Өсімдіктердің зиянкестерге төзімділігі

I Кіріспе
II Негізгі бөлім
1. Өсімдікке зиянкестердің азықтық бейімделуі
2. Өсімдіктердің зиянкестерге төзімділігі
3. Өсімдіктің активті реакциясы
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер

Өсімдік иммунитеті XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында ғылым ретінде дами бастаған . Иммунитет латынның «immunitas» деген сөзінен шыққан, оның мағынасы - «арылу». Иммунитет деп организмнің ауру қоздырғышын және оның өмір сүру процесінде бөліп шығаратын заттарын (токсин, фермент т.б.) қабылдамауын айтады. Орыстың ұлы ғалымы И.И.Мечников (1845-1916) «Организмнің инфекциялық ауруды қабылдамау қасиеті - жалпы жүйелі құбылыс, соған байланысты организм ауру тудырғыш микроорганизмдердің шабуылына қарсы тұра алады» деген. Бұл ғалым жануарлар иммунитетін зерттеп өзінің «целлюларлық» теориясын ашқан. Ол теория бойынша«Жануарлардың патогенді микроорганизмдерді қармап, қорытатын арнайы клеткалары - фагоцидтері болады» деген. Өсімдікте ондай арнайы клеткалар болмайды, бірақ эндотропты микоризада өсімдік тамыры арқылы енетін саңырауқұлақтардың қорытылатынын Бернар байқаған.
Өсімдік иммунитетінің негізін қалаған Н.И. Вавилов (1887-1943ж.). Ғалым «Өсімдіктің инфекциялық ауруларға иммунитеті» деген еңбегінде екі теорияға тоқталады. 1. Өсімдік иммунитеті, өсімдіктің генотипіне байланысты, яғни өсімдік иммунды немесе иммунды емес болады.2. өсімдік иммунитеті өсімдіктің алғаш қалыптысқан экологиялық-географиялық центріне байланысты. Геоцентрінен өсімдік алшақтаған сайын оның иммунитеті төмендейді. Мысалы, астық,бұршақ дақылдарының қалыптасқан геоцентрі Жерорта теңізі, ал осы өсімдіктің иммунитеті еуропалық бөлікте төзімді болса, Орта Азияда орта төзімді немесе қабылдағыш келеді. 1919жылы Н.И.Вавилов өзінің «Өсімдік иммунитеті» деген монографиясын жазып шығарды. Бұл еңбек жалпы селекция жұмыстарының едәуір алға жылжуына әсерін тигізіп, шет елдерде ауыл шаруашылық өсімдіктерінің көптеген төзімді сорттары шығарылды.

1. Попкова К.В. Учение об иммунитете растений. - М., Колос, 1979.
2. Шкаликов И.А., Дьяков Ю.Т. и др. Иммунитет растений. М.,Колос, 2005.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Ауыл шаруашылығы Ғылым және Білім министрлігі
Қазақ Ұлттық Аграрлық Университет

Реферат

Тақырыбы: Өсімдіктердің зиянкестерге төзімділігі

Орындаған: Сейтмаханбет А. ЗР-313
Тексерген: Жунусова А.

Алматы 2017ж

Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
Өсімдікке зиянкестердің азықтық бейімделуі
Өсімдіктердің зиянкестерге төзімділігі
Өсімдіктің активті реакциясы
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер

I Кіріспе
Өсімдік иммунитеті XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында ғылым ретінде дами бастаған . Иммунитет латынның immunitas деген сөзінен шыққан, оның мағынасы - арылу. Иммунитет деп организмнің ауру қоздырғышын және оның өмір сүру процесінде бөліп шығаратын заттарын (токсин, фермент т.б.) қабылдамауын айтады. Орыстың ұлы ғалымы И.И.Мечников (1845-1916) Организмнің инфекциялық ауруды қабылдамау қасиеті - жалпы жүйелі құбылыс, соған байланысты организм ауру тудырғыш микроорганизмдердің шабуылына қарсы тұра алады деген. Бұл ғалым жануарлар иммунитетін зерттеп өзінің целлюларлық теориясын ашқан. Ол теория бойыншаЖануарлардың патогенді микроорганизмдерді қармап, қорытатын арнайы клеткалары - фагоцидтері болады деген. Өсімдікте ондай арнайы клеткалар болмайды, бірақ эндотропты микоризада өсімдік тамыры арқылы енетін саңырауқұлақтардың қорытылатынын Бернар байқаған.
Өсімдік иммунитетінің негізін қалаған Н.И. Вавилов (1887-1943ж.). Ғалым Өсімдіктің инфекциялық ауруларға иммунитеті деген еңбегінде екі теорияға тоқталады. 1. Өсімдік иммунитеті, өсімдіктің генотипіне байланысты, яғни өсімдік иммунды немесе иммунды емес болады.2. өсімдік иммунитеті өсімдіктің алғаш қалыптысқан экологиялық-географиялық центріне байланысты. Геоцентрінен өсімдік алшақтаған сайын оның иммунитеті төмендейді. Мысалы, астық,бұршақ дақылдарының қалыптасқан геоцентрі Жерорта теңізі, ал осы өсімдіктің иммунитеті еуропалық бөлікте төзімді болса, Орта Азияда орта төзімді немесе қабылдағыш келеді. 1919жылы Н.И.Вавилов өзінің Өсімдік иммунитеті деген монографиясын жазып шығарды. Бұл еңбек жалпы селекция жұмыстарының едәуір алға жылжуына әсерін тигізіп, шет елдерде ауыл шаруашылық өсімдіктерінің көптеген төзімді сорттары шығарылды.

