Ұлпалар



 Кіріспе
 Негізгі бөлім
Ұлпалардың электр өткізгіштігі
Кристалды дене
Аморфты дене
Полимерлер
Сүйек ұлпасы
Тері ұлпасы
Бұлшық ет ұлпасы
Ұлпалардың механикалық қасиеті
 Қорытынды
 Қолданылған әдебиеттер
Ұлпалар. Адам ағзасы басқа тірі ағзалар сияқты жасушалардан құралатындығы сендерге белгілі болды. Жасушалар адам денесінде ретсіз орналаспай, бірімен-бірі жасушааралық зат арқылы байланысып топтанады. Ұлпа - шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі бірдей жасушалар мен жасушааралық заттардың жиынтығы. Ұлпалар 4 топқа бөлінеді: эпителий, дәнекер, бұлшықет және жүйке ұлпалары.

Ұлпалардың электр өткізгіштігі
Электрлік қасиеті жағынан адам ағзасы бір мезгілде өткізгіштікте, диэлектриктік те қасиеті бар күрделі жүйе болып табылады. Осының әсерінен ағзада таралатын ток негізінен активті (Омдық) кедергісі аз жасуша аралық кеңестікпен, қан және лимфа тамырлары, нерв талшықтары мен бұлшық еттер арқылы таралады(АИ.Орлов,1977). Сондықтан ток электродтар орналасқан аймақтан басқа жерлерге де әсер етеді. Тұрақты токқа адам терісі үлкен кедергі жасайды, сондықтан ол негізінен тер шығару(пот) каналдары мен май бездері арқылы тарайды(И Г Гурин, 1963). Ішкі мүшелер мен ұлпапардың электрлік кедергілері негізінен 1000 Ом айналысында болатындығын 1977 жылы АРЛивенсон анықтады.

Электр өткiзгiштiк - заттардың қабiлеттiлiгi электр тогi
•Электр өткiзгiштiк - заттардың қабiлеттiлiгi электр тогi, (электрондар, иондар тағы басқалар) жылжымалы оқтаулы бөлшектердiң оларында мерзiмдi бар болуымен өткiзу. (L ) электр өткiзгiштiк шамамен, (R ) керi электр кедергiсiне болып табылады.
•(U ) потенциалдардың айырымының объектiне берудiң жанында пропорционал (L ) электр өткiзгiштiктiң шама (I ) күшпен электр тогi ол арқылы ағады:
•I = L U немесе I = U / R.
•Электр өткiзгiштiктiң шамасы электр зарядталатын және олардың қунақылықтарының санынан тәуелдi болады. Сан көбiрек зарядталатын болған сайын және олардың қунақылық болған сайын электр өткiзгiштiк сол көбiрек.
•Тұрақты тоқ қарағанда заттар өткiзгiштер және диэлектриктерге бөледi. Өткiзгiштер электр - жылжымалы оқтаулы бөлшектердiң үлкен санының оларында электр тогi бар болудың арқасында жақсы өткiзушi заттар. Мысалы, да, электрондар да олар (металлдар ), (электролиттер ) және электрондар сияқты қозғалыс орын алатын аралас, сол сияқты плазманың иондары) иондық) электрондыққа жiктеледi.
Бірақ олардың кедергілері сыртқы факторлардың әсерлерінен үлкен өзгерістерге ұшырауы мүмкін, мысалы, биологиялық жүйенің су-электролиттік алмасуына әсер ету арқылы, ісінген немесе сұйықпен қанықтырылған ұлпаның электрлік кедергісі оның қалыпты физиологиялық күйіндегіден әлде қайда аз, сонымен қатар ұлпаның электрлік өткізгіштігіне оның нервтік және гормоналдық жүйесінің функционалды белсенділігіне де байланысты болады.
1. “Медицинская биологичиская физика” А.Н.Ремизов; А.Г.Максина
2. Энциклопедический словарь медицинских терминов. — М.: Советская энциклопедия. — 1982—1984 гг.
3. Малая медицинская энциклопедия. — М.: Медицинская энциклопедия. 1991—96 гг.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
Жоспары

▪ Кіріспе
▪ Негізгі бөлім
Ұлпалардың электр өткізгіштігі
Кристалды дене
Аморфты дене
Полимерлер
Сүйек ұлпасы
Тері ұлпасы
Бұлшық ет ұлпасы
Ұлпалардың механикалық қасиеті
▪ Қорытынды
▪ Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Ұлпалар. Адам ағзасы басқа тірі ағзалар сияқты жасушалардан
құралатындығы сендерге белгілі болды. Жасушалар адам денесінде ретсіз
орналаспай, бірімен-бірі жасушааралық зат арқылы байланысып топтанады. Ұлпа
- шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі бірдей жасушалар мен жасушааралық
заттардың жиынтығы. Ұлпалар 4 топқа бөлінеді: эпителий, дәнекер, бұлшықет
және жүйке ұлпалары.

