Қазақстандағы миссионерлік әрекеттер
1 Миссионерлік
2 Миссионерлік.діни ілімдер
3 Еліміздің аумағында христиандардың пайда болғаны
2 Миссионерлік.діни ілімдер
3 Еліміздің аумағында христиандардың пайда болғаны
Миссионерлік - діни қызметтердің ерекше бір түрі. Миссия - латын тілінде «missio» міндет, орындалуы тиіс тапсырма деген мағынаға келеді. Этимологиялық жағынан миссионерлік Христиан дініне тән. Миссионерлік дәстүрді христиандар Исаның серіктеріне және Маркос, Лұқа және Жохан нұсқасындағы Інжіл мен Павелдің хаттарына негіздейді. Інжілдің жаңа өсиетіндегі Матай жазған ізгі хабарларда:
«19. Сондықтан барлық күллі халықтарға барыңдар! Оларды Менің шәркірттерім етіп, Құдай Әкенің, Рухани Ұлының және Киелі Рухының атымен шомылдыру рәсімінен өткізіңдер!
20. Әрі сендерге өсиет еткендерімнің бәрін де ұстануға үйретіңдер! Естеріңде болсын, мен бұл дүниенің ақыр соңына дейін әр күні өздеріңмен бірге болып, сендерге жар боламын»,- деп көрсетілген [1].
Христиан діні үшін миссионерліктің үш сатылы мақсаты бар. Бұл еш өзгермейтін қасаң қағида. Әлемге Христиан дінін жайып, Иса Мәсіхке сенушілердің санын арттыру, шіркеу құрылыстарын салмас бұрын миссионерлік әрекеттерін жалғастыратын мамандар мен адамдар табу және тұрғылықты халықтың ғылыми-әдеби шығармаларына, мәдени құндылықтарына христиандық элементтерді енгізу болса, сонымен бірге, дамыған Батыстық өркениетті христиандықпен бір деп көрсету. Батыс өркениеті мен мәдениетін негізгі өлшем, эталон ретінде ұсыну, еліктіру шарт.
Христиандар Сан-Павелді тұңғыш миссионер ретінде таниды. Миссионерліктің 13 ғасырға жуық және жеті сатылы тарихы қалыптасқан. Әрбір саты өзіндік әдістемелік және кезеңдік шарттарды анықтайтын даму жолының көрсеткіші десек те болады. Бірінші саты 33-100 жылдар аралығы -Иса серіктерінің кезеңі, 800-1500 жылдар арасы - орта ғасыр кезеңі, 1500 -1650 жылдары реформалық кезең, 1650-1793 жылдары аралығы постреформа кезеңі, 1793-жылдан бүгінгі күнге дейінгі кезең модернизация кезеңі болып есептеледі [2].
«19. Сондықтан барлық күллі халықтарға барыңдар! Оларды Менің шәркірттерім етіп, Құдай Әкенің, Рухани Ұлының және Киелі Рухының атымен шомылдыру рәсімінен өткізіңдер!
20. Әрі сендерге өсиет еткендерімнің бәрін де ұстануға үйретіңдер! Естеріңде болсын, мен бұл дүниенің ақыр соңына дейін әр күні өздеріңмен бірге болып, сендерге жар боламын»,- деп көрсетілген [1].
Христиан діні үшін миссионерліктің үш сатылы мақсаты бар. Бұл еш өзгермейтін қасаң қағида. Әлемге Христиан дінін жайып, Иса Мәсіхке сенушілердің санын арттыру, шіркеу құрылыстарын салмас бұрын миссионерлік әрекеттерін жалғастыратын мамандар мен адамдар табу және тұрғылықты халықтың ғылыми-әдеби шығармаларына, мәдени құндылықтарына христиандық элементтерді енгізу болса, сонымен бірге, дамыған Батыстық өркениетті христиандықпен бір деп көрсету. Батыс өркениеті мен мәдениетін негізгі өлшем, эталон ретінде ұсыну, еліктіру шарт.
