Табиғат ты қорғау әр бір адамнын міндеті



Кіріспе.
Сабақтың мақсаты
* Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға қазіргі ұрпақты баулу
* Жасанды ластануды болдырмауға ат салысу.
* Табиғатты қорғау сезімін қалыптастыру
* Әрбір адамға туған жер табиғатының тағдырын ойлап, қадірлеуін ұғындыру.
Бүгінгі таңда елді алаңдатып отырған өзекті мәселе - еліміздің экологиясының нашарлап кетуі, қоршаған ортаның ластануы болып отыр. Мен сол себептен осы тақырыпты алдым.
Бір кездерде табиғатты бағындыруды мақсат тұтқан адамдар орманды балталап, аң - құстарды шамадан тыс аулап, жерді орынсыз жыртты, суды өлшеусіз, ысыраптап төкті.
Менің осы тақырыпты алуымның тағы бір себебі: қоршаған ортаның ластануынан жұқпалы аурулар көбеюде. Адамдардың қолдан жасаған ластануынан қант диабеті, жүрек, психикалық аурумен ауыратындар көп. Егер мақсатымды көздей отырып қоршаған ортаны ластанудан тазарту жұмыстарын жүйелі түрде қалыптастырса:
Күнделікті дем алатын ауамыз таза болар еді.
Қоршаған ортаның сұлулығы артады.

Тақырыбы: Табиғат ты қорғау әр бір адамнын міндеті

Туған жер қандай көркем мөлдіреген,
Желегі желмен ойнап желбіреген.
Аралап күндіз - түні жүрсем - дағы,
Тыншымай ет жүрегім елжіреген.

Кіріспе.
Халқымыз табиғатты анаға теңеген. Өйткені табиғатта тіршілік өсіп өнеді. Өзендегі барды адамға, жан - жануарға өсімдікке берген. Өсімдік тіршілік тірегі. Жасыл желектер ауаны улы газ бен шаңнан тазартады.
Өсімдіктің қызметін бірде - бір жетілген механизм атқара алмайды.
Экология деген сөз " Тіршілік ету мекені, өмір сүретін орта " деген ұғымды білдіреді.

