Салық туралы жалпы түсінік

Жоспар
Кіріспе

I.Кіріспе
1.1 Салық туралы жалпы түсінік.
II.Негізгі бөлім
1.1 Салық түрлері.
1.2 Мемлекеттік салықтық жүйесінің түсінігі.
III.Қорытынды

Салық және басқа төлемдер деп заң актілерімен белгіленген тәртіпен шарттарға сәкес төлеушілердің бюджетке немесе бюджеттік емес қорларға міндетті түрде жасайтын жарлары аталады. Ұлттық табысты қайта бөлу факторы бола отыра салықтар мына жағдайларда жүзеге асырады. Бөлу жүйесінде пайда болатын қатерлерді жоюға мүмкіндік туғызады. Адамдардың осы немесе басқа әрекеттерінің дамуын ынталандырады (немесе ынталандырмайды).
Мемлекетке түсетін салықтардың алымдардың , баждардың және басқа төлемдердің (бұдан кейін салықтар) жиынтығы және олардың құрылуын формалары мен әдістерінің жиынтығы салық жүйесін құрайды.
Салық жүйесі мемлекеттің сәйкес келетін заңдылық актілеріне негізделеді. Оның арқасында салықтың құрылуының және жиналуының нақты әдістері, яғни салықтар элементтері белгіленеді.
Салықтың субъктісі немесе салық төлеуші – заң арқылы салық төлеу міндеті артылған адам. Бірақ салықтың ауыртпалығы бағалар механизмі арқылы басқа тұлғаға жүктелуі мүмкін. Сондықтан арнайы салық төлем қызметін атқарушы - салықты ақиқат төлейтін тұлға, белгіленеді.
Салықтың объектісі - салық есептелетін табыс немесе мүлік (жалақы, пайда , құнды қағаздар, жылжымайтын мүліктер).
Табыс көзі - есебін салық төленетін табыс.
Салық ставкасы – салық салыну бірлігіне келетін салықтың көлемі (табыстардың ақша түріндегі бірлігі, тауардың өлшем бірлігі және т.б.).
Тұрақты прапорционалдық прогрессивтік салық ставкалары болады. Тұрақты ставкалар табыстар көлемінің мөлшеріне байланысыты емес, салым бірлігіне абсалюттік сомада белгіленеді.
Прапорционалдықтар - салық объектісіне, оның жіктелінуіне байланысты болмай, біркелкі проценттік қатынаста салынады.
Прогресивтік ставкалар - табыстың өсіп отыруына байланыты прогресивттік салықтың орташа ставкасы өсіп отырады. Салық салуда прогресивттік ставкасы бойынша салық төлеуші табысының үлкен үлесін төлейді. Прогресивтік салықтардың зардабының үлкен табысы бар адамдар тартады.
Регрессивтік - табыстың өсіп отыруына сәйкес. Регрессивтік салықтардың үлкен табыстары барларға пайданы, ал табыстары көп емес физикалық және заңды тұлғалар үшін өте ауыр келеді.

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I.Кіріспе
1.1 Салық туралы жалпы түсінік.
II.Негізгі бөлім
0.1 Салық түрлері.
0.2 Мемлекеттік салықтық жүйесінің түсінігі.
III.Қорытынды