Христиандар Сан-Павелді тұңғыш миссионер ретінде таниды. Миссионерліктің 13 ғасырға жуық және жеті сатылы тарихы қалыптасқан. Әрбір саты өзіндік әдістемелік және кезеңдік шарттарды анықтайтын даму жолының көрсеткіші десек те болады. Бірінші саты 33-100 жылдар аралығы -Иса серіктерінің кезеңі, 800-1500 жылдар арасы - орта ғасыр кезеңі, 1500 -1650 жылдары реформалық кезең, 1650-1793 жылдары аралығы постреформа кезеңі, 1793-жылдан бүгінгі күнге дейінгі кезең модернизация кезеңі болып есептеледі [2].
1 Інжіл Шариф. Матай жазған ізгі хабар.28:19-20.97-б.
2 Д. Кенжетай. Шахановтың жан айқайы немесе «дін туралы заңымыз» қазақтар үшін жасалғанба?. Иассауи жолы.№4(2). Түркістан 2005 ж.89-94 б.
4 www.religion.historic.ng.ru Фирсов С. Сталинский конкордат. Со дня знаменитой встречи вождя с православными иерархами прошло 60 лет.2003.09.03.
5 М. Мырзахметов. Қазақ қалай орыстандырылды. Алматы. 1993 жыл.13-14-15 б.
6 А.И. Артемьев. Дінтану.Философия және діндер тарихы. Алматы. 2008 жыл. 317-б.
7 Я.Ф. Трафимов, В.А. Иванов. Христианство в Казахстане. Караганда.2006 год. 196,197-б.
8 www.relegion.historic.ru
Заң газеті. №09. 2-бет.03.05.2006 жыл
2 Д. Кенжетай. Шахановтың жан айқайы немесе «дін туралы заңымыз» қазақтар үшін жасалғанба?. Иассауи жолы.№4(2). Түркістан 2005 ж.89-94 б.
4 www.religion.historic.ng.ru Фирсов С. Сталинский конкордат. Со дня знаменитой встречи вождя с православными иерархами прошло 60 лет.2003.09.03.
5 М. Мырзахметов. Қазақ қалай орыстандырылды. Алматы. 1993 жыл.13-14-15 б.
6 А.И. Артемьев. Дінтану.Философия және діндер тарихы. Алматы. 2008 жыл. 317-б.
7 Я.Ф. Трафимов, В.А. Иванов. Христианство в Казахстане. Караганда.2006 год. 196,197-б.
8 www.relegion.historic.ru
Заң газеті. №09. 2-бет.03.05.2006 жыл
Қазақстандағы миссионерлік әрекеттер
Миссионерлік - діни қызметтердің ерекше бір түрі. Миссия - латын тілінде missio міндет, орындалуы тиіс тапсырма деген мағынаға келеді. Этимологиялық жағынан миссионерлік Христиан дініне тән. Миссионерлік дәстүрді христиандар Исаның серіктеріне және Маркос, Лұқа және Жохан нұсқасындағы Інжіл мен Павелдің хаттарына негіздейді. Інжілдің жаңа өсиетіндегі Матай жазған ізгі хабарларда:
19. Сондықтан барлық күллі халықтарға барыңдар! Оларды Менің шәркірттерім етіп, Құдай Әкенің, Рухани Ұлының және Киелі Рухының атымен шомылдыру рәсімінен өткізіңдер!
20. Әрі сендерге өсиет еткендерімнің бәрін де ұстануға үйретіңдер! Естеріңде болсын, мен бұл дүниенің ақыр соңына дейін әр күні өздеріңмен бірге болып, сендерге жар боламын,- деп көрсетілген [1].
Христиан діні үшін миссионерліктің үш сатылы мақсаты бар. Бұл еш өзгермейтін қасаң қағида. Әлемге Христиан дінін жайып, Иса Мәсіхке сенушілердің санын арттыру, шіркеу құрылыстарын салмас бұрын миссионерлік әрекеттерін жалғастыратын мамандар мен адамдар табу және тұрғылықты халықтың ғылыми-әдеби шығармаларына, мәдени құндылықтарына христиандық элементтерді енгізу болса, сонымен бірге, дамыған Батыстық өркениетті христиандықпен бір деп көрсету. Батыс өркениеті мен мәдениетін негізгі өлшем, эталон ретінде ұсыну, еліктіру шарт.
