Дизайнның жобалау концепциясы

Жоспар
Кіріспе

1 Дизайн өнерінің әдіснамалық негіздері
2 Дизайн материалдарын және пластикалық өнер туындыларын
қабылдау
3 Көлемді пластикалық өнер
7 Дизайнды оқыту технологиялары

Көркемдеудегі конструкция концепциясы үш негізден тұрады. Кқсіби
білімде негізделген, дқстүрлі іс-қрекеттерден құрылған. Көркемдеудегі
конструкциялау үрдісіндегі, практикалық тұрғыда үйлеседі тұтас деңгейде
көркемдеудегі конструкциялау мқселесінде қарастырылып-кқсіби деңгейді
көрсетеді.
Инженерлік, көркемдік, «ғылыми» көркемдеудегі конструкция
концепциялар, жаңа объект құрастырудағы жобалау схемасында, мқнділікте-
жаңа реалдағы көркем конструкция болып табылады. Сонымен дизайнның
жобалау схемасының деңгейін құрайды.
Дизайн объект-субьектіге қарама-қарсы бағытталған жобалау іс-
қрекеттегі шындық (орта, процесс, заттар немесе оның комплексі, құбылыс,
идея) оны талдау, тану жқне өзгерту керек. Дизайн объект –тұтастыққа
жинақталған техникалық өнім, өзара объектілер байланысынан құралған
функционалды жүйдегі іс-қрекет, заттық кеңістіктегі орта, графикалық
кешен. Дизайнерлік жобалау дизайн түріне жқне оның күрделілігіне
байланысты іске асырылады. Егер графикалық дизайн коммуникация жқне
фирмалық стиль мақсатын орындаса, ал өндірістік дизайн заттардың
пайдалану көзін анықтап, оның эстетикалық жағын жақсартады. Орта
жқне элементтер (кеңістік, заттық орта, техникалық жқне инженерлік
құралдар, қлеуметтік жағдайы) осы іс-қрекет объектісі, ал оны қалыптастыру
(оқып білу, жобалау жқне іске асыру) оның пқні болады.
«Педагогикалық технология»- білім беру түрлерін оңтайландыруды
өзінің тапсырмасы ретінде қарастыратын техникалық жқне адамның
құндылықтарын есепке ала отырып, өзара бірлескен білімді меңгеру мен
оқытудың барлық процесін анықтау, қолдану, құру тқсілдерінің жүйесі
(ЮНЕСКО). Педагогикалық технологияның негізі болып психологиялық,
педагогикалық жқне қлеуметтік ғылым жетістіктері, алдыңғы қатарлы
педагогикалық тқжірибе, халықтық педагогика, отандық жқне шетелдік
педагогиканың өткенінің барлық жақсы жиыны болып табылады.

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Дизайнның жобалау концепциясы.
Көркемдеудегі конструкция концепциясы үш негізден тұрады. Кқсіби
білімде негізделген, дқстүрлі іс-қрекеттерден құрылған. Көркемдеудегі
конструкциялау үрдісіндегі, практикалық тұрғыда үйлеседі тұтас деңгейде
көркемдеудегі конструкциялау мқселесінде қарастырылып-кқсіби деңгейді
көрсетеді.
Инженерлік, көркемдік, ғылыми көркемдеудегі конструкция
концепциялар, жаңа объект құрастырудағы жобалау схемасында, мқнділікте-
жаңа реалдағы көркем конструкция болып табылады. Сонымен дизайнның
жобалау схемасының деңгейін құрайды.
Дизайн объект-субьектіге қарама-қарсы бағытталған жобалау іс-
қрекеттегі шындық (орта, процесс, заттар немесе оның комплексі, құбылыс,
идея) оны талдау, тану жқне өзгерту керек. Дизайн объект - тұтастыққа
жинақталған техникалық өнім, өзара объектілер байланысынан құралған
функционалды жүйдегі іс-қрекет, заттық кеңістіктегі орта, графикалық
кешен. Дизайнерлік жобалау дизайн түріне жқне оның күрделілігіне
байланысты іске асырылады. Егер графикалық дизайн коммуникация жқне
фирмалық стиль мақсатын орындаса, ал өндірістік дизайн заттардың
пайдалану көзін анықтап, оның эстетикалық жағын жақсартады. Орта
жқне элементтер (кеңістік, заттық орта, техникалық жқне инженерлік
құралдар, қлеуметтік жағдайы) осы іс-қрекет объектісі, ал оны қалыптастыру
(оқып білу, жобалау жқне іске асыру) оның пқні болады.
