Табиғи ресурстар және олардың сарқылуы

Жоспар
Кіріспе

1 Ресурстардың жіктелуі
2 Қоршаған ортаның ластануы

Табиғат ресурстарына адам пайдаланатын және материалдық игіліктерді жасау үшін қолданылатын табиғат обьектілері жатады. Табиғат ресурстарымен қатар табиғат жағдайлары ұғымын да қарастырамыз. Олардың табиғат ресурстарынан ерекшелігі-олар адамның өмірі мен қызметіне әсер етеді біпақ берілген кезеңде материалдық өндіріске қатыспайды.
Табиғат ресурстары мен табиғат жағдайларының арасындағы шекара нақты емес. Мысалы ауа егер бұрын тек табиғат жағдайы болса қазір жағдай және ресурс болып табылады.
Ресурстардың жіктелуі. Табиғат ресурстарын бірнеше белгілері бойынша жіктейді. Олар атмосфералық су, өсімдіктер жануарлар, топырақ, қазба байлықтар энергитикалық және т.б болып бөлінеді. Ең жиі қолданылатын жіктелу ресурстардың сарқылу жылдамдығы немесе қалпына келуіне байланысты.Ресурстардың сарқылуы бойынша жіктелуінің маңызы-ол адамды қолданылуы анағұрлым приоритті ресурстарды пайдалануға бағыттайды. Оларға ең алдымен сарқылмайтын ресурстар жатады. Бұл ресурстарды пайдаланудың қоршаған ортаға тигізетін зиянды әсері айтарлықтай болмайды. Адам оларды толық пайдалануға мүмкіндік беретін жолдарын жасауы қажет. Екіншіден қалпына келетін ресурстарды пайдаланудың болашағы бар.Мысалы өсімдіктер, жануарлар.
Сарқылатын ресурстарға: жақын кезеңде немесе болашақта қорының сарқылу қаупі төніп тұрған заттар жатады. Бұларға ең алдымен қазба байлықтар мен тірі табиғат ресурстары жатады. Ресурстардың сарқылуы салыстырмалы ұғым.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Табиғи ресурстар және олардың сарқылуы.