Христиандар Сан-Павелді тұңғыш миссионер ретінде таниды. Миссионерліктің 13 ғасырға жуық және жеті сатылы тарихы қалыптасқан. Әрбір саты өзіндік әдістемелік және кезеңдік шарттарды анықтайтын даму жолының көрсеткіші десек те болады. Бірінші саты 33-100 жылдар аралығы -Иса серіктерінің кезеңі, 800-1500 жылдар арасы - орта ғасыр кезеңі, 1500 -1650 жылдары реформалық кезең, 1650-1793 жылдары аралығы постреформа кезеңі, 1793-жылдан бүгінгі күнге дейінгі кезең модернизация кезеңі болып есептеледі [2].
Миссионерлік-діни ілімдер мен империалистік мемлекеттердің шіркеумен бірігіп, саяси мақсат-мүдделерін іске асыру үшін қолданылатын саяси қызметтің бір түрі десек те болады. Қазіргі таңда бірқатар империалистік мемлекеттердің құрылымдары, қайырымдылық қорлары, үкіметтік емес ұйымдар мен қаржылық топтар материалдық және моральдық тұрғыдан көмектесіп, отарлау саясатын шіркеумен бірлесе отырып жүргізеді. Бұлардың мақсаттары діни ағарту немесе адамды күнаһарлықтан құтқару емес, керісінше, сол мемлекеттің халқының мәдениеті мен өткен тарихын жадынан шығарып, мәңгүрттендіру арқылы жер байлығына ие болу. Бұндай әрекеттер біздің ғана халықтың басындағы нәубет емес, орта ғасырларда Христиан миссионерлері өз әрекеттерін Африка және Азия халықтарының да ортасында жүргізді. Соның нәтижесінде көптеген жергілікті халықтардың мәдени, діни құндылықтары деформацияланып, өздеріне құлдық қамытын кигізгені тарихи ақиқат.
Өткен тарих тереңіне бойласақ, христиан миссионерлігі белгілі бір халықтың ұлттың болшағы үшін қызмет етпегенін, керісінше шағын мәдениеттер мен ұлттарды ассимилицияға ұшырату, жер бетінен жоюдың таптырмас құралы болғанын байқаймыз. Мәселен ХVIII-ғасырда Батыс отаршыл мемлекеттері Австралия құрлығының байырғы тұрғындарын ұлттық табиғи қалпынан айырған осы миссионерліктің үлкен жемісі болатын [3].
Миссионерлік қызметін атқаратын ғалымдар алдымен баратын жердің географиялық ерекшеліктерін, халқының рухани болмысы мен өткендегі тарихи жолын, психологиясын, мінез-құлқын, салт-ана дәстүрінің ерекешелігін, билеу жүйесін, яғни өзіне қажет буынды да ұрымтал тұстарын терең барлап зерттей отырып, миссионерлік саясатының стратегиялық негіздері мен тактикалық әдістерін, мақсаттарын анықтап алады [4].
Еліміздің аумағында христиандардың пайда болғаны туралы алғашқы деректер V-VI ғасырлаға жатады. Әсіресе ІХ-Х ғасырларда Ұлы Жібек жолы бойынша ауып келген христиан миссионерлерінің белсенді қызметтерінің нәтижесінде кейбір түркі тайпаларының арасында несториандық таралған. Дереккөздер мәліметтеріне сүйенсек, Тараз бен Меркіде, сонымен қатар Сырдария өзені бойында христиан шіркеулері болғандығы археологиялық қазбалар арқылы мәлім. Алайда Х-ХІ ғасырларда аймақта исламдандыру процесі етек алып, христиандық шіркеулер мешіттерге айналдырылды [5].
Ал, миссионерлік әрекеттер біздің елімізде және Орта Азия территориясындағы түркі халықтарының арасында өте ерте заманнан-ақ жүргізілгені белгілі. XVI-ғасырда Ресейдегі Қасым хандығының соңғы мұрагері Сайын Болатханның шоқынып, өз атын өзгертіп Самсон атанғаны тарихтан белгілі жәйт. Өйткені шоқынған бұратана атаулының ата-анасы қойған есімі міндетті түрде өзгертіліп, оның ата тегі жаңадан орысшалап қойылатын дәстүр сол тұстан-ақ қалыптасқандығын аңғартады [3].
