Салық бақылауы

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

САЛЫҚ БАҚЫЛАУЫ ТУРАЛЫ ДИПЛОМ
Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Тарау. Әлеуметтік -экономикалық процесстердегі мемлекеттің фискалды саясаты және оның жүзеге асырылу механизмі

Салық саясатын жүзеге асырудағы салық механизмінің атқаратын ролі
Салық бақылауы салық механизмінің негізгі элементі ретінде
Салық бақылауының түрлері мен нысандары

2. Тарау. Қазақстан Республикасындағы салық бақылауының қазіргі кездегі қолданылу ерекшеліктері

2. 1. Салық бақылауы салық әкімшілігін жүзеге асырудың негізі ретінде

2. 2. Салық бақылауының мемлекеттің фискалды саясатындағы алатын орны мен атқаратын ролі: практикалық талдау (Мысалға, Алматы қаласы Медеу ауданы

3. Тарау. Қазақстан Республикасында салық бақылауын ұйымдастыру, жоспарлау, жүргізу жүйесін жетілдіру бағыттары. және шет елдік тәжірибе

3. 1. Салық бақылауын жүзеге асырудың шет елдік тәжірибесі

3. 2. Қазақстандағы салық бақылауын ұйымдастыру механизмін жоспарлай отырып жетілдіру бағыттары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Кез-келген мемлекет өзінің нақты тәуелсіздігіне бір жағынан мемлекеттік қазынаға жиналу арқылы қоғамның жан -жақты дамуына керекті ақша қаражатымен қамтамасыз ететін, екінші жағынан шаруашылық субъектлерінің кәсіпкерлік қызметке деген ынталылығын арттыратын мықты салықтық механизм құру арқылы ғана жете алады

Салық саясатының негізгі мәселелері уақыт өткен сайын әлеуметтік және саяси сипат алып келеді. Оның тиімді және дұрыс қызмет етуіне тек экономикалық сипаттағы ғана емес, азаматтық қоғамды, саяси тұрақтылықты сақтау және мемлекет егемендігі мен тәуелсіздігін тұғырландыру сияқты мәселелер де тәуелді.

Салық салу механизімі - кез-келген экономикалық жүйедегі ең маңыздысы. Салық салу мемлекеттік реттеудегі ең басты әдістердің бірі, әлеуметтік-экономикалық саясаттың табысты болуы оның тиімділігінмен тікелей байланысты.

Мемлекеттік саясат аясында жүргізіліп жатқан экономикалық және әлеуметтік қайта құрулар соған сәйкес шешімдер мен ережелерге негізделеді. Оларды жүзеге асырмайынша қоғамның алдыға қойған: экономикалық өсім, қаржылық тұрақтылық, азаматтардың өмір сүру деңгейінің көтерілуі, олрдың қауіпсіздігі және тағы басқа мақсаттарына жете алмайды. Бақылау кері байланыс формасы ретінде, біруақытта басқарушылық шешімдердің орындалуының катализаторы ретінде қызмет етеді. Басқарылып отырған объектінің нағыз жағдайы туралы қажетті ақпаратты ала отырып және оны сараптап, орын алған жағдайды түзетуге бағытталған нормативті актілерді, басқарушылық шешімдерді қабылдау арқылы қажетті шараларды қолдану турасында қорытынды шығаруға болады.

Бақылаудың басты қызметі қоғамның экономикалық өміріндегі жүзеге асырылып жатқан операциялардың заңдылығын қадағалауға бағытталған. Нарықтық экономика жағдайында басқару құрылымдарының күрделілігі бақылаумен де байланысты, көптүрлі, тармақталған және әсерлі болғандықтан, қаржылық, несиелік, мақсатты және басқа да салаларда бақылау ерекше болады. Және осылардың барлығы экономикалық бақылау ұғымын құрайды.

Нарықтық қатынастардың қалыптасуы экономикалық және әлеуметтік процесстерді басқаруда мемлекеттік реттеушіліктің рөлін арттыруда көрініс береді. Бұл салықтардың маңыздылығын билік құрылымдарын қажетті құралдармен қамтамасыз ету әдісімен ғана емес, қоғамдық ұдайы өндіріс пропорциясына мемлекеттік әсер ету жүйесіндегі элемент ретінде де арттырады.

