Ұйымда басқару шешімдерін қабылдау технологиясын жетілдіру

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

3. Ұйымда басқару шешімдерін қабылдау технологиясын жетілдіру

3. 1 Шешім қабылдау модельдерін қолдану бағыттары

Ғылыми басқарудың орталық элементі ұйым басқаратын мәселелерді шешу үшін ғылыми база болып табылады. Ғылыми басқарудың келесідей ерекшеліктері бар: ғылыми әдістің қолданылуы; жүйелік бағыт; модельдің қолданылуы. Ғылыми басқару мектебі ғылыми зерттеу үшін практикада ғылыми әдісті қолдауды ұсынды. Бұл әдіс үш кезеңнен тұрады:

1-кезең. Бақылау кезеңі - бұл кезеңде проблемаға және жағдайға байланысты ақпараттарды жинау және талдау процесі жүзеге асырылады.

2-кезең. Гипотезаның қалыптасуы - бұл кезеңде зерттеуші қолда бар баламаларды анықтап, олардың жағдай үшін нәтижесін жасап шығарады, осы байқаулар негізінде болжам жасайды.

3-кезең. Гипотезаның ақиқаттығын анықтау - бұл кезеңде зерттеуші қабылданған шешімнің нәтижесін бақылау отырып, гипотезаны анықтайды.

Ғылыми басқарудың екінші бір ерекшелігі жүйелік бағытты ұстануы. Мәселелерді шешу үшін зерттеуші ғылыми әдістерді қолдана отырып, ұйымның ашық жүйе екенін естен шығармауы тиіс. Ұйым жүйе сияқты басқарушы және басқарылатын ішкі жүйелерден тұрады.

Ғылыми басқарудың үшінші бір ерекшелігі моделдерді қолдануы. Модель - бұл объектісің, жұйесінің немесе ойдың белгілі бір формада оның құндылығын көрсету. Модельдеу - қәзіргі таңдағы жалғыз болашақтағы істердің варианттарын және альтернативтік шешімдердің потенциалдық салдарын анықтау жалғыз жүйесі әдіс болып табылады.

Модель типтері және модель құру процесінің кезендері. Моделдеудің үш типі бар:

Физикалық модель. Бұл объектінің үлкейтілген немесе кішірейтілген сипаттамасының көмегімен зерттелетін модель болып табылады. Мысалы, зауыттың сызбасы, оның кішірейтілген моделі т. б.
Аналогтық модель- бұл өзін шынайы объект сияқты ұстайтын, бірақ бұдан басқаша көрінетін зерттеуші объект. Мысалы, әр түрлі схемалар мен графиктер.
Математикалық модель-мұнда объект немесе оқиға мінездерінің ерекшеліктерін сипаттау үшін символдар қолданылады.

Модель құрастыру 5 кезеңнен тұрады [25] :

І. Міндет қою кезеңі. Бұл кезең мәселені дұрыс шешуді қамтамасыз етеді. Бұл кезеңде мәселеге дұрыс диагноз қоя білу керек. Басшы белгілерді себебтерден айыра білуі қажет.

ІІ. Моделді құру кезеңі. Дұрыс міндет қойылғаннан кейін зерттеуші моделдің басты мақсатын анықтау керек. Сонымен қатар, маман анықталған міндетті шешу үшін, моделді жасау үшін қандай ақпарат талап етілетінін анықтауы тиіс. Моделді құрастыру кезінде адамның жауапты реакциясы мен модель құрылысына кететін шығынды есептеу керек.

ІІІ. Моделдің ақиқаттығын тексеру. Бұл кезеңде зерттеуші шынайы жағдайда моделдің барлық компоненттері есепке алынғанын анықтау керек.

ІV. Моделдің жүзеге асырылуы.