Ұлпалардың электр өткізгіштігі
Электрлік қасиеті жағынан адам ағзасы бір мезгілде өткізгіштікте,
диэлектриктік те қасиеті бар күрделі жүйе болып табылады. Осының әсерінен
ағзада таралатын ток негізінен активті (Омдық) кедергісі аз жасуша аралық
кеңестікпен, қан және лимфа тамырлары, нерв талшықтары мен бұлшық еттер
арқылы таралады(АИ.Орлов,1977). Сондықтан ток электродтар орналасқан
аймақтан басқа жерлерге де әсер етеді. Тұрақты токқа адам терісі үлкен
кедергі жасайды, сондықтан ол негізінен тер шығару(пот) каналдары мен
май бездері арқылы тарайды(И Г Гурин, 1963). Ішкі мүшелер мен ұлпапардың
электрлік кедергілері негізінен 1000 Ом айналысында болатындығын 1977 жылы
АРЛивенсон анықтады.

Электр өткiзгiштiк - заттардың қабiлеттiлiгi электр тогi
•Электр өткiзгiштiк - заттардың қабiлеттiлiгi электр тогi, (электрондар,
иондар тағы басқалар) жылжымалы оқтаулы бөлшектердiң оларында мерзiмдi бар
болуымен өткiзу. (L ) электр өткiзгiштiк шамамен, (R ) керi электр
кедергiсiне болып табылады.
•(U ) потенциалдардың айырымының объектiне берудiң жанында пропорционал (L
) электр өткiзгiштiктiң шама (I ) күшпен электр тогi ол арқылы ағады:
•I = L U немесе I = U R.
•Электр өткiзгiштiктiң шамасы электр зарядталатын және олардың
қунақылықтарының санынан тәуелдi болады. Сан көбiрек зарядталатын болған
сайын және олардың қунақылық болған сайын электр өткiзгiштiк сол көбiрек.
•Тұрақты тоқ қарағанда заттар өткiзгiштер және диэлектриктерге бөледi.
Өткiзгiштер электр - жылжымалы оқтаулы бөлшектердiң үлкен санының оларында
электр тогi бар болудың арқасында жақсы өткiзушi заттар. Мысалы, да,
электрондар да олар (металлдар ), (электролиттер ) және электрондар сияқты
қозғалыс орын алатын аралас, сол сияқты плазманың иондары) иондық)
электрондыққа жiктеледi.
Бірақ олардың кедергілері сыртқы факторлардың әсерлерінен үлкен
өзгерістерге ұшырауы мүмкін, мысалы, биологиялық жүйенің су-электролиттік
алмасуына әсер ету арқылы, ісінген немесе сұйықпен қанықтырылған ұлпаның
электрлік кедергісі оның қалыпты физиологиялық күйіндегіден әлде қайда аз,
сонымен қатар ұлпаның электрлік өткізгіштігіне оның нервтік және
гормоналдық жүйесінің функционалды белсенділігіне де байланысты болады.
а) Тұрақты токтың бірінші реттік әсерінен ағзадағы иондардың концентрациясы
мен олардың ара қатынасы өзгеріске ұшырайды, бұл ұлпаның физиологиялық
белсенділігін арттырады, өз кезегінде мұндай факторлар жалпы ағзада емдік
әсер тудырады.Осындай құбылыстардың бір көрінісі ретінде гальванизация
кезінде катодта бір валенттік катондардың (К+, Nа+), ал анодта екі валенті
( Са2+ , Мg2+) зарядталған бөлшектерінің шоғырлануы салдарынан,
катод электродының қоздырушы, ал анод электродының
тезеуші әсерлерінің байқалатынын айтуға болады(16,47б),
Тірі ұлпа арқылы тұрақты ток өткенде оның шамасы басында кемиді, соңынан
тұрақтанады. Ток шамасының басында кемуін биологиялық ортадағы поляризация
құбылысының орын алуымен түсіндіреміз, яғни жасушалар сыртқы электр өрісі
әсерінен орналасуы нәтижесінде ортада сыртқы ток көзіне қарсы эқ.к. пайда
болады, ол өз кезегінде сыртқы эқ.к, кемітеді. Мұндай құбылыстың әсерінен
протоплазманың дисперсиялық күйі мен мембрананың өткізгіштігі өзгереді,
диффузия мен осмос процесттеріне ықпал етеді және тб. құбылыстар байқалады.