Христиан миссионерлігінің Қазақ жеріне орналасуын төрт кезеңге бөліп қарастыруға болады. Оның бірінші кезеңі - ІІІ-ХІҮ ғ.ғ. аралығын қамтиды. Бұл уақытта еліміздің және Орта Азия территориясына мелькиттер, яковиттер, несторияндар Армияндық, Апостоль және Католик шіркеулері болатын. Бұл кезеңде Христиан діні жергілікті басқа да діндермен яғни, Зороастризм, Иудайзм, VIII-ғасырда Ислам дінімен амалсыз ымыраласып әрекет етуге мәжбүр болды. Алайда ХІV ғасырда Христиандық Ислам дінінің ықпалымен Қазақ даласынан біраз уақыт ығыстырылды [6].
Қазақстанда миссионерлік әрекеттің қарқындаған уақыты Ресей империясы қазақ жерін мемлекет меншігі ретінде жариялаған тұста және шекарасын ресми түрде белгілеп, картасын сызып бекіткен соң патша үкіметі бұрыңғы уақытша ислам дінін тарату саясатынан бас тартып, 1862 жылдан бастап ресми түрде қазақ халқын шоқындыру, сол арқылы біртіндеп орыстандыру саясатын ашық жүргізе бастады [7]. Патша үкіметі бұл миссионерлік әрекетті жан-жақты зерттеп әрі сақтықпен жүргізді. Мәселен ең шұрайлы жерлерден қазақ ... жалғасы
Миссионерлік - діни қызметтердің ерекше бір түрі. Миссия - латын тілінде missio міндет, орындалуы тиіс тапсырма деген мағынаға келеді. Этимологиялық жағынан миссионерлік Христиан дініне тән. Миссионерлік дәстүрді христиандар Исаның серіктеріне және Маркос, Лұқа және Жохан нұсқасындағы Інжіл мен Павелдің хаттарына негіздейді. Інжілдің жаңа өсиетіндегі Матай жазған ізгі хабарларда:
19. Сондықтан барлық күллі халықтарға барыңдар! Оларды Менің шәркірттерім етіп, Құдай Әкенің, Рухани Ұлының және Киелі Рухының атымен шомылдыру рәсімінен өткізіңдер!
20. Әрі сендерге өсиет еткендерімнің бәрін де ұстануға үйретіңдер! Естеріңде болсын, мен бұл дүниенің ақыр соңына дейін әр күні өздеріңмен бірге болып, сендерге жар боламын,- деп көрсетілген [1].
Христиан діні үшін миссионерліктің үш сатылы мақсаты бар. Бұл еш өзгермейтін қасаң қағида. Әлемге Христиан дінін жайып, Иса Мәсіхке сенушілердің санын арттыру, шіркеу құрылыстарын салмас бұрын миссионерлік әрекеттерін жалғастыратын мамандар мен адамдар табу және тұрғылықты халықтың ғылыми-әдеби шығармаларына, мәдени құндылықтарына христиандық элементтерді енгізу болса, сонымен бірге, дамыған Батыстық өркениетті христиандықпен бір деп көрсету. Батыс өркениеті мен мәдениетін негізгі өлшем, эталон ретінде ұсыну, еліктіру шарт.
Христиандар Сан-Павелді тұңғыш миссионер ретінде таниды. Миссионерліктің 13 ғасырға жуық және жеті сатылы тарихы қалыптасқан. Әрбір саты өзіндік әдістемелік және кезеңдік шарттарды анықтайтын даму жолының көрсеткіші десек те болады. Бірінші саты 33-100 жылдар аралығы -Иса серіктерінің кезеңі, 800-1500 жылдар арасы - орта ғасыр кезеңі, 1500 -1650 жылдары реформалық кезең, 1650-1793 жылдары аралығы постреформа кезеңі, 1793-жылдан бүгінгі күнге дейінгі кезең модернизация кезеңі болып есептеледі [2].
Миссионерлік-діни ілімдер мен империалистік мемлекеттердің шіркеумен бірігіп, саяси мақсат-мүдделерін іске асыру үшін қолданылатын саяси қызметтің бір түрі десек те болады. Қазіргі таңда бірқатар империалистік мемлекеттердің құрылымдары, қайырымдылық қорлары, үкіметтік емес ұйымдар мен қаржылық топтар материалдық және моральдық тұрғыдан көмектесіп, отарлау саясатын шіркеумен бірлесе отырып жүргізеді. Бұлардың мақсаттары діни ағарту немесе адамды күнаһарлықтан құтқару емес, керісінше, сол мемлекеттің халқының мәдениеті мен өткен тарихын жадынан шығарып, мәңгүрттендіру арқылы жер байлығына ие болу. Бұндай әрекеттер біздің ғана халықтың басындағы нәубет емес, орта ғасырларда Христиан миссионерлері өз әрекеттерін Африка және Азия халықтарының да ортасында жүргізді. Соның нәтижесінде көптеген жергілікті халықтардың мәдени, діни құндылықтары деформацияланып, өздеріне құлдық қамытын кигізгені тарихи ақиқат.