Өсімдікке зиянкестердің азықтық бейімделуі

Өсімдіктің зиянкестерге (насекомдарға) төзімділігі, оның ауруларға төзімділігіне Караганда аз зерттелген. Әйтсе де, қазіргі кезде 60-тан астамауылшаруашылық дақылдарының көптеген зиянкестеріне, кеміргіш және сорғыш түрлеріне төзімді формаларменсортартабылды.
Мысалы: 1.Швед шыбынына, кара күйе мен гельминтоспариоз ауруларына төзімді бидай сорттары шығарылды.
2. Қазіргі кезде Колифорнияда егілетін бидай сортының 98% - ыгессен шыбынынатөзімді.
АҚШ пен Канадада мақта, астык дақылдарының ішінде, жаздық бидайдың төзімді сорттарыегіледі.
Төзімді сортты практикада кең колданып, химиялық күресті қысқартып, ауаны ластанудан сақтайды.
В. Шапиро айтуы бойынша төзімді өсімдіктер табиғатта зиянды организмнің санын реттеуші негізгі фактор болыптабылады. Алайда адамдар азыктық сапасы жоғары мәдени сорттар шығара отырып, оларға зияндынасекомды таратады. Өсімдіктің жабайы түрлері құрамында адамдардан басқа да, зияндыорганизмдерпайдалана алмайтын антинетабалиттер (токсин, алколоидтар, глюкозиттер. т.б). Өсімдіктің зиянкестергеиммунитеттіңфизиологиял ық механизмі осы қасиеттеріне байланысты.
Азықтық сапасы мен өнімділігі жоғары мәдени өсімдіктерді шығару процесінде олардың имммунитеті жойылып көптеген насекомдардың зиянкес болып қалыптасуына себебін тигізеді.
Даму кезеңі
Органдар, тканьдер
Иісті
заттар
Көмірсулар,
белоктар,
майлар
Филогенездік байланыс
Органотроптық
Азық өқрамы немесе құндылық
Азықтық
Насекомның өсімдікпен байланысы азықтық

Өсімдіктердің зиянкестерге төзімділігі
Өсімдіктің зиянкестерге төзімділігі 2 категорияға бөлінеді:
өсімдік сорттары мен түрлерінің зақымданбауы немесе аз зақымдануы;
шыдамдылық, яғни зақымдануға төзімділік (зақымдалған өсімдік организмнің немесе бөлігінің өнім беруге қабілеті).
Анатомиялық-
морфологиялық
Жабын қабат
құрылысы,
кутикула және
эпидермис
қалыңдығы,
тығыздығы,
өсімдік
гүлінің пішіні
Зақымдалған
организмнің
қайта қалпына келтіру қабілеті
Зақымданбау
Өсімдік пен
зиянкестің
даму кезеңінің
үйлеспеуі
Биохимимялық
феноп.
Алколоидтер,
эфир майы,
иілік зат,
иіс шығатын зат
Өнімділікті
арттыру
Шыдамдылық
Өсімдіктің зиянкеске төзімділігі
Анотомиялық - морфологиялық ерекшеліктеріне байланысты кейбір өсімдіктер, зиянкестер зардабына шалдықпайды. Аса түкті бидай сортында Гессен шыбыны жүмыртқасын аз уақыт ішінде салып бітіреді. Оның себебі түктілік, механикалық тітіркендіргіш ретінде әсер етеді. Ал, түксіз жылтыр өсімдікте аналык шыбын қолайлы орын (борозда) іздеп тапқанша процес ұзаққа созылып, кейбіреулері толық жұмыртақалап үлгермей өліп қалады. Жаздық бидай зиянкестің аналық шыбыны жұмыртқасын жапырақ қынабы, сабағын көбірек орайтын сортына салады.
Биохимиялык ерекшеліктер. Кейбір насекомдардың өсімдік сорттары мен түрлерінің биохимиялык ерекшеліктерін ажырататын қасиеттері бар. Соған байланысты олардың шабуылы бір сортқа күшейіп, ал екіншісіне, керісінше, болмайды. Мысалы: картоптың мәдени түрінде (сортында) Колорадо қоңызы жақсы қоректенеді де, ал жабайы түрлеріне жоламайды. Бұл талғампаздық (талғамқоректену) картоптың жабайы түрінде глюкозидтің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.