Салық салу жүйесін реформалаудың қажеттілігі республикада нарықтық қатынастарды қалыптастыруға, ел экономикасының әлемдік экономикалық жүйеге енуіне бастама болды.

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндеттеі төлемдеру туралың қолданывстағы заңға Қазақстан Республикасы Президентінің 1995-інші жылғы 1-інші шілдедегі Қаулысының енгізілуі салық саясатының инегізін өзгертті. Жаңа салық саясаты әлемдік тәжірибеде қабылданған: әділеттілік, қарапайымдылық және экономикалық бейтараптық принциптерін есепке ала отырып жалғасқан.

Ал бүгін біздің республикамызда салық реформасының басты мақсатына қол жеткізілді деп айтуға болады. Қазақстан ТМД-дағы көршілерінен біршама озып мазмұны жағынан нарықтық және формасы жөнінен өркениетті салық жүйесіне ие болды.

Дегенмен, соңғы кездері салық жүйесінің пайдалы әсер ету коэффиценті төмендеу тенденциясына ие болып отыр, экономикадағы құрылымдық дағдарыстың нәтижесінен туындаған фискалды көріністердің әсерінен салық салудан жаппай жалтару байқалады және салықтық жеңілдіктер жүйесі экономиканың шынайы тұтунышылығымен сәйкес келмейді.

Соңғы кездері заңды және заңмен қарастырылмаған құралдарды қолдану арқылы салықтан жалтару кең таралды. Бұл өз кезегінде салық органдары қызметкерлерінен әрүрлі сипаттағы жалтару мен оны жүзеге асырудың көптеген механизімдерін тиянақты түрде сараптаудан өткізуді талап етті. Сонымен бірге олардың жалпы салық салынатын табысқа сәйкесінше бюджеттің табыс бөлімін қалыптастыруға тура және жанама әсерін зерттеу қажеттілігі туды.

Барлығымызға белгілі, кез-келген мемлекеттің қаржылық жүйесін тұрақтандырудың басты шарттарының бірі салық салушылардың тәртібімен тікелей байланысты тұрақты салық жинауды қамтамасыз ету болып табылады.

Осы ережелерді дұрыс сақтау арқылы Қазақстан Республикасы бюджеті мен бюджеттен тыс қорларға төлемдер мен түсімдердің өз уақытында және толық түсуі, дұрыс есептелуі салық заңдылығының құқықтық нормалары үшін салықтық бақылаудың ортақ жүйесі анықталады.

«Салық бақылауы мемелекеттің фискальды саясатының құралы ретінде» тақырыбының өзектілігі сонда , салық бақылауы мемлекеттік қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі ретінде әртүрлі деңгейдегі бюджетке кірістік түсімдердің өсуін қамтамасыз етуге бағытталған қаржылық және бюджеттік саясаттың жүзеге асуына мүмкіндік береді.

Ал, аталған тақырыптағы диплом жұмысының мақсаты - салық бақылауының мемлекет пен қоғамның мүддесін, қаржылық құралдардың қорларын құруда заңды және жеке тұлғалардың мемлекет алдындағы міндеттерін орындауын қамтамасыз етуші бірден - бір тетік екенін дәлелдеу, оған баға беру.

Зерттеу объектісі болып Қазақстан Республикасындағы салық бақылауының ұйымдастырылуы және оны жүзеге асырудың заңмен қамтылу жағдайы болып табылады.

Жұмыстың фактілік негізі болып Қазақстан Республикас мемелкеттік бюджетінің негізгі түсімдерінің ауқымды бөлігін беретін Алматы қаласы, оның ішінде, Медеу аудандық салық комитетітінің сандық мәліметтері болып табылады.

