Негізгі құралдар есебі: бастапқы тану, бағалау және амортизация (ҚЕХС 16, ҚЕХС 36)

Жоспар
Кіріспе

1 Негізгі құралдар
2 Нормативті қызметінің мерзімі
3 ХҚЕС 16 келесі тозуларды есептеу тәсілдері

Кәсіпорын өз іс-әрекеттерін жасау үшін қажетті еңбек құралдарын және материалды шарттары болуы керек.
Қазақстан Республикасының негізгі қаражатын есептеуі «Негізгі қаражаттарды есептеу» 16 ХҚЕС сәйкес орындалуы тиіс.
Негізгі құралдар - ұзақ мерзім уақытында (бір жылдан көп) қозғалыста болатын материалды активтер, өндірістік және өндірістік емес салаларда қолданылады.
Бастапқы құны - негізгі қаражатты алу мен үлкейту бойынша жүргізілген құн, төленген қайтарылмайтын салықтар мен жинауларды, сонымен қатар жеткізуге, жөндеуге, орнатуға, қызметкөрсетуге жіберуге кеткен шығындар және басқа шығындарды, активтерге жұмыс қалпына келтіру үшін кеткен шығындарды қосады.
Өтпелі құны - белгілі бір уақытқа арналған әрекеттегі нарықтық бағалар бойынша негізгі құралдар құны.
Баланстық құны - жинақталған амортизацияны жоюды есептей отырып негізгі құралдардың бастапқы немесе өтпелі құны, олар арқылы есепке алу кезінде активтер көрсетіледі.
Қолданысқа жіберу құны - қарастырылған және келісілуге дайын шарттарды тәуелсіз жақтармен негізгі құралдардың айырбас мүмкіншілігі бар құн.
Ликвидті құны - қосымша бөліктердің, шығындардың, қажетсіз материалдардың болжамды бағасы, негізгі құралдарды ликвидтеу барысында пайдалы жұмыстың аяғында шығару бойынша күтілетін шығындардың пайда болуын көрсетеді.
Тозу - негізгі құралдардың объектілерінің физикалық және материалды мінездемелерін жоғалту процесі.
Амортизация - тозудың жүйелік тарату түрінде жұмыс мерзімі кезінде активтің амортизациялық құнының бағалық көрсеткіші.
Пайдалы қызметінің мерзімі - негізгі құралдарды пайдалану кезінде экономикалық пайда түсіру периоды.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Негізгі құралдар есебі: бастапқы тану, бағалау және амортизация (ҚЕХС 16, ҚЕХС 36)
Кәсіпорын өз іс-әрекеттерін жасау үшін қажетті еңбек құралдарын және материалды шарттары болуы керек.
Қазақстан Республикасының негізгі қаражатын есептеуі Негізгі қаражаттарды есептеу 16 ХҚЕС сәйкес орындалуы тиіс.
Негізгі құралдар - ұзақ мерзім уақытында (бір жылдан көп) қозғалыста болатын материалды активтер, өндірістік және өндірістік емес салаларда қолданылады.
Бастапқы құны - негізгі қаражатты алу мен үлкейту бойынша жүргізілген құн, төленген қайтарылмайтын салықтар мен жинауларды, сонымен қатар жеткізуге, жөндеуге, орнатуға, қызметкөрсетуге жіберуге кеткен шығындар және басқа шығындарды, активтерге жұмыс қалпына келтіру үшін кеткен шығындарды қосады.
Өтпелі құны - белгілі бір уақытқа арналған әрекеттегі нарықтық бағалар бойынша негізгі құралдар құны.
Баланстық құны - жинақталған амортизацияны жоюды есептей отырып негізгі құралдардың бастапқы немесе өтпелі құны, олар арқылы есепке алу кезінде активтер көрсетіледі.
Қолданысқа жіберу құны - қарастырылған және келісілуге дайын шарттарды тәуелсіз жақтармен негізгі құралдардың айырбас мүмкіншілігі бар құн.
Ликвидті құны - қосымша бөліктердің, шығындардың, қажетсіз материалдардың болжамды бағасы, негізгі құралдарды ликвидтеу барысында пайдалы жұмыстың аяғында шығару бойынша күтілетін шығындардың пайда болуын көрсетеді.
Тозу - негізгі құралдардың объектілерінің физикалық және материалды мінездемелерін жоғалту процесі.
Амортизация - тозудың жүйелік тарату түрінде жұмыс мерзімі кезінде активтің амортизациялық құнының бағалық көрсеткіші.
Пайдалы қызметінің мерзімі - негізгі құралдарды пайдалану кезінде экономикалық пайда түсіру периоды.
Нормативті қызметінің мерзімі - орнатылған нормаларға сәйкес субъекттер негізгі құралдарға тозуды жлятын период.
Негізгі құралдарды есептеу үшін негізгі құралдарды ғылыми-негізделген сұрыптау үлкен рөл атқарады.
Негізгі құралдар өндірістік және өндірістік емес болып бөлінеді. Белгіленуі мен таза заттық құрамына қарай негізгі құралдар бөліктері:
- жер;
- панажайлар мекемелер;
- машиналар мен қондырғылар, жіберу құрылғылары;
- транспорттық құралдар;
- басқа негізгі құралдар;
- аяқталмаған құрылыс.
Өндірістік және шаруашылық әрекеттеріне байланысты қолданылатын объекттер бөлінеді:
- әрекеттегі;
- қорда тұрған;
- әрекетсіз негізгі құралдар.
Қажеттілігіне байланысты:
- өзінің негізгі құралдары;
- жалданған негізгі құралдар.
Негізгі құралдарды есептеудің негізгі бірлігі болып бөлек инвентерлы объект саналады. Әрқайсысына белбілі бір инвентарлы нөмір беріледі. Жалданатын негізгі құралдар жалға берушінің берген инвентарлы нөмірімен жалға алушыда белгіленеді.
Негізгі құралдар келесі жағдайларда түседі:
- күрделі салымдар;
- басқа кәсіпорындарда және тұлғаға төлеген алулары;
- басқа кәсіпорындардан және тұлғалардан алынған қайтарусыз алулары;
- басқару органдарымен субсидиялау;
- кәсіпорыннның жарғалық қаражатына ұйымдастырушылардың салымдары;
- инвентаризациялаумен шыққан негізгі құралдардың кемдіктерін жазу;
- қаржыландыру жалының шартына байланысты негізгі құралдар объектілері түсуі.
Түсетін негізгі құралдарды басқарушының әмірімен немес осы мақсатты орындауға белгіленген комиссия қабылдайды.
Қабылдауды құратыру үшін комиссия бір нұсқада Қабылдау акті - негізгі құралдарды беру жасайды. Актке қолданылатын объект үшін техникалық құжаттау беріледі, кәсіпорын басшысына растау үшін, одан кейін хатшы растайды.
Осы құжаттар негізінде бухгалтерия негізгі құралдардың инвентарлы карточкасына сәйкес жазбаларды жүргізеді. Бұл картоякалар негізгі құралдар есебі бойынша карточкалар тізіміне тіркеледі және бухгалтерияның карточкасында сақталады.
Карточкадағы бұл жазулар негізгі құралардың әрекеті жайлы есепті толтыру үшін қолданылады. Келесі себептер бойынша кәсіпорындағы негізгі құралдардың шығуы:
- қолданысқа жіберу кезінде;
- басқа кәсіпорындарға және тұлғаларға қайтарымсыз беру кезінде;
- жартылай және толық ликвидте;
- инвентаризациялаумен шыққан кемдіктер;
- қаржыландыру жалына беру кезінде.
Негізгі құралдардыңшығуы келесі құжаттарға сәйкес себептерге байланысты құрылады:
- тауарлы-транспортты үстемелер;
- негізгі құралдардың қабылдау-беру актісі;
- негізгі құралдар ликвидациялау.
Негізгі құралдардың объекттерінің жарамсыздарын жою үшін арнайы комиссия құрылады.
Негізгі құралдарды жою туралы актке комиссияның барлық мүшелерімен расталады және кәсіпорын басшысымен расталып, есептк көрсетілуі үшін бухгалтерияға беріледі.
Негізгі құралдардың огбъектілерін синтетикалық есептеуде типтік жоспарлау кезінде бөлімшелер шоттары белгіленеді: 2410 Негізгі құралдар, 2420 Негізгі құралдардың тозуы.
2410 шоты активті және инвентарлы. Дебеттік қалдық белгілі бір уақытқа негізгі құралдардың бастапқы құнын көрсетеді. Дебет есебі бойынша негізгі құралдардың түсуі көрсетіледі.
2420 шоты пассивті, несиелік қалдық белгілі бір уақытқа жинақталған тозудың сомасын көрсетеді. Дебеттік айналым негізгі шығып кеткен құралдар бойынша жинақталған тозуды жою көрсетіледі, несиелік айналым - тозудың аударымын көрсетеді.
Қызмет көрсету және уақыт мезетіне байланысты негізгі құралдар біртіндеп тозады. Қызмет көрсету периодынын басында оның құны жасалған өнімге толық болады. Өнімнің өзіндік құнын ай сайын кәсіпорын амортизацияланған санауларды орнатылған нормаларға сәйкес санайды.
Амортизацияланған санаулар түсімдері жүргізілмейді:
- жүз пайыз құнын қосу;
- конверсацияға аударылған негізгі құралдар бойынша;
- библеотекалық фонды бойынша;
- өнімі бойынша;
- өгіздер, маралдар, буйвалдар.
Қызмет көрсету жаңадан түскен негізгі құралдар тозуларды айдан келесі айдан кейінгі түсулер кезінде аудару басталады. Олардың айдан бастап айдан кейінгі шығулар кезінде негізгі құралдардың тозуларын аудару тоқталады.
Неггізгі құралдардың әр түрлілігіне амортизацияның әр түрлі есептеу тәсілдерін қолданады. Негізгі құралдардың бір түріне амортизациялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.