V. Моделді жаңарту. Егерде ұйымның мақсаты өзгерсе, моделде өзгеруі тиіс.

Күрделі проблемаларды шешудің сценарийлерін жазуда морфологиялық талдау үлкен пайда келтіреді. Оның мәні - оқиғалардың дамуы өтетін барлық мүмкін ситуациялар мен жағдайларды анықтап, белгілеу мен топтарға жіктеуде.

Графикалық модельдендіруде шешімді қабылдау мен жүзеге асыру моделі диаграммалар, графиктер, схемелар және т. б. түрінде көрінеді. Шешім қабылдау үшін практикада мыңдаған әр түрлі жағдайларды қарастыру керек. Әрине, бұл жерде электронды есептегіш машинасыз іс бітпейтіндігі түсінікті.

Кез келген модель шартты түрде алынады. Сондықтан объектінің шың мәніндегі қызметін ол толық белгілей бермейді. Сол себептен қабылданған шешімнің дұрыстығы шектеулі, әрі бақыланып отыратын эксперимент жағдайларында тексеріледі. Біздің шаруашылық тәжірибемізде эксперименттер жүргізілуде. Оларды жүргізу процесінде бұрын жасалған шешімдердің варианттары сыннан өткізіледі. Талдап тексеру де күрделі мәселерді шешу жолдарының бірі болып табылады. Бұл жағдайда бөліктерді бөліп қарау тәсілі үлкен роль атқарады. Дұрыс талдап тексерудің ең маңызды шарты бөлінген бөліктердің бұрынғы бүтін құрамдағы қасиеттерін сақтауы болып табылады.

Болашақты дұрыс болжай білу әрқашанда өткендігі мен қазіргі процестерге терең талдау жасауға сүйенеді. Болжау әдістері сандық болжау және сапалық болжау әдістері болып екі топқа жіктелінеді. Сандық болжау әдістеріне талдау, тексеру, себеп салдарын модельдендірулер жатады, ал сапалық болжау әдістеріне әділ қазылардың ой пікірі, тұтынушының күту үлгісі, сапартамалық баға беру, т. б. жатады [26, 27] .

Нақты күрделі шаруашылық мәселелерін шешуде жоғарыда аталғанған әдістер кешенді түрде пайдаланылады. Шешімдерді жүзеге асыру процесінде оларға түзетулер енгізу мына төмендегі себептерге байланысты болуы мүмкін: шешімді орындауды нашар ұйымдастыру; сыртқы себептерге байланысты жағдайдағы күрт өзгерістер; шешімнің өзінде кеткен елеулі қателіктер және басқалары. Шешімді жүзеге асырудың қорытындыларын міндетті түрде шығарып отыру - басқарудың заңы болуға тиіс.

Шешімдерді қабылдау ең алдымен негізінен алғанда басқару жұмысының мазмұны болып табылғандықтан, шешімдердің сапасына қарап, басшының шеберлігі туралы пікір туюге болады. Мұның өзі экономикалық ғылымның маңызды міндеті - қабылданатын шешімдердің сапасын және орындалу дәрежесін бағалау негізінде басқару еңбегінің нәтижелілігін, бағалау методикасын жасап шығару болып табылады.

Ақпараттық базаның қалыптасуы. Ақпараттық базаға келесілер кіреді:

Жиі кездесетін басқару проблемалары жайлы ақпарат .
Белгілі бір проблемалар бойынша қабылданған басқару шешімдері жайлы ақпарат.
Стереотиптік проблемалар бойынша дайындалған басқару шешімдері, оның ішінде тез арада шешім қажет ететін проблемалар.

Ақпараттық базаны қалыптастыру кезінде келесі ұсынылған құрылыммен мазұмынды басқа алу керек [27] .

Проблема жайлы ақпарат келесілерді қарастарыды: проблемалық жағдайдың көрінісі; проблеманы шешудің нақты шарттары, проблемалық жағдайдың мазмұндық көрінісі, шешімді қабылдау уақыты мен қажет ресурстар.

Мұндай ақпарат жиынын проблемалық карточкаларды толтыру арқылы қалыптасады . Бұл проблемалар ЭЕМ арқылы дәстүрлі әдіс бойынша қалыптасып ақпараттық базаға енгізіледі.

Нақты шарттар бойынша қабылданған шешімдер көрінісі ең қолайлы шешімді іздестіру бойынша нәтижесі мен тізбектелу бейнесін суреттеуі керек. Егер проблеманың шешілуіне шеттен эксперт қатысса бұл ақпараттың маңызы артады.

Негізінде мұндай ақпарат басқару шешімдерінің құрылымдық-технологиялық картасы түрінде ақпараттық базаға кіргізіледі.

Стереатиптік проблемалар бойынша дайын басқару шешімдері. Бұл бөлімнің ақпараты да құрылымдық карточка шешімі технологиялық карта негізінде жасалады, оның ішіне кіретіндер: танымды бөлім, қабылданған шешім және оны жүзеге асыру методологиясы.

Танымды бөлімінде шешім бағыты, проблемалық жагдайдың 4 жобалық көрінісі және шешім қабылдамаудың нәтижесі. Ал қабылданған шешім бөлімінде шешім қабылданған тұлға қарастырылады, шешімді дайындайтын бөлімшелерде шешім дайындайтын түпкі ақпарат қабылданған шешім мазмұны және бұл шешім кімдермен келісуі керек екендігі қарастырылады. Шешімді жүзеге асыру методологиясы оны атқаратын тұлғаларды анықтайды және шешімін атқарушы тұлғаға жеткізілу формасымен шешімнен күтілетін нәтиженәі қарастырады [28] .

Шешімді жүзеге асыру процесін жоспарлау және тиімді орындалуына шарт жасау. Шешімді жүзеге асыруды жоспарлау, жоғарыда көрсетілгендей, бұл элементтің негізгі проблемалары болып келесілер табылады: шешімді орындайтын тұлғалар жеткенге дейін шешім негізінің жоғалуы проблемасы және күтілген нәтижеге жету мақсатында орындаушы тұлғалардың талабын қалыптастыру қажеттілігі.

Шешімнің орындалуын түпкілікті жоспарлау арқылы осы 2 проблеманың шешілуіне мүмкіндік береді. Бұл үшін жоспарлау процесінің жалпы моделін қолдану қажет, жағдайды толықтыру үшін келесілердің орындалуын қамтамассыз ету керек:

Жоспар анық болып жасалуы керек яғни мына сұрақтарға жауап береді: бұл тапсырманы кім, қалай және қашан, қайда орындайды.
Жоспарда осы шешімнің жұмыс істеу орны көрсетілуі керек.
Шешімге қатысты шарттар объектерге, уақытқа және тапсырмаларға жіктелуі керек.

Кәсіпорын қабылдаған жоспар формасы түрлі болуы мүмкін, соның ішінде кесте түрінде немесе график түрінде ұсынылуы мүмкін. Кестелік жоспарлауда келесі реквизиттер болады: жұмыс коды, жұмыс сипаттамасы, орындалу уақытты, орындайтын тұлға, шешімінің орындалуын бақылауға жауаптылар. Кестелік форманың артықшылығы көрнекті, құрастыру жеңілдігі, ЭЕМ-де жасау қолайлығы. Негізгі кемшіліктері -кестелік формада шешімді жүзеге асыру кезіндегі түрлі іс-әрекеттер арасында арасында байланыс көрсетілмейді, сондықтан бұл форма қарапайым шешімдерді салыстыру үшін ғана қолданылады.

График түріндегі жоспар шешімді жүзеге асыру деңгейі бойынша бақлауға және шешімнің нәтижесін болжауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге график арқылы жұмыспен оны орындайтын тұлға арасындағы байланысты көрсетеді және шешімнің жүзеге асырылуын тиімді бақылау жолын ұйымдастыруға көмек береді. Графиктік форма шешімінің жүзеге асыруының графикалық көрінісін береді, мұнда барлық іс әрекеттер мен іс-шаралар технологиялық жұмыс тізбек арқылы көрсетіледі. Графикте уақыт өлі және жұмыс түрі бойынша орындардың бөлінуі, шешімді орындайтын тұлғалар көрсетледі. График 2 элементтен тұрады: жұмыстың нәтижелері - дөңгелек түрінде ал жұмыстың өзі нәтижелер арасында бағытталған сызықша түрінде бейнеленеді. Жұмыс деп шешім процесінде көрсетілген іс-шаралар және жұмысқа қажетті уақыт аралығы мен ресурстар болып табылады, уақыт аралығы сонымен бірге жұмыс мәніне күту процесі жатады. Графиктің ең негізгі элементі болып: жұмыс нәтижесі, жұмыс, түпкі, жұмыс нәтижесі, біткен жұмыс нәтижесі, жолы, дағдарыстық жол [30, 31] .

Шешімді жүзеге асыру үшін тиімді шартар жасау жалпы талаптардан басқа орындаушы тұлғаларға қосымша талаптар қойылады. Орындаушы тұлғалар келесі талаптарға сай келуі керек.

Жүзеге асырылатын шешімдер сұрақтарын орындаушының жоғары деңгейлі іскерлікпен қарастыруы керек.
Шешімдермен қарастырылған, белгілі бір жұмыстарға орындауға өкілеттілігінің болуы. Сонымен бірге орындаушылардың құқытармен белгілі өкілеттілігі болуы қажет.
Бақылау жасау қабілеттілігінің болуы. Ақпарат қызметкерлерін басшылар мен орындаушыларға болу көбінесе шарттар түрде болады, себебі шешімнің орындалуы қосымша басқару шешімдерін қажет етеді. Осылайша орындаушы тұлға шешім қабылдайтын тұлға ретінде де қарастырылады.

Шешімнің тиімді орындалуы үшін орындаушы тұлғаларға да жағдай жаслуы керек, сонымен бірге:

Орындаушыларды ақпаратпен қамтамасыз ету керек.
Орындаушы тұлғаны өкілеттілікпен қамту, сонымен бірге шешімімен байланысты қаржы және басқа да қажетті қорлармен қамтамасыз ету керек.
Орындаушыны мотивациясын тудыру.
Шешімді жүзеге асыру шаралары нормалық ережелермен моралдық ережелерге қарсы келмеуі керек.

Менеджердің қолындағы басқарудың ең маңызды құралы - оның иелігіндегі ақпарат болып табылады. Ол осы информацияны пайдалану және таратумен бірге кері байланыс көмегімен қарамағындағыларды ұйымдастырады және басқарады. Коммуникация дегеніміз - басшының тиімді шешім қабылдауы үшін хабарлар, мәліметтермен алмасуы және төмендегі буындарға қабылданған шешімдерді жеткізуі.

Басқару қызметтерінің барлық түрлеріндегі ақпараттар, хабарлар, мәліметтер айналымы коммуникациядағы байланыс процесстері деп аталады. Әр бір басшы өзі басқаратын ұйымның мақсатына жетуі үшін үш бейнеде көрінеді және басқарудың 4 функциясын орындайды. Осы мақсатқа жету үшін олар хабарлар, мәліметтермен жұмыс жасайды және олар мақсатқа тура ықпал етеді [32] .

Менеджердің қолындағы басқарудың ең маңызды құралы - оның иелігіндегі информация болып табылады. Ол осы информацияны пайдалану және таратумен бірге кері байланыс көмегімен қарамағындағыларды ұйымдастырады және басқарады.

Ұйымдардағы коммуникациялық процесстің бірнеше түрлері бар [33] :

Ұйымаралық және оның сыртқы ортамен қарым-қатынастары. Әр бір ұйымдардағы қызметтер жөніндегі жазбалар, телефон арқылы сөйлеседі, кеңестер т. б. қарым-қатынастар байланыстырудың негізгі көзі болып табылады.
Бөлімшілер мен деңгей арасындағы байланыстар тік байланыс шеңберінде жүргізіледі. Ол хабарлар жоғары деңгейден төменге келіп түседі немесе басеңдеп түсуі мүмкін. Осы арқылы бағынышты деңгейлерге алдағы міндеттер нақты тапсырмалар туралы хабарланады. Сонымен бірге ұйымдарда төменнен жоғары көтерілуші хабарларда болады. Мысалы, банк маманы жаңа іске қосылған ЭХМ клиенттерді көп күттіретінін басшыға айтуы керек. Бұл байланыс әдетте есеп беру, ұсыныс жасау, түсініктеме хаттар жазу түрлерінде жасалынады.
Бөлімшелер арасындағы байланыстар. Ұйымда жоғарыдан төмен және төменнен жоғарыға хабарлар байланысы болып қана қоймай, сонымен бірге көлденең байланыстарда болуы қажет. Көлденең қатынастар бөлімшелердің тепе-тең қалыптасуына әсер етеді.
Басшылар және бағыныштылар арасындағы байланыстар. Бұл қатынастардағы жан-жақты және түрлі хабарлар мақсаттарды белгілеу, бір нәрсені ойлап табу және оның қорытындысы, бөлімшелердің мақсатқа жетулері үшін атсалысуы, тиімді жұмыс істеу үшін талқылаулар жасау, қол жеткізген тапсырмалар мен жетістіктері үшін ынталандыру бағыныштар қабілетін дамыту және жетілдіру оларды алдағы өзгерістер жайлы хабардар ету т. б. арқылы іс жүзіне асады.
Басшы мен жұмысшы топтар арасындағы байланыстар. Басшы мен бағыныштар арасындағы байланысқа қосымша басша мен жұмысшы топтар арасындағы байланыстар қарастырылады. Бұл байланыс жалпы басышларға топтардың тиімді жұмыс атқаруы үшін қажет. Хабарлар мәліметтер айналысы кезінде топтардың барлық мүшелері қатынасатын болғандықтан, олар болашақтағы жұмыс мақсаттары, олардағы өзгерістер мен жаңалықтар т. б. туралы өз ойларын ортаға салып бір кісідей талдап шешім қабылдайды.
Бейресми байланыстар. Бейресми байланыстар арнасы - сыбыс-қауесет таратушы арналары деп айтуға болады. Дәл емес хабарлар мен мәліметтер жиынтығы сыбыс-қауесет немесе сырттай естіп білген хабар-ошарлар деп аталады. Оларға мысалы: асхана, дәліздерде, көше, аулада т. б. жерлерде. Бұл сыбыстың 80-90% арқашанда дәл деп танылады. Бұл сыбыстар ұйымдарда төмендегідей болуы мүмкін:

жұмысқа кешіккендері үшін қолданылатын шара түрлері,
ұйым құрылымындағы өзгерістер,
басшылардың болашақтағы жоғарылауы немесе төмендеу т. б.

Коммуникация процессі дегеніміз екі немесе одан да көп адамдар топтарының хабарлар, мәліметтер т. б. алмасулары. Оның негізгі мақсаты хабарлардың осы алмасуы үстінде түсінушілікті қалыптастыру болып табылады. Хабарлар алмасу процессінде мынадай негізгі төрт элементті қарастыру қажет: жөнелтуші, жіберуші - хабарларды жинақтап, өңдеп жіберуші адам; хабардар ету немесе жариялау - шартты түрде символдар арқылы берілген хабар; арналар - хабарлардың берілу құралдары; хабарды қабылдаушы - хабарлар арналған және оны өзбетінше түсіндіретін адам.

Хабар алмасу үстінде хабарды жіберуші мен қабылдаушы арасында бірнеше өзара байланыс кезеңдері болады. Олардың мақсаты - хабарды құрастыру және оны қолдану үшін екі жақтың да бастапқы идеяларын түсінетін және ортақтасатын арналары болады. Бұл өте қиын процесс, себебі әр кезеңде хабардың мағынасы бұзылуы немесе бір жолата жоғалуы мүмкін [34] .

І. Идеялардың тууы.

Информациялар мен алмасу арқашанда ойда немесе идеялы тұжырымдау арқылы іске асады. Хабарды жөнелтуші алмасу болу үшін қандай мәліметті айырбас процессі тиімді болуы үшін басшы оны көптеген факторларды есепке алып отырып шешекені дұрыс. Мысалы, басшы информациямен алмасқысы келсе өз ұжымындағы қызмет туралы, оның ішіндегі жұмыстың бәсең және күшті жақтарын бағыныштыларына айтуы қажет.

ІІ. Шартты белгілер және олардың таңдап алынуы.

Идеяны бермес бұрын жөнелтушы символдардың көмегімен хабарды кодтау керек. Бұл үшін жөнелтушы сөздер, дауыс серғасы, дене қимылын қолданады. Бұндай кодтау идеяны хабарға айландырады.

Сондай-ақ, жөнелтушы жіберу арналарын да таңдауы қажет. Оларға электронды байланыс құралдары компьютерлер. Хабарларды беру арналары тек қана бір құралмен шектелмеуі керек.

ІІІ. Хабар беру. Мәліметті жөнелтуші қабылдаушыға жететіндей арнаны табады.

ІV. Декодирование (декодалау) - алынған хабарды түсіндіру, ұғындыру қабылдаушыға келіп түскен мәлімет сол мағлұматтарды түсіну үшін қызмет етеді. Түсіну немесе ұғыну дегеніміз - хабар жолдаушының символын қабылдаушының ойына, сана-сезіміне жетуі.

Ең алдымен информациялар мен мәліметтер айналысын, кезеңдерін қарастыра отырып, өте қажетті екі тұжырымдамаға тоқталған жөн:

кері байланыс;
кедергілер немесе шуылдар.

Кері байланыс арқылы жөнелтуші және қабылдаушы өздерінің коммуникативтік бейнелерімен алмасады. Шуылдар дегеніміз - хабарлардың өреспес түрде бұрмалануы. Хабарлар мен алмасу кезінде шуыл мен кедергілердің негізгі көздері ретінде тіл түрлерін құбылту және өзгертуден бастап, ұғынуға дейінгі әр түрлілік деп тындайды. Мысалға, басшы мен бағынышты арасындағы құрылымдық жарғы немесе заң арқылы хабарды нақты түрде жеткізуге мүмкіндік болмайды.

Әр бір ұйымдарда кедергілер және шуылдар болып отырады, себебі берілген хабарлардың мағыналары бұрмаланып кетіп жатады.

Ғылыми түрде даңғыл, шуыл дегеніміз - мәліметтің хабарлауын дұрыс бермеу, бұрмалау, түрлендіріп жіберу.

3. Әрбір басшы өз жұмыс уақытының 50-90% бағыныштыларымен бетпе-бет сөйлесуге жібереді. Сондықтан да тікелей жеке адамдар арасындағы хабарлар мен мәліметтер алмасуын бөліп қарастыру керек.

Коммуникациялық тараулар - бұл коммуникациялық процесте қатысатын адамдарды белгілі түрде информациялық ағымдар көмегімен біріктіруСыртқы коммуникациялық тарау. Басшымен құрылатын тарау вертикалды, горизонталды және диагоналды байланыстардан тұрады.

Вертикалды байланыстар - басшылардың ойы бойынша басшыдан бағға қарай құрылады.

Горизонталды байланыстар бір-бірімен тең деңгейлер бөлімдер және бағыныштар арасында құрылады.

Диагоналды байланыстар - бұл басқа бастықтармен және басқа бағынышталырмен байланысы.

Бұл байланыстардың тараулары ұйымының релды құрылымын құрады. Ұйымдағы бөлімшелердің көлемі коммуникациялық тараулардың даму мүмкіндігін шектеп қояды.

Егер топтың көлемі үлкейетін болса, онда коммуникациялық қатынастар мүмкіндігінің саны көбейеді.

Коммуникациялық тараудың бірнеше үлгілері бар [35] :

“Шеңбер” түріндегі тарауда топ мүшелері тек қана өзіне жақын орналасқан адамдармен ғана хабар алмаса алады.
“Дөңгелек” түріндегі тарауда биліктің ресми, орталықтандырылған иерархиясы көрсетілген болып, мұнда бағыныштар бір-бірімен тек қана бастығы арқылы хабар алмаса алады.
Осы жағдайда келесі түрдегі тарауда да көру мүмкін. Мұндай тараулар орталықтандырылған деп аталады. Жеңіл мәселелер шешілетін болса олар тиімді болуы мүмкін.
Билік иерархиясын көрсететін тараудың басқа түрі “тізбектеме” (“цепочка”) деп аталады. Бұл түрінде горизонталды байланыстар пайда болады.
“Барлық каналдық” тараулар топтың толықтай көрсетеді.

Бұл тараудың түрі күрделі мәселелерді шешуде барлықтарының қатысуын керек еткенде қолданылады. Бұл жанасуды ашық коммуникация деп те атайды. Коммуникациялық тараулардың түрін білу ұйымдағы билік және бақылау қатынастарын түсіну үшін керек.

Коммуникация процессі және оның негізгі кезеңдері. Коммуникация процессі дегеніміз екі немесе одан да көп адамдар топтарының хабарлар, мәліметтер т. б. алмасулары.

Жеке адамдар арасындағы байланысты келесі проблемалар (кедергілер) жиынтығы ретінде қарастыруға болады [36] .

1. Қабылдаудағы түсінудегі кедергілер. Бұл кедергі түрі хабарды беру шеңберіндегі жіберуші мен қабылдаушы арасындағы дау-жанжал нәтижесінде пайда болады. Адамдар бір мағынадағы мәліметтерді хабарларды жинақтаған тәжірибелеріне байланысты әр түрлі түсіндіреді және жеткізеді.

Қабылдаудың 2-ші кедергісі адамдардың әлеуметтік жағдайлары. Адамның мінез-құлқы хабарлардың бұрмалануына ықпалын тигізеді.

Көптеген зерттеулер бойынша басшылар бағыныштармен ақпарат ағымдарымен және адамдар ағымдарымен ашық сөйлесу сенімділікті күшейтеді.

2. Семантикалық кедергілер. Керекті қарым-қатынастарға түсе отырып, шартты түрде берілген белгі символдарды пайдалану арқылы мәліметтер мен хабарлармен алмасуға және оны мағынасын түсіндіреді.

Семантикалық бөгеттер көп ұлтты ортада жұмыс істейтін компаниялар үшін байланыс қиындылықтарын тудырады.

Мысалға, «Дженерал моторс» компаниясы латиноамерика нарығына «Чеви Нова» деген жаңа моделін шығарған болатын, бірақ олар өздерінің көздеген мақсаттарына жете алмады. Олар зерттеу өткізгенде «Нова» сөзі «ол жүрмейді» деген сөздің мағынасын беретіндігін анықтады.

3. Сөзбен емес пайда болатын кедергілер (невербалды компания) . Бұл компанияға сөзден басқа кез келген символдар қолданылады. Бұларға бет пішін әлпеті, дене қимылын саусақпен көрсету, т. б. жатады.

4. Кері байланыстың сапасыздығы. Жеке адамдар арасындағы байланыстың пішінсіз болуы кері байланыстың нашарлығы әсерінен болады. Жөнелтушының пікірі, ойы қабылдаушыға келіп, түсінілген жағдайда ғана кері байланыс жүзеге асады.