Педагогикалық технология- білім беру түрлерін оңтайландыруды
өзінің тапсырмасы ретінде қарастыратын техникалық жқне адамның
құндылықтарын есепке ала отырып, өзара бірлескен білімді меңгеру мен
оқытудың барлық процесін анықтау, қолдану, құру тқсілдерінің жүйесі
(ЮНЕСКО). Педагогикалық технологияның негізі болып психологиялық,
педагогикалық жқне қлеуметтік ғылым жетістіктері, алдыңғы қатарлы
педагогикалық тқжірибе, халықтық педагогика, отандық жқне шетелдік
педагогиканың өткенінің барлық жақсы жиыны болып табылады.
3. 5 Дизайн өнерінің қдіснамалық негіздері
Дизайн-түпкі ой жоба іс-қрекетіні? технологиясымен байланысты
барлық педагогикалық мқселелерді шешудегі қдіснамалық негіз-
материялистік диалектика мен таным теориясы, типтік бағдарламасы тағы
басқа болып табылады.

Қазақ халқының ағартушылық мқдени мұрасына тоқталатын болсақ, ол
үлкен үш кезеңді қамтиды. Біріншіден, қазақ халқының өзіндік мқдениеті,
екіншіден, көп ғасырлар бойы еншілес өмір сүрген Шығыс, Орта Азия
VІІІмқдениеті жқне салт дқстүрі мен сабақтас өмір сүруі, үшіншіден,
ғасырдан бастап, Ресей мқдениетімен араласып жқне батыс елдерінің
мқдениетінің енуі. Дизайн мамандық шығармашылық адамдардың
арқасында көрнекті де мқдени даму мен өмірді ұйымдастыруда қоғамда
өзінің тиесілі орнын тапты.
Дизайнға бағыт алған мемлекеттер - Германия, Италия, США, Япония.
өндіріс пен сауда аталған мемелекеттерде дизайнға тапсырыс беруші болып
табылады. Скандинавия, Италия, Японияда дизайн барлық ісқрекет түрлерін
қамтиды. Сонымен қатар Великобританияда, Францияда, Россияда заттық,
ғылыми-техникалық шығармашылықтық, көркемөнерде мқдени дамыған
жқне бай мемлекеттерде дизайн мқдениеті жоғары деңгейде көрініс тапқан.
Дизайн проектілі-көркемдік ісқрекет түрі, адамды қоршаған заттарды
жасаумен байланысты, визуалды коммуникациялық жқне ақпараттық жүйе,
адамның бастапқы функционалды жқне рационалды іс-қрекеті мен өмірін
ұйымдастыру. Дизайнер өз жұмысында барлық проектілі құралдарды:
техникалық конструкциялаудан, композиция, компоновка-композициялық
форма құру, стилде образдау; функционалдық талдаудан-
ұйымдастырушылықа, концептуалдық заттық ортаны моделдеуге дейін
қолданылады.
Қазақстанда да кеңінен қарастырылуда. Қазақстан дизайнерлер
Одағында төрт топқа бөлінген дизайнның бағдары орын алған. Оларға
графикалық дизайн, көлемді дизайн жқне кеңістік дизайны, тұрмыстық
заттар дизайны жатады. Біздіңше бес топқа бөлуге болады. Қазақстандық
дизайн түрлерін бес топқа бөлгенде, оған графикалық дизайн, көлемді
дизайн, кеңістік дизайн, тұрмыстық дизайн, этнодизайн деп бөлеміз. Қр
қайсысына қысқаша тоқталамыз.
Кітап дизайны
Кітап сыртының дизайн концепциясы бірнеше факторларға байланысты
болады. Қдеби шығарма, кітап жанры, оның тақырыбы т.б. болады. Кітапты
баспадан шығаруда-барлық авторлар, редакторлар, дизайнерлер,
переплетчиктер,фотографтар, иллюстраторлар,типография жұмыскерлерінің
бір-бірімен қарым-қатынастық байланыс процесі негізінде жасалады. Барлық
жұмыскерлер кітапты баспадан шығарудың соңғы нқтижесіне еңбек етеді.
Кітаптар бірнеше түрлерге бөлінеді. Соның бірі көркемшығарма
қдебиеті, ғылыми қдебиет, мектепке арналған оқулықтар, балаларға арналған
кітаптар т.б.
Графикалық дизайн: Графикалық дизайн, жарнама жқне сауда,
полиграфия, графика, кітап дизайны, биллбордтар- брандмауэр-ол, плакт,
суперсайт, перетяжка, крышные панели, штендер, витрина, Жеке
конструкциялы жарнамалау жатады. Графикалық дизайн 1920 жылдары
дизайынның негізгісі болды. Баспа жұмысы революциялық мқдениетті
көтеруге бағытталған, сауатсыздықты жоюда, сонымен қатар революцияға
дейін дқстүр бойынша кітап баспасы басқа өндірістерге қарағанда жетік
дамыды.
Журналда көрнекі материалдар кітапқа қарағанда көп қайталанады.
Онда көрнекі материалдар жоғары деңгейде жанр көлемінде қайталанып,
бағасы онша қымбат емес жқне сапалы қағаздан жасалады.Коллекциялық
фотожурналдар ең жоғары сапалы қағаздан жасалады. Меншік журналына
бренд (сапалы қағаздан) жасалады.
Визитка-фирмалық стилін нақтылау. Компоициялық ішкі формадағы;
овалда, төрт бұрышта, тігінен жқне көлденеңінен тік төрт бұрышта
аумағының болуы. Логотиптің атауын жазуда шрифтсы мен стильін анықтап
алу. Жазуы шеңбер бойын бойлауы мүмкін. Фотографиялық бейне жқне
логотиптік бірнеше белгілерді стилизациялап іздестіру. Төрт түрлі түстерде
іздестіру. Онда фотадағы бейне стилизацияланғаннан кейін, оны қиып алу
керек. Қазақтарда бір түсті кигізден екінші келесі түсті кігізді қиып алып, бір
біріне үйлестіру қдісінде қолдануға борлады. Түстер ақ немесе қара; жеңіл
жқне ауыр; қарама-қарсы түсте іздестіруге болады.
Жалпы графикалық безендіруде текстерді перспективада көрсетуге
болады.
Дизайнерлер жқне студия-портфолиосы. Дизайнерлер жқне студия-
портфолиосында автор өзіне ұнаған немесе сұраныстағы материалдарының
жинағын сақтайды.
Брашюралар мен каталотар. Брашюралар мен каталогтар барлық
компаниялар үшін негізгі құжат болып табылады. Қр бір брашюралар мен
каталогтардың спецификалық бағытты мақсаты жқне өзінің міндеттері
болады. Аталған екі факторды ісқрекеті анықтау қажет.
Брашюралар. Брашюра-жұқа кітапша немесе буклет түрінде
болады.мазмұнында жарнамалау немесе жазбаша ақпарат беріледі.Форматы
қолайлы, өлшемі мен пішіні түрлі болады.
Каталог. Каталогта жоғары деңгейде орындалған өндірілетін зат
бейнеленеді. Өндірілетін зат секцияда жқне категориясы бойынша
орналастырылады.Каталогтағы ақпарат бірден көзге түсуі қажет. Сондықтан
оны анық, айқын көзге бірден қабылданатын етіп орналастырады.
Каталог типтері; Мысалы өндірілетін зат (азық-түлік). Өндірілетін зат
(азық-түлік) компаниясы үшін талаптары; функционалдылығы, жалпы
түрі,техникалық жқне өндірілетін зат (азық-түлік) деталдарының
спецификасы болу керек. Каталогтың өзі бағасы төмен қағаздан жасалып,
паспорты тегін таратылады.
Жиhаз каталогы. Жиhаз каталогы сапалы, қымбат қағаздан жасалады.
Каталогта өндірілетін заттардың қоғамдағы қолданысынан көрінісі беріледі.
Интерьердегі өндірілетін затды орналастыру жобаларынан көріністер
беріледі.Титулды бетте жылдық есебі беріледі. Өндіріс каталогі-мода немесе
фирманың өндірген заттары негізгі маркетинг инструменті болып табылады.
Өмір стилі жқне реалды немесе алға ұмтылысы бейнеде (бренд
құндылықтары) беріледі
Дизайында макет, формат, түстерді жқне сурет салғанда есепке алу керек
(фотографиялар, иллюстрациялар, графиктер, таблицалар, диаграммалар,
мазмұнын ашып көрсетуде көрнекіліктерді пайдалануға болады [2].
Биллбордтар-кеңінен таралған щиттар. Щиттар көліктер жүретін
трассаларда орналастырылады. Щит тұрған жерде, оның товары сол маңда
болады. Биллбордт-адамдар көп жүретін жқне магистраль бойында
орналастырылады. Ол алыстан жақсы қабылданады. Ондағы ақпарат нақты,
нұсқада қысқа беріледі. Ол адамға бір объект немесе идеяны білдіреді. Щит
товарды сатпайды, ол санаға ықпал етіп, адамның сол товар туралы түсінігіне
ықпал етіп, сатып алуға мқжбүр етеді. Биллбордттар адамның санасына
ықпал етіп, сезіміне қсер етіп, эмоцияны оятып, товарды сатып алуға
ынталандырады. Ол жолға перпендикулярда орналастырылады. Оның екі
жағы да жарнамамен безендіріледі. Брандмауэр-ол, плакат. Ол
ғимараттардың қабырғаларына орналастырылады. Трасса маңына орналасқан
үйлердің қабырғаларына ілінеді. Компанияның имедждік брендін қолдауда
кеңінен қолданылады. Брандмауэр жарты жылға немесе бірнеше жыл бойы
бір орында орналастырылады. Ол банерлік матада суға төзімді бояумен
басылып шығарылады. Кей жағдайда брандмауэрлар жабынды ретінде
қолданылады. Онда ол баннерлі сеткаға басылады. Оның көлемі 10 м.-1000м
дейін болады.
суперсайт, перетяжка, крышные панели, штендер, витрина жатады.
Көлемді дизайн: өнеркқсіп дизайны, жиһаз, киім, флористика,
арт. дизайн.
Кеңістік дизайны: сқулет, экстерьер, интерьер, кіші көлемді
формалар, ландшафт, эксподизайн, жарық-сқуле
жқне түс бояу қрлеуі;
Ертеден келе жатқан тұрмыстық заттар дизайнына сқндік-қолданбалы
өнер материалдары жатады.
Қала құрылысшысы (градостроитель)- ол қала композиторы деп аталады.
Күрделі қала, ауыл құрылысын ұйымдастырып жасауда, оның сыртқы
көрінісінің сұлулығымен қатар, оның пішінінің (силуэтінің) сымбаттылығын
ескеру міндет етіп қойылады.
4. 4 Дизайн материалдарын жқне пластикалық өнер туындыларын
қабылдау
Пластикалық өнер туындыларын қабылдау күрделі құрылыстан тұрады.
Пластикалық өнер туындыларына дизайн-түпкі ой жоба түрлері-кеңістік
дизайны, көлемді дизайн, тұрмыстық заттар дизайны; бейнелеу өнеріні?
түрлері (кескіндеме, графика, мүсіндеу, сқндік қолданбалы өнер, сқулет,
дизайн болып табылады.
Пластикалық көркем образдар мен көркем кеңістік дизайны, көлемді
дизайн, тұрмыстық заттар дизайн формаларды қабылдау үшін, оны
құрылымдау технологиясын түсініп, ұғынып білу өте қажет. Онсыз небір
атақты шығарманы? өзін ұғынып қабылдау қиынға соғады. Пластикалық
көркем образдар мен көркем кеңістік дизайны, көлемді дизайн, тұрмыстық
заттар дизайн формаларды композициясы, күрделі ре?ді шешім, форматы
ұзынынан немесе көлдене?інен тағы басқа болып келеді. Ал дизайнерлердің
композициялық ізденістері пластикалық көркем образдары мен көркем
кеңістік дизайны, көлемді дизайн, тұрмыстық заттар дизайн формаларды
құрылысын ұтымды шешіп, тұтастық за?дылық негізінде аяқталуын
көздейді. Оны? негізгі мақсаты бірден көркем өнерді? сезімі мен ойын
билеп қкететін қсерлі жқне мқнерлі құралын пайдалана отырып, Пластикалық
көркем образдар мен көркем кеңістік дизайны, көлемді дизайн, тұрмыстық
заттар дизайн формаларды шығармашылықтағы технологияда құрылымдау.
Ар деко-қлеуметтік мқдени факторлардың күрделі құрамы, тқсілі
формалды композициялық, тенденциялары, стильдік мағнасы, екінші дүние
жүзілік соғыс аралығы кезеңінде туындаған европолық жқне америкалық
дизайн. Бір жағынан кубизм жаңғырығы, комерциалық тұрғыдан XX
ғасырдың басындағы модерн экспериментін пайдалану, Орыс сезондары
дягилевтік қсер жқне Египеттегі архиологиялық қазба жаңалықтары,
Баухауз стилистикасы мен жетістіктерін пайдалану. Екіншіден - аталған
термин 1920-жыл. ортасындағы франция дизайнерлерінің жасаған
салондары, қымбат безендірілген интерьерлерімен байланысты белгіні
білдіреді.
Архитектон К. Малевичтің оригиналды сқулет-мүсін моделдерін көлемді
ғимараттарға супрематизмнің форманыобраздау принципінің негізінде
еңгізуде қойылған термині.
Аэростиль 1930ж., күрделі қисық формаларда, транспорттық қана емес,
сонымен қатар тұрмыстық заттарда кездесетін америкалық коммерциялық
дизайн тенденциясы.
Дадаизм 1910 ж авангарттық көркем бағыт, коллаждық, көркемөнер
мқнерінің шифрлануы, реалды заттарға көркемөнер ретінде қарауы, поп арт
бастауы.
Де Стиль 1917ж пайда болған голандия суретшілері мен сқулетшілер
тобының стилі. Топа қатысушылар тепе-теңдік пен гармонияны өнер мен
өмірден тік бұрышты геометриялық формалар негізінен құралған
комбинациядан іздеді.
Импрессионизм-табиғат көріністерінен қсер алған, таза түстермен
жағыстар жасауда күнделікті өмірден алынған сюжетке байланысты, дқстүрлі
академиялық жазудан бас тартып, орындау.
Кинетизм XX ғ. туындаған сымбат (пластикалық) өнер түрі. Негізгі
көркем мқнерлеу құралына; бір қалыпты немесе арагідік, реалды немесе
иллюзиялық, циклдық қайталау немесе тосын қозғалыс түрлері жатады.
Мобильдік немесе трансформационалатын формалар электромотормен, ауа
қысымымен немесе қол күшімен қозғалысқа келтіріледі. Аталған объектілер
интерактивті болып, көрерменің қолдауын қажет етеді. Кинетикалық өнер
принципы жарнамада , мүсінде жқне электірлік құрылымдарда кеңінен
қолданылады.
Кич-заттардың түрі, киімдер элементтерінің шынайлықпен, таңдау
мқдениетінің төмендікпен, немқұрайлықпен, түстері мен формаларының
анықталуы
Конструктивизм советтік сқулет пен дизайндағы форманы құрылымдау
жқне ықпалды шығармашылықтық бағыт. 1920-1922ж құрылымдық,
рационалдық, модульді-геометриялық құрылымдау формалары өсіріп
көрсетілді. Графикалық дизайн бағыты даму алды
Концептуализм1960-1970ж қлемдік өнер бағыты.шығармашылық процесі
мен зерттеу процесі, нқтижесі-идеясы, құжатталады бірігеді. Аталған жүйе
ойқозғап ойланатын елестететін жқне түсініктер, түрлі объектілерді өнерге
36
жатқызатын; ойға жүгінетін ситуациялық ережелерімен ойын парадоксті
құру.
Кубизм XXғ басы визуалды өнердегі ықпалды стильдік бағыт. Көркемдік
міндеттерінің бірі көлемді көрнекі формаларды негізгі геометриялық
элементтерге бөлшектеу. Заттардың элементтік формаларын жылжыту,
беттеу, комбинациялауда жан-жағынан бақылағанда бір жақты көрініс беруі.
Туындыларға түрлі живопистік фактура жқне беттері механикалық өңдеуден
өткен, баспадан шыққан реалды элементтерді кіргізумен шектеледі (коллаж)
Модерн XIXғ аяғы XXғ басы дизайн жқне сқулеттегі пластикалық өнер
стилі. Онда философтық-эстетикалық символдар утопиясы көрініс тапқан.
дүние жаратушыны тануға талпыныс жасалған. Орнаментке
қызығушылықпен қарап, созыңқы жқне тербелістегі сызықтарда ортаны
тұтастықта жобалаумен шұғылданағ.
Модернизм XX ғ. басындағы дизайн мен өнер түрлеріндегі авангартты
шығармашылық бағыттар жқне ағымнан құрылымдалған, көркемдік саясат,
эстетика, жекедаралық жқне жаңаша көркемдік құндылықтарға толы
бостандықа сүйенген. Өнер интернационалдық мқнге ие болып, жергілікті
мектеп мқні төменделеді.
Оп-арт ғылыми зерттеулер мен көріп қабылдау заңдылықтарын
пайдалану мақсатында геометриялық форма негізінде иллюзорлық
образдарды қозғалту, түрлі расторлық жүйе, муарларды жасау.
Поп-арт өнер мен дизайн бағыттары, сонымен қатар графикада,
күнделікті өмірдегі заттар (комикстар, жол белгілері, гамбургерлер,,
консервалар) немесе атақты тұлғалар (қлемге танымал қншілер, саясаткерлер
т.б.) өнер туындыларының объектісі ретінде картиналармен инсталяцияларда
пайдаланылды. 1950-1960жылдары Британдық жқне американдық мқдени
феномен болды.
Постмодерн, Постмодернизм XXғ. екінші жартысындағы көркем жқне
мқдени саясаттық модернизм саясатын коррекциялауға шақырған.
Постмодернизм модернизмнің қлемді қайта жобалау бағытындағы қатаң
жобалық талабын жеңілдетіп, өнерге, дизайн мен сқулет юмор, тарихи цитата
жқне жалпы мқдени элементтер еңгізген.
Стайлинг-1930-1960жылдары американың коммерциялық дизайн
стратегиясы. Қоғам талабына сай сқнді, жаңа бағытты жқне қолданушыға
түсінікті, мқнді өндірістік заттық форма
Суперматизм К. Малевичтің авторлық шығармашылық концепциясы
жаңа космогендік өнер, қлемде геометриялық элементтер негізіне глобалды
жахандану. Бір түске көшу. Қара квадрат
Сюрреализм дадаизмнан шыққан бағыт, шындықты өсіре көрсететін,
символдық мқнер, визуалды образды-символдар комбинациясы, бейнелеу
өнері туындыларындағы парадоксалды мқндік байланыс, жарнама, сқн
бұйымдары.
Функционализм 1950-1970 ж жалпы қлемдік дизайн тенденциясы адам
факторын, эргономика, пайдалану ыңғайында сыртқы форманың декоры
ретінде пайда болды.
Футуризм XXғ (1909-1920ж.) басындағы өнер бағыты, қдебиет пен
кескіндеме, мүсін мен сқулет, фотография, кино жқне театр, дизайн мен сқнді
қамтыды. Негізгі идеясы түрлі өнер түрлерінен алынған, көркемөнердің
мқнерлі тқсілі.
Хай-тек 1970 жылдардағы қлемдік сқулет жқне дизайн стильдік бағыты.
Транспортта, саудада, өндірісте пайдаланылатын сапалы өңделген заттар
мен бұйымдар, заттар конструкциясы, алдыңғы қатардағы өндіріс
технологиялары, қиуластыратын деталдардың дқлмедқл келуі, бөлшектердің
тұрғын орта құруда сапалығы. Танымалдизайнер-Марио Беллини жобасында,
заттарды геометриялық фигуралардың мқнерлі үйлесімде жасауы бір ғанибет
көріністі береді. Оның кереметтігі үш негізгі элементтен; кубтың жартысын
негізге алып екі параллелепитеттен бұрылатын динамикалар құрастырған.
Радиола фасадынан куб болып көрінеді. Қуенін қажетіне қарай керек
бағытында шығарып, қосуға болады. Үш аяқты орындық жасаған. Столды
жайғанда монитор, клавиатура орны, столдық жандары пайда болады. Түрлі
конфигурациялардан, формаларды өзгертіп, құрастыра беруге болатынын
көрсетеді. Басқа дизайнерлерден ерекшелігі сазбен, ермексазды макеттік
материал ретінде қолданған. Бейнелеу өнеріні? түрлерімен жанрларына
тоқталып кетейік.
Мысалы, 1964 жылы дизайнер Джованни Коломбо жиhаз көрмесіне ерлер
мен қйелдерге арналған универсалды екі түрлі контейнер шкафты жасап
дайындады. Кішігірім жиналмалы пішінде үй немесе қалқа тқрізді
контейнерде-киім, косметика, қшекей бұйымдар жалпы алғанда тұрмысқа
қажетті ұсақ-түйектер орналастырылады.
Сонымен дизанер-түпкі ой жобасын технологияда формада
құрылымдайды. Студенттер, суретшілер қайталанбас көркем образдары
туындыларын, ал сезімтал көрермендер қдеби бай тілде суреттейді.
Бүгінгі та?дағы дизайнмен суретшілер шығармаларында басты мқселе-
оларды? нені білдіретіндігі болып отыр. Егер қ?гіме кескіндеме, графика,
мүсіндеу жөнінде, яғни қлденені тікелей бейнелейтін өнерлер туралы болып
отыр. Ал сқндік-қолданбалы өнер жқне сқулет көп нқрсені білдіреді. Жалпы
жеке-жеке тоқталып өтеміз.
Кескіндеме-бейнелеу өнерінің неғұрлым бай қрі толысқан түрі.
Онда бейнеліп-мқнерлеудің сан-алуан мол құралдары қолданылады.
Суретшілер өнердің осы саласынан көбіне өздері сүйген қуендер мен
тақырыптарды таңдап алады. Біреулер портреттер жазғанды ұнатады,
екіншілер пейзажды, үшіншілер тарихи, соғыс жқне тұрмыстық көріністерді
бейнелеуге құштар. Бейнелеу өнерін бұлай сипаттау жанрларға бөліну деп
аталады. Кескіндеме мынадай жанрларға бөлінеді: натюрморт, пейзаж,
портрет, тақырыптық картина т.б. бөлінеді. Айта кету керек, тақырыптық
картиналар жанрлық картиналар деп аталады.
Натюпморт бізге онда бейнеленген заттарды, пайдаланған адамдардың
өмірін де, суретшінің оларға деген көзқарасын да ашып береді.
Натюрморттарда автордың өмірді қабылдауын білдіретін ''өлі'' табиғаттың
мүлдем алуан түрлі образдары берілуі мүмкін.
Пейзаж- қайсыбір жерлерді жқй айнытпай бейнелей салу емес, онда
суретшінің сезімдері мен ойларын берудің үлкен мүмкіндіктері жатыр.
Онда бір табиғи мотивтің өзі суретшінің қылқаламынан мүлде басқа
толысуда, басқаша түске ие бола отырып, шебердің талғамын, шебердің
көзқарастарын, көніл-күйін білдіреді. Оның үстіне "мқңгілік" табиғат
тіршілігіне уақыт өтуімен бірге жаңа қуендер енеді, табиғат адамның
қсерімен өзгеріп отырады. Пейзаж бірнеше түрге бөлінеді: лирикалық, ауыл,
қалалық, индустриалды, теңіз пейзаж болды. Пейзаж жқне натюрморт
картинаның құрамдас бөліктері болуы мүмкін. Бұл жерде олар көркем
образды жасауда белсенді, қосалқы роль атқарады.
Үлкен шебердің шабытта жазылған портретінің бірінші жқне қажетті
сапасы-оның ұқсастығы. Бірақ бұл жеткіліксіз шарт. Адамның сырт
белгілерінің арғы жағынан біз бейнелеушінің ой-арманын, қуаныш -
күйінішін, ішкі жан дүниесін тап басып сезінуге тиіспіз. Тек осының бқрі
бейнені портрет етеді. Осылай бейнеленген адамдар тіпті, мүлдем бейтаныс
болғанның өзінде бізді көз салуға, ойға шомуға, тебірентуге мқжбүр етеді.
Портрет өзінің сипаты жағынан қртүрлі болады.
Тақырыптық картина-өмірді, адамдарды? өзара қарым - қатынастарын
көрсететін қандай да бір шын мқніндегі немесе фантастикалық көріністі
бейнелейтін, мқнерлейтін туындыны осылай атайды.
Тақырыптық туындыда болмысты мейлінше толық жқне тере? бейнелеп,
мқнерлейді. Оны? мүмкіншіліктері шексіз жқне алуан түрлі:сол үлкен
жқне кішкентай болуы, сан-қилы техникалық құралдармен
бейнеленіп,мқнерленуі, аса ұлы қлемдік оқиғалар туралы тұлғалы баяндалуы
немесе тұрмыстық көріністі бейнелеуі мүмкін.
Натюрмортта, пейзажда, портреттерде тақырыптық композицияны?
құрамдас бөлігі болады. Мазмұнны? бағыты жағынан тақырыптық
картиналарды өткен заман оқиғаларын баяндайтын тарихи картиналар,
шайқастар мен қскери жорықтарды бейнелейтін соғыс картиналары жқне
суретшілер күнделікті өтіп бара жатқан көріністерін кейіптейтін тұрмыстық
картиналар деп бөлуге болады.
Графика - бұл ұғым суретшілер қрекетіні? өте көп жқне сан алуан
ше?берін қамтиды.Графика өнеріні? сыршыраймен кейбір белгілері ортақ,
онда да жазықтық бетіне бейнелеу орын алады. График жқне сыршырайшы
сияқты перспективаны ме?геруге, анатомияны білуге, суретсала білуге тиіс.
Бірақ олар сыршырайда түс жқне ол жасаған ре? бірінші орында тұрса, ол
сурет қажетті,бірақ қйтседе көмекші роль атқарса, графикада суретті? ролі
шешуші, мұнда ол өнерді? дербес түріне айналады. Графикада сызықтар,
штрихтар,ашық жқне қою дақтарды? ара қатынасы жетекші рольге ие
болады. Графика өнеріні? кейбір түрлерінде түстер де пайдаланылады.
Бірақ оны? ролі шектеулі, қызметтік дқрежеде ғана болып табылады.
Мүсіндеуді? қсерлілік құралдары графикамен қсіресе, сыршыраймен
салыстырғанда өте шектеулі: мүсінші композицияға қоршаған ортаны
кіргізе алмайды, бқрі де фигураларды? өзімен-оларды? формаларыны?
жинақталуымен немесе ендірілуімен, қимылымен, материялымен,
39
фактурамен білдіруге тиіс. Мүсіндеу өдеріні? формалары жағынан
қарапайым да айқын болуы алыстан о?ай қабылданатындай қсерлі силуэтке
ие болуы тиіс.
Сқулет қрқашан да пластикалық өнерлерді? ішінде е? бастысы болып
келеді.Оны? қрбір туындысы көркем құралдар мен өз дқуіріні? идеясын
білдіреді, өз уақыты мен өз халқыны? рухын көрсетіп береді. Сқулет сұсты
жқне тіпті жабы?қы, ма?ғаз да сабырлы, мазасызда ширыққан, көтері?кі де
кө?ілді болуы керек. Бұл өнер жан дүниемізде сан- алуан сезімдер мен
толғаныстар туғыза алады.
Графика үшін тұтас алғанда қолданылған түсті? шарттылығы
образды? жалпылығы, қсерлеу мен символикаға тқн. Графика өнерінде
сыршыраймен жқне мүсіндеумен салыстырғанда сыртқы ұқсаатықтан едқуір
ауытқуға жол береді.
Сқндік-қолданбалы өнер. Дизайн. Сқндік-қолданбалы өнер деп
эстетикалық сапаларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.