Табиғат ресурстарына адам пайдаланатын және материалдық игіліктерді жасау
үшін қолданылатын табиғат обьектілері жатады. Табиғат ресурстарымен қатар
табиғат жағдайлары ұғымын да қарастырамыз. Олардың табиғат ресурстарынан
ерекшелігі-олар адамның өмірі мен қызметіне әсер етеді біпақ берілген
кезеңде материалдық өндіріске қатыспайды.
Табиғат ресурстары мен табиғат жағдайларының арасындағы шекара нақты емес.
Мысалы ауа егер бұрын тек табиғат жағдайы болса қазір жағдай және ресурс
болып табылады.
Ресурстардың жіктелуі. Табиғат ресурстарын бірнеше белгілері бойынша
жіктейді. Олар атмосфералық су, өсімдіктер жануарлар, топырақ, қазба
байлықтар энергитикалық және т.б болып бөлінеді. Ең жиі қолданылатын
жіктелу ресурстардың сарқылу жылдамдығы немесе қалпына келуіне
байланысты.Ресурстардың сарқылуы бойынша жіктелуінің маңызы-ол адамды
қолданылуы анағұрлым приоритті ресурстарды пайдалануға бағыттайды. Оларға
ең алдымен сарқылмайтын ресурстар жатады. Бұл ресурстарды пайдаланудың
қоршаған ортаға тигізетін зиянды әсері айтарлықтай болмайды. Адам оларды
толық пайдалануға мүмкіндік беретін жолдарын жасауы қажет. Екіншіден
қалпына келетін ресурстарды пайдаланудың болашағы бар.Мысалы өсімдіктер,
жануарлар.
Сарқылатын ресурстарға: жақын кезеңде немесе болашақта қорының сарқылу
қаупі төніп тұрған заттар жатады. Бұларға ең алдымен қазба байлықтар мен
тірі табиғат ресурстары жатады. Ресурстардың сарқылуы салыстырмалы ұғым.
Сарқылмайтын ресурстарға: шексіз ұзақ уақыт пайдалануға болатын ресурстар
жатады. Мысалы күн энергиясы, жел, теңіздің толуы мен қайту энергиялары.
Бұл жағдайда да сарқылмайтын ұғымы мен салыстырмалы түрде айтылады. Себебі
әрбір ресурс үшін пайдаланудың шегі болады. Мысалы белгілі бір мөлшерден
артық күн энергиясын пайдалану жер маңындағы кеңістіктің температурасының
артуына әкеліп, термодинамикалық дағдарысты туғызуы мүмкін.
Ресурстардың ішінен судың орны ерекше. Су ластану нәтижиесінде уақытша
(сапалық жағынан сарқылады, бірақ сандық жағынан сақылмайтын ресурс.
Жердегі судың қорының мөлшері өзгермейді ал оның жеке сфералар (мұхит,
құрылық, атмосфера немесе түрлері сұйық қатты бу тәрізді) арасында таралуы
әр түрлі болуы мүмкін.
Табиғат ресурстарының сарқылу мәселесі жылдан-жылға өзекті мәселеге айналып
келеді. Бұл олардың мөлшерінің шектеулігіне және оларды пайдалануды артуына
байланысты.
Б.Скинердің(1989) мәліметтері бойынша халық санының қазіргі өсу жвлдамдығы
жылына 17% болған жағдайда ресурстарды пайдалану әрбір 41 жыл сайын екі
еселену керек. Бірақ мысалы алтын өндіру жылына 4%-ға артып отырса оның екі
еселену периоды 18 жыл минералдық ресурстардың қолданылуы орташа шамамен
жылына 7%-ға артып отырса ал екі еселену периоды 10 жыл болып отыр. Адамзат
қоғамы көмірді 800 жылдан бері өндіріп келеді, бірақ оның жартысы соңғы 30
жылда өндірген.
Көміртегінің қосылыстарынан тұратын ресурстарды пайдалану жылдамдығы ерекше
назар аударады. Себебі олар энергия мен көптеген азық-түлік алудың негізгі
көзі болып табылады. Сонымен қатар оларды пайдалану ғаламдық мәселелер
парниктік эффект қышқылдық жаңбырлар және т.б туғызатын атмосфераның
ластануымен тығыз байланысты.
Қазіргі кезде табиғатта миллиондаған жылдар барысында жиналған жанғыш қазба
байлықтар бір жылда жағылады. Ғалымдардың жасаған болжамдарының біреуіне
сүйенсек жанғыш отындарды пайдаланудың қазіргі жылдамдығы сақталса онда
барланған мұнай қоры шамамен 30-40 жылға газ-40-50 жылға көмір -70-80 жылға
жетеді.
Ең көп пайдаланылатын металдарға қатысты Б.Скинер былай дейді; темір
қолданылу мөлшері бойынша қазір бірінші орында. Оны пайдаланудың
қиындықтары олардың негізгі массасының мөлшері аз қосылыстарда болуына
байланысты. Экологиялық тұрғыдан темірді қорыту уүуіртті ангидрид пен
көміртегінің қостотығымен ластандырылады. Көмірқышқыл газымен ластану
негізінен технологиялық процесте кокстың пайдалануымен байланысты.
Алюменийді қорыту өндірістің энергия сыйымдылығының жоғары болуымен
сипатталады. 1 т металл алу үшін 7 т көмір жанғанда бөлінетін энергияға тең
энергия қажет. Сонымен қатар алюмений өндірілетін негізгі шикізат-
бокситтің қоры шектелуі. Ол басқа химиялық элеметтердің шайылуы нәтижесінде
тропиктік топырақтарда түзеді. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.