I. САЛЫҚ ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ТҮСІНІГІ
1.1. Салық туралы жалпы түсінік
Салық және басқа төлемдер деп заң актілерімен белгіленген тәртіпен шарттарға сәкес төлеушілердің бюджетке немесе бюджеттік емес қорларға міндетті түрде жасайтын жарлары аталады. Ұлттық табысты қайта бөлу факторы бола отыра салықтар мына жағдайларда жүзеге асырады. Бөлу жүйесінде пайда болатын қатерлерді жоюға мүмкіндік туғызады. Адамдардың осы немесе басқа әрекеттерінің дамуын ынталандырады (немесе ынталандырмайды).
Мемлекетке түсетін салықтардың алымдардың , баждардың және басқа төлемдердің (бұдан кейін салықтар) жиынтығы және олардың құрылуын формалары мен әдістерінің жиынтығы салық жүйесін құрайды.
Салық жүйесі мемлекеттің сәйкес келетін заңдылық актілеріне негізделеді. Оның арқасында салықтың құрылуының және жиналуының нақты әдістері, яғни салықтар элементтері белгіленеді.
Салықтың субъктісі немесе салық төлеуші - заң арқылы салық төлеу міндеті артылған адам. Бірақ салықтың ауыртпалығы бағалар механизмі арқылы басқа тұлғаға жүктелуі мүмкін. Сондықтан арнайы салық төлем қызметін атқарушы - салықты ақиқат төлейтін тұлға, белгіленеді.
Салықтың объектісі - салық есептелетін табыс немесе мүлік (жалақы, пайда , құнды қағаздар, жылжымайтын мүліктер).
Табыс көзі - есебін салық төленетін табыс.
Салық ставкасы - салық салыну бірлігіне келетін салықтың көлемі (табыстардың ақша түріндегі бірлігі, тауардың өлшем бірлігі және т.б.).
Тұрақты прапорционалдық прогрессивтік салық ставкалары болады. Тұрақты ставкалар табыстар көлемінің мөлшеріне байланысыты емес, салым бірлігіне абсалюттік сомада белгіленеді.
Прапорционалдықтар - салық объектісіне, оның жіктелінуіне байланысты болмай, біркелкі проценттік қатынаста салынады.
Прогресивтік ставкалар - табыстың өсіп отыруына байланыты прогресивттік салықтың орташа ставкасы өсіп отырады. Салық салуда прогресивттік ставкасы бойынша салық төлеуші табысының үлкен үлесін төлейді. Прогресивтік салықтардың зардабының үлкен табысы бар адамдар тартады.
Регрессивтік - табыстың өсіп отыруына сәйкес. Регрессивтік салықтардың үлкен табыстары барларға пайданы, ал табыстары көп емес физикалық және заңды тұлғалар үшін өте ауыр келеді.
Салық салу - бұл табысты және қайнар көздері мемлекеттік құралдарды толтыру үшін реттеуші құрал. Мемлекет пайда болысымен тарихи салықта пайда болды. Салық неше ғасыр бойы өмір сүреді, соншама экономикалық теория оптималды салық салу қағидасын іздеуді алғаш рет Адам Смит қалыптастырған .
Қазіргі заманғы салық жүйесі бірнеше қағида қолданады:
:: Жалпылай, яғни табыс табатын барлық экономикалық тұлғаларды дамыту;
:: Тұрақтылық, яғни уақытында салық мөлшері мен салық түрінің тұрақтылығы;
:: Тең күштеу, яғни салықты салу барлық салық төлеуші үшін бірдей болуы керек;
:: Міндеттеме, яғни салықтың мәжбүрлігі төлеммен құтқармау, салықты төлеуде және есептеуде тұлғаның дербестілігі;
:: Әлеуметтік-әділеттілік, яғни салық мөлшері және салық жеңілдігін құру, бұл аз табысты кәсіпорынға, халыққа аяушылық ықпал жасау;
Салық жүйесі мемлекеттің заң актілерінде негізделеді, мұнда салық элементтері құралады.
Бұған кіретіндер:
1. Салық тұлғасы немесе салық төлеуші, яғни салық төлеу міндетін арттырған тұлға, ол заңды және жеке тұлға бола алады.
2. Салық нысан, яғни табыс және мүлік, осылардың салық есептеу ( жалақы, табыс, бағалы қағаз, қозғалмайтын мүлік).
Салық көзі - бұл қоғамның таза табысты нысандарының тәуелдігін байланысыз салық салу.
Салық мөлшері - салықтың маңызды элементті, бұл элемент салым бірлігіне байланысты салық шамасын анықтайды.

1.2. Салық түрлері.