Өткен тарих тереңіне бойласақ, христиан миссионерлігі белгілі бір халықтың ұлттың болшағы үшін қызмет етпегенін, керісінше шағын мәдениеттер мен ұлттарды ассимилицияға ұшырату, жер бетінен жоюдың таптырмас құралы болғанын байқаймыз. Мәселен ХVIII-ғасырда Батыс отаршыл мемлекеттері Австралия құрлығының байырғы тұрғындарын ұлттық табиғи қалпынан айырған осы миссионерліктің үлкен жемісі болатын [3].
Миссионерлік қызметін атқаратын ғалымдар алдымен баратын жердің географиялық ерекшеліктерін, халқының рухани болмысы мен өткендегі тарихи жолын, психологиясын, мінез-құлқын, салт-ана дәстүрінің ерекешелігін, билеу жүйесін, яғни өзіне қажет буынды да ұрымтал тұстарын терең барлап зерттей отырып, миссионерлік саясатының стратегиялық негіздері мен тактикалық әдістерін, мақсаттарын анықтап алады [4].
Еліміздің аумағында христиандардың пайда болғаны туралы алғашқы деректер V-VI ғасырлаға жатады. Әсіресе ІХ-Х ғасырларда Ұлы Жібек жолы бойынша ауып келген христиан миссионерлерінің белсенді қызметтерінің нәтижесінде кейбір түркі тайпаларының арасында несториандық таралған. Дереккөздер мәліметтеріне сүйенсек, Тараз бен Меркіде, сонымен қатар Сырдария өзені бойында христиан шіркеулері болғандығы археологиялық қазбалар арқылы мәлім. Алайда Х-ХІ ғасырларда аймақта исламдандыру процесі етек алып, христиандық шіркеулер мешіттерге айналдырылды [5].
Ал, миссионерлік әрекеттер біздің елімізде және Орта Азия территориясындағы түркі халықтарының арасында өте ерте заманнан-ақ жүргізілгені белгілі. XVI-ғасырда Ресейдегі Қасым хандығының соңғы мұрагері Сайын Болатханның шоқынып, өз атын өзгертіп Самсон атанғаны тарихтан белгілі жәйт. Өйткені шоқынған бұратана атаулының ата-анасы қойған есімі міндетті түрде өзгертіліп, оның ата тегі жаңадан орысшалап қойылатын дәстүр сол тұстан-ақ қалыптасқандығын аңғартады [3].
Христиан миссионерлігінің Қазақ жеріне орналасуын төрт кезеңге бөліп қарастыруға болады. Оның бірінші кезеңі - ІІІ-ХІҮ ғ.ғ. аралығын қамтиды. Бұл уақытта еліміздің және Орта Азия территориясына мелькиттер, яковиттер, несторияндар Армияндық, Апостоль және Католик шіркеулері болатын. Бұл кезеңде Христиан діні жергілікті басқа да діндермен яғни, Зороастризм, Иудайзм, VIII-ғасырда Ислам дінімен амалсыз ымыраласып әрекет етуге мәжбүр болды. Алайда ХІV ғасырда Христиандық Ислам дінінің ықпалымен Қазақ даласынан біраз уақыт ығыстырылды [6].
Қазақстанда миссионерлік әрекеттің қарқындаған уақыты Ресей империясы қазақ жерін мемлекет меншігі ретінде жариялаған тұста және шекарасын ресми түрде белгілеп, картасын сызып бекіткен соң патша үкіметі бұрыңғы уақытша ислам дінін тарату саясатынан бас тартып, 1862 жылдан бастап ресми түрде қазақ халқын шоқындыру, сол арқылы біртіндеп орыстандыру саясатын ашық жүргізе бастады [7]. Патша үкіметі бұл миссионерлік әрекетті жан-жақты зерттеп әрі сақтықпен жүргізді. Мәселен ең шұрайлы жерлерден қазақ ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz