Суфизмдегі тариқат



Ғалымдар сопылық сатысы туралы Сопылықтың төрт сатысы- ның қайсы сол жолдағы адамдар үшін міндетті? Бұл жөнінде Ә.Нысанбаев былай дейді: «Сопылық – адам туралы ілім. Иә, қоғамды жетілдіру үшін алдымен адамның өзі жетілу қажет деп есептейді сопылар. «Кемел нисан», яғни кемел адам қалпына жетіп, жаратқан Хақпен дидарласып, әлемдік ақыл-оймен бірігуің үшін төрт сатыдан өтуің қажет.

Біріншісі – жұрттың бәріне ортақ шари-ғат жолы. Яғни Жаратушының өз сөзі – Құранда айтылатын парызыңды орында, өтірік айтпа, ұрлық қылма, зәбір жасама, т.б.
Екінші саты – тарихат жолы. Бұл саты кез-келген адам үшін міндетті емес. Қалайсың ба, өз еркің. Бірақ тарихат жолына түспей, яғни ақиқатқа жету мақсатымен азап шекпей, мехнат тартпай, өзіңді өзің қинамай, өмір қы-зығынан бас тартпай, кемелдік дәрежеге жете алмайсың.
Үшінші саты – хақиқат (яғни ақиқат) жолы. Бұл енді азан арқылы, жатпай тұрмай ізденген жанкешті еңбегінің нәти-жесінде адамның дүние сырын тани бастауы.
Төртінші саты – мағрифат. Хақпен дидарласу, адамзатты жаратқан әлемдік рухпен, яғни абсолют ақыл-оймен бірігу. Бұл дәрежеге жеткен адам қайтыс болған жақын-туысқандары-ның рухымен де еркін дидар-ласып, ғаламның барша сырына қаныға алады».
Сопылық мақамдары, оның кезеңдері Сопылық: құлшылық етуші (ғабид), тақуа (захид) тәрізді бірнеше мақамдарға бөлінеді. Олардың өзара айырмашылы- ғы, өзіне тән әдісі, ұстанар жолы, мақсаты бар. Сопылық жолға түскендер міндетті түрде үш сатыдан тұ-ратын ерекше күйден өтуге тиісті. Олар: шариғат, тарихат және хақиқат (ақиқат), Тари- хатта (жол, бағытта) сопы-лардың тоқтайтын, тыныс ала- тын аялдамалары бар. Оны «макам» (мақам) деп атайды. Біз енді оның талас туғызбайтын белгілеріне тоқтал-сақ.
Тәубе. Адамның күнәһар екендігін сөзсіз мойындауы. Тәубе ету – күнәдан арылу, оны жасағанына қатты өкіну, екінші рет қайталамауға серт беру.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
СУФИЗМДЕГІ ТАРИҚАТ

Ғалымдар сопылық сатысы туралы Сопылықтың төрт сатысы- ның қайсы сол
жолдағы адамдар үшін міндетті? Бұл жөнінде Ә.Нысанбаев былай дейді:
Сопылық – адам туралы ілім. Иә, қоғамды жетілдіру үшін алдымен адамның өзі
жетілу қажет деп есептейді сопылар. Кемел нисан, яғни кемел адам қалпына
жетіп, жаратқан Хақпен дидарласып, әлемдік ақыл-оймен бірігуің үшін төрт
сатыдан өтуің қажет.

Біріншісі – жұрттың бәріне ортақ шари-ғат жолы. Яғни Жаратушының өз сөзі –
Құранда айтылатын парызыңды орында, өтірік айтпа, ұрлық қылма, зәбір
жасама, т.б.
Екінші саты – тарихат жолы. Бұл саты кез-келген адам үшін міндетті емес.
Қалайсың ба, өз еркің. Бірақ тарихат жолына түспей, яғни ақиқатқа жету
мақсатымен азап шекпей, мехнат тартпай, өзіңді өзің қинамай, өмір қы-
зығынан бас тартпай, кемелдік дәрежеге жете алмайсың.
Үшінші саты – хақиқат (яғни ақиқат) жолы. Бұл енді азан арқылы, жатпай
тұрмай ізденген жанкешті еңбегінің нәти-жесінде адамның дүние сырын тани
бастауы.
Төртінші саты – мағрифат. Хақпен дидарласу, адамзатты жаратқан әлемдік
рухпен, яғни абсолют ақыл-оймен бірігу. Бұл дәрежеге жеткен адам қайтыс
болған жақын-туысқандары-ның рухымен де еркін дидар-ласып, ғаламның барша
сырына қаныға алады.
Сопылық мақамдары, оның кезеңдері Сопылық: құлшылық етуші (ғабид), тақуа
(захид) тәрізді бірнеше мақамдарға бөлінеді. Олардың өзара айырмашылы- ғы,
өзіне тән әдісі, ұстанар жолы, мақсаты бар. Сопылық жолға түскендер
міндетті түрде үш сатыдан тұ-ратын ерекше күйден өтуге тиісті. Олар:
шариғат, тарихат және хақиқат (ақиқат), Тари- хатта (жол, бағытта) сопы-
лардың тоқтайтын, тыныс ала- тын аялдамалары бар. Оны макам (мақам) деп
атайды. Біз енді оның талас туғызбайтын белгілеріне тоқтал-сақ.
Тәубе. Адамның күнәһар екендігін сөзсіз мойындауы. Тәубе ету – күнәдан
арылу, оны жасағанына қатты өкіну, екінші рет қайталамауға серт беру.

Мақамның екінші кезеңі. Бұл - сақтық. Мұнда халал мен харамды ажырата білу
шарт.
Үшінші кезең – зухд (тартыну). Яғни бұл кезде нәпсі- ге тиым салу қажет.
Төртінші кезең – пақыр (қайыршылық). Ол кедейлік емес. Алланың алдындағы ке-
дейлік, Жаратушыға жалба-рынғанда арада ешнәрсенің болмауы.
Бесінші кезең – сабыр. Бұл – Жаратушының ісіне араласпау, оған бас иіп,
көну, сыр бермеу.
Алтыншы кезең – таваккул (тәуекел). Тәуекел – істің басы тәуекел, ортасы
бойсұну, соңы ісін Аллаһқа тапсыру, бір Жасаған Иеге сену, не іс атқарса да
оған иек арту.
Жетінші кезең – рида (толық бойұсыну, құлшылық). Бұл сатыға жеткен адамға
дүниелік істердің ешқайсы әсер етпейді.
Осы жеті кезеңмен тариқат аяқталып, ақиқат басталады. Сопылық тариқаттар
- ағымдар Олар мынандай: Қадирия; Руфағия; Ахмадия; Дусуқия; Акбария;
Шазилия; Бақташия; Маулауия; Нақшибандия; Маламития; Иассауия. Сопылық
философия Хасан әл – Басриден бастал-ған сопылық философияның бірте – бірте
қалыптасу барысында екі негізгі салаға: маламийа, исбатийа мектебі болып
айырылғаны мәлім. Малами-йа – адам психологиясының те- рең сырларын танып,
меңге-руге сүйенетін сопылық дү-ниетанымның ұлы мұраты – па- расаттылық
(ахлақ) филосо- фиясы. Исбат – адамның ғиба-даты мен тағатында адамдық
санасының сақталуы, үнемі зікірде болу

ТАРИХАТ ТУРАЛЫ ДІН ҒУЛАМАЛАРЫ НЕ ДЕЙДІ?
Қазір өздерін салафиміз деп атайтын топ ибн Тайимия деген имамның
ақидасын алға тартады. Бұл кісі туралы мен толыққа жуық мәліметтер
келтірдім. Бірнеше рет "жаздым, жаңылдым" деген бұл зат та Тарихат ілімі
туралы өз заманында мойындауға мәжбер болған. Мен "далял" сұраушыларға оның
үш тілдегі нұсқасын ұсынған едім. Өкінішке орай өздерінің "Шейхтарынан"
басқаға құлақтары керең, көздері соқыр азаматтар оған да қарар емес. Енді
оны Сіздер де оқып-көріңіздер? Сонымен,

Ибн Таймия өзінің Маджуму аль-Фатва деген кітабында:
Егер саған біреу(әулие деген атақтан үміті барлардың ішінен): Мен
Мұхаммедтіңс.ғ.с. Захир ілімімен жүргім келеді, бірақ Батын ілімімен
емес немесе Мен Мұхаммедтіңс.ғ.с. Шариға ілімімен жүргім келеді, бірақ
Хакика ілімімен емес,-десе олосыны айтушы: Мұхаммед ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Суфизмнің қазақ жеріне таралуы
Сопылық дәстүрі C. Бақырғанидің дүниетанымының негізі
Орта ғасырлық ислам мәдениетіндегі әлемді және адамды тану мәселелері
Қожа Ахмет Яссауидің шығармалары туралы жалпы түсінік
Сопылық
Қожа Ахмет Яссауидың сопылық дүниетанымындағы этикалық мәселелер
Ясауидің еңбектеріндегі алла сүйіспеншілігі
Қожа Ахмет Яссауи туындыларының әдеби-көркемдік қуаты туралы ғылыми-теориялық пікірлер
Ортағасырдағы түркі мұсылмандық дүниетанымы
ХОЖА МАХМУД АНЖИР ФАҒНАВИЙ
Пәндер