Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін орындамағаны үшін қылмыстық жауаптылығы

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Қылмыстық құқық, іс жүргізу және криминология кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Қылмыстық құқық, іс жүргізу және

криминология кафедрасының меңгерушісі

з. ғ. к., аға оқытушы А. Е. Паридинова

15. 05. 2013ж. Хаттама № 9.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін орындамағаны үшін қылмыстық жауаптылығы

050301 мамандығы бойынша - «Құқықтану»

Орындаған: А. Сатыбалдиев

Ғылыми жетекшісі,

з. ғ. к., аға оқытушы А. Е. Паридинова

Түркістан 2013

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Медицина қызметкерлері әлемдегі ең ізгілікті мамандық иелері бола отырып, Гиппократ антының негізінде азаматтардың өмірі мен денсаулығын сақтау жөніндегі жүктелген ізгі міндеттерді мүлтіксіз орындауы тиіс. Бірақ біздің шынайы өмірімізде, медицина қызметкерлері өзінің кәсіби міндеттерін бұзатын көптеген фактілер орын алуда, ол өз кезегінде бұл саладағы қылмыстылықтың өршуіне алып келуде.

Қылмыстық істерді алдын ала тергеу және сот істерінде қарау тәжірибесі көптеген күрделі жағдайларға байланысты әрқашанда заңдылық талаптарына сәйкес келе бермейді. Медицина қызметкерлеріне қарсы қылмыстық істерді қозғауда, өздерінің кәсіби міндеттеріне қылмыстық-немқұрайдылықпен қарау немесе орындау нәтижесінде өлімге ұшыратуда, науқас адамдардың денсаулығына елеулі зиян келтіретін медицина персоналының ішінен өз ісіне адал қарамайтын тұлғаларды анықтауда дәрменсіздік танытуда.

Медицина қызметкерлерінің науқас адамдармен қатынасында туындайтын даулы жағдайларды дұрыс шешуде қылмыстық заң тарапы тұрғысынан бағалаудың күрделілігі, медициналық кәсіби міндеттері, құқықбұзушылығының ерекшелігі жөнінде терең түсінігі болмағандықтан сот-тергеу қызметкерлері көбінесе шарасыздыққа ұшырауда.

Қарастырылып жатқан мәселе медициналық проблемалар жайлы теория және іс тәжірибесінде туатын пікірталасқа байланысты монографиялық зерттеудің пәні болып танылады. Құқықтық мәселе тұрғысынан медицина саласындағы құқықбұзушылыққа тиісті баға бере отырып, бұл проблеманы шешудегі қиындықтар медицина сарапшылары тарапынан корпоративтік пиғылдың туындайтындығын айтпай кетуге болмайды.

Еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында « Ұлт денсаулығы - біздің табысты болашағымыздың негізі. Денсаулық сақтаудың ұлттық жүйесін ұзақмерзімді жаңғырту аясында біз елдің барлық аумағында медициналық қызметтер сапасының бірыңғай стандарттарын енгізуге, сондай-ақ медицина мекемелерінің материалдық-техникалық жабдықталуын бірыңғайландыруға тиіспіз. Негізгі басымдықтар: Сапалы және қолжетімді медициналық қызметтер көрсетумен қамтамасыз ету . . . », - делінген [1] .

Қазақстан Республикасы Конститутциясының 1 - бабында «ең қымбат қазына-адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары», - деп жарияланған [2, 4 б. ] .

Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық құжаттардың ішінде ең негізгі ретінде Адам құқығы жөніндегі Жалпыға бірдей декларация танылады (1948 ж) . Аталған декларацияның 25-бабында: «әр адамның денсаулығын және өзінің немесе отбасының жағдайын жақсарту, медициналық қарау және әлеуметтік қамтамасыз етуге байланысты лайықты өмір деңгейіне құқылы», - делінген [3, 392-393 бб. ] .

Денсаулық сақтау саласындағы іргелі нормалар экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар жөніндегі Пактіде көрініс тапқан. Осы Пактінің 12 -бабы 1 - тармағында «Аталған Пактіге қатысушы мемлекеттер әр адамның құқығын денсаулықты дене және психиканың ең жоғарғы деңгейі», - деп таныды [4] .

Қазақстан мемлекеттілігінің қалыптасуы кезеңінде елеулі экономикалық құлдырауға ұшырап, әлеуметтік салада соның ішінде кеңес уақытында құрылған және негізінен жұмыстың сандық көрсеткіштеріне бағдарланған медициналық ұйымдардың икемсіз жүйесінен тұратын денсаулық сақтау жүйесінде елеулі оңтайландыру жүргізді.

Соңғы жылдары Қазақстан елеулі экономикалық өрлеуге қол жеткізді, соның нәтижесінде денсаулық сақтау саласын қаржыландыру едәуір өсті (соңғы үш жылда екі рет), сондай-ақ олардың одан әрі дамуының перспективалары жасалды.

Медициналық қызметті әлеуметтік реттеу жүйесінде медициналық қауымдастықтың халықаралық кәсіби ұйымы болып табылатын Бүкіл дүниежүзілік медицина ассоциациясы маңызды орын алады. Бұл ұйыммен әзірленген нормалар денсаулық сақтау саласындағы халықаралық құқықтық сана сезімді қалыптастыру үшін маңызды орынға ие және жекелеген елдердің құқықтық жүйесінің жағдайына және дамуына тікелей ықпал етеді. Мысалы, Бүкіл дүниежүзілік медицина ассоциациясы медициналық этика мен Халықаралық кодекс, денсаулық сақтау саласындағы адамгершілік қадір-қасиетінің жоғары стандарттарын бекітетін пациенттің құқығы туралы Декларация [5] .

Қазақстан Республикасы демократиялық, құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам құру жолында негізгі идеялар ретінде заң үстемдігі және қоғамның барлық саласында оның басым болуын, жеке адамның құқығы және бостандығы қорғалып оған кепілдік берілуі тиіс.

Аталған мәселеге байланысты медицина саласын құқықтық реттеу проблемасы өзекті болып қалуда.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Денсаулыққа қарсы қылмыстар мәселелері кеңес дәуірінің оқымыстылары С. В. Бородиннің, М. С. Гринбергтің, Н. И. Загородниковтің, А. А. Пионтковскийдің, М. Д. Шаргородскийдің, сондай-ақ қазақстандық ғалымдар А. Н. Ағыбаевтың, Е. О. Алаухановтың, Ғ. Ы. Баймурзиннің, А. А. Исаевтың, Р. Т. Нұртаевтың, Е. І. Қайыржановтың, С. С. Молдабаевтың, С. М. Рахметовтың, И. И. Роговтың, Г. Р. Рустемованың, А. А. Темербековтің, А. А. Смағұловтың еңбектерінде қарастырылған.

Дегенмен отандық және шет елдік ғалымдардың еңбектеріндегі кейбір түйінді мәселелер ары қарата зерттеуді және теориялық негіздеуді талап етеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Дипломдық жұмыстың мақсаты болып медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамағаны үшін қылмыстық жауаптылығының теориялық және тәжірибелік проблемаларын зерттеу негізінде қарастырылып жатқан саладағы заң нормаларын тиімді қолдануды жетілдіруге ұсыныстар енгізу. Аталған мақсатқа жетуде мына міндеттерді шешу қажет:

1. Қылмыстық заңдарды медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстарға қолдануда тәжірибеде туындайтын проблемаларды зерттеу және анықтау.

2. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін орындамауына байланысты қылмыс құрамдарын, басқа да медициналық қызмет көрсету саласындағы өзге де құрамдармен ұқсастығын және айырмашылығын саралауға байланысты даулы түйіндерді шешу жолдарын анықтау.

3. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстарға жазаны тағайындаудың тиімді жолдарын анықтау.

4. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстарға қатысты қылмыстық-құқықтық нормаларды жетілдіруге байланысты тәжірибелік ұсыныстарды қалыптастыру.

Ұсынылатын қорытынды-тұжырымдар:

1. Лауазымды медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауы нәтижесінде басқа адамға ВИЧ/ЖҚТБ-ны жұқтыруына байланысты қылмыстық жауапкершілік мәселесі, басқа нақтылау мақсатында, ҚК-тің 114 бабы 3, 5 бөліктерімен саралау үшін Қылмыстық кодекстің аталған бабына ескерту жазылуы қажет.

2. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстарға жаза шараларын қатаңдату жолдарын анықтау үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 114 бабы төртінші және бесінші бөліктерінің санкциясында көзделген белгілі бір лауазымды атқару және белгілі бір қызметпен айналысу түріндегі жаза шарасын қатаңдату бағытында аталған баптың санкциясы қайта қарастырылуы тиіс.

3. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстарға қатысты қылмыстық-құқықтық нормаларды жетілдіріп, сот-медицина сарапшылары корпоративті мүддені көздемей дәйекті қорытынды беруі үшін сот-медицина сарапшылар институты тәуелсіз және жеке мемлекеттік орган ретінде қайта реформалауды қажет етеді.

1 МЕДИЦИНА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ КӘСІПТІК ҚЫЗМЕТІН ТИІСНШЕ ОРЫНДАМАУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ҚЫЛМЫС ҚҰРАМДАРЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ ТАЛДАУ

1. 1 Медицина қызметкерлерінің кәсіптік қызметін тиісінше орындамауына байланысты қылмыстық жауаптылығы туралы заңдар мен заңнамалық актілерге тарихи шолу

Дәрігерлердің өз міндеттеріне теріс қарауы және қателіктері үшін жауаптылық әр тарихи кезеңдерде әр түрлі болды және қоғамдық құқықтық санаға, діни көзқарастарға, мораль-этикалық нормаларына, медицина ғылымының жетістіктеріне байланысты қарастырылды. Өте ежелгі кезеңдерде емдеу құдіретті күш әрекетіне теңестірілді. Сондықтан, науқас адамды өлімге әкелгені үшін емшінің жеке жауапкершілігі сақталды. Бұл әрекеттердің қасақаналық, абайсыздықпен жасалынғандығы және емшінің білімінің жетіспеушілігі арасында айырмашылық болмады.

Азаматтарға медициналық көмек көрсетуді құқықтық реттеу бұл саладағы кәсіби қызметтің қалыптасқан кезінен бастау алады. Бұл жағдай мемлекеттіліктің пайда болу кезеңімен сәйкес келеді.

Ежелгі Мысырда (Египет) емші науқастарды емдеу барысында «Қасиетті кітапты» басшылыққа алды. Емдеу барысында ем «Қасиетті кітап» жазбаларына сүйеніп жүргізілген жағдайда науқас адам қазаға ұшыраса, дәрігер жауаптылыққа тартылмады. Дәрігерлердің қателіктері әр кезеңде және кейбір елдерде әрқашанда қоғамның назарынан тыс қалған емес. Өздерінің кәсіби қызметінде қателікке жол бергені үшін жазаның әр түрлі шараларына тартылды.

Вавилон патшасы Хаммурапи (б. д. д. 2250 ж. ) заңдары сияқты заңнама ескерткіштері дәрігердің науқас адамды өлімге ұшыратқаны немесе денсаулығына кесел келтіргені үшін жауаптылық көздеді. Құл иеленушіге өлім немесе жарақат келтіргендігі үшін емшінің қолын кесті немесе өмірінен айырды, құлды емдемегені үшін емші басы бүтін құлды қайтарды немесе оның құнын төледі.

Ежелгі Грекияда медициналық өнер жоғары бағаланды және дәрігерлердің беделі биік болды. Құл иеленушілерді, бай-көпестерді, қолөнершілерді негізінен кезбе медиктер емдеген. Кедей адамдар және құлдар дәрігерлік көмекке зәру болды. Егер науқас адам емшінің еркінен тыс жағдайда қайтыс болса дәрігер жазадан босатылды.

Патшалық кезеңіндегі Римде дәрігерлік мамандық еркін болды, емшілерден басқа әскери тұтқындағы құлдар, еркіндік берілген адамдар және елге келген шетелдіктер де осы мамандықпен айналысуға құқылы болды. Римде заң дәрігерді өрескел қателіктері үшін жазалады. Құлды қазаға ұшыратқандығы үшін дәрігер қожайынына оның құнын өтеді. Бірақ соған қарамастан көптеген дәрігерлердің қателіктері жазаланусыз қалдырылды.

Теріс емдегені үшін емші алғашқы христиандық дәуірде де қатал жазаланды. Мысалы, Палестинада дәрігер адамдарға көмек көрсетпегені үшін елдің алдында масқара өлімге кесілді және мүлкі тәркіленді. Қателікпен жасалынған операцияның нәтижесінде науқас адамға жарақат келтірілсе, дәрігердің қолы кесілді [6, 8-10 бб. ] .

Ерте Рим құқығындағы қасақана және абайсызда жасалынған дәрігерлердің әрекеттеріне байланысты ережелер кейіннен Батыс Еуропаның қылмыстық заңдарында көрініс таба бастады.

Орта ғасырларда заңгерлердің арасында осы мәселеге ерекше көңіл аударылды, әсіресе соңғы кезеңде дәрігер мен науқас адамның арасындағы қатынастар азаматтық құқық және ішінара қылмыстық құқық нормаларымен реттеле бастады. V Карлдің Уложениесінде (Каролина, 1552 ж) дәрігердің кінәлі әрекеті арнайы құрылған комиссиямен дәлелденуі тиіс және дәрігер өзінің білімін жеңілойлылықпен қолданғандығы немесе теріс емдегені үшін науқас адамның жақындарының алдында жауапкершілікке тартылды.

Материалдық мәдениет ескерткіштерін, ауызша халық шығармашылығын, жазба және басқа да дерек көздерін зерттеу негізінде мынадай тұжырым жасауға болады. Қазіргі Қазақстан аумағында өмір сүрген халықтардың медициналық танымдары ежелгі дәуірлерден бастау алады. Ежелгі Орта ғасырларда медициналық және фармацевтикалық қызмет халық емшілері пайдаланылатын тәсілдер түрінде болды.

Қазақ қоғамында емшілікпен балгерлер, бақсылар, молдалар айналысқан. Халық емшілері халықты теріс емдесе, «Жеті Жарғы» заңдар ережесімен қылмыстық жауаптылыққа тартылған. «Жеті Жарғы» ережелер жинағына сәйкес аталған істер билікке жататын істерге жатқызылған, яғни билердің алдында немесе «кеңес», «жүгініс» сияқты билердің басы қосылған ортаға түсетін мәселелердің қатарында саналған. Молдалардың, тәуіптердің, бақсылардың әрекеттері адамның жеке басына қарсы жасалған қылмыстарға жатқызылды. Егер адамды қасақана өлтірсе, қатал түрде өлім жазасына кесілді. Абайсыздықпен кісіні өлтірсе, адамның құнын бірнеше еселеп төледі немесе елден аластатылды [7, 71 б. ] .

Русьтегі дәрігерлік қателікті құқықтық реттеу ғасырлар қойнауынан бастау алады. Князь Владимир Святославович (X-XII ғ. ғ. ) Жарғысы және «Русская правда» (IX-XI ғ. ғ. ) нормасында дәрігерлік қызметке қатысты ережелер болды. Емдеуді «сиқыршылыққа» теңестірді. Заң қасақана, абайсыз және теріс емдеген әрекетті ажыратып көрсетпей дәрігерді жеке жауаптылыққа тартты.

Москва қаласында 1581 жылы «Аптекарская палата» мекемесі құрылады, ол кейіннен Аптекарлық приказға айналады. Осында алғаш рет Приказдың дәрігерлері емшілерді айыптауға байланысты сараптама жүргізді, емдеуден жапа шеккендерді куәландырды. Ресейде 1700 жылы дәрігерлік қателік және заңсыз дәрігерлік үшін жаза көздейтін «Боярский приговор» деп аталатын бірінші заң шықты.

Науқас адамды өлімге алып келетін медикаменттерді қолдануға байланысты, сонымен бірге көрінеу немесе абайсызда адам өлтіргендігі үшін кез келген емшіге заң өлім жазасын көздеді. Бірінші Петрдің 1716 және 1726 ж. ж. қабылданған «Воинский и Морской артикулдарының» жекелеген баптарында дәрігерлік қызметпен келтірілген зиянды өтеу реттелінді. Мысалы, «Морской артикулының» 9 параграфінде: «Егер емші өзінің зұлым ниетімен науқас адамға дұрыс қарамаса, оның іс-әрекетінен зиян келсе, онда зұлым өзінің қолымен өлтірді немесе у септі деп танылып жазаланды».

Ресейде 1857 жылға дейін дәрігерлік қызметті реттейтін бірыңғай заң болмады. Ресей империясында заңдар жиынтығы ретінде қабылданған XIII томнан тұратын «Врачебный устав» дәрігерлердің құқықтары мен міндеттерін айқындады.

Қазақстанның Ресей империясына қосылуы біздің елімізде ресми медицинаның орнауының алғашқы қадамы болды. Қазақстан аумағында Сібір казак әскерінің орналасуы, казактар қонысының және әскери бекіністердің пайда болуы, емханалардың ашылуына әсер етті. Сонымен бірге жеке медициналық істің белсенді дамуы басталды. Осы кезеңде жұмыс істеп тұрған нормативтік құқықтық базаға қарамастан, дайындалып жатқан дәрілердің сапасына, Ресейден әкелінетін дәрілік құралдарға қадағалау жүргізілмеді. Қадағалау формалді түрде жүзеге асырылды. Ресей империясының Заңы бойынша дәріханалардың қызметін қадағалау және бақылау Ресейдің Дәрігерлік жарғысының 17 - бабына сәйкес Ішкі Істер Министрлігіне қарасты дәрігерлік инспектормен және губерниялық дәрігерлік басқармамен жүргізілуі тиіс еді.

Осы кезеңде кәсіби құқықбұзушылығы үшін дәрігерлер науқас адамға жарақат немесе өлімге келтіргені үшін қылмыстық немесе азаматтық жауапкершілікке тартылмады. «Уложение о наказаниях», (1885 ж) сәйкес кәсіби міндеттерін бұзғандығы үшін медицина қызметкерлерінің әрекеті әкімшілік деликт ретінде қарастырылды. Мұндай нормалар 1917 жылдың қазан төңкерісіне дейін қолданылып келді және 1903 жылғы «Уложение» де күшінде болды.

Сол кезеңдегі қылмыстық сот-жүргізу жарғысына сәйкес медицина қызметкерлерінің кәсіби құқықбұзушылығына байланысты соттық жауапкершілікке тарту медициналық мекемемен шешілді. Сол уақытта көптеген дәрігерлердің көзқарасынша дәрігерлік емдеу өзінің шектеулі ізгілікті бағытына байланысты қылмыстық жазаланушылық әрекеттерге жатқызылмады.

Жаңа дәуірдегі көптеген шетелдік мемлекеттерге қарағанда Австрияда медициналық өнерді дұрыс білмегендігі, теріс емдегені және операцияны дұрыс жүргізбегендігі үшін қылмыстық жауаптылықты көздейтін арнайы баптар (ҚК, §§356, 357) енгізілді. Хирургты осы бап бойынша қудалау сирек кездесті, бірақ дәрігерлерді азаматтық талап бойынша соттық қудалау кеңінен тарады.

Медицина қызметкерлерінің жауаптылығын шешу барысындағы жекелеген мәселелер азаматтық құқықтық жауаптылықтың формалды нысанында көрініс тапты.

АҚШ-тың сот тәжірибесінде басқа да дәрігерлермен, ассистенттермен, медбикелермен дәрігердің жалдану шарты фактісі бойынша, олардың әрекетімен науқас адамға зиян келтіргені үшін, оларды жауапкершілікке тартуға негіз болып танылды. Сонымен бірге науқас адамның немесе оның заңды өкілдерінің хирургиялық операцияларды жүргізуге келісім беруі дербес маңызға ие болды.

Кеңес билігі кезеңіндегі Қазақстандағы медицина қызметкерлерінің жауаптылығы мәселесінің өзіндік тарихы бар. Бұл ең алдымен халық денсаулығын жақсарту, медицина мекемелерінде ұйымдастыруды жетілдіру және тәртіпті нығайту, сонымен бірге сот-тергеу органдары жұмысындағы заңдылық кепілдігін күшейту және медицина қызметкерлерінің құқықбұзушылығының алдын алуымен байланысты. Кеңес билігінің алғашқы жылдары көбінесе қазан төңкерісіне дейінгі теориялық концепциялар және соттық тәжірибе басшылыққа алынды.

Қазан төңкерісіне дейінгі Ресей заңнамасы медициналық кәсіби міндеттерін бұзуды ерекше дербес құқықбұзушылықтың түрі ретінде қылмыстық жазалау әрекетін де емес, әкімшілік деликт ретінде бөліп көрсетті. («Уложение о наказаниях», ст 372, 1522) . Қателесу нәтижесінде науқас адамға зиян келтіру Уложениенің басқа нормалары бойынша жалпы негіздерде бағаланды.

Уложениенің мазмұнында арнайы ережелер қарастырылды, ол қылмыстық іс-әрекетпен зиян келтірген адамның жауаптылығын күшейтті.

Мысалы, дәрігер дәріханадан қателікпен жіберілген дәрінің орнына уды науқас адамға берген немесе хирург сырқат адамның кеуде қуысына тампонды салған. Бірінші жағдайда қателесу орын алса, екінші жағдайда немқұрайдылық орын алған [8, 193 б. ] .

Дәрігерлік қызметті құқықтық реттеу тарихында 1924 жылы 1 желтоқсандағы «Медицина қызметкерлерінің кәсіби жұмысы және құқықтары туралы» Бүкіл Одақтық Атқару Комитетінің Декреті және РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесі үлкен рөл атқарды, ол іс жүзінде бірінші дәрігерлік жарғы болып танылды. «Денсаулық сақтау туралы КСРО және одақтас республикалар заңдарының негіздері» қабылданғанға дейін бұл декрет дәрігерлердің кәсіби қызметін, олардың құқықтарын, міндеттерін лауазымдық салақтығы үшін жауаптылықты анықтайтын негізгі заң актісі қызметін атқарды [9, 315 б. ] .

КСРО-ның өмір сүруінің алғашқы кезеңдерінде есірткілік заттарды және күшті әсер ететін дәрілік құралдарды бақылауды реттейтін құқықтық шаралардың жүйесі құрыла бастады. Орталық Атқару Комитеті Халық Комиссарлары Кеңесінің 1928 жылғы 23 мамырдағы Қаулысымен кокаиннің, героиннің және көкнәрдің еркін айналымына тыйым салынды. КСРО Халықтық денсаулық комитетінің 1938 жылғы 11 қарашадағы бұйрығымен емдік мекемелердегі күшті әсер ететін дәрілік құралдарды қабылдау, сақтау және жіберудің Ережесі бекітілді.

1969 ж «КСРО және одақтас республикалардың денсаулық сақтау туралы заңдарының негіздері» қабылданды, онда медициналық мекемелердің қызметін, оның құрылымын және міндеттерін тек қана реттеу емес, кәсіби құқықбұзушылығы үшін медицина және фармацевтика қызметкерлерінің жауаптылығы да қарастырылды.

Қазақстанның тәуелсіздік алуына байланысты медициналық және фармацевтикалық қызмет саласында жаңа кезең басталды. Қазақ ССР Денсаулық сақтау министрлігінің 1991 жылы 31 шілдеде «Қазақ КСР аумағындағы халық емшілерінің қызметін одан әрі дамыту және реттеу туралы» №384 Бұйрығы шықты. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесі 1992 жылғы 10 - қаңтарда «Қазақстан Республикасы халқының денсаулығын сақтау туралы» Заңды қабылдады. Аталған Заңның ережелерін орындау мақсатында Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 1992 жылы 6 қарашада «Қазақстан Республикасында дәстүрлі емес, халықтық емдеу тәсілдерін одан әрі дамыту туралы» №493 Бұйрығын шығарды.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 1990 жылғы 4 маусымдағы №362 бұйрығымен халық медицинасының Республикалық орталығы ұйымдастырылды, кейіннен ол «шығыс және қазіргі медицинаның Республикалық орталығы» деп өзгертілді. Медициналық қызмет көрсету саласындағы лицензиялық қызметті реттеу үшін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің «Медициналық қызметті лицензиялау туралы» 1996 жылы 13 ақпандағы №68 бұйрығы шықты. 1997 жылғы 19 мамырда «Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.

Медициналық және фармацевтикалық қызмет саласы, мынадай халықаралық нормалармен, заңдармен және заңнамалық актілермен реттелінген:

«Адамды обьект ретінде медициналық зерттеудің этикалық қағидалары» Бүкілдүниежүзілік Медицина Ассосиациясының Хельсинки Декларациясы (БМА 18 Бас Ассамблеясында қабылданды, Хельсинки. Финляндия, 1964 ж. 10 маусым ; ) .

«Медициналық этиканың халықаралық Кодексі» (БМА 3 Бас Ассамблеясында қабылданды, Женева, Швейцария, 1994 ж. 15 қазан; ) .

«Бүкілдүниежүзілік Медицина Ассоциациясының Женева Декларациясы» (БМА 2 Бас Ассамблеясында қабылданды, Женева, Швейцария 1948 ж. 21 қыркүйек; ) .

«Еңбектің Халықаралық Ұйымының Конвенциясы» (Женева 1977 ж. 21 маусым) .

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс