Тауарлы - материалдық қорлар ұғымын түсіндіру, теориялық анықтауларды жүйелеп, топтастыру

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Бүгінгі таңда бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде басты орын алады. Еліміздің жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшуінің өзі қоғам өмірінің барлық салаларына өзгерістер алып келді.

Еліміздің экономикасындағы өзекті мәселелердің бірі-бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін халықаралық стандарттар мен нормалар талаптарына сәйкестендіру. Бұл - халықтың жағдайын жақсартуға және мемлекетіміздің экономикасы тұрақты өсуіне әсер етеді.

Тауарлы - материалдық қорлар мынадыай активтер түрінде болады: өндірісте пайдалануға немесе жұмыстар мен қызметтерді орындауға арналған шикізаттар мен материалдар, сатып алынған жартылай фабрикаттар және құрылыс материалдары, отын, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және қайта өңдеуге берілген материалдар, аяқталмаған өндіріс, субъект қызметі барысында сатуға шығарылған дайын өнім, тауарлар.

Диплом жұмысының мақсаты: Тауарлы - материалдық қорлар ұғымын түсіндіру, теориялық анықтауларды жүйелеп, топтастыру. Бұл мақсатта жұмыс мынадай пікірлерге тоқталады.

Өндіріс барысында функционалдық (қызметтік) ролі мен мақсаты бойынша барлық материалдық қорлар: негізгі материалдар, жартылай фабрикаттар және көмекші материалдар болып бөлінеді. Негізгі материалдар қатарына өнімнің өзіндік құнын құрайтын өндеуші өнеркәсіп өнімдері - ұн, мата, кірпіш және т. б. жатады. Өндірістік үдерістің бір сатысынан толық өтіп әрі қарай өңдеуді қажет ететін материалдар жартылай фабрикаттар деп аталады. Жартылай фабрикаттар қатарына құрылыс ұйымдарында - бетон және ағаш бұйымдарын, металлургияда-шойын мен болатты жатқызуға болады. Көмекші материалдарға - әртүрлі химикаттар мен майлайтын сүртетін және жөңдеуге керекті басқа да материалдар жатады. Көмекші материалдардың негізгі материалдан өзгешелігі, олар өнімнің материалдық (заттық) негізін құрамайды. Сондай - ақ материалдың бұл түріне бояуларды, әктерді жатқызуға болады.

Диплом жұмысының міндеті: Материалдық қорларды есепке алудың алдында мынадай міндеттерге негізгделеді: қорларды кірістік есепке дер кезінде және толықтай алу, сақтау орындарын жағдайын қадағалау; қорлардың қозғалысы бойынша барлық операцияларды толық және дер кезінде құжаттау; көліктік - дайындау шығындары мен, дайындалған құндылықтардың өзіндік құнын уақытында және толық анықтау. Көлікті - дайындау шығынын, өндірістің шығындарын жазудың біркелкі және дұрыс болуын бақылау; ішкі ресустарды жұмылдыру мақсатында субъектіге қажет емес материалдық қорларды сату, сақталатын орындарғы құндылықтардың қалдықтары мен қозғалысы туралы дәл мәліметтерді алу.

Диплом жұмысының теориялық көздері: Кәсіпорындар мен ұйымдар қызметі барысында өздерінің өндірген дайын бұйымдар, сату үшін алынған тауарлар, сатып алынған бірақ ұйымға келіп түспеген тауарлары (жолдағы тауарлар), аяқталмаған өндіріс, басқаларға көрсеткен қызметтері, сондай - ақ, жұмыстарды орындау және қызметтерді көрсету барысында пайдалануға арналған қосалқы бөлшектерді, отындар, ыдыс және ыдыстық материалдары, жартылай фабрикаттар және басқа да материалдар сол ұйымның тауарлы - материалдық қоры түрінде ағымдағы актив болып табылады.

Диплом жұмыстың зерттеудің өзектілігі: Зерттеудің теориялық және практикалық - өзектілігі қорыта келе жұмыс тауарлы - материалдық қорлардың жүйеленуі, рәсімделуі, жалпы бағалау, есептеу әдістері мәселесіне арналғандықтан оны мақсатты шешудегі теориялық мәселелерді зерттеуде, құжаттық рәсімдеу тәжірбиесінде қолдануға болады. Материалдардың есебін ұйымдастырудың басты алғы шарты: оларды дұрыс бағалау болып табылады. Тауарлы - материалдық қорларды бағалау кезінде неғұрлым арзан өзіндік құнымен, не таза құнымен бағаланады. Қолда бар тауарлы - материалдық қорлардың бүлінуі немесе олардың жекелей, немесе толықтай ескіруі, олардың бағасының төмендеуі, яғни өзіндік құнның деңгейіне келтіру мүмкіндігі болмаған жағдайда, өзіндік құнның орнына сату бағасы пайдаланады.

Кәсіпорындар мен ұйымдарда материалдық - техникалық жабдықтармен қамтамасыз ету жұмысымен арнайы бөлім және мамандар шұғылданады. Олар ұйым бойынша келер жылы өндірілетін өнім көлеміне қарай белгіленген өлшем бойынша өндіріске керек болатын материалдың көлемін алдын ала анықтап, жабдықтаушы мекемелермен қажет болатын шарт жасайды. Шартта материалдардың аты, көлемі, бағасы, жеткізіп беретін уақыты көрсетіледі.

Материалдық қорлар бухгалтерлік есепте мына әдістер негізінде бағаланады: фифо, лифо, арнайы сәйкестендіру есептеу, орташа иденфикация есептеу.

Материалдар өздері сақталып тұрған жері бойынша, яғни кәсіпорын қоймасында және кәсіпорын бухгалтериясында есептеледі. Материалдық қорлардың қоймадағы есебінің дұрыс ұйымдастырылуы олардың дұрыс сақталуына, қоймадағы жұмыстың дұрыс жүргізілуіне және олардың жұмыстың қалай қойылғандығына байланысты. Қоймада материалдық қорлардың әрбір түрлері, сорттары бойынша бөлек сақталуы тиіс.

Материалдардың бухгалтериядағы аналитикалық (талдамалық) есебі сандық және ақшалай өлшемде жүргізіледі. Мұндай есепті ұйымдастырудың көп қиындығына байланысты бухгалтерияда талдамалы есепті ұйымдастыру жұмысы үздіксіз жетілдіріп келеді. Есеп жұмысына тіркелімдерінің өте ұтымды жаңа түрін енгізіп, есеп жұмысының тәртібін жақсартып, есеп машиналарын пайдаланып, есеп беру жұмысы қысқартылып, жеңілдетудің басқа түрлері қолдануда. Соңғы кезде уақыттарға дейін ұйымдардың бухгалтерияларында материалдың талдамалық сорттық, сандық, бағалық есебін карточкаларында және осы жұмыс үрдістердің жүйелі жүргізіліп келуі.

Диплом жұмысының зерттеудің жаңалығы: Жалпы осы тақырып бойынша жазылған теориялық еңбектер негізінде белгілі бір кәсіпорынның тауарлы - материалдық нақты орындалуында тауарлы - материалдық қорларды бақылау мен есептеудің маңызы зор.

Зерттеу жұмысының құрылымы: Дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, әдебиеттер тізімі және қосымшадан тұрады.

1. «Қонақ үй кешені «Отырар»» акционерлік қоғамының ұйымдастыру құрылымы және олардың тауарлы - материалды қорлары

1. 1 «Қонақ үй кешені «Отырар»» акционерлік қоғамының ұйымдастыру құрылымы

«Отырар» Акционерлік қоғамының қонақ үй кешені шаруашылық жүргізуші субъект ретінде 1998 жылы 16-шы ақпанда жабық акционерлік қоғам түрінде тіркеліп, Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғам туралы» заңның талаптарына сәйкес 2003 жылдың 13-ші мамырда № 415-11 акционерлік қоғам және заңды тұлғалардың мемлекеттік тіркеуіне еңгізіліп, 2003 жылдың 13-ші желтоқсанда № 24233-1910 акционерлік қоғам қайтадан тіркелді. Меншік түрі-жеке.

Фирманың аталынуы: «Отырар» Акционерлік қоғамының қонақ үй кешені. Мекеменің орналасқан орны: 050051, Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Медеу районы, Гоголь көшесі 73. Құқықтық - ұйым түрі: Акционерлік қоғам. Қоғам құрылтайшылары болып: Қазақстан Республикасының резидент - жеке тұлғалары.

Осы Акционерлік қоғамның негізгі қызметі болып, қонақ үй қызметі, туризм, Қазақстан Республикасындағы шетел азаматтарын және шетелдегі қазақстан азаматтарын қарсалу мен айналысады.

«Отырар» Акционерлік қоғамының қонақ үй кешені өзінің есеп жазуларын және қаржылық есептілігін Халықаралық стандарттың бухгалтерлік есебі мен жұмысшы шот жоспарына сәйкестендіріліп жасалады. «Отырар» акционерлік қоғамының қонақ үй кешенінің материалдық емес активтерімен және негізгі құралдары. Материалдық емес активтер мен негізгі құралдар есепте сатып алу бағасы минус жинақталған тозуы бойынша көрсетіледі. Материалдық емес активтер мен негізгі құралдардың бастапқы құнына мыналар кіреді: сатып алу бағасы, импортты алған кездегі баж төлемдері және де активті қалпына келтіру мен байланысты өзге де шығыстар.

Материалдық емес активтер мен негізгі құралдардың тозуын пайдалану мерзіміне байланысты бірыңғай есептен шығару әдісімен есептейді.

«Отырар» Акционерлік қоғамының қонақ үй кешенінің тауарлы - материалдық қорлары. Қорлардың негізгі есебі болып өзіндік құн келесі элементтерді анықтайды: шот - фактура сомасы, фрахт құнының сомаларын кіргізеді.

Бухгалтерлік есепті жүргізу әдістеріне шаруашылық қызмет фактілерін топтау мен бағалау әдістері, активтердің құнын есептеу, құжат айналымын қабылдауды ұйымдастыру, түгендеу (инвентаризациялау), бухгалтерлік есеп шоттарын қолдану әдістері, бухгалтерлік есептің тіркелім жүйесі, мәліметті өңдеу мен басқа да сәйкес әдістер мен амалдар кіреді.

Ұйымның өзінің есеп саясатын өңдеу мүмкіндігі мен қажеттілігі бухгалтерлік есеп пен басқа екінші деңгейлі нормативтік құжаттар бойынша баптарда (стандарттарда) қарастырылған бухгалтерлік есептің кез келген мәселелерін шешудің көп түрлілігімен анықталады. «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» Қазақстан Республикасының заңы мен Бухгалтерлік есеп принциптерінде кәсіпорын өзінің есеп саясатын құруы барысында бұйрық немесе жарлық, бойынша қажетті құжаттар тізімін бекітуі керек екендігі көрсетілген. Бұл бекілетін құжаттардың қатарына мыналар жатады:

бухгалтерлік есептің уақтылы және есеп берудің толық тиісті талаптарына сәйкес жүргізілуі;
бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын синтетикалық және аналитикалық шоттарының жұмыс жоспары;

- алғашқы есеп құжаттарының типтік нысандары;

ұйымның iшкi бухгалтерлік қорытынды есеп құрудағы құжат нысандары;
актив пен міндеттемелер түгендеуін (инвентаризациясын) өткізу тәpтiбi (peтi) ;
актив пен міндеттемелерді бағалау әдістері;
құжат айналым ережелері мен есеп ақпаратын өңдеу технологиясы;

шаруашылық операцияларды бақылау тәртібі;
бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға қажетті басқа шешімдер.

Кәсіпорынның қабылдаған есеп саясаты сол ұйымдағы бухгалтерлік есептің маңызды мәселелерінің біpi.

Ұйымның есеп саясатын таңдауы мен негіздеуіне келесі негізгі факторлар әсер етеді:

меншік нысаны мен құқықтық ұйымдастырушылық, нысаны (жауапкершілігі шектеулі серіктестік, ашық акционерлік қоғам, және т. б. ) ;
салалық қызмет түрі (өнеркәсіп, құрылыс, сауда, көлік, ауыл шаруашылығы және т. б. ) ;
қызметінің көлемі, жұмысшылары мен қызметкерлердің орташа тізімдік саны және т. б.
салық салу жүйесімен арақатынасы (әртүрлі салық түрлері бойынша жеңілдіктер немесе салық төлеуден босату, салық мөлшері және т. б. ) ;
қаржы - шаруашылық қызметін дамыту стратегиясы (ұйымның экономикалық дамуының ұзақ мерзімдік перспективасының мақсаттары мен міндеттері, инвестициялардың жұмсалу бағыты, перспективалы мәселелерді шешудің тактикалық тәсілдері) ;

- ұйымның ақпараттық қамсыздандыру жүйесі (оның тиімді әрекетіне қажетті барлық бағыттары бойынша) ;

материалдық базасының болуы (компьютерлік техника мен басқа да оргтехника жабдықтарымен қамсыздандырылуы, бағдарламалық - әдістемелік қамсыздандыру және т. б. ) ;
кәсіпорындағы бухгалтер мамандарының (қаржы қызметкерлерінің біліктілігі және басшылардың экономикалық батылдылығы, ынталылығы мен тапқырлық деңгейі;

Кәсіпорынның есеп саясаты сол кәсіпорында қолданылатын бухгалтерлік есеп жүйесінің тұтастығын және оны құраушы әдістемелік, техникалык, ұйымдастырушылық жақтардың барлығын қамтиды.

Есеп саясатының әдістемелік жағына мына элементтер кіреді: мүлік пен міндеттемелерді бағалау әдістері, мүліктің әp6ip түрлері бойынша амортизация (тозу) есептеу әдістері, табысты (түсімді) есептеу әдістері және т. с. с.

Өндірістік шығындарды есептеу мен өнімнің өзіндік құнын есептеу, яғни калькуляциялау жүйесі

Өңдірістің технологиялық және ұйымдастырушылық ерекшеліктеріне, өндiрістік циклдың ұзақтығына, өнім түріне, оның күрделігіне, өндірістің түpi мен сипатына байланысты кәсіпорындар шығындарды есептеу мен өнім құнын калькуляциялаудың келесі негізгі әдістерін қолдана алады:

нормативтік әдіс (нормативный),
өңдірістік өңдеу сатысы (попередельный),
тапсырыстық әдіс (позаказный),

Жанама шығындарды калькуляциялау объектілері арасында тарату әдісі

Жанама (қосымша) шығындарды тарату базасы ретінде кәсіпорын мына төменде аталған әдістерді пайдалана алады:

өндірістік жұмысшылардың еңбекақысын төлеуге байланысты тікелей (прямые) шығындар;

- тікелей шығындардың жалпы сомасы;

материалдық шығындардың сомасы;
сметалық мөлшерлеме;
өткізілген (шығарылған) өнім көлемі.

Аяқталмаған өндірістің бағалануы

Жаппай және сериялы өндірісте аяқталмаған өндіріс былайша бағаланады:

нақты немесе нормативті (жоспарланған) өндірістік құн бойынша;
тікелей шығындар бойынша;
жұмсалынған шикізаттар мен материалдардың құндары бойынша.

Өнімнің бip ғана түрін өндіретін кәсіпорындардың бухгалтерлік балансында аяқталмаған өндіріс нақты жұмсалған шығындар бойынша есептелінеді.

«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» ^1. Қазақстан Республикасының заңы бойынша кәсіпорындардағы бухгалтерлік есепте қолданылатын тіркелімдердің мазмұны және бухгалтерлік ішкі есеп мәліметтері коммерциялық құпия болып есептеледі. ^1. [4. (5 бет) ]

Кәсіпорынның есеп саясаты осы ұйымның құрылған уақытында дайындалады. Оны дайындаумен кәсіпорынның бас бухгалтері немесе арнайы есеп (экономикалық) бөлімі айналысады. Дайындалған есеп саясатын кәсіпорынның басшысы өзінің бұйрығымен немесе өкімімен бекітеді. Бұйрықтың құрамында есеп саясатының есеп беру жылына қaбылдaнғaн барлық пункттердің мазмұны толық ашылып жазылады. Сонымен қатар әp пунктке тоқтала келіп қандай нормативтік құжат бойынша немесе қандай заң негізінде есеп саясатының дайындалғандығы көрсетіледі. Қазақстан Республикасының заңдарымен қатар есеп саясатын дайындауда ұйымның ішкі құжаттары негізге алынған болса (лауазымды тұлғалар туралы, ішкі ережелер, бұйрықтар мен өкімдер тағы да басқа) міндетті түрде ол туралы түсініктеме бepілyi қажет.

Кәсіпорынның есеп саясатына енгізген өзгертулер осы ұйымның басқару құжаттарымен, яғни бұйрық өкім немесе каулыларымен рәсімделінуі қажет. Ұйымның қабылдап бекіткен есеп саясаты сол кәсіпорының қызмет атқаруы барысында қолданылады. Оған өзгеpic енгізу мынадай жағдайларда жүргізілуі мүмкін:

Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» заңыньң өзгеруіне сәйкес;
бухгалтерлік есеп бойынша нормативтік актілердің өзгеpyi салдарынан;
жаңа бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты және тағы да басқа.

Кәсіпорының бухгалтерлік есепті жүргізу жолдары ұйымның есеп саясатының дайындалған кезінде таңдалып алынады. Бұл есеп саясаты кәсіпорынның барлық құрылымдық бөлімшелерінде олардың орналасқан орындарына қарамастан қолданылады. Ұйьмның филиалдарының, еншілес және тәуелді серіктестерінің және тағы басқа бөлімшелерінің өзіндік бухгалтерлік есеп жолдарын жүргізуіне, яғни басқа есеп саясатын тандауына құкығы жоқ.

Бас кәсіпорын қаржылық қызметінің бөлiмшелepiн есеп саясатындағы болған өзгерістер туралы алдын ала қамтамасыз етyi қажет.

Ұйымдардың түсініктеме жазуларында (пояснительная записка) жыл бойы орындалған жұмыстар бойынша жасалынған қаржылық талдаудың мәтінімен қатар бухгалтерлік қорытынды есеп туралы шығарылған шешім және таза табысты бөлу тәртібі жазылады. Сонымен қатар осы түciніктемe жазуда кәсіпорынның келесі жылға қабылдаған есеп саясаты (егер оған, яғни есеп беру жылына өзгерістер енгізілген болса) жазылады.

1. 2 Тауарлы - материалдық қорлардың мазмұны және сипаттамасы

Тауарлы-материалдық қорлар - өндіріс циклінде қолдатын әр түрлі еңбек заттары. Олар өндіріс процесінде тұтынылып, өзінің құнын өндіретін өнімге толығымен аударады. ² [5(92 б) ] .

Бухгалтерлік есептің №7 «Тауарлы-материалдық қорлар есебі» стандарттарына сәйкес мыналар жатады:

- шикізаттар мен материал, сатып алынған жартылай фабрикаттар құрамдас, құрылғылармен тетіктер, отын, ыдыс (қап, қорап, жәшік т. б. ) және ыдыс материалдары, қосалқы бөлшектер, өндірісте қолдануға немесе жұмыстар мен қызметтерді орындау арналған басқа да материалдық қорлар;

- аяқталмалмаған өндіріс;

- субъектінің іс - әрекеті сатуға арналған дайын өнімдер, тауарлар.

Материалдар есебін дұрыс ұйымдастыру ғылыми - негізделген жіктемені, есеп бірлігін талдау мен бағалау өте маңызды.

Материалдық қорлар былайша жіктеледі:

- негізгі материалдар шығарлатын өнімге заттық негіз жасап, оның материалдық негізін (ұн - нан пісіргенде, тері аяқ - киім тіккенде, ағаш - жиһаз өндірісінде) құрайды;

- көмекші материалдар өнлірілетін өнімге белгілі бір қасиеттер дарытады (мысалы, бояулар, желімдер лактар және т. б. ) .

Сонымен қатар материлдар синтетикалық шоттар бойынша (шоттардың Бас жоспарын қолдану нұсқаулығына сәйкес) мынадай топтарға жіктеледі:

201 «Материалдар мен шикізаттар» (1310 «Шикізаттар мен материалдар») шотында - субъектіге тиісті, өндірлетін негізін құрайтын немесе оны өндіруге қажетті негізгі компонент болып табылатын негізгі материалдар (бұған құрылыс материалдары да кіреді) мен шикізаттардың, өнім өндірісіне қатысатын немесе шаруашылық қажеттіліктеріне, техникалық мақсаттарға, өндірістік процестерге жәрдемдесу үшін тұтынылатын қосалқы материалдардың, қайта өңдеуге арналған ауыл шаруашылық өнімдерінің нақты бары мен қозғалысы есептеледі.

202 «Жартылай фабрикаттар» (1311 «Сатып алынған жартылай фабрикаттар мен құрастырушы бұйымдар») шотында - сатып алынған жартылай фабрикаттардың, шығарлатын өнімді (құрылысты) іріктеп жинақтау үшін өндірістік кооперация тәртібімен алынатын дайын іріктеп жинақталатын бұйымдар (оның ішінде құрылыс құрылғылары (конструкциясы) мен детальдары да бар) нақты бары мен қозғалысы ескерледі, олар өңдеу немесе жинау бойынша шығын шығаруды талап етеді және дайындалатын материалдық негізін құрайды.

203 «Отын» (1312 «Отын») шоты - көлік құралдарын пайдалануға, өндірістік технологиялық қажеттіліктерге арналған мұнай өнімдерінің (мұнай, дизельдік отын, керосин, бензин және басқалар), электр қуатын өндіру және ғимаратты жылытуға қажетті, қатты (көмір, отын және т. б. ) және газ тәрізді отын, ретінде (үгіңді, жоңқа) екінші рет пайдаланатын қайталама материалдардың нақты бары сонымен бірге қозғалысын есепке алуға арналған.

204 «Ыдыстар мен ыдыстық материалдар» (1313 «Ыдыс және ыдыстық материалдар») шотында - ыдыстардың барлық түрінің (ыдыс, қап, күбі, бөшке, қорап, жәшік және т. б. ) (шаруашылық мүлкі ретінде пайдаланатындардан басқасы), сондай - ақ ыдысты дайындау мен жөңдеуге (жәшіктерді жинауға қажетті тетіктер, бөшкені жөңдеу, қалақ, бөлшектер, темір құрсаулар және т. б. ) арналған материалдар мен тетіктер есептеледі. Вагондарды, биржаларды, кемелерді тиелген өнімді сақтауды қамтамасыз ету мақсатымен қосымша жабдықтауға арналған керек - жарақтар.

205 «Қосалқы бөлшектер» ( 1314 «Қосалқы бөлшектер») шоты - жөңдеу жұмыстарын жүргізуге, машиналар мен құрал - жабдықтардың, көлік құралдарының бөлшектерін ауыстыруға арналған, негізгі іс - әректтер қажеттіліктеріне алынған немесе дайындалған бөлшектердің, сондай-ақ запастағы айналымдағы автомобиль шиналарының нақты бары мен қозғалысын есептеуге арналған. Мұнда толық жинақты машиналардың, жабдықтардың, қозғалтқыштардың (двигательдердің), түйіндердің, агрегаттардың субъектінің жөңдеу шеберханаларындағы, техникалық айырбас пунктері мен жөңдеу зауыттарындағы айырбас қорларының қозғалысы назарға алынады.

206 «Өзге де материалдар» ( 1315 «Басқа да материалдар» шотында) - өндіріс қалдықтары (ағаш кесінділері қиындылар, жаңқа және т. б. ) түзелмейтін ақау, негізгі құралдарды есептен шығарғанда қалған бөлшектер есепке алынады.

207 «Өңдеуге арналған материалдар» (1316 «Қайта өңдеуге берілген материалдар») шоты басқа жаққа өңдеуге берілген және олардан алынған бұйымның өзіндік құнына кіретін материалдардың қозғалысы ескеріледі. Басқа жақтағы субъектіге төленген материалдарды өңдеу бойынша шығындар өңдеуден алынған бұйымдар есептелетін шоттардың дебетіне тікелей жатқызады.

208 «Құрылыс материалдары» (1317 «Құрылыс материалдары») шотын субъект салушылар қолданады. Мұнда тікелей құрылыс, монтаж жұмыстарында қолданылатын материалдардың құрылыс детальдарын жасау үшін, үйлер мен ғимараттардың конструкциялары мен бөліктерін салу, тұрғызу, өңдеу үшін, конструкциясы мен детальдары, құрылыс үшін (жарылғыш заттар және т. б. ) қажетті тауарлы-материалдық қорлардың бар - жоғы мен қозғалысы ескерледі.

Есеп берудің халықаралық стандарттарына (2 ҚЕХС) сәйкес қорлар екі өлшемнің ең кішісімен өзіндік құнның және өткізудің таза құнымен бағалануы тиіс.

Қорлардың өзіндік құнына қорларды қазіргі тұрған жеріне дейін жеткізуге кеткен шығындар мен өңдеуге, алуға жұмсалған шығындар кіреді. «Тауарлы - материалдық қорлар» есебі бухгалтерлік стандарттарына (БЕС 7) сәйкес алуға кеткен шығындарға сатып алу бағасы, шеттен әкелу бажы, жабдықтаушы бұйымдар төлеген делдалдық (комиссиялық) сыйақылар, көліктік - дайындау шығындары қорларды алуға тікелей байланысты басқа да шығындар (саудалық жеңілдіктер, артық төлеуді қайтару және т. б. осындай түзетулер алу шығындарын анықтаған кезде қоса есептеледі) кіреді.

Материалдар алу сәтінде нақты құны (синтетикалық есепте) немесе есептік баға (аналитекалық есепте) бойынша көрсетіледі.

Материалдарды алудың нақты құны субъектінің осы қорларды дайындау мен жеткізу шығындарын және сатып алу бағасынан құралады.

Есептік бағалар (жоспарлы өзіндік құн орташа сатып алу бағасы мен және т. б. ) бойынша материалдарды есептеуде есептілік баға ретінде қорлардың құны мен қор алудың нақты құны арасындағы айырма осы шоттағы есептеу арқылы айқындалады.

Баланста материалдар есебі нақты құн бойынша көрсетіледі, осы баға бойынша олар синтетикалық есепте, ал аналитикалық есепте-тұрақты есептік бағалармен (келісім - шарттық немесе жоспарлы - есептік) есептеледі.

Егер материалдарды есептеу келісім - шарттық бағалар бойынша ұйымдастырылса, онда олардың нақты құны осы бағалар бойынша материалдар сомасына қосу көліктік дайындау шығындары (КДШ) қосылып шығарылады. Бухгалтерлік есеп стандартқа сәйкес көліктік дайындау шығындары құрамына жабдықтау - өткізу ұйымдарына төленген үстеме бағалар, барлық қосымша алымдармен бірге жүкті тасығаны үшін кіре ақы төлемі, субъектінің қоймасына материалдарды жеткізу шығындары, дайындау орындарына арнайы ұйымдастырылған арнайы дайындау кеңселерін, қоймалар мен агенттіктерді ұстауға арналған шығындар, материалдарды алумен байланысты (жабдықтаушылардан жүк жеткізгендігі субъектінің жүргізушілері, жүк тиеушілері) және іс - сапар шығындары кіреді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.