Осындай құбылыстар ұлпаның физиологиялық күйіне, оның құрылымы мен құрамына
байланысты, сондықтан тұрақты токтың әсері де әртүрлі болады.
б) Жиілігі төмен ток шамасы ағзадаға жасуша аралық кеңесістіктегі иондар
концентрациясы мен оның түрлеріне байланысты болады, ал оның емдік әсері
иондардың қозғалу жылдамдығы мен үдеуіне тікелей тәуелді және ол ағзаға
тітіркендіргіш түрінде әсер етеді, бірақ ағзада жылу бөлінбейді(44,150 б).
Осы мақсатта негізінен төменгі жиілікті, әр түрлі пішіндегі импульсті
токтар қолданылады және оларды адамның тірек-қимыл аппаратын бұлшық
еттерді, нерв жүйесін, миды,ток ішекті, жатырды, қуықты және тб.емдеуде
пайдаланады.
в) Жиілігі жоғары токтардың (ЖЖТ) биологиялық ортаның құрамындағы
зарядталған бөлшектерге электрондар, атом мен молекулалар) тигізетін
бірінші реттік әсері нәтижесінде жылу бөлінеді және ерекше әсерлер деп
аталынатын құбылыстар орын алады. ЖЖТ әсерінен денеде бөлінетін жылудың
пайда болу механизмі ағзаға жылу берудің басқа әдістеріне салыстырғанда
(инфрақызыл сәуле, грелка арқылы; денені қымтап орау және т.б.) өзгеше
сипатта болады, атап айтқанда ЖЖТ әсерінен жылу ағзаның жеке мүшелері мен
ұлпаларында тікелей бөлінеді және оның шамасы ЖЖК жиілігі мен ағза
мүшелернің электрлік параметрлеріне тікелей байланысты болады, сондықтан
ЖЖК шамасын өзгерте отырып қалаған ағзаны қыздыруға болады[15Д48б]. Ал ЖЖТ
ерекше әсерлері деп ағзадағы эритроциттердің, лейкоцитердің және басқа да
жасушалар мен бөлшектердің электр өрісі бойымен орналасуын, сонымен қатар
жасушының макромолекулаларының поляризацияланған бүйір шыбықтарының өріске
сәйкес орналасуын және тб. атайды, бірақ, бұл құбылыстың механизмі әлі
толық зерттелмеген.
Осындай құбылыстар ұлпаның физиологиялық күйіне, оның құрылымы мен құрамына
байланысты, сондықтан тұрақты токтың әсері де әртүрлі болады.
б) Жиілігі төмен ток шамасы ағзадаға жасуша аралық кеңесістіктегі иондар
концентрациясы мен оның түрлеріне байланысты болады, ал оның емдік әсері
иондардың қозғалу жылдамдығы мен үдеуіне тікелей тәуелді және ол ағзаға
тітіркендіргіш түрінде әсер етеді, бірақ ағзада жылу бөлінбейді(44,150 б).
Осы мақсатта негізінен төменгі жиілікті, әр түрлі пішіндегі импульсті
токтар қолданылады және оларды адамның тірек-қимыл аппаратын бұлшық
еттерді, нерв жүйесін, миды,ток ішекті, жатырды, қуықты және тб.емдеуде
пайдаланады.
в) Жиілігі жоғары токтардың (ЖЖТ) биологиялық ортаның құрамындағы
зарядталған бөлшектерге электрондар, атом мен молекулалар) тигізетін
бірінші реттік әсері нәтижесінде жылу бөлінеді және ерекше әсерлер деп
аталынатын құбылыстар орын алады. ЖЖТ әсерінен денеде бөлінетін жылудың
пайда болу механизмі ағзаға жылу берудің басқа әдістеріне салыстырғанда
(инфрақызыл сәуле, грелка арқылы; денені қымтап орау және т.б.) өзгеше
сипатта болады, атап айтқанда ЖЖТ әсерінен жылу ағзаның жеке мүшелері мен
ұлпаларында тікелей бөлінеді және оның шамасы ЖЖК жиілігі мен ағза
мүшелернің электрлік параметрлеріне тікелей байланысты болады, сондықтан
ЖЖК шамасын өзгерте отырып қалаған ағзаны қыздыруға болады[15Д48б]. Ал ЖЖТ
ерекше әсерлері деп ағзадағы эритроциттердің, лейкоцитердің және басқа да
жасушалар мен бөлшектердің электр өрісі бойымен орналасуын, сонымен қатар
жасушының макромолекулаларының поляризацияланған бүйір шыбықтарының өріске
сәйкес орналасуын және тб. атайды, бірақ, бұл құбылыстың механизмі әлі
толық зерттелмеген.

Биологиялық ұлпа
Қатты дененің белгісі болып ол өзінің пішінің сақтауы болады.Қатты денені 2-
ге бөліп қарастырамыз: кристалды және аморфты денелер.Кристалдық қалыптың
ерекшелік белгісі анизотропия- физикалық қасиет (механикалық, жылулық,
электрлік, оптикалық) қажеттілігі оның бағытына сәйкес.Анизотропия
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Өсімдік ұлпалары туралы жалпы түсінік
Өсімдіктің әртүрлі мүшелерының негізгі бөлігін құрайтын ұлпалар
Өсімдік ұлпасы түзуші ұлпалар немесе меристемалар
Сүт жолдары
Өсімдік ұлпаларының жалпы сипаттамасы және құрылысы
«Өсімдік ұлпалары: Түзуші, негізгі, жабындық»
Өсімдік ұлпасы
Қозғыш ұлпалар физиологиясы
Қозғыш ұлпа және олардың физиологиялық қасиеттері туралы
Қозғыш ұлпа және олардың физиологиялық қасиеттері
Пәндер