Сабақтың мақсаты:
Ластанудан табиғатты қорғау жолдарын қарастыру.
Қоршаған ортаның ластануының себептерін жою деген тақырыпта түрлі сайыстар өткізуге ат салысу
Сабақтың міндеттері:
* Қоршаған ортаны ластанудан қорғауға қазіргі ұрпақты баулу
* Жасанды ластануды болдырмауға ат салысу.
* Табиғатты қорғау сезімін қалыптастыру
* Әрбір адамға туған жер табиғатының тағдырын ойлап, қадірлеуін ұғындыру.
Бүгінгі таңда елді алаңдатып отырған өзекті мәселе - еліміздің экологиясының нашарлап кетуі, қоршаған ортаның ластануы болып отыр. Мен сол себептен осы тақырыпты алдым.
Бір кездерде табиғатты бағындыруды мақсат тұтқан адамдар орманды балталап, аң - құстарды шамадан тыс аулап, жерді орынсыз жыртты, суды өлшеусіз, ысыраптап төкті.
Менің осы тақырыпты алуымның тағы бір себебі: қоршаған ортаның ластануынан жұқпалы аурулар көбеюде. Адамдардың қолдан жасаған ластануынан қант диабеті, жүрек, психикалық аурумен ауыратындар көп. Егер мақсатымды көздей отырып қоршаған ортаны ластанудан тазарту жұмыстарын жүйелі түрде қалыптастырса:
Күнделікті дем алатын ауамыз таза болар еді.
Қоршаған ортаның сұлулығы артады.
Адамдар ауру - сырқаудан арылады.
Елімізде дені сау тұлға қалыптасады, жеріміз көркем, әсем болып жайнар еді.
○ Қоршаған орта ластану жүйесі:
○ өнеркәсіп құбырынан шыққан қалдықтары
○ транспорттық ластану
○ радиоактивті, радиациялық
○ жасанды (адамдар өз қолдарымен ластайды)
Қоршаған ортаның табиғи ластануына жер сілкіну, су тасқыны, т. б табиғаттың стихиялық құбылысары жатады.
Қоршаған ортаның табиғи ластануы салдарынан жер бетіндегі өсімдік біткен шайылып, қоқыс көбейіп, адамның және жануардың ағзасына көп зиянын тигізеді.
Табиғи ластанудан зардап шеккен қоршаған ортаны адамдар қорғаудың орнына өз қолдарымен жасанды түрде ластайды. Қарапайым мысал келтірсек: аулада автокөліктерін тоқтатып, барынша улы газын таратады. Темекі шегіп, сыраларын ішеді де, қоқыс салатын шелекке тастамай, жерге тастап кетеді. Мұндай мысалдардың шегі жоқ. Өзіміз күнделікті ішетін судың шығатын көзіне барып, қоқыс тастайды. Сол ластанған суды біз пайдаланамыз.
Өнеркәсіптік құбырлардан шыққан химиялық улы қалдықтар біздің жеріміздің әрбір қаласында тірі ағзаға зиянын тигізетінін білеміз.
Сол химиялық қалдықтардың салдарынан өкпе, рак, аллергия, гайморит аурулары көбейіп барады.
Аузынан от шашқан тажалды бітеу үшін Невада - Семей антиядролық қозғалысын білмейтін адам жоқ. Радиациялық заттардың қоршаған ортаға тигізер салдары мына генетикалық өзгерістерден көрініп тұр.
Қазақстан табиғатының өлшеусіз байлығын игере отырып, бізді қоршаған ортаның бүтіндігін сақтау да Республикамыздағы ең күрделі мәселелердің бірі. Көшпелі тұрмыс кешкен қазақтар өзінің барлық ақыл ойын табиғатпен байланыстырған. Ал қазір сол көшпелі қазақтардың ақыл ойын біз сақтап отырмыз ба? Міне бүгінгі талқыланатын мәселеміз осы.
Экология қазіргі дәуірде адамзатты толғандырып отырған маңызды проблемаға айналды. Табиғатты, қоршаған ортаны жою арқылы бүкіл қоғамды, тіршілікті жойып жіберуге болатынын көптеген елдер түсіне бастады. Біздің өмір сүріп отырған дәуірімізде техникалық құралдармен қаруланған кейбір елдер мен адамзат баласының жер планетасын аз уақыттың ішінде құртып жіберуі онша қиындыққа түспейді. Сондықтан бүкіл әлем халқының ортақ үйі жер планетасын - адамзат баласы біріге отырып экологиялық апатқа қарсы тұрып, жер анамызды сақтап қалу бүгінгі таңдағы ең маңызды мәселе. Табиғат алдында өздерін жауапты санаған, барлық жан-жануарларды киелі санап, өзен, көл жағалауларын таза ұстап, бұлақ көрсе көзін ашып, жастайынан өз әулеттеріне, балаларының санасына сіңіріп, бойларын үйреткен.
Табиғат арқылы адам бойына сұлулық пен әсемдік дамыту идеясы қазақ ағартушылары мен жазушыларының, ақындарының еңбектері мен өлеңдерінде толық көрсетілген. Мысалы Абай мен Шоқанның, Жамбыл мен Ыбырайдың, Мағжан мен Сәкеннің, Ілияс пен Қасымның, Кәкімбектің өлең-жырларынан көркем жазылған табиғат суреттерімен танысып жан рухына бөленуге болады. Қазақ халқының табиғатты, қоршаған ортаны, жан-жануарлар мен құстарды аялағаны соншалықты, тіпті сонау ашаршылық жылдарының өзінде үйдің іргесіндегі аққан судың балығына да, ұшқан құсына да, жүгірген аңына да ешбір зиянын келтірмеген. Көшпенді халық жиі-жиі, жаз бойы қоныстарын ауыстырып, сол қоныстанған жердің топырағы тозбасын, өсімдігі өлмесін, шабындығы жапырылмасын деген оймен әрбір билер халықты жаңа қоныстарға алдын ала бағыт беріп отырған.