Жұмыстың теориялық және методологиялық негізі болып отандық және шет елдік ғалым экономистердің еңбектері, мерзімдік арнайы басылымдар және салық салу саласындағы отандық заңнама (Салық Кодексі), салық бақылауын заң тұрғысында қамтамасыз ететін басқа да заңдық - нормативтік актлер табылады.

1. Тарау. Әлеуметтік -экономикалық процесстердегі салық саясатының және салық механизмінің мәні мен мазмұны

Салық саясатын жүзеге асырудағы салық механизмінің атқаратын ролі

Мемлекет өзінің әрбір даму кезеңінде экономиканың әр түрлі салаларындағы өзгерістерді анықтайтын экономикалық саясатты таңдап алады, оның ішінде әсіресе қаржылық саясаттың атқаратын ролі ерекше, өйткені қаржылық саясат экономикалық ағзаның күре тамыры іспеттес.

Мемлекетте жүргізілетін саясаттың негізгі мақсаты ретіндегі экономикалық өсу өз кезегінде оның қаржылық саясатының негізгі құрамдас бөлігі болып табылатын бюджеттік салық саясатына тікелей байланысты.

Салықтық саясат мемлекеттің қаржы саясатының негізгі бөлігі болып табылады және салық саясаты деп мемлекеттің бюджеттік құралдарды тиісті орындарға жұмсауын атауға болады. Аталған саясат бір жағынан қаражаттарды салық салу жүйесі арқылы шоғырландыратын болса, екінші жағынан оны түрлі шығындарға жұмсап отырады. Мемлекет қолындағы нақты осы қаражаттар оның ұлттық қауіпсіздігін, қоғамдық тауарларды тұрғындардың тұтынуын, әлеуметтік, демографиалық проблемаларды шешуді қамтамасыз етеді.

Сонымен қатар, фискалды немесе бюджеттік-салықтық саясат мемлекеттің салық сала отырып, бюджеттік қаражаттарды іскерлік белсенділікті реттеу үшін шығындау мүмкіндігін қарастырады.

Мемлекеттік шығыстар мен кірістерді пайдалана отырып, іскерлік белсенділікке және жұмыссыздық пен ифляцияға әсер етуге болады. Сонымен қатар, бұл тетікті дұрыс қолданбау экономиканы тұрақсыздандыратын өте жоғары салықтар мен мемлекеттік бюджеттік орасан зор шығындардың пайда болуына әкеліп соқтырады немесе фискалды саясатты экономиканы тұрақсыздандырушы факторға айналдырады.

Ұтымды да тиімді фискалды саясат әлеуметтік-экономикалық құрылымның қоршаған ортадығы жағымсыз тенденцяларға деген тәуелділігін төмендетіп отырады.

Фискалды саясат өзінің ыңғайлылығымен, сондай-ақ заң шығарушы органдарға байланыссыз және экономикалық жағдайға қарай өзгеріп отыратындығымен ерекшеленеді. Ол түрлі экономикалық даму кезеңдердегі мемлекет қолындығы салықтар мен шығындарды қолданылу бойынша тиімді механизм ретінде қарастырылады.

Салықтық - бюджеттік саясаттың негізгі құралдары ретінде салықтық төлемдерді, мемлекеттік субсидияны және мемлекеттік шығындарды айтуға болады. Олардың әрқайсысы экономикаға өзінше әсерін тигізіп отырады.

Кез келген мемлекет салықтық - бюджеттік саясатты қолдана отырып, келесі маңызды мәселелерді шешуге ұмтылады:

тұрақты экономикалық өсуге қол жеткізу;
еңбекке жарамды тұрғындарды жамысбастылықпен қамтамасыз ету;
тұрғындардың ең аз кірісін белгілі бір деңгейге дейін жеткізуді қамтамасыз ету;
азаматтарды әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін құру, ең алдымен зейнеткерлер мен мүгедектер, көп балалы аналар және т. б.

Сонымен салық саясаты мемлекет қолындағы ресурстық фактор және экономикаға әсер етуші күшті құралдардың бірі болып табылады., бұл біріншіден. Екіншіден, кері байланыс механизмін тудырушы фактор және мемлекеттің экономиканың субъектілеріне деген тәуелсіздігін көрсетеді. Сонымен қатар фискалдық құралдардың тиімді қызмет етуі үкіметтің тілек талабынан шешімдердің жылдамдығына да байланысты.

Сондықтан да фискалды саясаттың оңтайлы үлгісін құрастырып шығару оның экономикалық жағдайларының өзгеруіне әсер ететін механизміне тікелей байланысты.

Жоғарыда атап өткеніміздей салықтық-бюджеттік саясаттың негізгі элементі болып салықтар табылады. Мемлекеттің ІЖӨ өндіруге қатысушылар жүзеге асыратын қоғам пайдасына міндетті жарна ретінде ішкі жалпы өнімнің бір бөлігін алуы салықтардың шынайы мәнін ашып көрсетеді.

Ал, мемлекеттің салық саясатын жүзеге асыру үшін салық механизмінің барлық жиынтық элементтерін іске қосуы керек.

Салық механизмі - қаржы механизмінің құрамдас бөлігі бола отырып, ол салық саясатын ұтымды жүзеге асыру үшін қолданылады. Ол өзініњ маѓынасына байланысты салыќтыќ ќатынастарды ұйымдастыру ережелерін білдіреді, осылардыњ көмегімен ауќымды ж‰йеде бөлу жєне ќайта бөлу ќатынастарын ќамтиды, оныњ функцияларын орындау ‰шін мемлекеттіњ орталыќтандырылѓан ќорын ќұру жєне ќоѓамныњ єлеуметтік - экономикалыќ дамуын, шаруашылыќ субъектілерінің ќорлану мен тұтынуын жандандыру болып табылады.

Орыс тіліндегі т‰сіндірме сөздігінде “механизм”- машина, ќұрылѓы, аппаратты іске ќосып тұрѓан ішкі ќұрылым деп т‰сіндірілінеді.

Осы аныќтаманы өзгерте отырып салыќ механизмініњ буындары жүйесініњ салыќтыќ ќатынастарын мемлекеттіњ салыќ саясатын іске ќосуын айтуѓа болады.

Салыќ саясатыныњ ќұрамына мемлекетте жинаќталатын, ќалыптасќан салыќтардыњ т‰рлері, зањнамалыќ жєне нормативтік актілерді ќабылдауды ж‰зеге асыру, салыќ төлеушілер, салыќ ставкалары, салыќ жењілдіктері кіреді. Салыќтарды ќабылдау ретімен төлеу мерзімдері, салыќтыќ ќұќыќ бұзушылыќќа жауаптылыќ, бюджет ж‰йесі буындары арасындаѓы салыќтардыњ бөлінуініњ салыќ механизмі арќылы ж‰зеге асырылады. Салыќ саясатын ж‰зеге асырудыњ тұраќтылыѓы мен наќтылыѓы салыќ механизмініњ салыќтыќ зањдар ж‰йесі немесе салыќ кодексі сияќты ерекше элементтерден тұрады. Осы ќатынастар мемлекеттіњ салыќтыќ ќұќыќ ќатынастарыныњ халыќпен жєне шаруашылыќ ж‰ргізуші субъектілерімен негізделеді, сонымен бірге жергілікті атќарушы органдар салыќтарды басќару жєне біртұтас салыќ механизмініњ орындау кезінде айќындалѓан ќұќыѓы мен ќұзыреті шегінде ќызмет атќарады.

Мемлекеттіњ салыќтыќ салу қатынастары сферасында ќалыптасќан ќатынасты салыќтыќ ќұќыќ реттеп отырады. Салыќ салу жөнінде ќабылданѓан нормативтік актілер, сонымен ќатар салыќ кодексі барлыќ ќызмет көрсету сферасындаѓы зањды жєне жеке тұлѓаларды мемлекеттік меншіктің барлыќ т‰рін, табиѓат ресурстарын пайдаланѓанда, ќосылѓан ќұн және басқа да салыќтыњ жинаќтылыѓын ұлѓайту, біргелкі салыќ саясатын ж‰ргізу үшін қабылданады.

Салыќтыќ механизмге салыќтыќ ќатынастарды ұйымдастыру т‰рлері, нысандары, тєсілдері жатады. Олардыњ сандыќ жєне сапалыќ ќабілеттіліктерін аныќтайды. Салыќ механизмі элементтерінің сандыќ параметрлеріне ставканыњ өлшем бірлігін, бюджетке шоғырландырылѓан, соныњ негізінде салыќ төлеушілерге берілетін жењілдіктер. Жалпы ішкі өнімнің бір бөлігін салыќтар арқылы жиналѓан орталыќтандырылѓан мемлекеттік ќорын жєне салыќтардың жиналу дењгейін жатќызуѓа болады.

Ал, салық механизмінің сапалыќ параметрлеріне салыќтардың ќоѓамныњ єлеуметтік-экономикалыќ дамуына єсерін, экономикадаѓы салыќтыќ басќаруды, сұраныс пен ұсынысқа, инвестициялыќ саясатқа әсерін, салыќтыќ т‰сімдердің барлыќ т‰рлерін жєне жоспарлы (болжамды) көрсеткіштердіњ орындалуын жатќызамыз.

Сандыќ параметрлер салыќ механизмініњ икемді элементіне жатқызылады. Оперативтік тањдауѓа мемлекет жєне шаруашылыќ ж‰ргізуші субъектілер пайдасына сол немесе басќа уаќыт шењберінде есептелінеді.

Салыќтыќ механизмініњ көмегімен мемлекет арқылы оныњ элементтері біртұтастырыла отырып, екі ќарама-ќарсы т‰сінік пайда болады. Олар: бір жаѓынан мемлекет басќаратын орталыќтандырылѓан экономика болса, екінші жаѓынан нарыќтыќ жєне өркениеттік ќатынастар болып табылады.

Салыќ механизмі мемлекет ќолындаѓы ењ к‰шті ќұрал. Осы ќұралы арќылы орталыќтандырылѓан экономикалыќ саясатты еркін бєсекеселестік жєне кєсіпкерлік жаѓдайында ќоѓамныњ экономикалыќ дамуыныњ наќты алѓа ќойѓан маќсатына сєйкес, экономикалыќ жєне ќаржы саясатыныњ стратегиялыќ жєне тактикалыќ баѓдарламаларын ұсынады.

Салыќтыќ механизм функцияларыныњ басты маќсаты болып, мемлекеттіњ єлеуметтік-экономикалыќ дамуыныњ бағыттарына ќатањ т‰рде қадағалау жасау жєне осыныњ негізінде жалпы ішкі өнімніњ, ұлттыќ табыстыњ бірќалыпты өсуін ќамтамасыз ету болып табылады.

Салық бақылауы салық механизмінің негізгі элементі ретінде

Қазақстанда салықтық - бюджеттік саясатты жүзеге асыруда салық заңдылықтарында салық ставкаларын жоғарлату немесе салық түрлерін көбейтуді мақсат тұтып отырған жоқ. Сондықтан салық органдарының салықтардың толықтай және уақытылы бақылауын уақыт талабына сай мейілінше жетілдіріп отыру болып табылады.

Салыќтыќ механизмді ұйымдастыру оның негізгі элементтерінің бірі салыќ баќылауынсыз м‰мкін емес. Мемлекет салыќтық баќылуѓа тек ќана фискальдыќ мєселелерді шешуде ѓана ‰лкен маѓына бермейді, сонымен бірге онда шаруашылыќ субъектілердіњ єрекетін єлеуметтік-экономикалыќ реттеуге, экономикалыќ ќылмыс дењгейін төмендетуде жєне экономикалық құрылымдарды тұраќтандыруда ерекше көњіл бөлінеді.

Салыќтыќ баќылау, салыќтардыњ баќылау функциясын жүргізу нысаны болып табылады. Одан басќа, фискалды жєне реттеуші функциясыныњ ж‰зеге асырылуыныњ атќарылуы наќты салыќтардыњ баќылау механизмі арќылы өтеді. Сонымен, салыќтыќ баќылау ќаржылыќ сияќты, салыќтыњ жєне ќаржылыќ тексеру єрекеттері мен операцияларымен байланысты шаруашылыќ субъектілері єрекеттерініњ жалпы және арнайы т‰рлерін ќолдануды басќару, оны Ғйымдастыру єдістері жєне елдіњ бюджет ж‰йесіне т‰сетін салыќтар мен басќы да міндетті төлемдерін толықтай шоғырландыру болып табылады.

Жоғарыда атап өткеніміздей, салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізгі көзі болғандықтан, ол өзінің салық заңдарының мазмұнында келтірілген ережелердің толықтай және сапалы орындалып отыруына мейілінше мүдделі болып келеді.

Жалпы салықтық бақылауды келесі белгілеріне байланысты сипаттауға болады. Біріншіден, салықтық бақылау мемлекеттік бақылаудың бірі болып табылады. Яғни, ол мемлекеттің бақылаушылық қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік уәкілетті органмен жүзеге асырылады. Бұл жерде аталған органға мемлекет бір жақты - билік өкілеттігін бере отырып, белгіленген қызметтерді атқаруға мүмкіндік жасап отыр.

Екіншіден, салық бақылауы қаржылық бақылаудың негізгі түрі ретінде сипатталады1.

Салықтық бақылауды жүзеге асырған кезде мемлекеттің қаржылық жүйесінің құрамына кіретін, ақшалай қаражаттардың қалыптасуына мүмкіндік беретін табыстарды жинау қамтамасыз етіледі.

Үшіншіден, салықтық бақылау мемлекеттік бақылаудың мамандандырылған түрі болып табылады. Бұл ең біріншіден салық бақылауының белгілі мамандандырылған арнайы уәкілетті органымен жүзеге асырылатындығын білдіреді. Сонымен бірге мемлекет ереже бойынша салық бақылауын бір ғана органдардың орындағанын қалайды немесе мұндай бақылаудың түрін басқа қадағалаушы органдардың жүзеге асыруына шектеу қояды. «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР Заңында бұл туралы нақты түрде көрсетілген, яғни салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің дұрыс есептелуіне деген тексеруді салық қызметі органдары ғана жүзеге асыра алады. Бұл дегеніміз басқа ешқандай мемлекеттік орган салық бақылауына арласа алмайды.

Салық бақылауының мамандандырылғандығы, төртіншіден оның фунционалдығын анықтайды. Бұл салық бақылауы органдарының өзі белгілі бір шектен аспау керек екендігін байқатады. Мұндай жағдай аталған заңда (1 -бабы. 1. бөлімі) «салық салумен байланысты емес ақпарттарды көрсетудің қажетсіздігі» арқылы көрініс тапқан. Салық бақылауының функционалдығының тағы бір жағын ондағы салық бақылауы объектісінің салық міндеттілігі жүктелген оның меншік нысанына қарамастан, қандай қызметпен айнпалысуына және ұйымдастырушылық - құқықтық нысанына қарамастан кез - келген заңды және жеке тұлға болып табылатындығында. Қазақстан Республикасының салықтық заңдылықтары салықтық бақылауды жүргізетін мемлекеттік екі уәкілетті органды атап көрсетті: 1) салық қызметі органдары; 2) Қазақстан Республикасы кеден шекарасы арқылы тауарлар алып өтумен байланысты салық міндеттілігін орындауға деген бақылауды жүзеге асыратын кедендік орган.

Салық бақылауын жүзеге асыру процессі кезінде туындайтын құқықтық қатынастар ұйымдастырылған салықтық қатынастар қатарына жатады. Оның субъектісі болып, тексеруші субъект (салық бақылауын жүргізуге уәкілетті тұлға) және тексерілуші тұлға (кімнің атқаратын қызметі салық салу саласында бақылау объектісі болып табылса) .

Салық бақылауы күрделі ұйымдастырылған жүйеге жатқызылады және келесі құрамдас элементтерден тұрады. а) бақылау субъектісі; ә) тексерілетін субъектісі; б) бақылау объекісі; г) бақылау құралы; д) бақылау мақсаты; е) бақылауды жүзеге асыру әдісі.

Аталған элементтердің әрқайсысының мәнін төмендегідей ашып қарастыруға болады:

«кім тексереді» деген сұрақ - салық бақылауының субъектісін

білдіреді;

«кімді тексереді» деген сұрақ - тексерілетін субъектіні білдіреді;
«не тексеріледі» деген сұрақ - салық бақылауының объетісін білдіреді;
«тексерілетін субъектінің қандай бағыттағы қызметі зерттеледі» - салық бақылауының құралын;
«не үшін тексеріледі» - салық бақылауының мақсатын білдіреді;
«қалай тексеріледі» деген сұрақ салық бақылауының әдістерін көрсетеді.

Салық бақылауының субъктісі болып бақылауды жүзеге асыруға уәкілетті мемлекеттік органдар, оның ішінде: мемлекеттік салық қызметі органдары, сонымен бірге өзінің өкілеттігі шеңберінде кедендік органдар табылады.

Тексерілетін субъектлерге заң бойынша салық міндеттілігі жүктелген тұлғалар табылады. Оның ішінде келесі топтарды бөліп қарастыруға болады: 1) салық төлеуші; 2) салық агенттері; 3) салықты жинаушылар; 4) банктік қызметтің кейбір түрлерін жүзеге асыратын банктер мен ұйымдар; 5) салық төлеушілерге қарыз тұлғалар (дебиторлар) ; 6) қолында салық төлеуші туралы ақпараттары бар тұлғалар. Аталған тұлғалардың әрқайсысы салықтық қатынастар субъектлері ретінде қатыса отырып, өздеріне қатысты салық міндеттемесі шегінде тексеріліп отырады.

Салық бақылауының объектісі болып тексерілетін субъектлердің қызметтері табылады, оның ішінде: салық заңдылықтарымен жүктелген, тексерілетін тұлғалардың міндеттерінің орындалуы.

Салық бақылауының құралы болып, тексерілетін субъектлердің салықтық міндеттемелері, яғни салықтық есепке тұру бойынша міндеттемелердің орындалуы, салықтық есептілікті жүргізу (салық салу объектлерін қоса алғанда), салық есебін құрастыру мен тапсыру, салықтық төлемдер сомаларының дұрыстығын тексеру, салықтардың уақытында және толықтай төленуі, алдын - ала салық тексеруі кезінде анықталғандай салықтық заңдылықтардың бұзылуын болдырмау үшін салық қызметі органдарының салық нұсқамасының сапасын арттыру.

Салық бақылауының мақсаты болып:

Салық заңдылықтарының бұзылғандығы туралы деректерді анықтау немесе өзінің міндеттерін сапасыз түрде орындаған салық төлеушілердің салықтық құқық бұзушылығын анықтау;
Салық заңдылықтарын бұзған субъектлерді анықтау және оларды заңдық жауапкершілікке тарту;
Салық заңдылықтарын бұзушылықты болдырмау;
Жетіспеушіліктерді өндіріп алу шараларын қолдану мен өсімпұл есептеу арқылы мемлекеттің материалдық мүддесін қорғау;
Салық заңдылықтарының бұзылғандығын анықтау және солар бойынша түрлі шаралар қолдану;

Соңғы айтылғандар бойынша салықтық тексеру салық заңдылықтары бұзылған кезде ғана емес, сонымен бірге салықтық құқық бұзушылық болмаған кезде де өзіндік мәнге ие бола алады. Өйткені, салықтық тексеруді жүргізу салық төлеушілердің өздерін салық төлеуге ұқыпты да дұрыс қарауға мүмкіндік береді.

Салық бақылауы ол көбінесе тексеру немесе тексеру мақсатындағы қадағалау болып табылады.

Салық бақылауын жүргізу үш түрлі кезеңнен тұрады: 1) тексерілетін субъектлер бойнша ақпараттар жинау; 2) жиналған ақпараттарды бағалау; 3) бағаланған ақпараттарға қарай іс - қимылдар жасау.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.