ХІ-ХV ғасырлардағы Чехия

Жоспар
Кіріспе

1. ХІ.ХІІІ ғасырларда Чехияда феодалдық қатынастардың дамуы.
2. Чехиядағы ішкі күрес және оны Герман королдарының пайдалануы.
3. Люксембургтардың басқаруы.
4. Әлеуметтік және ұлттық айшылықтардың күшеюі.
5. Ян Гус және оның ілімі.
6. Гуситтер қозғалысы.
7. Гусшілер соғысының тарихи маңызы.

ХII-ХIII ғ. Чехия мемлекетi феодалдық мемлекет болды. Бүкiл елдегi феодалдар iрi және ұсақ жер иелерi болып бөлiндi. Олар елдегi үлкен жер иелiктерiн өздерiнiң қол астына қаратты. Феодал иелiктерiнде бұрынғы құлдыққа түсiрiлген колонат шаруалар қызмет еттi. Ал феодалдар корльден көптеген праволар алды. Мұндай жоғары топты Чехияда пандар деп атады. (Жупан - племеный вождь). Төменгi кедей таптарды владыктар деп атады. ХII-ХIII ғасырда Чехияның әлеуметтiк-экономикалық дамуына ортағасырлық немiс колонизациясы орасан зор роль атқарды. Чехияның корольдерi мен пандары өз табыстарын көбейту мақсатында өз иелiктерiне германдықтардың шаруалары мен қолөнершiлерiн өте көп әкелдi. Бұлармен бiрге корольдiң шақыруымен iрi жер алып феодалдары да қызметке шақырылды. Әсiресе Чехияда немiстердiң монастырлерi үлкен отарлық саясат жүргiздi. Немiстердiң мұндай «бейбiтң саясатымен Чехия бiрте-бiрте Германияның толық отарына айналды. Нәтижеде Чехия корольдiгi Германияның императорының вассалы бола бастады. Дегенмен Герман империясының бiрте бiрте әлсiреуi нәтижесiнде олар оларға тәуелсiз мемлекет басшысы статусын сақтап қалды. Әсiресе бұл процесс Чехияның ХII ғ. екiншi жартысында II Фридрих Штоуфен кезiнде iшкi саясатта толық еркiндiк алды. Ал 1253-1278 жылы билiк еткен II Пшемысль кезiнде бұл жағдай бiршама шиеленiсiп отырды. Ол өзiн Германия императорлығына кандидаттығын ұсынды. Бiрақ германдықтар Рудольф Габебург кандидатурасын ұсынды. Сөйтiп Габебургтермен қақтығысып нәтижеде Пшемысль II Чехиядан басқа иелiктерiнiң бәрiнен айырылып корольдiк беделiн түсiрдi. 1306 жылы Пшемысльдар династиясы құлатылды. Пандар корол етiп немiс князi Иоган Люксембургтi сайлады. Ол барлық пандарға грамота бердi.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ХІ-ХV ѓасырлардаѓы Чехия.

Жоспар

1. ХІ-ХІІІ ѓасырларда Чехияда феодалдыќ ќатынастардыњ дамуы.
2. Чехиядаѓы ішкі к%.рес жєне оны Герман королдарыныњ пайдалануы.
3. Люксембургтардыњ басќаруы.
4. Єлеуметтік жєне +-лттыќ айшылыќтардыњ к%.шеюі.
5. Ян Гус жєне оныњ ілімі.
6. Гуситтер ќозѓалысы.
7. Гусшілер соѓысыныњ тарихи мањызы.

ХII-ХIII ғ. Чехия мемлекетi феодалдық мемлекет болды. Бүкiл елдегi феодалдар iрi және ұсақ жер иелерi болып бөлiндi. Олар елдегi үлкен жер иелiктерiн өздерiнiң қол астына қаратты. Феодал иелiктерiнде бұрынғы құлдыққа түсiрiлген колонат шаруалар қызмет еттi. Ал феодалдар корльден көптеген праволар алды. Мұндай жоғары топты Чехияда пандар деп атады. (Жупан - племеный вождь). Төменгi кедей таптарды владыктар деп атады. ХII-ХIII ғасырда Чехияның әлеуметтiк-экономикалық дамуына ортағасырлық немiс колонизациясы орасан зор роль атқарды. Чехияның корольдерi мен пандары өз табыстарын көбейту мақсатында өз иелiктерiне германдықтардың шаруалары мен қолөнершiлерiн өте көп әкелдi. Бұлармен бiрге корольдiң шақыруымен iрi жер алып феодалдары да қызметке шақырылды. Әсiресе Чехияда немiстердiң монастырлерi үлкен отарлық саясат жүргiздi. Немiстердiң мұндай бейбiтң саясатымен Чехия бiрте-бiрте Германияның толық отарына айналды. Нәтижеде Чехия корольдiгi Германияның императорының вассалы бола бастады. Дегенмен Герман империясының бiрте бiрте әлсiреуi нәтижесiнде олар оларға тәуелсiз мемлекет басшысы статусын сақтап қалды. Әсiресе бұл процесс Чехияның ХII ғ. екiншi жартысында II Фридрих Штоуфен кезiнде iшкi саясатта толық еркiндiк алды. Ал 1253-1278 жылы билiк еткен II Пшемысль кезiнде бұл жағдай бiршама шиеленiсiп отырды. Ол өзiн Германия императорлығына кандидаттығын ұсынды. Бiрақ германдықтар Рудольф Габебург кандидатурасын ұсынды. Сөйтiп Габебургтермен қақтығысып нәтижеде Пшемысль II Чехиядан басқа иелiктерiнiң бәрiнен айырылып корольдiк беделiн түсiрдi. 1306 жылы Пшемысльдар династиясы құлатылды. Пандар корол етiп немiс князi Иоган Люксембургтi сайлады. Ол барлық пандарға грамота бердi. Сонымен қатар сословиелiк жеңiлдiктер бердi. 1310 ж. бастап сеймдi үздiксiз шақырып отырды. Оған епископтар, пандар, шляхталық рыцарларды шақырды. Иоганн Люксембург Чехияда өте аз тұрды. Ол 1346 ж. ағылшындармен болған француз феодалдарының соғысында қайтыс болды. Сөйтiп шетелдiк король Чехия мемлекетi үшiн ештеңе iстемедi. 1346-1378 жылдары елдi Иоганн Люксембургтiң баласы Карл I король болып сайланып Чехияның король өкiмтiн бiршама жақсартты. Ол Праганың феодалдары мен қала халқымен жақындасты. Нәтижеде өнеркәсiп пен сауданың дамуына жол ашып, чех пандарына немiс княздары пайдаланатын жеңiлдiктер бердi. Прага қаласына өзi-өзi басқару правосын бердi. 1348 жылы Карл I Прага университетiн құрды. ХIҮ ғ. екiншi жартысындағы саяси өмiрiндегi жетiстiктер экономикалық дамуына түрткi болды. Осы кезеңдерден бастап экономикасы дамыған елге айналды. Әсiресе күмiс кендерi, шұға тоқу, және бiршама жетiстiкке жеттi. Прага өте iрi сауда орталығына айналды. Чехия ХIҮ ғ. халықаралық саудаға тартылды. Мұндай жетiстiктер бүкiл Чехияда әлеуметтiк жiктелу процесiн тездеттi. Феодалдық шаруашылық дамуға кедергi келтiре бастады. Сонымен қатар Чехияда немiстер көптеген мануфактуралар мен товар ақшаны өз қолдарына шоғырландырды. Бұл процесс ұлттық наразылықты күшейттi.
Бұл таптық ұлттық наразылық үлкен саяси қашығысқа алып келдi. Әсiресе дiни наразылық күшейдi. Чехияда аса iрi жер иеленушiлiк католик шiркеуi болды. Олар бүкiл жердiң 31 иемдендi. Чех шiркеуiнiң басшысы Прага архиепископында 14 қала, 900 астам деревня қарады. Жиналған табыстың едiуiр бөлiгiн дiнбасылары Римге жiберiп отырды. Чехияжа католик шiркеуiне қарсы жаппай наразылық күшейдi. ХҮ ғ. басында бұл процесс шиеленiсе түстi. Бүл көтерiлiстiң басшысы Прага университетiнiң профессоры Ян Гус болды. Ол 1371-1415 шаруа семьясынан шықты. Ол чехтардың iшiнде бiрiншi болып университеттi басқарды. Ол дiн басыларын аяусыз сынады. Индульгенцияға қарсы шықты. Сөйтiп дiнбасыларын сынаудан шiркеудi қайта құруды талап еттi. Бұл идея Праганың архиэпоскопы жағынан қарсылыққа кездестi. Оның насихатына тиым салып, шiркеуден аластатты. Оны Констанца шiркеу соборында түрмеге алды. Сөйтiп еретик деп жариялап, идеясынан бас тартуды талап еттi. Ол бас тартпады. 1415 жылы Ян Густы отқа өртеп жiбердi.
Ян Густiң өлтiрiлуi халықтың наразылығын күшейттi. Чех шаруалары Густi жақтаушыларды жаппай Чехияны наразылыққа үндедi. 1419 жылы Прагада кедейлер көтерiлiсi болды. Олар ратуша үйiне шабуыл жасады. Бiршама уақытқа билiктi қолына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.