Төлем жасау, қабілетіне байланысты салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.
Тікелей салықтар төлем қабілеттігіне тікелей пропорционалды болады. Осыған жататындар:
:: Азаматтарға салынатын табыс салығы және корпарациялардың (фирмалардың) пайдасына салынатын салық;
:: Мүлік салығы осының ішінде меншікке (жерге, қозғалмайтын мүлікке) әлеуметтік сақтандыруға, жалақы қорына және жұмысшы күшіне (әлеуметтік жарнамалар деп аталатындар) салынатын салықтар пайданы шетелге аударған үшін салынатын салықтар.
Жанама салықтар - бұл белгілі тауарлар мен қызметтерге салынатын салықтар. Жанама салықтар бағаға үстем жасалып алынады (мысалы акциздер ). Бұлар жарым - жартылай немесе толық тауар қызметтер бағасына аударылады.
Жанама салықтардың негізгі түрлері:
Дамыған елдердегі салық салу тәжірбиесіне сүйенсек салықтардың жетекші екі түрі болады. Мұның негізінен табыс салығы адамдардың және заңды тұлғалар табыстарының барлық көздерінен түскен жиынтық түсімдерге прогресивтік салық салу және қосымша құнға салынатын салық құрайды.
Табысқа салынатын салықтар физикалық тұлғаларға салынатын табыс деп заңды тұлғаларға салынатын табыс салығы деп ажыратылады.
Жеке табыс салығы - бұл жеке табыстар салығы, салық төлеуші физикалық тұлғаның табыстарынан (әдетте жылдық) алынатын салым болып табылады. Төлемдер жыл бойы жасалынады. Бірақ түпкі есеп жыл аяғында жасалынады. Түпкі есеп салықтың бір түрі тікелей прогресивтік салыққа жатады.Әр елдің салық жүйелерінің орталық ұқсастықтары болады, сонымен бірге салық жүйелерінің көбіне серіктестіктер салық салудың жеке объектісі деп саналмайды. Олар арқылы пайда серіктестіктің мүшелеріне түседі деп есептелінгендіктен табыс салығы серіктестікке,оның мүшелеріне салынады.
Соңғы жылдары табыс салығының ставкасының төменде тенденциясы байқалып отыр. Көп экономистердің тұжырымдауы бойынша әділетті салық жүйесі үшін табыс салығының ашық бейнеленген прогресивтік ставкалары қажет, яғни байлар кедейлермен салыстырғанда үлкен салық төлеу керек.
Заңды тұлғаларға табыс салығы - корпарациялардың (фирмалардың) пайдасына салынатын салық.
Көп елдерде бұл тікелей прогресивтік салық болып табылады. Осы салық копарация (фирма) заңды тұлға болса ғана алынады.
Корпаративтік салық фирмалардың салық төлемдерінің басым көбін құрайды.Салық фирманың таза пайдасына (жалпы түскен түсімнен барлық шығындар мен зияндарды алып тастағанда қалғандар) салынады. Дивидент түрінде акционерлер арасында бөлінуге тиісті таза пайданың бөлігіне салық салу әр елдер әр түрлі жүреді. Алынған дивиденттер физикалық тұлғаларға салынатын табыс салығы объектісіне жатады. Мұның нәтижесінде бір сомаға екі рет салық салынады. Бастапқыда, фирманың пайдасының бөлігі деп осыдан кейін, салық салу жүйесінің көзқарасы бойынша акционерлердің табысына айналған бөлінетін пайда деп оған жеке табыс салығы салынады.
Салықтың дамыған елдерінің көбінде қолданылатын маңызы жағынан екінші түрі қосылған құнға салынатын салық. Еңбек процесінде өздерінің қарамағына келіп түскен еңбек заттарына құн салық төлеушілеріне олардың қосқан құнына салық салынады. Бірақ салық төлеушілердің әрқайсысы осы соманы түпкі тұтынушыларға жылжып отыратын тауарлардың бағасына қосады. Қосымша құн салығы тауарлармен қызметтер сататын фирмаларға салынатын тауар құнының 5%-дан 38% көлемінде салынады және осы салық көп қолданылатын тауарлар мен қызметтерге салынады.
Дамыған елдердің салық жүйесі салықтарды кәсіпкерлікті қолда ынталандыру үшін пайдаланады. Осы мақсатпен белгілі жеңілдіктер қолдана-ды олардың маңыздысына инвистициялық салық несиесі ,тездетілген амор- тизация , жер қойнауының әлсіреуіне жеңілдік беру жатады.
Мән жағынан инвестициялық несие жеке бизнесті мемлекеттің капиталдық салыммен қаржыландыруы болып табылады. Мазмұны жағынан инвистициялық салық немесе салық енгізуді талап етеді.Ол ескірген жабдықтарды айырбастау және жаңа техника енгізуді талап етеді.
Жеңілдетілген амортизацияның мәніне келсек, ол мынада. Негізгі капиталдың нарықты тозуынан елеулі артық масштабқа амортизация жасауға үкімет рұқсат береді.
Мән жағынан қарағанда бұл кәсәпкерлерге берлген салық салынатын пайданың сомасын азайтады. Негізгі капиталдың айналымын жеделдетеді.
Қазақстанда салық республикалық және жергілікті деп екі топқа бөлінеді:
:: Республикалық - бұл міндетті. Төлем сомасы тең үлесі республикалық бюджетке және салық төлеуші қала немесе аудан бюджетіне түседі.
:: Жергілікті - салықтың мөлшері жергілікті үкіметтің шешімінен анықталады.

Мемлекеттің салықтық қызметінің түсінігі.
Мемлекеттің салықтық қызметі Қазақстан Республикасының салык жүйесі аукымындағы салық салу процесін ұйымдастыруға және салық салуға байланысты барлық мәнжайларды (салықтар мен баска да міндетті төлемдердің шамасын және ставкаларын, салыктық төлем сомаларын есептеу және оларды бюджетке төлеу тәртібін, өздеріне қатысты заңи фактілер негізінде салыктык міндеттемелер жүктелген занды және жеке тұлғалардың шеңберін, салық жүйесінің барынша жүмыс істеу механизміндегі фискальдық және реттеуші функциялардың өзара іс-әрекетін, сондай-ак олардың балансты болуын) қамтамасыз етуге бағытталған, салықтық заң актілеріне негізделген, мемлекеттің объективті экономикалық қызметі болып табылады.
Салықтар мемлекеттік кірістін. (бюджеттін.) ең мол түсім көздері болғандыктан олар қандай болмасын мемлекетгің өсіп-еркендеуінің материалдык негізі болып есептелінеді. Сондықтан салықтық қызмет максатының басты бағыты салықтардың көмегімен бюджетке кірістерді тарту аркылы мемлекеттің қазынасын қалыптастыру және мемлекеттің функциялары мен қоғам мүдделерін ақшалай қамтамасыз ету болып табылады.
Бұл ретте мемлекеттік салықтық кызмет аясы қоғамнын, әлеуметтік-экономикалык инфракұрылымын кұруға бағытталған іс-қимылдарды қамтиды.
Мемлекеттің салықтык қызметі:
1) Мемлекет аумағындағы республикалық және жергілікті бюджеттерге алынатын салықтар мен езге де міндетті төлемдерді, олардың түрлерін, ерікті төлеу және мәжбүрлеп алу тәртібін белгілеу, салык, жүйесі мен салықтык кұрылымдарды калыптастыру және олардын тиісінше жүмыс істеулерін қамтамасыз ету, сондай-ақ қоғамның әлеуметтік-экономикалык аясын салықтық реттеу женіндегі мемлекеттін, біртұтас өзінің немесе өзі айрықша уәкілеттілік берген мемлекеттік органдарының кызметі ретінде;
2) барлық салық төлеушілердің өздеріне тиесілі салықтық міндеттемелерін дұрыс орындауларына жағдай жасау, салық әкімшілігін толыққанды жүргізу, оның ішінде салықтық тексерулердің жемісті жүзеге асырылуына баса назар аудару сондай-ақ занда көзделген келеңсіз сәттердің орын алуына байланысты салықтарды мәжбүрлеп алу жөніндегі арнайы уәкілетті салық органдарының іс-кимыддары мағынасында сипатталады.І
Салықтық кызмет өзара тығыз байланысқан құқықтық және экономикалық катынастардың жүйесінен тұрады. ЖоғарыдаІ айтқандай, мемлекет тиісті зандар мен баска нормативтік-кұкықтық актілерді қабылдауы арқылы салықтар мен міндетті төлемдерді белгілейді, өзгертеді, жояды және олардың уақтылы, белгіленген мөлшерде бюджетке түсуіне бақылау жургізеді.
Демек, салыктар мен өзге де міндетті төлемдердің белгіленуі және алынуы мемлекеттің салықтық қызметіне байланысты болады.
Мемлекеттің салықтық кызметі:
1) салықтар мен өзге де міндетті төлемдерді белгілеу;
2) мемлекеттік салық жүйесінің казіргі кезең талаптарына сай қүрылуына, оның экономикалық және кұкыктық негіздерінің тиімді болуына ат салысу;
3) салык төлеушілердің өз салықтық міндеттемелерін біржақты -- ерікті орындауларына жағдай жасау және осыған орай салыктык бақылауды жүзеге асыру;
4) салык салу саласындағы мемлекеттік органдар мен арнайы салық органдарының жүйесін айкындау және олардың тиісті: күзыреттерін белгілеу;
5) салық органдарының қызметтерін тиімді ұйымдастыру және салықтық кұқықтарын ұтымды белгілеп, жетілдіру;
6) салықтык міндетгемелердің айтарлықтай көлемде орындалмағанына орай олардың мәжбүрлі негізде жүзеге асырылуын қамтамасыз ету;
7) салыклық зандарды бұзғаны үшін заңи жауапкершілік белгілеу және осы жауапкершілік шараларына кінәлі тұлғаларды тарту;
8) салық салу саласындағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.