың – 22,9% артуы есебінен 2004 жылғы деңгейден
8,5% жоғары.
Табиғи газдың көлемі ілеспе газды қоса есептегенде 3,1 млрд.
текше метр немесе 2004 жыл деңгейінен 11,6% жоғары (2,7 млрд. текше метр –
ілеспе газды қоспағанда). Табиғи газ көлемінің ұлғаюы Толқын кен
орнындағы Толқынмұнайгаз ЖШС кәсіпорынының табысы көлемінің өсуіне
байланысты.
Мұнай өндірудің негізгі көлемін өңірде ең ірі кәсіпорындар: КМГБӨ
АҚ, Өзенмұнайгаз ӨФ, Маңғыстаумұнайгаз АҚ, Қаражанбасмұнай ААҚ,
Арман БК ЖШС, Бозашы Оперэйтинг ЛТД ЖШС құрайды.
Мұнай өндіру секторы кәсіпорындарының геологиялық–техникалық
іс–шараларды мезгілінде жүргізу, тербелмелі-станоктар жұмысын оңтайландыру,
қабатқа әсер етудің тиімділігін арттыру мақсатымен кен орындарында бу мен
ыстық су айдауды қалпына келтіру және қайта бөлу және басқа да шаралар
жүргізуі, сайып келгенде мұнай өндірудің едәуір өсуіне әкелді.
Жаңа техника мен технология енгізу жөніндегі жұмыстар
жүргізілуде. Маңғыстаумұнайгаз АҚ, Қаражанбасмұнай ААҚ, Өзенмұнайгаз
ӨФ, Қазмұнайгаз БӨ АҚ орталық электронасос қондырғылары (УЭЦН
Weatherford фирмасының бұрандалы BMW – 16-600 и BMW – 28-600 типті
насостары, Канадада шығарылған), құмның жоғары көшпелі жағдайында жоғары
байланысты мұнаймен жасайтын жұмыстарға қаралған өзгертілетін жұмыс тәртібі
енгізілді.
КМГ РД АҚ Өзенмұнайгаз ӨФ БДДжЖБ қарыз қаражаты есебінен
ұңғымалар өнімділігін қалпына келтіру және мұнай өндіру көлемін арттыру
ісіне 109 млн. АҚШ доллары көлемінде Өзен мұнай және газ кен орнын оңалту
жобасын іске асыру жалғасуда. Жобаның негізгі мақсаты Өзен мұнай шығаратын
кен орнында өндірудің азаю қарқынын төмендету және оған қайта инвестициялар
салуға жағдай жасау болып табылады.
Өзенмұнайгаз ӨФ 2000-2005 жж. даму Бағдарламасын іске асыру
нәтижесінде 2004 жылы мұнайдың жылдық өндіру көлемі – 6 180 мың тонна
құрады, 2005 жылы – 6 571 мың тонна құрады. 2006 жылы – 6 500 мың тонна.
Газ өндіру мен оны қайта өңдеу көрсеткіші 2004 жылы – 881 млн. текше метр
газ, 2005 жылы – 812,1 млн. текше метр. 2006 жылы 751,6 млн. текше метр
газ өндірілді, өндірілетін газ көлемінің төмендеуі әрекеттегі кен
орындарындағы табиғи газдың азаюына байланысты.
2004 жылғы сәуірде Өзенмұнайгаз ӨФ кәсіпорынның өз қаражатының
есебінен қуаты тәулігіне 65 машина болатын арнайы техниканы жөндеу және
қызмет көрсету бойынша сервис орталығы пайдалануға берілді. Бұл ретте 32
жаңа жұмыс орны құрылды. 2005 жылы БҚМО МДАЦ арналған қуаты жылына 2000
текше метр екі резервуардың құрылысы жүзеге асты, үш топтық қондырғы, екі
БКНС жаңғыртылып, 24,8 км құбыр төселген Өзен кен орнының 2А блогын
жайғастыру және жаңарту жүргізілді. 2004 жылы МДАЦ МАБ және ПО мұнайды
сусыздандыру және тұзсыздандыру қондырғысының №1 іске қосу кешені қатарға
қосылды. 2005 жылы қабаттардың мұнай қайтарымының жаңа әдістерін енгізу
жөніндегі жұмыстар басталды.
Мұнайлы кенорындары қабаттарының қайтарымын арттыру жөніндегі
озық технологияларды енгізу бойынша шараларды жүзеге асыру, кәсіпорынға
2004 жылы 5254,8 мың тонна мұнай өндіруге ықпал етті, бұл өткен жылмен
салыстырғанда 8,9% артық. 2005ж. – 6571 мың тонна мұнай немесе 2004 ж.
көрсеткіштен 7,7% артық. 2006 жылдың қаңтар-мамыр айларында 2723,3 мың
тонна мұнай өндірілді, ол 2005 жылдың сәйкес кезеңдегі деңгейінен 2,1%
жоғары. 2006 жылдың аяғына дейін 6500,0 мың тонна шикі мұнай өндірілді.
Тұтастай алғанда облыс бойынша 2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында
мұнай өндіру 13146,5 мың тонна құрады, 2005 жылдың сәйкес кезеңіндегі
өндіру деңгейінен 7% жоғары. 2007 жылдың басына қарай облыс кәсіпорындар
арқылы 17901,5 мың тонна көлемінде шикі мұнай өндіріледі немесе 2005
жылғыдан 8 % артық.
Газ конденсатын өндіру 2003 жылмен салыстырғанда 2004 жылы 2 есе
өсіп, 270,0 мың тонна құрады. 2005 жылы 276,1 мың тонна өндірілді, бұл
2004 жылғыдан 2,2 % артық. 2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында – 192,6
мың тонна немесе өткен жылдың сәйкес кезеңіндегі деңгейінен 8,4% төмен.
2006 жылдың аяғына дейін 372,4 мың тонна газ конденсаты өндіріледі, бұл
2005 жыл көлемінен 34,8 % асып түседі.
Облыстың барлық мұнайгаз секторының кәсіпорындары 2007 жылы 18,9 млн.
тонна шикі мұнай (газ конденсатын қосқанда) өндіреді, бұл 2006 жылы күтіліп
отырған көлемнен 6,1% артық, 2009 жылдың аяғына 2006 жылдың базалық
көлемінен 14,9 % құрайды немесе 20566 мың тонна мұнай.
Газ өндіру көлемі де 2006 жылғы көлеммен салыстырғанда арта түсетін
болады: 2007 жылы – 15,9%-ға (3324,9 млн. текше м), 2009 жылы 14%-ға
(3270,1 млн. текше м). Бұл Толқын кенорнында қуаты тәулігіне 10 млн. м3
жаңа газ өңдеу кешенінің құрылысының салынуына байланысты .
Кен өндіру өнеркәсібінің басқа да салалары ұлутас, ұсақ тас пен
қиыршық тас, табиғи құм өндіру арқылы көрініс табуда.
Қиыршық тасқа деген сұраныстың өсуін қанағаттандыру мақсатында,
МырзабекАлтынТАС групп ЖШС өндірісті кеңейту мен қосымша технологиялық
жабдықтар сатып алу туралы шешім қабылданды. Негізгі желінің іске қосылуы
2005 жылдың қазан айында жүргізілді. Маңғыстау облысының Шетпе
поселкесіндегі Шетпе – 1 кен орнындағы текшелі қиыршық тас өндірісін
кеңейту жобасының құны 832001 мың теңгені құрайды. Инвестицияны толықтай
игеру 2007 жылдың аяғына дейін көзделген, оның 2005ж. игерілгені – 769 153
мың теңге. 2007 жылы құрылысқа арналған ұлутас 983,4 мың текше м.
көлемінде, өндіріледі, бұл 2006 жылмен салыстырғанда реті бойынша 9,7%
артық. Қиыршық тас.– 1031,5 мың текше м және 1268,5 мың текше м., бұл 2006
жылғы деңгейден 19,4% артық.
Өңірде өндірілетін энергоресурстарды тасымалдау халықаралық Ақтау
теңіз сауда порты арқылы және құбырлық көлікпен жүзеге асырылады.
Маңғыстау облысы бойынша магистралды мұнай құбырларының жобалық өткізу
қабілеті мынаны құрайды:
1. 1000 мм диаметрлі (2 тінді) Өзен – Атырау – Самара мұнай құбыры –
жылына 15 млн. тонна.
2. 500 мм диаметрлі (2 тінді) Өзен – Жетібай - Ақтау мұнай құбыры –
жылына 5 млн. тонна.
3. 700 мм диаметрлі Қаламқас – Қаражанбас - Ақтау мұнай құбыры –
жылына 8 млн. тонна.
Мұнай өнімдерін аударып тиеуді Маңғыстау облысының негізгі көлік
кешені болып табылатын, Қазақстанның көлік инфрақұрылымында елеулі орын
алатын, Түпқараған ауданында Баутин жүк ауданымен қоса Ақтау
халықаралық теңіз сауда порты РМК мен Қазтеңізкөлікфлоты ҰТКК АҚ жүзеге
асырады.
Қазақстан Республикасының Президенті 2003 жылғы 17 мамырда №1096
Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға
арналған индустриалды-инновациялық даму Стратегиясына сай жасақталған
мемлекеттік және салалық бағдарламалар бойынша Ақтау қаласын одан әрі дамту
жөнінде кешенді шаралар жүзеге асырылуда.
2006-2008 жылдары мемлекеттік – жеке меншіктік ынтымақтастық принципі
бойынша Ақтау халықаралық теңіз сауда порты РМК солтүстік бағытта
кеңейту жобасын жүзеге асыру жоспарлануда.
Аталған жоба бойынша техникалық-экономикалық негіздеме жасалды,
салалық сарапшылардың қортынды пікірлері алынды, жобаны мемлекеттік
органдармен келісу іске асты.
Ақтау халықаралық теңіз сауда порты РМК кеңейту жобасын жүзеге асыру
ауқымында 2006 жылы 7 ақпанда жобаның бас мердігері Mobilex Oil
Terminal ЖШС-мен мемлекеттік сатып алу туралы №40 келісім және Қазақстан
Даму банкімен Банк займы туралы 2005 жылы 23 желтоқсанда № К4072 - R05
келісім жасалды.
Жобаны жүзеге асыру Ақтау порты арқылы тасымалданатын транзитті жүк
көлемін 23 млн. тоннаға жеткізеді. Порттың өндірістік қуаты жүкті тиеп-
түсіруде 20 млн. тонна мұнай құю жүгі және 3 млн. тонна құрғақ жүк
болады.
Қазақстанның мұнайгаз секторының онан әрі дамуы Каспий шельфін барынша
қарқынды игеруге байланысты. Бұл өз кезегінде тиісті жағалық
инфрақұрылымды дамытуды талап етеді. Қазақстанда көмірсутегін өндіру
көлемін арттырған кезде Ақтау теңіз портының экспорттық қуаты жеткіліксіз
болып қалады. Сондықтан, Қазақстанның теңіз жолымен іске асатын экспорттық
мүмкіндігін тежеуден қашақтау мақсатында Каспий теңізінің қазақстандық
секторын игерудің мемлекеттік бағдарламасына сәйкес (КСКМ) Александра
Бекович-Черкасский шығанағының жағалауы аумағында (үш жағынан толқын мен
жел әсерінен қорғалып тұрған суы қатпайтын бірден-бір айлақ) Құрық портын
дамыту және экспорттық терминалдар құрылысы жоспарлануда.
Құрық мұнай терминалының құрылысы өндірілген және жеткізілген мұнай
көлеміне байланысты екі кезеңде жүзеге асады. Терминалға жіберілетін мұнай
көлемі 2009 жылға 10 млн. тонна жыл болады деп болжанып отыр, 2015 жылға
20 млн. тонна. 2015 жылға 2 нүктелік айлақ салынады (ВПУ), сорғы
станциясының қуаты 96 мың ттәулікке дейін өседі, резервуарлық парк көлемі
490 мың куб. м. құрайды.
Индустриалдық-инновациялық даму Стратегиясын іске асыру аясында
Маңғыстау облысының әкімдігі өңірде мынадай бағыттағы кластерлер құру
мәселелерін қарастыруда: мұнайхимия, туризм және құрылыс индустриясы.
Мұнай-химия кластерін қалыптастырудың алғы шарты Ақтау қаласындағы
Пластикалық масса зауыты және Жаңаөзен газ өңдеу зауыты (ӨГӨ) – солардың
базаларында полиэтилен және мұнай химиясының басқа да өнімдерін шығару
жөніндегі жаңа өндірістер құрылуы ықтимал, әрекеттегі өндірістердің болуы
болып табылдаы.
Мұнай- химия саласы бойынша келешекті жобалардың бірі битум өндіру
зауыты болып табылады, оның шикізаты ретінде осы өндіріске өз сипаттамасы
жағынан сай келетін Қаражанбас кенорнының мұнайын қолдануға болады. Битум
ішкі нарықта тұрақты сұранысқа ие.
Каспий теңізінің ежелгі ескерткіштер саны көптігінің, Маңғыстау
ландшафы ерекшелігінің болуы аймақтағы туристік әлеуетті айқындады.
Бұдан басқа, соңғы жылдары құрылыс материалдарының өндірісі
кеңейтілді, бетондық торап пайдаланылуға берілді, БАЙОНИ жаңа технологиялық
желі негізінде қиыршық тас өндірісі жетілдірілді, электродтар шығаратын цех
құрылды, шыны пластикалық және шыны талшықты құбырлар зауыты қатарға
қосылды. Цемент зауытының құрылысы басталып, қуаттылығы жылына 1,5 млн.
тонналық бірінші кезегі 2008 жылы қатарға қосылады, осылайша, құрылыс
кластерін қалыптастыруға алғы шарттар жасалуда. Сонымен қатар, облыста
батыс елдерінің технологиясы қолданылатын, 20 компания шыныпластикті
терезе мен есіктер шығарумен айналысуда.
Өңірде 20-дан астам кәсіпорын бетон, темірбетон өнімдерін шығарады,
лактау, сырлау бұйымдары, тығыздағыш шығаратын кішігірім кәсіпорындар жұмыс
жасайды.
2008 жылы Толқынмұнайгаз АҚ Боранккөл газ өңдеу заводының
жобасын жүзеге асыруды жоспарлап отыр, инвестиция көлемі 130 млн. АҚШ
доллары. Жоба тәулігіне 7,0 млн. куб. метр газ өңдеуді көздейді, сұйық
күйінде пропан, бутан, смеси пентан қосымшаларын алуды, компоненттерді
сақтайтын қойма салуды, Опорная станциясындағы құю эстакадасына дейін
құбырмен тасымалдауды қарастыруда.
Каспий Цемент ЖШС Цемент өндіру жобасының бірінші кезеңін жүзеге
асыруды аяқтауда. 2008 жылы өндірістік қуаты жылына 1,5 млн. тонна цемент
болады немесе жылына 1,2 млн. тонна клинкер, инвестиция көлемі 150 млн.
АҚШ доллары. Күні бүгін жобаны техникалық-жобалық негіздемесі жасалуда.
Сонымен қатар, 2007-2009 жылдары мына инвестициялық жобалар жүзеге
асырылады:
Қаптау (лицевой) кірпішін өндіру заводының құрылысы ( Тоқыма ЖШС);
Перфорациялық жүйе шығару заводы (КазТехноИнжиниринг ЖШС);
Текшеленген тауарлы қиыршық тас шығаруды ұйымдастыру
("Карьертау" ЖшС);
Жоғары сапалы битум алу үшін жоғары тұтқыр мұнайды өңдеу және
мұнай
өнімдерін жақсарта түсу, құрамында мұнайы бар қалдықтарды қайта өңдеу
жөніндегі тәжірибелік-өнеркәсіптік модулды-блоктық кешені (Корпорация
Модульная технология ЖШС);
Ақтау қ., Құрық с., Баутино к. бос цементті қабылдау, сақтау және
тұтынушыға
босату жөніндегі цемент терминалының құрылысы (НЦЗ-Актау ЖШС).
Қазіргі кезде облысымызда өңірдің мұнай-газ саласының
мұқтаждығына шағын көлемді жабдықтар мен оларға босалқы бөлшек өнімдерін
шығаратын екі кәсіпорын жұмыс жасайды: Каскор – Машзавод АҚ және Каспий
аймақтық машина жасау кешені ЖШС.
Өңірде металлургия саласы нашар дамыған. Өндірілетін өнім көлемі
мардымсыз. Дегенмен, инвестициялық жобалардың бірқатары іске асырылуда.
2004 жылы Ақтау теңіз портының аумағында Мұнайгаз құбыры АҚ-ның жобалық
қуаттылығы жылына 60,0 мың тонна болат құбырлары, кәсіпорынның өзіндік
қаражаты есебінен инвестиция көлемі – 32,8 млн. АҚШ доллары болатын Мұнай
сортаментті құбырлар шығару жөніндегі зауыты инвестициялық жобасын іске
асыру басталды. 2005 жылдың желтоқсан айында Аймақтық бағдарлама аясында
жобалық қуаты 90 мың тонна темір біліктермен инвестиция көлемі 9,0 млн. АҚШ
доллары тұратын Ақтау литей зауытының құрылысы жобасы іске асырылды.
2005 жылдан бастап облыс бойынша металлургиялық өнеркәсіп және дайын металл
бұйымдарының өндірісі саласына "Keppel Kazahstan" ЖШС (теңіз металл
конструкцияларын шығару заводы), "Каспиан Сталь" ЖШС (металлургиялық завод)
сияқты кәсіпорындар қосылды.
Бұған қоса Құрық селосында ЕРСАЙ Каспиан Контрактор ЖШС металл
конструкциясы заводының жобасын іске асыру аяқталады, жылдық қуаты 18 мың
тонна, жоспарланып отырған жұмыс орны– 500 адам.
2007 жылы "Каспиан Сталь" ЖШС металлургия заводы өнім бере бастайды
жылына 114 мың тонна, 2011 жылы жобалық қуатына шыққаннан кейін жылына 300
мың тоннаны құрайды.
2004-2005 жылдары аймақтың индустриалдық-инновациялық даму аясында
құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкцияларын шығаруға бағдарланған
төрт жоба іске асырылды:
Шыныталшықты құбырлар өндірісі жөніндегі зауыт, жобалық қуаты жылына
400 мың метр түтік және инвестициялық көлемі 10,2 млн. АҚШ доллар.
Шыныпластикті құбыр өндірісі жөніндегі зауыт жобалық қуаты жылына 300 мың
метр құбыр және инвестиция көлемі 25,6 млн. АҚШ доллар. Өндірілетін өнім
химиялық әсерлі ортаға төзімді, ұзақтылығымен ерекшеленеді, тат басуды,
құбырдың ішкі жағынан қалдықтар мен шөгінділер пайда болуын болдырмайды,
салмағы аз. Өндіріс, ең алдымен мұнайгаз секторына бағдарланған;
Рудасыз материалдар өндірісін кеңейту жобалық қуаты жылына 2,0 млн.
текше метр қиыршықтас және инвестиция көлемі 6,4 млн.АҚШ доллар.
Өндірілетін өнім автомобиль жолдарын, темір жолдарын салу мен қайта
жаңартуда, сонымен қатар Каспий теңізінің жағалауларын бекітуде және
жасанды аралдар салуға қолданылады;
Құрылыс индустриясын дамыту (1 кезегі), жобалық қуаты жылына 40 мың
текше метр тауарлық бетон мен бетон бұйымдары, инвестиция көлемі 1,0 млн.
АҚШ доллар. Жобаны жүзеге асыру Форт-Шевченко қаласындағы құрылыс
объектілерін бетон және бетон бұйымдарымен қамтамасыз етуге мүмкіндік
береді.
2006 жылы жобалық қуаттылығы жылына 1,5 млн. тонна немесе 1,2 млн.
тонна күйдірілген цемент тасы және инвестиция көлемі 150 млн АҚШ доллар
Цемент өндірісі жобасын іске асыру басталды. 2006 жылдың наурыз айында
зауыттың бірінші іргетасы қаланды. Қазіргі уақытта ТЭН жобасы әзірлену
сатысында.
2006 жылы аймақтың индустриалдық-инновациялық даму аясында бірқатар
жобаларды іске асыруды бастау жоспарлануда, соның ішінде 2002-2015
жылдарға арналған Қазақстанның батыс аймағында құрылыс материалдары,
бұйымдар мен конструкциялар өнеркәсібін дамыту республикалық
бағдарламасына енгізілген Жақтау кірпіштерін өндіретін зауыттың құрылысы
жобасы.
Текше қиыршықтас өндірісін ұйымдастыру (Карьер-Тау ЖШС) жобасын
іске асыру жалғастырылады.
Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс көлемінің ұлғаюы нәтижесінде 2005
жылы гранит, ұлутас, құм өндірісі 11,4 % өсіп, 516,1 мың текше метр құрады,
бетоннан жасалатын құрылыс конструкциялары - 24,8%, ол 71,1 мың тонна
құрады. Қиыршықтас өндіру 33,6% қысқарып, 124,3 мың текше метр құрады.
Тоқыма өнеркәсібі
Өңдеу секторының өнім өндіруінің жалпы көлемінде тоқыма
өнеркәсібінің үлесі айтарлықтай емес. Өңірде саланың тұтынылатын
тиісінше шикізаты жоқ. Оны өңірден тысқары әкелу, шығарылатын өнімнің
бәсекеге қабілеттсіздігіне әкеледі.