Қазақстан топырағы киелі, жер бетінің шөбін тартсаң, шырыны шығатын көк майса, жасыл кілем еді. Кеңбайтақ еліміздің барлық территориясында небары 30% ғана шөлді-шөлейт аймақ болған, ал қазір ХХІ ғасырдың басында шөлді аймақ 66%-ға жетіп отыр. Ол дегеніміз халқымыздың көпшілігі табиғатты күтуге, оның табиғи байлықтарын тиімді пайдалануға әлі де болса үйренбей жатқандығы. Кен орындары, жер асты байлықтарды алғаннан кейін қалпына келтіріліп, көгалдандырылмады, қопарылған жердің топырағы жел болса сол маңайдың барлығын шаңға айналдырып басып жатады. әрбір өскен ағаш бүгінгі таңда алтыннан да ардақты, оны қалада да, далада да кесіп жатырмыз, ағаш шабылған жер тазаланбайды. Табиғат аясына - Қарқаралы, Баянауыл, Бурабай тәрізді немесе өзен, көл маңына демалуға шыққан топ барлық қоқыс заттарды шашқан бойы қалдырып, тіпті жаққан отты сөндірмейді.
Біздегі кемшіліктерді жібермеу, барлығымыздың да қолымыздан келеді, бірақ көп нәрсені түсіне бермейміз. Адамзаттың жауапсыз кезеңі бітіп, жауапкершілігі артатын кезеңі жетті . Енді қазіргі бар табиғат қоры шеңберінде өмір сүруді үйрену және өндіріс көлемін ұлғайтуды шикізат ресурстары шығынының көлемін өсіру жолымен емес, аз қалдық беретін және қалдықсыз технологияға тезірек көшу, кен орны жынысы құрамындағы барлық компоненттерді комплексті алу мен пайдалану, өндіріс қалдықтарын қайта пайдалану мен тұтыну, табиғи ортаны ластаудың алдын алатын қалдықсыз өндірістер мен технологияны енгізу, энергия мен шикізаттың дәстүрлі түрлерін қазіргі заманғы және таусылмайтын көздермен ауыстыру негізінде жүргізу қажет. Экономика ғылымы Қоғам - өндіріс - табиғи орта жүйесінің даму проблемалары бойынша зерттеу жұмыстарына басшылық ете отырып, мемлекеттің табиғи қорының үнеммен жұмсалуы және сақталынуы мәселелерімен айналысуы қажет. Экономика және экология бір-бірімен тығыз байланысты, егер экономика принциптері экология принциптерімен қайшы келетін болса, қоғамда және адамдар санасында қарама-қайшылықтар бар деген сөз, одан арылуымыз керек. Біздің республикамыздың экологиялық жағдайы, айтарлықтай емес.
Көптеген қалаларда атмосфералық ауа зиянды заттармен мөлшерден артық ластанған. Әсіресе ластанғандарға Алматы, Тараз, Өскемен, Зырян, Риддер, Теміртау, Шымкент қалалары жатады. Семей өңірінің топырағының радиоактивті заттармен ластануы адам денсаулығына әлі де болса әсерін тигізіп келеді. Каспий, Арал бассейндеріндегі экологиялық жағдай мақтанарлықтай емес. Орал және Іле, Сырдария және Нұра өзендері өнеркәсіп қалдықтарымен ластанып келеді. Ауыз су, тыныс алатын атмосфералық ауа, қажетті азық-түліктің неше түрлі улы қосылыстарымен ластануы адамдардың иммуналдық-гендік жүйесін бұзатыны белгілі. Бұл өзгерістер адамзат баласына және биосферада тіршілік ететін барлық тірі ағзаларға мутагендік өзгерістер туғызады. Биологиялық және экологиялық өзгерістер жер бетінде бола берсе, биосфераның табиғи теңдігі бұзылып, жер бетіндегі барлық жан-жануарлар жойылып бітуі мүмкін. Табиғат заңдылығы өте қатал заң
Өркениетті дамыған елдерде барлық экологиялық жағдайларға жауапты түрде қарайды. Завод, фабрика, ТЭЦ-терде түтін шығатын трубаларына сүзгілер қойылып, қала ішінен шығатын барлық қоқыстар, қала сыртындағы арнайы салынған пештерде өртеніп, ол басқа пайдалы іске, бұйымдарға пайдаланылады. Ірі қалалардың көше бойында желдеткіштер орнатылады, бірнеше экологиялық лабораториялар жұмыс істейді. Ал біздің басқа қалаларды алмай-ақ қояйық, Қарағандының өзінің экологиялық жағдайы мәз емес. Ол кімнің кінәсі? Естер іңізде болса жақында Теміртау қаласындағы бұрынғы Карбид өндірістік бірлестігі аумағындағы және Нұра өзенінің табанындағы сынап қалдықтарын Теміртау қаласының іргесіндегі Апан шатқалына көму туралы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Табиғатты пайдалануды басқарудың теориялық негіздері
Оқушылардың бойында адамгершілік тәрбие негіздерін қалыптастыру
Қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық әдістері
Экология пәні бойынша Обсөж сабақтарының әдістемелік нұсқауы
Ақмола облысының су ресурстарын пайдалану және қорғау
Бастауыш мектеп оқушыларын тәрбиелеу
Дәрістер - Тарих
Адамгершілік тәрбиесіне ықпал етуші механизмдер
Экологиялық проблемаларды экономикалық жолмен шешу тәсілдері
Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу тәртібі
Пәндер