Эволюция теориясы

1. Эвалюциялық туралы түсінік
2. Дарвин, Уолмис, И.Н. Воронцовтың эволюция туралы теориясы
3. Эволюция теориясының негізгі принциптері

«Эволюция» (латынша – «evolutio») – тарихи даму, өзгеру, өрлеу деген мағынаны білдіреді, яғни органикалық дүниенің күрделі және ұзаққа созылған тарихи даму процесін айтады. Тірі организмдердің тарихи даму себебтерін, қозғаушы күштері мен жалпы заңдылықтарын эволюциялық ілім түсіндіреді. XVIII ғасырдың аяғында Англияда өндірістің дамуы шикізат қорын ұлғайтуды талап етті. Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы қарқынды дами бастады. Қолтұқымдар мен іріктемелер шығару үшін селекциялық жұмыстарды дамытуға ерекше көңіл бөлінді. Мүйізді ірі қара, жылқы, шошқа, қой, ит, кептерлердің қолтұқымдары шығарылды. Өсімдіктердің (жеміс-жидек, бақша өсімдіктерінің) жаңа іріктемелері алынды. XIXғасырда жаратылыстану саласында геология, физмка, химия ғылымдары көптеген жетістіктерге жетті. Жаратылыстанудың әр саласына (геология, полинтология, биогеография, эмбриология, салыстырмалы анатомия, физиология, өсімдіктер мен жануарлар систематикасы), М. Шлейден мен Т. Шванның барлық тірі организмдердің құрылым бірлігі «клетка» екендігін дәлелдеп, клеткак теориясының ашуы т. с. с. ғылымдағы көптеген ұлы жаңалықтарды жиналған материалдар табиғат өзгермейді деген көзқарасты жоққа шығарды.
Дарвин мен Уоллестің теориясы:
1. Қандай да болмасын тірі организмдерге өзгергіштік тән.
2. Барлық тірі организмдер көп мөлшерде ұрпақ қалдыруға бейім келеді. Бірақ табиғатта осынша көп мөлшерде ұрпақ дамып жетілмейді. Өйткені олардың басым көпшілігі қоректің, судың, жарықтың жетіспеушілігінен т.б. себептерден тіршілігін жояды.
3. Организмдердің шексіз көбеюге бейімділігі мен кеңестік және тіршілік ресурстарының арасындағы қарам-қайшылық тіршілік үшін күрес тудырады.
4. Тұқым қуалайтын өзгергіштігі бар даралар тіршілік еткен орта жағдайларына бейімделіп, ал ондай өзгергіштіг жоқтары жойылып отырады. (табиғи сұрыпталу)
5. Түрлердің көбейіп, ұрпақ қалдыруы – пайдалы өзгерістердің организмде ұрпақтан-ұрпаққа беріліп бекітілуі. Осының нәтижесінде ұрпақ пен тектің арасында бірсыпыра алшақтық пайда болады.

1. Тұрғынбаев «Жаратылыстану концепциялары»
2. Пазылов «Қазіргі жаратылыстану концепциясы»
3. Биолгия Оқушы анықтамасы