Түркия, Қытай, Қырғыз және басқа елдерден өңірге әкелінетін арзан
дайын бұйымдармен бәсекелестікте, жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындары
қуаттылығының жүктелімі 50 пайыздан кем құрайды. Саланың негізгі
кәсіпорындары – тоқыма өнімдерімен айналысатын және аяқ киім шығаратын
Жамал-ай АҚ (бұрынғы Ақбөбек ААҚ) және тек қана бұйымдар тігуге
бағдарланған Жанарыс ЖШС.
Өндірісті қолдау мақсатында екі кәсіпорын да өз өнімдерін шығаруда
мұнай-газ секторына қайта бағдарлады, сондықтан да халықтың тұтынуға
арналған өнімін өндіру үлесі мен оның номенклатура көлемі азғантай
болып отыр.
2004 жылы тоқыма және тігін өнеркәсібінде 182,8 млн. теңгеге
немесе 2003 жылғы деңгейге 131,9% өнім өндірілді.
2005 жылы - 16,2 млн. теңгеге немесе 2004 жылғы деңгейге
87,5%.
2006 жылы осы саланың кәсіпорындары 2005 жылғы бағамен 270,7
млн. теңге сомасында немесе осы жылғы деңгеймен 137,9 % өнім шығаратын
болады.
2007 жылы 2006 жылғы деңгеймен салыстырғанда өндіріс көлемі 278,6
млн. теңге немесе 102,9%. 2009 жылы өнім шығаруды 303,6 млн.теңгеге жеткізу
жоспарланып отыр.
Тамақ өнеркәсібінің азық-түлік өнімдерін өндіру үшін шикізат
облыстан тысқары жерлерден әкелінеді.
Тамақ өнеркәсібінің негізгі кәсіпорындары – сүт және сүттен
дайындалған тағамдар шығаратын Ақтау-сүт ЖШС, Гурман ЖШС, Жаңаөзен
сүт зауыты болып табылады.
Бұдан басқа, облыста Бриз ЖШС, Баута ЖАҚ, Араз ЖШС-нің
алкогольсіз сусындары, шырындары, бөтелкедегі сулары, сыралары, сондай-
ақ, Волна Ақтау кондитерлік фабрикасының кондитерлік бұйымдары
шығарылады. Шұжық және нан шығаратын шағын өндірістер бар.
2004 жылы тамақ өнеркәсібінің көлемі - 3054,2 млн. теңге (152,4%),
2005 жылы – 3173,1 млн. теңге (103,9%) құрады.
2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында тамақ өндіру көлемі 2451,9
млн. теңге құрады немесе 2005 жылдың 9 айына қарағанда 14,9% кем.
2006 жылы осы салада 3%-ға өсу немесе 3269,1 млн.теңге
құрайды күтілуде.
Барлық өнімдер Қазақстан, Ресей және ТМД-ның басқа елдерінен
өңірге жеткізілетін құрғақ сүтті қалпына келтіру, өңдеп, дайындау
жолымен шығарылады және облыс аумағында, негізгі көлем- Ақтау мен
Жаңаөзен қалаларында айырықша өткізіледі.
Облыс фермелері арқылы шығарылатын нақтылы өнімдерді қайта өңдеу
шаруашылыққа жақын орналасқан өндірістің болмауынан жүзеге асырылмауда.
Бұл Түпқараған ауданының Таушық ауылындағы шаруашылығында асыл
тұқымды малы –түйесі бар Таушық ЖШС кәсіпорнында ғана іске
асырылады және кәсіпорын түйе сүтін қайта өңдеу жолымен - шұбат
өнімін шығарады, кәсіпорын қуаттылығы тәулігіне - 400 тонна шұбат
өндіреді.
Жаңаөзен сүт зауыты ЖШС Айран және Қатық жаңа өнімдерін
игеріп, номенклатураны 7 атауға дейі жеткізді.
Ет өнімдерін – шала фабрикаттар, шұжық шығаруда, көбінесе
Школьник –Ақтау мен Поздняков ЖК жұмыс істеуде.
Облыста ет өнімін өндіру көлемі жылына 15 мың тонна
қажеттілікке шаққанда 9,5 мың тонна құрады.
Осы кәсіпорындардың шығаратын өнімдері, көбінесе Ақтау және
Жаңаөзен қалаларында өткізіледі, қолданылатын шикізаттар өңірдің шет
аумақтарында –Қостанай, Батыс Қазақстан және Қазақстанның басқа
облыстарынан сатып алынады.
Жекелеген жағдайда, ЖК Поздняков И.А. Қостанай қаласында шала ет
фабрикаттары мен шұжық бұйымдарын өндіру үшін шикізат құнын арзандату
мақсатында мал сою цехын және малды алғашқы қайта өңдеу цехын ашты.
Өңірде көптеген кішігірім жеке наубайханалар нан және бөлкенан
бұйымдарын шығарады.
Волна Ақтау кондитерлік фабрикасының кондитерлік бұйымдары
шығарылады. Орталық Ақтау қаласында осы бағытта тәулігіне 50 т. өнім
шығаратын Мағаш ӨФ, тәулігіне 30 тоннаға дейін бөлкенан өнімдерін
жеткізіп шығаруда қайта жөндеу бойынша жұмыстанып жатқан Ақтау-нан
ЖШС ірі кәспорындары жұмыстарын жүзеге асыруда. Нан пісіретін
наубайхана мен облыстық орталықтағы гипермаркет Ардагер ЖШС-де
наубайхана бар.
Облыста кондитерлік бұйымдар шығаратын кәсіпорындар да бар.
Олардың ішінде -100 түрлі өнімдер- шоколад кәмпиттер, зефир, печенье,
кекстер, шығыстың тәтті тағамдар және т.б. шығаратын Волна Ақтау
кондитерлік фабрикасы. Кәсіпорын қуаттылығы – айына 28 тонна өнім.
Облыста алкогольсіз сусындар, ауыз сулар шығаруда Польша
субъектілерінің үлестік қатысуымен Бриз ЖШС жүзеге асыруда.
Ағымдағы жылы кәсіпорын өндіріс жаңартпашылығын өткізіп,
минералды сулар, газдалған сусындар және ауыз су құятын жаңа
технологиялық құрал-жабдықтар сатып алды.
Облыста сондай-ақ, қазіргі уақытта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе____________________________ ___________________________3
1. Маңғыстау облысының Экономика және бюджет жоспарлау
департаментініңжалпы Ережесі мен оның құрылымын талдау__________5
2. Экономикалық жоспарлау бөлімінің Ережесі_________________________9
3. Экономикалық жоспарлау бөлім бастығының
лауазымды нұсқаулығы____12
4. Маңғыстау облысының әлеуметтік экономикалық дамуына талдау жасау 14
Қорытынды__________________________ ________________________ 39
Кіріспе
Экономиканың бәсекелестік қабілетін арттыру мақсатында елімізде
көптеген алғышарттар жасалуда. Президентіміздің осы жылдың 27 ақпанындағы
Қазақстан халқына жолдауында айтылғандай, жиырма төртінші бағытындағы Жаңа
Кезеңнің дамуына қарай, әкімшілік реформаларды іске асыру және атқарушы
билік құрылымдарын ілгерілету бойынша келесідей ұсыныс берілген: әрбір
мемлекеттік органның стратегиялық жоспары болуы керек, барлық мемлекеттік
органдар қызметінің мақсаты, басымдылықтары айқындалып, нысаналы
көрсеткіштері белгіленуге, әр мемлекеттік қызметшінің жұмысы соларға жетуге
бағдарлануы шарт. Мұның өзі жоспардың қажеттілігінің айқындығын сипаттайды.
Жоспарлау үрдісінің мазмұны халық шаруашылық көрсеткіштерін әзірлеу,
негіздеу, орындаудың жағдайын жасау мен оны ұйымдастыру болып табылады.
Халық шаруашылығын жоспарлау- іс жүзіндегі көп қырлы қызмет қана емес,
сонымен бірге өзінің қажеттілігінен туған кең ауқымды экономикалық ғылымның
аясы.
Экономикалық ғылымдар жүйесінде халық шаруашылығын жоспарлау саяси
экономия мен салалық экономика деген бөліктерден тұрады.
Саяси экономия қоғамдық үздіксіз өндірістің дамуының заңдылықтарын
қарастырады. Осы заңдылықтарды талдау шаруашылық жоспарлардың мазмұнын
анықтайтын, қоғамдық өнімнің үздіксіз өндірісінің заңдылықтарын сипаттайтын
жоспарлау ғылымының теориялық базасын қалыптастырады.
Салалық экономика жекелеген салалардағы үздіксіз өндіріс үрдістерінің
жоспарлы ұйымдастырылуының ерекшеліктерін зерттейді.
Жоспарлауда обьективті экономикалық заңдарды қолдану кешенді сипатта
болады. Ол қоғамдық өмірге қатысушылар бір- бірімен өзара байланыста
болғандықтан, жоспарлардың барлық бөлімдері өзара себептік -салдарлық
байланыста болу керектігімен түсіндіріледі.
Соңғы жылдары Қазақстанда халық шаруашылық кешенін жоспарлаудың жүйесі
өзіне келесідей элементтерді қосады: ұзақ мерзімді ғылыми болжамдар мен
тұжырымдамалар, стратегиялық жоспарлар мен мемлекеттік бағдарламалар, елдің
әлеуметтік экономикалық дамуының ағымдағы және орта мерзімді индикативті
жоспарлары.
Қазақстан Республикасында халық шаруашылығын жоспарлауды мемлекеттік
орталық атқарушы орган -Экономика және бюджетті жоспарлау министрлігі
атқарады және аймақтар бойынша осы министрліктің департаменттері мен
бөлімдері қызмет етеді.
Жоспарлаудың маңыздылығын ұғынып, әсіресе аймақтық кесіндідегі
қажеттілігін түсініп, білу үшін менің өндірістік практикамды Маңғыстау
облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау департаментінде өтуімнің
себебі де сол.
Практика өтудегі негізгі мақсат- Экономиканы мемлекеттік реттеу және
оған шектес пәндер бойынша, соның ішінде экономиканы аймақтар кесіндісінде
жоспарлауда алған теориялық білімімді өндіріс жағдайында пысықтау, нақты
облыстың халықтық шаруашылығын жоспарлау бойынша тәжірибе жинақтау.
Практика өтудегі негізгі мақсат:
- Облыс әкімшілігінің құрылымымен жалпы танысу;
- Экономика және бюджетті жоспарлау департаментінің жұмыс ережелерімен
толықтай танысу;
- Экономика және бюджетті жоспарлау департаметінің экономикалық саясат
және жоспарлау бөлімі қызметімен танысып, оған талдау жасау;
- Экономикалық жоспарлау бөлімінің басшылығымен облыстың әлеуметтік және
экономикалық даму жоспарларын әзірлеуге қатысу;
- Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштерін
талдау;
- Жоспарлау жүйесінің тиімділігін бағалау;
- Маңғыстау облысының даму бағдарламаларын қарастыру;
- Облыстың қазіргі жағдайының дамуы бойынша кешенді экономикалық талдау
жүргізу;
- Республика бойынша облыстың дамуының қосатын үлесін білу.
1. Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік
жоспарлау департаменті
1. Жалпы ереже
l. Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау
департаменті (бұдан әрі--Департамент) мемлекеттік мекемесі қолданыстағы
заң шеңберінде экономикалық саясат пен бюджетті қалыптастыру, сондай-ақ
лицензиялау саласында мемлекеттік басқару мен бақылау жасау қызметін
атқаруға өкілетті мемлекеттік мекеме (мемлекеттік орган) болып табылады.
2. Департамент өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен
заңдарына, Қазақстан Республикасы Президенті мен Үкіметінің актілеріне,
әкімдік қаулыларына, Маңғыстау облысы әкімінің шешімдері мен өкімдеріне,
басқа да нормативтік құқықтық актілер мен осы ережеге сәйкес жүзеге
асырады.
3. Департамент мемлекеттік мекеменің ұйымдастыру-құқықтық.
формасындағы заңды тұлға болып табылады, мемлекеттік тілде өз атауымен мөрі
және мөртабаны, белгілі үлгідегі бланкілері, сондай-ақ заңға сәйкес банкіде
шотесебі бар.
Департамент өз атынан азаматтық-құқықтық қарым-қатынас жасайды.
Департамент, егер ол заңға сәйкес осыған өкілетті болса, мемлекет
атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың бір жағы ретінде әрекет етеді.
4. Заңды мекен-жайы: Ақтау қаласы 14 ықшам аудан, 1үй
5. Департамент қызметі мен өкілеттілігі Маңғыстау облысы аумағына
таралатын республикалық мәндегі қаланың жергілікті атқарушы органына
жатады.
6. Департаменттің қызметін қаржыландыру тек жергілікті бюджет арқылы
жүзеге асырылады.
7. Департаменттің шектеулі штаттық саны 69 адам.
8. Департаменттің толық атауы:
мемлекеттік тілде—
Маңғыстау облысының Экономика және бюджеттік жоспарлау департаменті;
орыс тілінде—Департамент экономики и бюджетного планирования
Мангистауской области
9. Осы Ереже Департаменттің құрылтайшы құжаты болып саналады.
2. Департаменттің негізгі міндеттері, қызметі және құқықтары
Департаменттің негізгі міндеттері болып мыналар саналады:
1) Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамытудың ұзақ, орташа
және қысқа мерзімдік перспективаларына арналған стратегиялық мақсаттары мен
басымдықтарын, негізгі бағыттарын қалыптастыру;
2) облысты әлеуметтік-экономикалық дамытудың басымдықтарына сәйкес
өңірлік фискалдық, бюджеттік және инвестициялық саясатты қалыптастыру;
3) облысты әлеуметтік-экономикалық дамытудың бағдарламалары мен
болжамдарын жасау жөнінен қала атқарушы органдарының жұмысын үйлестіру;
4) бюджеттік заңнамаға сәйкес перспективалық бюджеттік жоспарлау мен
бағдарламалау;
5) берілген өкілеттілік шеңберінде лицензиялау туралы заңды жүзеге
асыру, облыстағы лицензиялау қызметін үйлестіру;
6) перспективалық экономикалық жоспарлау және болжам жасау;
7) Департамент Маңғыстау облысы әкімі белгілейтін, сондай-ақ
қолданыстағы заңға сәйкес басқа да міндеттерді басшылыққа алады.
11. Департамент қызметіне мыналар жатады:
1) Маңғыстау облысы әлеуметтік-экономикалық дамытудың негізгі
бағыттарын жасауды салааралық үйлестіруді жүзеге асыру;
2) мемлекеттік қарыз алу мен борышты, сондай-ақ бюджеттік несиелеуді
жоспарлау мен талдауды жүзеге асыру;
3) қаржыландырудың жылдық жоспарын жасау;
4) инвестициялық ахуалды жақсарту жөнінен шаралар қолданып, өңірлік
бағдарламалар мен басым инвестициялық жобаларды жүзеге асыру үшін шет ел
инвестициясын тартуға ықпал жасау;
5) Маңғыстау облысының мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру жөнінен
ұсыныстар жасау;
6) мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын қызметкерлердің еңбек ақы
жүйесін жетілдіру жөнінен ұсыныстар жасау;
7) Департамент құзырына кіретін мәселелер бойынша нормативтік құқықтық
актілердің жобаларын жасау;
8) Маңғыстау облысына әлеуметтік-экономикалық дамытудың мониторингін
өткізу;
9) экономикалық талдау мен болжау жасау;
10) экономикалық қауіпсіздік мәселелерінің мониторингі;
11) бюджеттік түсімдерді болжау;
12) өңірлік бағдарламалар мен инвестициялық жобаларды жүзеге асыру
тиімділігіне баға беру;
13) мемлекеттік мекемелердің, сондай-ақ Маңғыстау облысы әкімдігінің
қатысуымен құрылған басқа да ұйымдардың қызметінің тиімділігіне талдау
жасап, баға беру;
14) жергілікті бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік
органдардың штаттық кестесіне талдау жасауды жүзеге асыру;
15) экономикалық достастық жөніндегі мемлекеттік органдардың жұмысын
үйлестіріп, халықаралық және экономикалық ұйымдармен және рейтингтік
агенттіктермен өзара қарым-қатынас жасау;
16) бюджеттік инвестициялық жобаларға (бағдарламаларға) экономикалық
сараптама жасау;
17) Маңғыстау облысын әлеуметтік-экономикалық дамытудың стратегиялық
жоспарларын, бағдарламаларын, орта мерзімдік болжамдарын жасап, оларды
жүзеге асырудың мониторингін өткізу;
18) өңірлік орта мерзімдік фискалдық саясатты жасауға атсалысу;
19) ұзақ мерзімді және орта мерзімді инвестициялық стратегияны
айқындау және басым инвестициялық жобалардың тізбесін жасау;
20) бюджеттік саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыру;
21) салық салу жүйесін жетілдіру, бюджеттің кіріс бөлігін
диверсификациялау және оныңшығыс бөлігін ықшамдау жөнінен ұсыныстар
дайындау;
22) орта мерзімдік кезеңге және кезекті қаржы жылына бюджет жобасын
жасау;
23) жекелеген қызмет түрлерін лицензиялауды, сонымен қатар
лицензиаттардың қызметіне бақылау жасауды жүзеге асыру;
24) Департаментке Маңғыстау облысының әкімі жүктеген және Қазақстан
Республикасының заңнамаларына сәйкес басқа да қызметтерді жүзеге асыру;
12. Қызметі мен міндеттерін жүзеге асыру үшін Департаменттің мынадай
құқықтары бар:
1) Маңғыстау облысының барлық мемлекеттік органдарынан және басқа да
мемлекеттік органдардан қажетті ақпараттарды сұрауға және алуға;
2) Департамент құзырындағы мәселелер бойынша Маңғыстау облысының
әкіміне ұсыныс жасауға;
3) Департамент құзырындағы мәселелер бойынша белгіленген тәртіппен
әкімдік қаулысының, әкімнің шешімдері мен өкімдерінің және Мәслихат
шешімдерінің жобаларын енгізуге;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
шыруашылық жүргізуші субъектілердің—лицензиаттардың лицензияларының
әрекетін тоқтата тұруға және қайтарып алуға;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
лицензиялық және басқа да заңдарға сәйкес өтініш берушілер мен
лицензиаттарға тексеру жүргізуге;
6) сараптамалар жасау, кеңестер беру және лицензиаттарға тексеру
жүргізу кезінде басқа мемлекеттік органдардан және мемлекеттік емес
ұйымдардан мамандар шақыруға;
7) ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік
құқық бұзушылық туралы хаттамалар толтыруға;
8) Департаменттің қолданыстағы заңға сәйкес басқа да құқықтары бар.
3. Департаменттің қызметін ұйымдастыру
13. Департаментке Маңғыстау облысының әкімі қызметіне тағайындап,
қызметінен босататын директор басшылық жасайды.
Департамент директорының (бұдан әрі--Директор) заңда белгіленген
тәртіппен қызметке тағайындалып, қызметтен босатылатын үш орынбасары бар.
14. Директор Департаменттің жұмысын ұйымдастырып, басшылық жасайды
және Департаментке жүктелген міндеттердің орындалуы мен өз қызметін жүзеге
асыруына жеке басымен жауап береді.
15. Осы мақсатта Директор:
1) өз орынбасарлары мен Департамент бөлімдерінің міндеттерін және
өкілеттіктерін белгілейді;
2) заңға сәйкес Департамент қызметкерлерін қызметке тағайындайды және
қызметтен босатады;
3) заңда белгіленген тәртіппен Департамент қызметкерлеріне тәртіптік
жаза қолданады;
4) Департамент бөлімдері туралы ережені бекітеді;
5) мемлекеттік органдарда және басқа да ұйымдарда Департамент атынан
сөйлейді;
6) заңға сәйкес басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.
4. Департаменттің мүлкі
16. Департаменттің жеке мүлікті жедел басқаруға құқығы бар.
Департаменттің мүлігі оған мемлекет берген мүліктен тұрады және
негізгі қорлар мен айналымдағы құралдардан, сондай-ақ Департамент
балансында көрсетілген басқа да мүліктерден тұрады.
17. Департаменттің мүлігі коммуналдық меншікке жатады.
5. Департаментті қайта құру және тарату
18. Департаментті қайта құру мен тарату Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
19. Департаментті қайта құру (біріктіру, қосу, бөлу, бөліп шығару,
өзгерту) Маңғыстау облысының әкімінің қаулысы бойынша жүргізіледі.
20. Мәжбүрлеп қайта құру заңнамалық актілерде көзделген жағдайларда
сот органдарының шешімі бойнша ғана жүзеге асырылуы мүмкін.
21. Қосылу формасында қайта құрылғаннан басқа жағдайда жаңадан пайда
болған заңды тұлға тіркелген сәттен бастап Департамент қайта құрылған болып
есептеледі.
Департаментті оған басқа заңды тұлғаны қосу жолымен қайта құрған
жағдайда бұлардың біріншісі заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркеуіне
қосылған заңды тұлғаның қызметі тоқтатылды деген жазба жазылған сәттен
бастап қайта құрылды деп есептеледі.
22. Департаментті тарату Қазақстан Республикасының қолданыстағы
заңында белгіленген тәртіп негізінде жүргізіледі.
23. Заңды тұлғалардың мемлекеттік регистріне жазу жазылғаннан кейін
Департаментті тарату аяқталды, ал Департамент--өмір сүруін тоқтатты деп
есептеледі.
1-схема. Маңғыстау облысы Экономика және бюджетті жоспарлау
департаментінің құрылымы.
2. Экономикалық саясат және жоспарлау
бөлімінің Ережесі
1. Жалпы ереже
1. Экономикалық саясат және жоспарлау бөлімі (бұдан әрі - Бөлім)
Маңғыстау облысының экономика және бюджетті жоспарлау департаментінің
(бұдан әрі - Департамент) құрылымдық бөлігі болып табылады.
2. Бөлім өзінің жұмыс аясында Қазақстан Республикасы
Конституциясын, Қазақстан Республикасының “Мемлекеттік қызмет туралы”,
“Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару”, “Бюджет
Кодексі туралы”, ҚР Президентінің Жарлықтарын, Қазақстан Республикасы
Үкіметінің қаулыларын, бөлімнің іс әрекеті жөніндегі басқа да нормативті-
құқықтық актілерін, Экономика және бюджетті жоспарлау департаментті
туралы ережесін, сонымен қатар осы ережені басшылыққа алады.
II. Бөлімнің негізгі тапсырмалары
2.Бөлімнің негізгі тапсырмалары болып:
2.1. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспары мен әлеуметтік-
экономикалық дамуының қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді
бағдарламасын әзірлеу және олардың жүзеге асуын қадағалау;
2.2. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспары мен әлеуметтік-
экономикалық дамуы жөнінде жинақтап қорыту құжаттарын және қаланың
түйінді мәселелерін шешу жөнінде ұсыныс әзірлеу;
2.3. Қолданымдағы заңнамаға сәйкес басқа да тапсырмалар.
III. Бөлімнің міндеттері
3.Бөлімнің негізгі міндеттері болып:
3.1. Маңғыстау облысының экономикалық дамуына және болжамына талдау
жасау;
3.2. Облыстың экономикалық дамуының түйінді мәселелерінің
сәйкессіздігін анықтау және олардың шешімін табу жөнінде ұсыныс әзірлеу;
3.3. Облыстың экономикасының қорын анықтау, қаланың динамикалық
дамуы үшін оларды толық пайдалану жөнінде ұсыныс әзірлеу;
3.4. Маңғыстау облысының стратегиялық жоспарын жүзеге асырудың
мониторингісін жүргізу және әзірлеуді үйлестіру;
3.5. Жергілікті атқару органдарының Маңғыстау облысының әлеуметтік-
экономикалық дамуының орта мерзімді болжамын әзірлеу жөніндегі жұмысын
үйлестіру және оларды тиісті министерстволар мен ведомстваларда келісу;
3.6. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының жыл
сайынғы іс шара жоспарын, салааралық және функционалды бағдарламаларын
әзірлеу және келісіу;
3.7. ҚР Үкіметіне еліміздің аймақтарының іс әрекетін рейтинг бағасы
бойынша бағалау арқылы жинақталған ақпарат әзірлеу;
3.8. Рейтинг бағасының көмегімен аудан әкімдерінің іс әрекетін
бағалауды жүзеге асыру және нұсқамасын әзірлеу;
9. Жоғары органдарға ақпарат әзірлеу:
- Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының
қорытындысы туралы;
- Маңғыстау облысының стратегиялық жоспарының орындалуы туралы;
- Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс шарлар бағдарламасының
шаралар жоспарының орындалуы жөнінде;
- Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі түйінді
мәселелері мен оларды шешу жолдары жөнінде ұсыныс әзірлеу;
- Қазақстан Республикасы экономикалық қауіпсіздігінің
көрсеткіштер жүйесінің негізгі индикаторы жөнінде;
- халықтың тұрмыс деңгейін көрсететін негізгі көрсеткіштер
туралы;
БАҚ-қа және қалалық сайтқа жіберу үшін Маңғыстау облысының
әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы құжаттарды әзірлеуде Департамент
бөлімдерінің жұмысын үйлестіру;
10. Маңғыстау облысында инфляциялық үрдістерді тұрақтандыру жөнінде
қабылданған шаралар бойынша жинақталған ақпарат әзірлеу;
11. Департемент директорының және оның тиісті орынбасарларының
тапсырмаларын және басқа да қызметтік функцияларын жүзеге асыру;
IY. Бөлім құқықтары
4. Бөлім өзіне жүктелген тапсырмалар мен міндеттерді орындай отырып
төмендегідей құқықтары бар:
4.1. Маңғыстау облысы әкімі аппаратының және Департамент
бөлімдерінен тиісті ақпараттар сұратуға және алуға;
4.2. Бөлімнің құзырына кіретін мәселелер бойынша ұсыныс енгізуге;
4.3. Бөлімнің құзырына кіретін мәселелер бойынша шешім қабылдауға;
4.4. Бөлімнің қолданымдағы заңдарға сәйкес басқа да құқықтары бар.
Y. Бөлім қызметін ұйымдастыру
5.1. Бөлімді мемлекеттік қызмет заңына сәйкес Департамент
директорымен тағайындалған және босатылатын бөлім бастығы басқарады;
5.2. Мемлекеттік әкімшілік қызметкерлер лауазымына қойылатын
кәсіптік талаптарға кіретін лауазымдық міндеттер, Департамент
директорымен бекітіледі және ҚР Агенттігінің Маңғыстау облысы бойынша
мемлекеттік қызмет басқармасымен келіседі.
5.3. Бөлім қызметкерлерін мемлекеттік қызмет заңына сәйкес
Департамент директоры қызметке алады және қызметтер босатады.
5.4. Бөлім бастығы жалпы бөлім жұмысына басшылық жасайды және бөлім
қызметкерлеріне жүктелген тапсырманың уақытында орындалуын қамтамасыз
етеді және сол үшін жауап береді.
5.5. Бөлім жұмысының бағытын орынбасарлардың міндеттерін бөлу
жөніндегі бұйрыққа орай Департаменттің экономикалық жоспарлау жөніндегі
директордың орынбасары жетекшілік жасайды.
YI. Жауапкершілік
6.1. Қазақстан Республикасының қолданымдағы заңдарына сәйкес Бөлім
қызметкерлері қызметтік міндеттерді орындау барысында жауапкершілік
жүктейді.
6.2. Бөлімнің әрбір қызметкері өзіне бекітілген жұмыс аясына
жауапты болады.
6.3. Бөлімнің бастығы жалпы Бөлім жұмысына жауап береді.
3. Экономикалық жоспарлау бөлім бастығының
лауазымды нұсқаулығы
1. Жалпы ереже
1.1. Экономикалық жоспарлауды жинақтау бөлімінің бастығы (бұдан әрі- бөлім
бастығы) DO-4 категориясындағы мемлекеттік әкімшілік қызметкері болып
табылады.
1.2. Бөлім бастығын Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет заңына
сәйкес Департамент директорымен тағайындалған және босатылатын бөлім
бастығы басқарады;
1.3. Департамент директоры мен жетекшілік ететін директор орынбасарына
бағынады және бұйрықтар, жұмыс өкімін алады.
4. Ол жұмыста жоқ болған кезде оның міндетін D-O-5 (№11-1-1-1)
категориясындағы бас маман атқарады.
1.5. Бөлім бастығы өзінің жұмыс аясында Қазақстан Республикасының
заңдарын, нормативті-құқықтық актілерін, Қазақстан Республикасы Үкіметінің
қаулыларын, Маңғыстау облысы Маслихатының шешімдерін, Маңғыстау облысы
әкімінің шешімдері мен өкімдерін, Департамент туралы ережесін, сонымен
қатар осы ережені басшылыққа алады.
2. Негізгі тапсырмалар
Өзінің құзыры шегінде белгіленген заң тәртібі бойынша мемлекеттік қызмет
саласындағы бірегей мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға қатысады және
міндеттерді жүзеге асырады белгіленген өкілеттікпен анықталған.
3.Функционалды міндеттері
3.1. Жалпы бөлім жұмысына басшылық етеді. Келесі құжаттарды әзірлеуге
қатысады және ұйымдастырады:
- облыстың стратегиялық даму жоспары;
- облыстың орта мерзімді даму жоспары;
- облыстың аймақтық, салалық даму бағдарламасы;
- облыстың есепті кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық даму
қорытындысы бойынша ақпарат, талданған жазбалар, сонымен қатар
түйінді мәселелерді шешудің жолдары жөнінде ұсыныс әзірлейді.
3.2. Жоғары органдардың тапсырмалары мен тапсырыстарының, Маңғыстау
облысының әкімінің қаланың әлеуметтік-экономикалық даму жөніндегі
мәселелер бойынша өкімі мен шешімдерінің орындалу барысы жөнінде ақпарат
әзірлеу;
3.3. Маңғыстау облысының дамуының стратегиялық жоспарын, аймақтық
және салалық бағдарламаларын әзірлеуге қатысу және олардың жүзеге асырылуы
жөнінде ақпарат әзірлеу;
3.4. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының
ортамерзімді жоспарының жобасын әзірлеу және ҚР министрліктері мен
ведомстваларымен келісу;
3.5. Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуы бойынша талданған
материалдар әзірлеу және түйінді мәселелердің шешімі жөніндегі ұсыныстар
енгізу;
3.6. Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының жыл
сайынғы паспортын әзірлеу;
3.7. Департамент директоры мен оның орынбасарларының берген тапсырмалары
мен басқа да тапсырмалармен тапсырыстарды орындау.
3. Өндірістік практикада алған білімдерімді пысықтап, Маңғыстау облысының
әлеуметтік- экономикалық дамуына талдау жасау.
Мен өндірістік практиканы өту барысында Экономикалық саясат және
жоспарлау бөлімінде бөлім бастығының қарауымен Маңғыстау облысының 2007
жылға арналған паспортын дайындауда статистикалық мәліметтерді жинақтау
және оларды өңдеу жұмыстарымен айналыстым. Сонымен бірге:
✓ аймақтар бойынша орта мерзімді әлеуметтік-экономикалық жоспарларды
және аймақтық даму бағдарламаларын әзірлеуде негіз болатын Үкіметтің
Ереже, қаулылырымен танысу;
✓ бөлімнің тоқсан сайын облыстың әлеуметтік және экономикалық дамуы
бойынша есеп берулерін қарастыру;
✓ басқа да департаменттер мен басқармалар, бөлімдердің жұмыстары
үшін қажет болатын Маңғыстау облысының болашақ жобалары және
стратегиялық даму көрсеткіштері бейнеленген көрнекілік материалдарын
жасауға көмектесу;
✓ облыстың 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді әлеуметтік
экономикалық даму жоспарының әзірлену жобасын қарастырып, ондағы
көрсеткіштердің есебін талдау;
✓ облыстың әр саласын талдау арқылы еліміздің басқа аймақтарымен
салыстырып, жалпы ортақ түйінге келу- менің өндірістік практикамның
басты мақсаты мен міндеті болды.
Экономиканың дамуы үшін қалыптасқан қолайлы жағдай өңірде экономикалық
ахуалды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар шараларды іске асыру іс жүзінде
өнеркәсіптің барлық салаларында даму қарқынының едәуір өсуіне ықпал етті.
Облыстың орта мерзімді әлеуметтік- экономикалық дамуын
талдаудың негізгі мақсаты – аймақ экономикасының даму қарқынын сақтау, одан
әрі өсуін қамтамасыз ету, халықтың әл-ауқатының өсуінің даму қарқындарын
қарастыру.
Жоспарланған кезеңге өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы
негізгі басымдықтары болып мыналар белгіленіп отыр:
Мұнайгаз секторының онан әрі дамуы, соның ішінде мұнайхимия,
инфрақұрылымды дамыту, барлау жұмыстарын ұлғайту, экологиялық жобаларды
жүзеге асыру;
өңірдің экономикасын диверсификациялау, шағын және орта бизнесті
дамыту, туристік кластерді құру;
дамыған көлік инфрақұрылымын құру және өңірдің экономикалық өрлеуіне
ықпал ететін және халықаралық рынокка (көлік және логистика) шығуға
мүмкіндік беретін транзиттік әлеуетін тиімді пайдалану;
барлық тұрғындардың сапалы білім алуына мүмкіндігі болатын жағдай
жасау, халықтың денсаулығының жақсаруы;
тұрғындардың жұмыспен толыққанды қамтылуы, кедейшіліктің деңгейі мен
ауқымын азайту;
экономиканың нақты салаларына инвестиция тартуды жандандыра отырып,
өңірдің бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
химия саласының өндірісін кеңейту, мұнайхимия өндірісін құру;
экспортқа бағытталған және импорталмастырушы өнімдер, ауылшаруашылық
және балық өнімдерін шығаратын жаңа өндірістерді дамыту; туристік
индустрияның дамуы;
Ақтау теңіз сауда портын одан әрі дамыту, Құрық портын дамыту,
халықаралық әуежайды қайта жаңғырту, Жер-Теңіз-Аспан жобасын іске асыру;
жалпы пайдаланыстағы автомобиль жолдарының құрылысы және күрделі
жөндеуі;
қоршаған ортаны қорғау шараларын жүзеге асыру, Қошқар ата қалдық су
қоймасын зарарсыздандыру жобасын жүзеге асыру;
әлеуметтік және инженерлік, соның ішінде ауылдағы инфрақұрылымдарды
онан әрі дамыту;
жаңа жұмыс орындарын құру, кадрлар дайындау және қайта даярлауды
қамтамасыз ету, тұрғындарды несиелендіру және шағын несие беру жүйесін
дамыту;
ауылдық аумақтарды дамыту, тұрғын үй бағдарламаларын, басқа да аймақтық
бағдарламаларды жүзеге асыру.
Экономиканың дамуы үшін қалыптасқан қолайлы жағдай өңірде экономикалық
ахуалды тұрақтандыруға бағытталған бірқатар шараларды іске асыру іс жүзінде
өнеркәсіптің барлық салаларында даму қарқынының едәуір өсуіне ықпал етті.
Облыс экономикасының құрылымында өндірілген өнімнің 95% кен
өндіру өнеркәсібіне тиесілі. Өңір экономикасының шикізаттық бағыты кен
өндіру өнеркәсібінің басымдығын айқындап берді, оның даму жағдайына
экономиканың қалған секторларының барлығы тікелей байланысты.
Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының жаңа технологиялар мен
инновацияларды енгізу жөнінде қабылдаған шаралары, даму институттарының
облыстың мұнай-газ өндіру секторының инвестициялық жобаларын жүзеге асыруға
қатысуы, отын-энергетикалық кешеннің тиімділігінің жаңа деңгейін
ұйымдастыруға алғышарт жасайды, бұл Маңғыстау облысының 2010 жылға дейінгі
даму стратегиясына көрсетілген өнеркәсіптік-технологиялық саясатты іске
асырға бағытталған бағыттардың бірі болып табылады.
Қазіргі кезде облыста жалпы республикалық көлемнің 30% дейін шикі
мұнай және газ конденсаты өндіріледі. Мұнай өндіру көлемінің жыл сайынғы
өсу қарқыны сақталуда. Жаңа кен орындарының игерілуін қатарға қосу және
әрекет үстіндегі қабаттың мұнай қайтарымын арттыру бойынша шаралар
қабылдау, сондай-ақ әрекет үстіндегі ұңғымалар қорынан 18 жаңа ұңғыманы
қатарға қосып, іске қосу күрделі жөндеу есебінен 2005 жылы мұнай-газ
секторының барлық кәсіпорындары арқылы 16,6 млн. тонна мұнай өндірілді, бұл
2004 жылғы деңгейден 9,5% жоғары.
2005 жылы кен өндіру өнеркәсібінде 735,6 млрд. теңгенің өнімі
өндірілді, бұл шикі мұнай мен ілеспе газ өндірудің 7,7%, мұнай мен газ
өндіру бойынша қызмет ұсынудың – 22,9% артуы есебінен 2004 жылғы деңгейден
8,5% жоғары.
Табиғи газдың көлемі ілеспе газды қоса есептегенде 3,1 млрд.
текше метр немесе 2004 жыл деңгейінен 11,6% жоғары (2,7 млрд. текше метр –
ілеспе газды қоспағанда). Табиғи газ көлемінің ұлғаюы Толқын кен
орнындағы Толқынмұнайгаз ЖШС кәсіпорынының табысы көлемінің өсуіне
байланысты.
Мұнай өндірудің негізгі көлемін өңірде ең ірі кәсіпорындар: КМГБӨ
АҚ, Өзенмұнайгаз ӨФ, Маңғыстаумұнайгаз АҚ, Қаражанбасмұнай ААҚ,
Арман БК ЖШС, Бозашы Оперэйтинг ЛТД ЖШС құрайды.
Мұнай өндіру секторы кәсіпорындарының геологиялық–техникалық
іс–шараларды мезгілінде жүргізу, тербелмелі-станоктар жұмысын оңтайландыру,
қабатқа әсер етудің тиімділігін арттыру мақсатымен кен орындарында бу мен
ыстық су айдауды қалпына келтіру және қайта бөлу және басқа да шаралар
жүргізуі, сайып келгенде мұнай өндірудің едәуір өсуіне әкелді.
Жаңа техника мен технология енгізу жөніндегі жұмыстар
жүргізілуде. Маңғыстаумұнайгаз АҚ, Қаражанбасмұнай ААҚ, Өзенмұнайгаз
ӨФ, Қазмұнайгаз БӨ АҚ орталық электронасос қондырғылары (УЭЦН
Weatherford фирмасының бұрандалы BMW – 16-600 и BMW – 28-600 типті
насостары, Канадада шығарылған), құмның жоғары көшпелі жағдайында жоғары
байланысты мұнаймен жасайтын жұмыстарға қаралған өзгертілетін жұмыс тәртібі
енгізілді.
КМГ РД АҚ Өзенмұнайгаз ӨФ БДДжЖБ қарыз қаражаты есебінен
ұңғымалар өнімділігін қалпына келтіру және мұнай өндіру көлемін арттыру
ісіне 109 млн. АҚШ доллары көлемінде Өзен мұнай және газ кен орнын оңалту
жобасын іске асыру жалғасуда. Жобаның негізгі мақсаты Өзен мұнай шығаратын
кен орнында өндірудің азаю қарқынын төмендету және оған қайта инвестициялар
салуға жағдай жасау болып табылады.
Өзенмұнайгаз ӨФ 2000-2005 жж. даму Бағдарламасын іске асыру
нәтижесінде 2004 жылы мұнайдың жылдық өндіру көлемі – 6 180 мың тонна
құрады, 2005 жылы – 6 571 мың тонна құрады. 2006 жылы – 6 500 мың тонна.
Газ өндіру мен оны қайта өңдеу көрсеткіші 2004 жылы – 881 млн. текше метр
газ, 2005 жылы – 812,1 млн. текше метр. 2006 жылы 751,6 млн. текше метр
газ өндірілді, өндірілетін газ көлемінің төмендеуі әрекеттегі кен
орындарындағы табиғи газдың азаюына байланысты.
2004 жылғы сәуірде Өзенмұнайгаз ӨФ кәсіпорынның өз қаражатының
есебінен қуаты тәулігіне 65 машина болатын арнайы техниканы жөндеу және
қызмет көрсету бойынша сервис орталығы пайдалануға берілді. Бұл ретте 32
жаңа жұмыс орны құрылды. 2005 жылы БҚМО МДАЦ арналған қуаты жылына 2000
текше метр екі резервуардың құрылысы жүзеге асты, үш топтық қондырғы, екі
БКНС жаңғыртылып, 24,8 км құбыр төселген Өзен кен орнының 2А блогын
жайғастыру және жаңарту жүргізілді. 2004 жылы МДАЦ МАБ және ПО мұнайды
сусыздандыру және тұзсыздандыру қондырғысының №1 іске қосу кешені қатарға
қосылды. 2005 жылы қабаттардың мұнай қайтарымының жаңа әдістерін енгізу
жөніндегі жұмыстар басталды.
Мұнайлы кенорындары қабаттарының қайтарымын арттыру жөніндегі
озық технологияларды енгізу бойынша шараларды жүзеге асыру, кәсіпорынға
2004 жылы 5254,8 мың тонна мұнай өндіруге ықпал етті, бұл өткен жылмен
салыстырғанда 8,9% артық. 2005ж. – 6571 мың тонна мұнай немесе 2004 ж.
көрсеткіштен 7,7% артық. 2006 жылдың қаңтар-мамыр айларында 2723,3 мың
тонна мұнай өндірілді, ол 2005 жылдың сәйкес кезеңдегі деңгейінен 2,1%
жоғары. 2006 жылдың аяғына дейін 6500,0 мың тонна шикі мұнай өндірілді.
Тұтастай алғанда облыс бойынша 2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында
мұнай өндіру 13146,5 мың тонна құрады, 2005 жылдың сәйкес кезеңіндегі
өндіру деңгейінен 7% жоғары. 2007 жылдың басына қарай облыс кәсіпорындар
арқылы 17901,5 мың тонна көлемінде шикі мұнай өндіріледі немесе 2005
жылғыдан 8 % артық.
Газ конденсатын өндіру 2003 жылмен салыстырғанда 2004 жылы 2 есе
өсіп, 270,0 мың тонна құрады. 2005 жылы 276,1 мың тонна өндірілді, бұл
2004 жылғыдан 2,2 % артық. 2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында – 192,6
мың тонна немесе өткен жылдың сәйкес кезеңіндегі деңгейінен 8,4% төмен.
2006 жылдың аяғына дейін 372,4 мың тонна газ конденсаты өндіріледі, бұл
2005 жыл көлемінен 34,8 % асып түседі.
Облыстың барлық мұнайгаз секторының кәсіпорындары 2007 жылы 18,9 млн.
тонна шикі мұнай (газ конденсатын қосқанда) өндіреді, бұл 2006 жылы күтіліп
отырған көлемнен 6,1% артық, 2009 жылдың аяғына 2006 жылдың базалық
көлемінен 14,9 % құрайды немесе 20566 мың тонна мұнай.
Газ өндіру көлемі де 2006 жылғы көлеммен салыстырғанда арта түсетін
болады: 2007 жылы – 15,9%-ға (3324,9 млн. текше м), 2009 жылы 14%-ға
(3270,1 млн. текше м). Бұл Толқын кенорнында қуаты тәулігіне 10 млн. м3
жаңа газ өңдеу кешенінің құрылысының салынуына байланысты .
Кен өндіру өнеркәсібінің басқа да салалары ұлутас, ұсақ тас пен
қиыршық тас, табиғи құм өндіру арқылы көрініс табуда.
Қиыршық тасқа деген сұраныстың өсуін қанағаттандыру мақсатында,
МырзабекАлтынТАС групп ЖШС өндірісті кеңейту мен қосымша технологиялық
жабдықтар сатып алу туралы шешім қабылданды. Негізгі желінің іске қосылуы
2005 жылдың қазан айында жүргізілді. Маңғыстау облысының Шетпе
поселкесіндегі Шетпе – 1 кен орнындағы текшелі қиыршық тас өндірісін
кеңейту жобасының құны 832001 мың теңгені құрайды. Инвестицияны толықтай
игеру 2007 жылдың аяғына дейін көзделген, оның 2005ж. игерілгені – 769 153
мың теңге. 2007 жылы құрылысқа арналған ұлутас 983,4 мың текше м.
көлемінде, өндіріледі, бұл 2006 жылмен салыстырғанда реті бойынша 9,7%
артық. Қиыршық тас.– 1031,5 мың текше м және 1268,5 мың текше м., бұл 2006
жылғы деңгейден 19,4% артық.
Өңірде өндірілетін энергоресурстарды тасымалдау халықаралық Ақтау
теңіз сауда порты арқылы және құбырлық көлікпен жүзеге асырылады.
Маңғыстау облысы бойынша магистралды мұнай құбырларының жобалық өткізу
қабілеті мынаны құрайды:
1. 1000 мм диаметрлі (2 тінді) Өзен – Атырау – Самара мұнай құбыры –
жылына 15 млн. тонна.
2. 500 мм диаметрлі (2 тінді) Өзен – Жетібай - Ақтау мұнай құбыры –
жылына 5 млн. тонна.
3. 700 мм диаметрлі Қаламқас – Қаражанбас - Ақтау мұнай құбыры –
жылына 8 млн. тонна.
Мұнай өнімдерін аударып тиеуді Маңғыстау облысының негізгі көлік
кешені болып табылатын, Қазақстанның көлік инфрақұрылымында елеулі орын
алатын, Түпқараған ауданында Баутин жүк ауданымен қоса Ақтау
халықаралық теңіз сауда порты РМК мен Қазтеңізкөлікфлоты ҰТКК АҚ жүзеге
асырады.
Қазақстан Республикасының Президенті 2003 жылғы 17 мамырда №1096
Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға
арналған индустриалды-инновациялық даму Стратегиясына сай жасақталған
мемлекеттік және салалық бағдарламалар бойынша Ақтау қаласын одан әрі дамту
жөнінде кешенді шаралар жүзеге асырылуда.
2006-2008 жылдары мемлекеттік – жеке меншіктік ынтымақтастық принципі
бойынша Ақтау халықаралық теңіз сауда порты РМК солтүстік бағытта
кеңейту жобасын жүзеге асыру жоспарлануда.
Аталған жоба бойынша техникалық-экономикалық негіздеме жасалды,
салалық сарапшылардың қортынды пікірлері алынды, жобаны мемлекеттік
органдармен келісу іске асты.
Ақтау халықаралық теңіз сауда порты РМК кеңейту жобасын жүзеге асыру
ауқымында 2006 жылы 7 ақпанда жобаның бас мердігері Mobilex Oil
Terminal ЖШС-мен мемлекеттік сатып алу туралы №40 келісім және Қазақстан
Даму банкімен Банк займы туралы 2005 жылы 23 желтоқсанда № К4072 - R05
келісім жасалды.
Жобаны жүзеге асыру Ақтау порты арқылы тасымалданатын транзитті жүк
көлемін 23 млн. тоннаға жеткізеді. Порттың өндірістік қуаты жүкті тиеп-
түсіруде 20 млн. тонна мұнай құю жүгі және 3 млн. тонна құрғақ жүк
болады.
Қазақстанның мұнайгаз секторының онан әрі дамуы Каспий шельфін барынша
қарқынды игеруге байланысты. Бұл өз кезегінде тиісті жағалық
инфрақұрылымды дамытуды талап етеді. Қазақстанда көмірсутегін өндіру
көлемін арттырған кезде Ақтау теңіз портының экспорттық қуаты жеткіліксіз
болып қалады. Сондықтан, Қазақстанның теңіз жолымен іске асатын экспорттық
мүмкіндігін тежеуден қашақтау мақсатында Каспий теңізінің қазақстандық
секторын игерудің мемлекеттік бағдарламасына сәйкес (КСКМ) Александра
Бекович-Черкасский шығанағының жағалауы аумағында (үш жағынан толқын мен
жел әсерінен қорғалып тұрған суы қатпайтын бірден-бір айлақ) Құрық портын
дамыту және экспорттық терминалдар құрылысы жоспарлануда.
Құрық мұнай терминалының құрылысы өндірілген және жеткізілген мұнай
көлеміне байланысты екі кезеңде жүзеге асады. Терминалға жіберілетін мұнай
көлемі 2009 жылға 10 млн. тонна жыл болады деп болжанып отыр, 2015 жылға
20 млн. тонна. 2015 жылға 2 нүктелік айлақ салынады (ВПУ), сорғы
станциясының қуаты 96 мың ттәулікке дейін өседі, резервуарлық парк көлемі
490 мың куб. м. құрайды.
Индустриалдық-инновациялық даму Стратегиясын іске асыру аясында
Маңғыстау облысының әкімдігі өңірде мынадай бағыттағы кластерлер құру
мәселелерін қарастыруда: мұнайхимия, туризм және құрылыс индустриясы.
Мұнай-химия кластерін қалыптастырудың алғы шарты Ақтау қаласындағы
Пластикалық масса зауыты және Жаңаөзен газ өңдеу зауыты (ӨГӨ) – солардың
базаларында полиэтилен және мұнай химиясының басқа да өнімдерін шығару
жөніндегі жаңа өндірістер құрылуы ықтимал, әрекеттегі өндірістердің болуы
болып табылдаы.
Мұнай- химия саласы бойынша келешекті жобалардың бірі битум өндіру
зауыты болып табылады, оның шикізаты ретінде осы өндіріске өз сипаттамасы
жағынан сай келетін Қаражанбас кенорнының мұнайын қолдануға болады. Битум
ішкі нарықта тұрақты сұранысқа ие.
Каспий теңізінің ежелгі ескерткіштер саны көптігінің, Маңғыстау
ландшафы ерекшелігінің болуы аймақтағы туристік әлеуетті айқындады.
Бұдан басқа, соңғы жылдары құрылыс материалдарының өндірісі
кеңейтілді, бетондық торап пайдаланылуға берілді, БАЙОНИ жаңа технологиялық
желі негізінде қиыршық тас өндірісі жетілдірілді, электродтар шығаратын цех
құрылды, шыны пластикалық және шыны талшықты құбырлар зауыты қатарға
қосылды. Цемент зауытының құрылысы басталып, қуаттылығы жылына 1,5 млн.
тонналық бірінші кезегі 2008 жылы қатарға қосылады, осылайша, құрылыс
кластерін қалыптастыруға алғы шарттар жасалуда. Сонымен қатар, облыста
батыс елдерінің технологиясы қолданылатын, 20 компания шыныпластикті
терезе мен есіктер шығарумен айналысуда.
Өңірде 20-дан астам кәсіпорын бетон, темірбетон өнімдерін шығарады,
лактау, сырлау бұйымдары, тығыздағыш шығаратын кішігірім кәсіпорындар жұмыс
жасайды.
2008 жылы Толқынмұнайгаз АҚ Боранккөл газ өңдеу заводының
жобасын жүзеге асыруды жоспарлап отыр, инвестиция көлемі 130 млн. АҚШ
доллары. Жоба тәулігіне 7,0 млн. куб. метр газ өңдеуді көздейді, сұйық
күйінде пропан, бутан, смеси пентан қосымшаларын алуды, компоненттерді
сақтайтын қойма салуды, Опорная станциясындағы құю эстакадасына дейін
құбырмен тасымалдауды қарастыруда.
Каспий Цемент ЖШС Цемент өндіру жобасының бірінші кезеңін жүзеге
асыруды аяқтауда. 2008 жылы өндірістік қуаты жылына 1,5 млн. тонна цемент
болады немесе жылына 1,2 млн. тонна клинкер, инвестиция көлемі 150 млн.
АҚШ доллары. Күні бүгін жобаны техникалық-жобалық негіздемесі жасалуда.
Сонымен қатар, 2007-2009 жылдары мына инвестициялық жобалар жүзеге
асырылады:
Қаптау (лицевой) кірпішін өндіру заводының құрылысы ( Тоқыма ЖШС);
Перфорациялық жүйе шығару заводы (КазТехноИнжиниринг ЖШС);
Текшеленген тауарлы қиыршық тас шығаруды ұйымдастыру
("Карьертау" ЖшС);
Жоғары сапалы битум алу үшін жоғары тұтқыр мұнайды өңдеу және
мұнай
өнімдерін жақсарта түсу, құрамында мұнайы бар қалдықтарды қайта өңдеу
жөніндегі тәжірибелік-өнеркәсіптік модулды-блоктық кешені (Корпорация
Модульная технология ЖШС);
Ақтау қ., Құрық с., Баутино к. бос цементті қабылдау, сақтау және
тұтынушыға
босату жөніндегі цемент терминалының құрылысы (НЦЗ-Актау ЖШС).
Қазіргі кезде облысымызда өңірдің мұнай-газ саласының
мұқтаждығына шағын көлемді жабдықтар мен оларға босалқы бөлшек өнімдерін
шығаратын екі кәсіпорын жұмыс жасайды: Каскор – Машзавод АҚ және Каспий
аймақтық машина жасау кешені ЖШС.
Өңірде металлургия саласы нашар дамыған. Өндірілетін өнім көлемі
мардымсыз. Дегенмен, инвестициялық жобалардың бірқатары іске асырылуда.
2004 жылы Ақтау теңіз портының аумағында Мұнайгаз құбыры АҚ-ның жобалық
қуаттылығы жылына 60,0 мың тонна болат құбырлары, кәсіпорынның өзіндік
қаражаты есебінен инвестиция көлемі – 32,8 млн. АҚШ доллары болатын Мұнай
сортаментті құбырлар шығару жөніндегі зауыты инвестициялық жобасын іске
асыру басталды. 2005 жылдың желтоқсан айында Аймақтық бағдарлама аясында
жобалық қуаты 90 мың тонна темір біліктермен инвестиция көлемі 9,0 млн. АҚШ
доллары тұратын Ақтау литей зауытының құрылысы жобасы іске асырылды.
2005 жылдан бастап облыс бойынша металлургиялық өнеркәсіп және дайын металл
бұйымдарының өндірісі саласына "Keppel Kazahstan" ЖШС (теңіз металл
конструкцияларын шығару заводы), "Каспиан Сталь" ЖШС (металлургиялық завод)
сияқты кәсіпорындар қосылды.
Бұған қоса Құрық селосында ЕРСАЙ Каспиан Контрактор ЖШС металл
конструкциясы заводының жобасын іске асыру аяқталады, жылдық қуаты 18 мың
тонна, жоспарланып отырған жұмыс орны– 500 адам.
2007 жылы "Каспиан Сталь" ЖШС металлургия заводы өнім бере бастайды
жылына 114 мың тонна, 2011 жылы жобалық қуатына шыққаннан кейін жылына 300
мың тоннаны құрайды.
2004-2005 жылдары аймақтың индустриалдық-инновациялық даму аясында
құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкцияларын шығаруға бағдарланған
төрт жоба іске асырылды:
Шыныталшықты құбырлар өндірісі жөніндегі зауыт, жобалық қуаты жылына
400 мың метр түтік және инвестициялық көлемі 10,2 млн. АҚШ доллар.
Шыныпластикті құбыр өндірісі жөніндегі зауыт жобалық қуаты жылына 300 мың
метр құбыр және инвестиция көлемі 25,6 млн. АҚШ доллар. Өндірілетін өнім
химиялық әсерлі ортаға төзімді, ұзақтылығымен ерекшеленеді, тат басуды,
құбырдың ішкі жағынан қалдықтар мен шөгінділер пайда болуын болдырмайды,
салмағы аз. Өндіріс, ең алдымен мұнайгаз секторына бағдарланған;
Рудасыз материалдар өндірісін кеңейту жобалық қуаты жылына 2,0 млн.
текше метр қиыршықтас және инвестиция көлемі 6,4 млн.АҚШ доллар.
Өндірілетін өнім автомобиль жолдарын, темір жолдарын салу мен қайта
жаңартуда, сонымен қатар Каспий теңізінің жағалауларын бекітуде және
жасанды аралдар салуға қолданылады;
Құрылыс индустриясын дамыту (1 кезегі), жобалық қуаты жылына 40 мың
текше метр тауарлық бетон мен бетон бұйымдары, инвестиция көлемі 1,0 млн.
АҚШ доллар. Жобаны жүзеге асыру Форт-Шевченко қаласындағы құрылыс
объектілерін бетон және бетон бұйымдарымен қамтамасыз етуге мүмкіндік
береді.
2006 жылы жобалық қуаттылығы жылына 1,5 млн. тонна немесе 1,2 млн.
тонна күйдірілген цемент тасы және инвестиция көлемі 150 млн АҚШ доллар
Цемент өндірісі жобасын іске асыру басталды. 2006 жылдың наурыз айында
зауыттың бірінші іргетасы қаланды. Қазіргі уақытта ТЭН жобасы әзірлену
сатысында.
2006 жылы аймақтың индустриалдық-инновациялық даму аясында бірқатар
жобаларды іске асыруды бастау жоспарлануда, соның ішінде 2002-2015
жылдарға арналған Қазақстанның батыс аймағында құрылыс материалдары,
бұйымдар мен конструкциялар өнеркәсібін дамыту республикалық
бағдарламасына енгізілген Жақтау кірпіштерін өндіретін зауыттың құрылысы
жобасы.
Текше қиыршықтас өндірісін ұйымдастыру (Карьер-Тау ЖШС) жобасын
іске асыру жалғастырылады.
Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс көлемінің ұлғаюы нәтижесінде 2005
жылы гранит, ұлутас, құм өндірісі 11,4 % өсіп, 516,1 мың текше метр құрады,
бетоннан жасалатын құрылыс конструкциялары - 24,8%, ол 71,1 мың тонна
құрады. Қиыршықтас өндіру 33,6% қысқарып, 124,3 мың текше метр құрады.
Тоқыма өнеркәсібі
Өңдеу секторының өнім өндіруінің жалпы көлемінде тоқыма
өнеркәсібінің үлесі айтарлықтай емес. Өңірде саланың тұтынылатын
тиісінше шикізаты жоқ. Оны өңірден тысқары әкелу, шығарылатын өнімнің
бәсекеге қабілеттсіздігіне әкеледі.
Түркия, Қытай, Қырғыз және басқа елдерден өңірге әкелінетін арзан
дайын бұйымдармен бәсекелестікте, жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындары
қуаттылығының жүктелімі 50 пайыздан кем құрайды. Саланың негізгі
кәсіпорындары – тоқыма өнімдерімен айналысатын және аяқ киім шығаратын
Жамал-ай АҚ (бұрынғы Ақбөбек ААҚ) және тек қана бұйымдар тігуге
бағдарланған Жанарыс ЖШС.
Өндірісті қолдау мақсатында екі кәсіпорын да өз өнімдерін шығаруда
мұнай-газ секторына қайта бағдарлады, сондықтан да халықтың тұтынуға
арналған өнімін өндіру үлесі мен оның номенклатура көлемі азғантай
болып отыр.
2004 жылы тоқыма және тігін өнеркәсібінде 182,8 млн. теңгеге
немесе 2003 жылғы деңгейге 131,9% өнім өндірілді.
2005 жылы - 16,2 млн. теңгеге немесе 2004 жылғы деңгейге
87,5%.
2006 жылы осы саланың кәсіпорындары 2005 жылғы бағамен 270,7
млн. теңге сомасында немесе осы жылғы деңгеймен 137,9 % өнім шығаратын
болады.
2007 жылы 2006 жылғы деңгеймен салыстырғанда өндіріс көлемі 278,6
млн. теңге немесе 102,9%. 2009 жылы өнім шығаруды 303,6 млн.теңгеге жеткізу
жоспарланып отыр.
Тамақ өнеркәсібінің азық-түлік өнімдерін өндіру үшін шикізат
облыстан тысқары жерлерден әкелінеді.
Тамақ өнеркәсібінің негізгі кәсіпорындары – сүт және сүттен
дайындалған тағамдар шығаратын Ақтау-сүт ЖШС, Гурман ЖШС, Жаңаөзен
сүт зауыты болып табылады.
Бұдан басқа, облыста Бриз ЖШС, Баута ЖАҚ, Араз ЖШС-нің
алкогольсіз сусындары, шырындары, бөтелкедегі сулары, сыралары, сондай-
ақ, Волна Ақтау кондитерлік фабрикасының кондитерлік бұйымдары
шығарылады. Шұжық және нан шығаратын шағын өндірістер бар.
2004 жылы тамақ өнеркәсібінің көлемі - 3054,2 млн. теңге (152,4%),
2005 жылы – 3173,1 млн. теңге (103,9%) құрады.
2006 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында тамақ өндіру көлемі 2451,9
млн. теңге құрады немесе 2005 жылдың 9 айына қарағанда 14,9% кем.
2006 жылы осы салада 3%-ға өсу немесе 3269,1 млн.теңге
құрайды күтілуде.
Барлық өнімдер Қазақстан, Ресей және ТМД-ның басқа елдерінен
өңірге жеткізілетін құрғақ сүтті қалпына келтіру, өңдеп, дайындау
жолымен шығарылады және облыс аумағында, негізгі көлем- Ақтау мен
Жаңаөзен қалаларында айырықша өткізіледі.
Облыс фермелері арқылы шығарылатын нақтылы өнімдерді қайта өңдеу
шаруашылыққа жақын орналасқан өндірістің болмауынан жүзеге асырылмауда.
Бұл Түпқараған ауданының Таушық ауылындағы шаруашылығында асыл
тұқымды малы –түйесі бар Таушық ЖШС кәсіпорнында ғана іске
асырылады және кәсіпорын түйе сүтін қайта өңдеу жолымен - шұбат
өнімін шығарады, кәсіпорын қуаттылығы тәулігіне - 400 тонна шұбат
өндіреді.
Жаңаөзен сүт зауыты ЖШС Айран және Қатық жаңа өнімдерін
игеріп, номенклатураны 7 атауға дейі жеткізді.
Ет өнімдерін – шала фабрикаттар, шұжық шығаруда, көбінесе
Школьник –Ақтау мен Поздняков ЖК жұмыс істеуде.
Облыста ет өнімін өндіру көлемі жылына 15 мың тонна
қажеттілікке шаққанда 9,5 мың тонна құрады.
Осы кәсіпорындардың шығаратын өнімдері, көбінесе Ақтау және
Жаңаөзен қалаларында өткізіледі, қолданылатын шикізаттар өңірдің шет
аумақтарында –Қостанай, Батыс Қазақстан және Қазақстанның басқа
облыстарынан сатып алынады.
Жекелеген жағдайда, ЖК Поздняков И.А. Қостанай қаласында шала ет
фабрикаттары мен шұжық бұйымдарын өндіру үшін шикізат құнын арзандату
мақсатында мал сою цехын және малды алғашқы қайта өңдеу цехын ашты.
Өңірде көптеген кішігірім жеке наубайханалар нан және бөлкенан
бұйымдарын шығарады.
Волна Ақтау кондитерлік фабрикасының кондитерлік бұйымдары
шығарылады. Орталық Ақтау қаласында осы бағытта тәулігіне 50 т. өнім
шығаратын Мағаш ӨФ, тәулігіне 30 тоннаға дейін бөлкенан өнімдерін
жеткізіп шығаруда қайта жөндеу бойынша жұмыстанып жатқан Ақтау-нан
ЖШС ірі кәспорындары жұмыстарын жүзеге асыруда. Нан пісіретін
наубайхана мен облыстық орталықтағы гипермаркет Ардагер ЖШС-де
наубайхана бар.
Облыста кондитерлік бұйымдар шығаратын кәсіпорындар да бар.
Олардың ішінде -100 түрлі өнімдер- шоколад кәмпиттер, зефир, печенье,
кекстер, шығыстың тәтті тағамдар және т.б. шығаратын Волна Ақтау
кондитерлік фабрикасы. Кәсіпорын қуаттылығы – айына 28 тонна өнім.
Облыста алкогольсіз сусындар, ауыз сулар шығаруда Польша
субъектілерінің үлестік қатысуымен Бриз ЖШС жүзеге асыруда.
Ағымдағы жылы кәсіпорын өндіріс жаңартпашылығын өткізіп,
минералды сулар, газдалған сусындар және ауыз су құятын жаңа
технологиялық құрал-жабдықтар сатып алды.
Облыста сондай-ақ, қазіргі уақытта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz