Туған жердің табиғи байлығы



1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім.
а)Туған жердің табиғи байлығы.
ә)Әулие бұлақтың қасиеті.
3.Қорытынды.
4.Пайдаланылған әдебиеттер.
«Менің Отаным — Қазақстан. Қазақстанның жерінде пайдалы қазбалар бар.. Қазақстан Республикасы Еуразия құрлығындағы мемлекет Қазақстанның жері кең — байтақ және өте бай. Табиғаты әр алуан. Мұнда жазық дала да, орман да, тау да, өзен де, көл де, шөлді аймақтар да бар. Тәуелсіз Қазақстанның бас қаласы — Астана. Ол Есіл өзенінің бойында қасиетті Сарыарқа жерінде орналасқан. Өз салт — дәстүрлері бар.. Астана — үлкен, әсем, таза қала. Қазакстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасында бидай масағы мен қанаттанған пырақ бейнеленген. Бұл - туған жерімізге деген терең сүйіспеншілік. Өсімдіктер мен жануарлар әлемін қадірлеп құрметтеуден туындаған.
– Менің туған өлкем Қазақстан. Қазақстанның табиғаты өте тамаша. Мұнда көк аспанмен таласқан әсем таулар, тап– таза бұлақтар мен өзендер, ну ормандар, жидек бұталары, сан алуан өсімдіктер бар.
Бұл ғажап өлкенің аң – құстары мен қоса жер қойнауындағы қазба байлықтарын айтсаңызшы. Бұл - туған жерімізге деген терең сүйіспеншілік. Өсімдіктер мен жануарлар әлемін қадірлеп құрметтеуден туындаған.
Халқымыздың өз ұрпағын, табиғатты аялап, сақтауға тәрбиелейтін алуан түрлі кұралдары бар. Солардың бірі - тыйым салатын сөздер: «Көк шөпті жұлма, таптама», «Көктемде жан-жануарға тиіспе», «Үйге кірген жыланға ақ құйып шығар», т.б.Дүние жүзі көлемі және жекелеген мемлекеттер ішінде жануарлар мен өсімдіктерді қорғау туралы комиссиялар құрылып ,сирек кездесетін және құрып бара жатқан түрлер тізімі жасалды.Сонан кейін Халықаралық және жеке мемлекеттер Қызыл кітаптары жазылды.Жойылып бара жатқан өсімдіктер,өсіп тұрған табиғат жиынтығын шама келсе толықтай қорғағанда ғана сақтау мүмкін шығар.Себебі:қазағым айтады ғой «Жалғыз ағаш орман емес,жалғыз үй қорған емес»деп,сол айтқандай өсіп тұрған өсімдіктеріміз келер ұрпаққа да қызмет етуі керектігін түсінетін мезгіл жеткен сияқты.
«Қызыл кітап» сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарлар түрлерін қорғау мақсатымен жазылған. Қазақстанда «Қызыл кітап» тұңғыш рет 1978 жылы шықты. Онда омыртқалы жануарлардың сиреп бара жатқан түрлері тіркелді. Екінші басылымы 1991 жылы, үшінші басылымы 1996 жылы шығарылды. Мұнда балықтардың 16 түрі, бақалардың 3 түрі, жорғалаушылардың 40 түрі енгізілген. Өсімдіктерге арналған Қазакстанның «Қызыл кітабы» 1981 жылы жарық көрді. Бұл кітапта гүлді өсімдіктердің 304 түрі сипатталған.Әр азаматтың міндеті-өз өлкесінің сирек кездесетін өсімдіктерді біліп ,оларды қорғауға жағдай жасау керек.
Бұлардан баска өсімдіктер мен жануарлардың жекелеген түрлерін қорғау мақсатында 62 қорықша, 5 ұлттық саябақ (Алтынемел, Баянауыл, Көкшетау, Іле Алатауы, Қарқаралы) және табиғат ескерткіштері ұйымдастырылған. Табиғат қазынасы сарқылмас кор емес. Адам игілігіне пайдалану, қайта қалпына келтіру ісі адамның камқорлығының арқасында жүзеге асады.Табиғатымызды қорғап, экологиялық жағдайын жақсартуымыз керек.Сирек кездесетін өсімдік түрлері Қазақстанның 10 қорығы мен 8 ұлттық саябақтартарында ,сонымен қатар көптеген арнайы қорықшаларында ,ал,мәдени жағдайда - ботаника бақтарында қорғалады.Дегенмен,егер республикамыздың әрбір азаматы оларды қорғаудың маңызын саналы түрде ұғынбаса,біздің керемет тірі асылдарымызды ешқандай айып пен тыйым салу құтқармайды. Қорықтар. Елімізде өсімдіктері мен жануарлары әр алуан, арнайы қорғалатын тұтас табиғи аймақтар - қорықтар ұйымдастырылған.
1. Авторы: Сағынбаев.Ғ.Қ. "Экология негіздері" Алматы 1995 жыл.
2. Авторы: Бейсенова.Ә; Самақанова.А.
"Экология және табиғатты тиімді пайдалану" Алматы 2004 жыл.
3. Авторы: Жаттамбаев.Ж.Ж. "Экология негіздері" Алматы 2004 жыл.
4. Авторы: Асқарова.О.Б. "Экология және қоршаған ортаны қорғау"
Алматы 2004 жыл.
5. Авторы: Хаскин.В.В. "Экология" Москва 1998 жыл.
6. "Экологическое оброзование в Казакстане" 6 ноябрь-декабрь 2005. Л.Т.Малаева.
7.Қазақстанның физикалық географиясы 2008 жыл.
8.Қазақстан өсімдіктер әлемінің асыл қазынасы.Алматы кітап 2006 жыл А.А.Иващенко.

Туған жердің табиғи байлығы

1.Кіріспе 

2.Негізгі  бөлім.
 
а)Туған  жердің  табиғи  байлығы.
 
ә)Әулие бұлақтың қасиеті.
 
3.Қорытынды.
 
4.Пайдаланылған  әдебиеттер.       
 

 

Менің  Отаным — Қазақстан.   Қазақстанның жерінде пайдалы қазбалар бар..
Қазақстан Республикасы Еуразия құрлығындағы мемлекет Қазақстанның жері кең
— байтақ және өте бай. Табиғаты әр алуан. Мұнда жазық дала да, орман да,
тау да, өзен де, көл де, шөлді аймақтар да бар. Тәуелсіз Қазақстанның бас
қаласы  — Астана. Ол Есіл өзенінің бойында қасиетті Сарыарқа жерінде
орналасқан. Өз салт — дәстүрлері бар.. Астана — үлкен, әсем, таза қала.
Қазакстан Республикасының  Мемлекеттік  Елтаңбасында  бидай   масағы  мен
қанаттанған пырақ бейнеленген. Бұл - туған жерімізге деген терең
сүйіспеншілік. Өсімдіктер мен жануарлар әлемін қадірлеп құрметтеуден
туындаған.

– Менің туған өлкем Қазақстан. Қазақстанның табиғаты өте тамаша. Мұнда көк
аспанмен таласқан әсем таулар,  тап– таза бұлақтар мен өзендер, ну
ормандар, жидек бұталары, сан алуан өсімдіктер бар.

Бұл ғажап өлкенің аң  – құстары мен қоса жер қойнауындағы қазба байлықтарын
айтсаңызшы. Бұл - туған жерімізге деген терең сүйіспеншілік. Өсімдіктер мен
жануарлар әлемін қадірлеп құрметтеуден туындаған.

Халқымыздың өз ұрпағын, табиғатты аялап, сақтауға тәрбиелейтін алуан түрлі
кұралдары бар. Солардың бірі - тыйым салатын сөздер: Көк шөпті жұлма,
таптама, Көктемде жан-жануарға тиіспе, Үйге кірген жыланға ақ құйып
шығар, т.б.Дүние  жүзі  көлемі  және  жекелеген   мемлекеттер  ішінде 
жануарлар  мен  өсімдіктерді  қорғау  туралы  комиссиялар  құрылып ,сирек 
кездесетін  және  құрып  бара  жатқан  түрлер  тізімі  жасалды.Сонан 
кейін  Халықаралық  және  жеке  мемлекеттер Қызыл  кітаптары 
жазылды.Жойылып  бара  жатқан  өсімдіктер,өсіп  тұрған  табиғат  жиынтығын 
шама  келсе  толықтай  қорғағанда  ғана  сақтау  мүмкін 
шығар.Себебі:қазағым  айтады  ғой Жалғыз  ағаш  орман  емес,жалғыз  үй 
қорған  емесдеп,сол  айтқандай  өсіп  тұрған  өсімдіктеріміз  келер 
ұрпаққа  да  қызмет  етуі  керектігін  түсінетін  мезгіл   жеткен  сияқты.

Қызыл кітап сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен
жануарлар түрлерін қорғау мақсатымен жазылған. Қазақстанда Қызыл кітап
тұңғыш рет 1978 жылы шықты. Онда омыртқалы жануарлардың сиреп бара жатқан
түрлері тіркелді. Екінші басылымы 1991 жылы, үшінші басылымы 1996 жылы
шығарылды. Мұнда балықтардың 16 түрі, бақалардың 3 түрі, жорғалаушылардың
40 түрі енгізілген. Өсімдіктерге арналған Қазакстанның Қызыл кітабы 1981
жылы жарық көрді. Бұл кітапта гүлді өсімдіктердің 304 түрі сипатталған.Әр 
азаматтың  міндеті-өз  өлкесінің  сирек  кездесетін   өсімдіктерді  біліп
,оларды  қорғауға   жағдай  жасау  керек.

Бұлардан баска өсімдіктер мен жануарлардың жекелеген түрлерін қорғау
мақсатында 62 қорықша, 5 ұлттық саябақ (Алтынемел, Баянауыл, Көкшетау, Іле
Алатауы, Қарқаралы) және табиғат ескерткіштері ұйымдастырылған. Табиғат
қазынасы сарқылмас кор емес. Адам игілігіне пайдалану, қайта қалпына
келтіру ісі адамның камқорлығының арқасында жүзеге асады.Табиғатымызды
қорғап, экологиялық жағдайын жақсартуымыз керек.Сирек  кездесетін  өсімдік 
түрлері  Қазақстанның  10 қорығы  мен 8  ұлттық  саябақтартарында 
,сонымен  қатар  көптеген   арнайы  қорықшаларында ,ал,мәдени  жағдайда  -
ботаника  бақтарында  қорғалады.Дегенмен,егер  республикамыздың  әрбір 
азаматы  оларды  қорғаудың маңызын  саналы  түрде  ұғынбаса,біздің 
керемет  тірі   асылдарымызды  ешқандай   айып   пен  тыйым  салу  
құтқармайды.   Қорықтар. Елімізде  өсімдіктері  мен  жануарлары  әр 
алуан,  арнайы қорғалатын тұтас табиғи  аймақтар - қорықтар 
ұйымдастырылған.

          1. Алматы мемлекеттік қорығы (Іле Алатауы).

2. Ақсу - Жабағылы мемлекеттік қорығы (Талас Алатауы).

3.    Барсакелмес мемлекеттік қорығы (Арал теңізінің солтүстік батыс
бөлігіндегі Барсакелмес аралы). Кейбір жануарлары (ақбөкен, құлан,
қарақұйрық, ор қоян) Қапшағай аңшылық-корық шаруашылығына және Үстірт
қорығына көшірілген.

4.   Қорғалжын   мемлекеттік қорығы (Ақмола облысының

су-батпақты аймағы).

5.   Наурызым    мемлекеттік қорығы (Қостанай далалы аймағы).

6.   Марқакөл    мемлекеттік қорығы (Оңтүстік Алтай).

7.   Үстірт корығы (Маңғыстау).

8.   Батыс Алтай корығы (Шы-ғыс Қазакстан).

9.    Алакөл қорығы (Алматы облысы, Талдықорған).

Енді  Қазақстанның  ұлттық  саябақтарына  тоқтала  кетейік,бізде  8ұлттық 
саябақ  бар.Атап  өтсек:

1.Қарқаралы  саябағы

2.Бурабай  саябағы

3.Чарын  саябағы

4.Алтынемел саябағы

5.Баянауыл  саябағы

6.Іле  Алатауы

7.Көкшетау  саябағы

8.Бұйратау  саябағы

   Соның  ішінде  Бұйратау  ұлттық   саябағын  
тоқталамыз.                                          

                                           

 

Негізгі  бөлім

– Туған жер – өз үйің ғана тұрған жер емес, өз халқыңның кіндік қаны тамған
, ата – бабаңның достар, салты қалыптасқан , тірлік қарекетін бастаған жер.
Ал оның  кешесі, бүгіні, ертеңі туралы біз білуіміз керек. Сондықтан алтын
бесік Алғабас  туралы, оның табиғаты, байлығы туралы сыр шертелік.

 . Халқымыз табиғатты анаға теңеген. Өйткені табиғатта тіршілік өсіп-өнеді.
Өзіндегі барды адамға, жан-жануарға, өсімдікке берген.

Қазақстанның  ұлттық   саябақтарының  бірі-Бұйратау.

Бұйратау  саябағы  2010 жылы  ашылды.Бұйратаудың    жер   көлемі  600 мың 
га  бар.  Ол  Алғабас  ауылының  шекарасында  орналасқан,бірақ  Молодежный 
жеріне  қарасты .Бұйратау  саябағында  маралдар,
еліктер,арқарлар,сілеусін,қасқыр,т. б.бар.  Маралды  алатын  болсақ , оның 
мүйізін  кесіп  алып ,оның  қанын  емге  пайдаланады  және  ішуге  болады.
Ал,қасқырдың  қасиеті  оның  тістерін,өтін  бала  ит  болған  кезде 
пайдаланады.Тістерімен  немесе  өтімен  үш  күн  жуындырып  емдейді  және 
де  суын  үш  күн  бойы  ауыстырмай  киген  киімін  үш  күн  шешпейді.Үш 
күннен  кейін  баланы  таза  сумен  шомылдырады.

Сонымен  қатар,Ескі  Алғабас,Жүзбас,Ырғайлы  тауы, Ақшоқы,Алғабас 
платинасы,Солдат  тауы, т.б. деген  жерлер  бар.Солдат  тауы  деп  атаған 
себебі:сол  тауға  дейін  әскерге  кетіп  бара  жатқан  балаларды  шығарып 
салатын,сол  жерде  суретке  түсетін.Сондай-ақ  Аққулар, тырналар
,қаздар,т.б.құстар  бар.

 Шипалы  -  Әулие  бұлақ

Халық  жердің  атауын  оның  негізгі  қасиетіне  қарай   қойып    отырған
ғой.Су  ана  жер  жүзіне  тіршілік  нәрін  сіңіріп,тірек  болып  тұр.Халық 
судың  шығып  жатқан  жерін  Әулие  бұлақдеп  тегін  айтпаған.

       Әулие  бұлақ  бұл  жер  қасиетті. Онда  ақ  ниеттерімен  келіп , 
бір  Аллаға  сыйынып, тиындарын  орамалға  түйіп   ағаш  басына  байлап 
қояды. Содан  кейін  бұлақтың  суын  ішуге  болады.Әулие  бұлақ  таудың 
ең  биік тасты жерінде  орналасқан.Бұл  тауға  мініп  түсуде өте 
қиын.     

– Емдік қасиеті бар, суы шипалы - Әулие  бұлақ.  Бұлақтың  суы  неше күн
тұрсада  бүлінбейді.Қысы-жазы  бұлақ  қаттпайды,басында  аршасы  және ұялы 
сары  бас  жыландары  бар.Қасында  қарақат,  мойыл,қына,итмұрын  бүлдірген 
бар.Әулие атанған   жерлерде  табиғатқа  қарсы  әрекеттер  жасалынбауына 
жағдай  жасаған.Бұл  таудың  маңында  көптеген  табиғи  үңгірлер  
орналасқан  және  қайыңды-көктеректі –талды  ормандар  мен  шалғындар 
өседі.Әулиеліксипатқа  ие  болған  басқа су  көздерінің  маңына  ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Әбілхан Қастеев - қазақтың әйгілі кескіндемешісі, график суретші
Табиғатты қорғаудан сынып жұмыстары
Экология және табиғи ресурстардың қоғамда пайдалануы
Жер ресурстарын қорғау
Оқушыларды табиғат пен қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу
ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Бастауыш сыныпта дүниетану пәнінде өлкетану материалдарын оқыту. Мектеп өлкетануының тарихы
Жер ресурстары – ел байлығының негізі
Биология және экология пәндерін оқытуда жергілікті жер материалдарын пайдалану
Табиғат қорғаудан сынып жұмыстары
Пәндер