Мемлекеттік тіл – қазақ тілі

Жоспар
Кіріспе

1. Мемлекеттік тіл . қазақ тілі
2. Тіл ұлттық қазына
3. Тіл тағдыры . ел тағдыры
4. Тіл . халықтың қазынасы.
5. Қорытынды

Ата заңымызда айқындалып, тіршілігіміздің тірегі болуы тиіс мемлекеттік тіл – қазақ тілі «Тіл туралы» Заңның орындалуы қалай? Деген сұраққа әркім әртүрлі жауап береді. Солай болуы да тиіс. Ғылым мен техниканың, ақпараттық технологиялардың тез дамуының экономикалық пайдасы көп. Жаһандану үрдісінің көптеген жағымды жақтары бар. Әсіресе телехабарлардың ұлттық тілімізде өзге ұлт өкілдерінің хабар жүргізуі -қуантарлық нәрсе, алайда, қазақ тіліндегі бағдарламалар өз дәрежесіне жетпей отыр. Сәбилеріміздің, жас жеткіншектердің дүниетанымын қалыптастыруда, отансүйгіштік сезімін оятатын бағдарламалардың жүргізілуі сын көтермейді.
«Ел боламын десең, бесігіңді түзе» деген ұлы Мұхтар Әуезовтің сөзін сәл өзгертіп, « Ел боламын десең, қазақ мультфильмін жөнде», «Ел боламын десең, қазақ оқулықтарын жөнде» деп дабыл көтеруге болады. Ақпараттық құралдардың, көшедегі жарнамалардың ақсап тұрғанын көргенде, қарның ашады. Жастарымыздың бойында ұлтжандылық қасиеттерді , бауырмашылдық , ұстаздарды сыйлау, үлкендерге құрмет көрсету қазақилығымыздың белгісіндей.
Осы орайда мектебімізде біршама іс – шаралар атқарылып келеді. Мемлекеттік тіліміздің ауқымын кеңейту мақсатында орыс сыныптағы оқушылар арасында «Қазақшаңыз қалай?», «Отбасы және мен», «Мемлекеттік тіл – менің тілім» атты байқау өткізіледі. Осы байқауға орыс сынып оқушылары арасында 3 «в» сынып оқушысы Орынбек Е; 6«в» сынып оқушысы Юлдашева Ю ; 6«в» сынып оқушысы Пядшыв М ;
7«в» сынып оқушысы Сатбаева Г; 7«в» сынып оқушысы Закациолла Н; сияқты оқушылар мектепішілік және қалалық байқауларда жүлделі орындарға ие болды. Қазіргі кезде әлемдік тәжірибе бойынша тілдік білімді бағалаудың кеңінен тараған түрі қолданылып келе жатқан бірнеше жүйесі бар . Соның ішінде ағылшын тілін бағалаудағы TOEFL жүйесі дүние жүзінде бұл тілдің кең тарауын ықпал етті. Қазақ тілін білу деңгейлерін дәл осы секілді биікке көтеру үшін мемлекеттік тілді бағалаудың халықаралық стандартын түзіп , әлемдік озық тәжірибелерді терең зерттеу қажет .

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Мемлекеттік тіл – қазақ тілі
Ата заңымызда айқындалып, тіршілігіміздің тірегі болуы тиіс
мемлекеттік тіл – қазақ тілі Тіл туралы Заңның орындалуы қалай? Деген
сұраққа әркім әртүрлі жауап береді. Солай болуы да тиіс. Ғылым мен
техниканың, ақпараттық технологиялардың тез дамуының экономикалық пайдасы
көп. Жаһандану үрдісінің көптеген жағымды жақтары бар. Әсіресе
телехабарлардың ұлттық тілімізде өзге ұлт өкілдерінің хабар жүргізуі
-қуантарлық нәрсе, алайда, қазақ тіліндегі бағдарламалар өз дәрежесіне
жетпей отыр. Сәбилеріміздің, жас жеткіншектердің дүниетанымын
қалыптастыруда, отансүйгіштік сезімін оятатын бағдарламалардың жүргізілуі
сын көтермейді.
Ел боламын десең, бесігіңді түзе деген ұлы Мұхтар Әуезовтің сөзін сәл
өзгертіп, Ел боламын десең, қазақ мультфильмін жөнде, Ел боламын десең,
қазақ оқулықтарын жөнде деп дабыл көтеруге болады. Ақпараттық
құралдардың, көшедегі жарнамалардың ақсап тұрғанын көргенде, қарның ашады.
Жастарымыздың бойында ұлтжандылық қасиеттерді , бауырмашылдық , ұстаздарды
сыйлау, үлкендерге құрмет көрсету қазақилығымыздың белгісіндей.
Осы орайда мектебімізде біршама іс – шаралар атқарылып келеді.
Мемлекеттік тіліміздің ауқымын кеңейту мақсатында орыс сыныптағы оқушылар
арасында Қазақшаңыз қалай?, Отбасы және мен, Мемлекеттік тіл – менің
тілім атты байқау өткізіледі. Осы байқауға орыс сынып оқушылары арасында
3 в сынып оқушысы Орынбек Е; 6в сынып оқушысы Юлдашева Ю ; 6в сынып
оқушысы Пядшыв М ;
7в сынып оқушысы Сатбаева Г; 7в сынып оқушысы Закациолла Н; сияқты
оқушылар мектепішілік және қалалық байқауларда жүлделі орындарға ие
болды. Қазіргі кезде әлемдік тәжірибе бойынша тілдік білімді бағалаудың
кеңінен тараған түрі қолданылып келе жатқан бірнеше жүйесі бар . Соның
ішінде ағылшын тілін бағалаудағы TOEFL жүйесі дүние жүзінде бұл тілдің
кең тарауын ықпал етті. Қазақ тілін білу деңгейлерін дәл осы секілді биікке
көтеру үшін мемлекеттік тілді бағалаудың халықаралық стандартын түзіп ,
әлемдік озық тәжірибелерді терең зерттеу қажет .
Қазақ тілін білуді бағалаудың төмендегідей бес деңгейлік жүйесі
белгіленеді.
1. балабақша
2. бастауыш және негізгі мектеп
3. орта мектептің жоғары сатысы,колледж
4. жоғары оқу орында
5. мемлекеттік қызметтер – арасында тілді жүйелі үйрете
отырып, оны бағалау , бағалаған кезде тілді қай дәрежеде
меңгергені нақты жұмыс үстінде айқындалып отырады.
ХХІ ғасырдың жан – жақты зерделі, дарынды, талантты адамын қалыптастыру
бағытындағы білім беру мәселесі мемлекетіміздің назарында , сондықтан
болар, қазіргі таңда қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін көтеру үшін қолға
алып, жүзеге асырып та жатыр . Халқымыздың рухани көсемі ғұлама
Н.Байтұрсынұлының - Өз тілі мен әдебиеті бар ел ғана өз алдына дербес ел
бола алатынын біз ұмытпауымыз керек - деп өсиет қалдырғаны бекерден –
бекер болмаса керек. Сондықтан болар қазіргі таңдағы педагогика
жаңалықтарын қолданылып жүрген пән ерекшелігіне қарай қолдана білу – оқыту
мақсатына жетудің бірден – бір жолы. Оқыту барысында алға қойған мақсатымыз
- туған тілдің қыр - сырын, табиғатын таныта отырып, ертеңгі күні өмірден
орнын таба алатын, өзіне сенімді, нағыз ұлтжанды, парасатты ұрпақ
тәрбиелеу. Ол үшін педагогиканың озық үлгілерін жаңашылдықпен пайдаланып,
тәжірибені байыта түсу басты міндетіміз болып табылады.
Тілдер туралы Заң баптарындағы мәлімет бойынша көз жеткізер
болашақты барлық қазақстандықтар ең кемінде үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын)
өз ара қарым – қатынас жасайды. Бұл заң бір емес екі рет шыққаннан бері
біраз уақыт өтті, бірақ іске асырылған шаралар айтарлықтай нәтижеге
жетпеді.
Бүгінгі күні қазақ мектебінің оқушылары сабақтан тыс уақытта орысша,
не шала қазақша тілдеседі.Қазақ мектебінің таза қазақша сөйлейтін орта
болғанда шала қазақ оқушылар мәселесін арнайы әдістеме іздемей –ақ ,
сырттан әсер етер күш күтпей –ақ шешуге болар еді. Бар қиындық мектеп
шаңырағының шала тілді болуында. Бұл кемшілікті түзету мектеп ұжымының, пән
мұғалімдерінің , ата – аналардың басты міндеті.
Психологтардың пайымдауы бойынша адам бойындағы барлық
сапалық қасиеттер тіл арқылы дариды. Тіл қаруы –сөз ,сөз қаруы – ой.Ақылды
ой , алғыр сөз – адамның ең жоғарғы қасиеті, -деп Ғ. Мустафин айтқандай
білім де, ғылым да , мәдениет те тілмен беріледі, жүйелі тіл жүйелі ойды
құрайды, тыңғылықты әрекет те ойдан басталады. Тілдегі шалағайлық барлық
кесепаттың негізі болып табылады.
Қазақстан Республикасының Тіл туралы Заңы бойынша қазақ тілі
республикамыздағы негізгі тіл – мемлекеттік тіл болуына орай оның қолданылу
аясы, бедел – мерейі мемлекет ішінде ғана емес, халықаралық қатынастар
деңгейіне дейін көтеріліп келеді. Бұл қазақ тілін оқу мен оқытуды жан –
жақты зерттеп, дамыту жауапкершілігін алға қойып отыр. Сол себепті жұмысты
жеңілдету, еңбек сапасын арттыру үшін қазіргі ғылым мен техниканың
жетістігі саналатын компьютер жүйесін тілімізге кеңінен пайдалану іске
асырылып отыр.
Қазақ тілі өмір таныту, тәрбие беру қарым - қатынас жасау құралы
екендігі белгілі.Тіпті, елдігіміздің бір белгісі - ұлттық тіліміздің
өгейсімей, дұрыс өмір сүруі. Санамалап айтсақ, тілдің атқарар қызметі көп.
Оқушыларға тілді үйрете отырып, адамдық болмысын қалыптастыруға, ненің
жақсы, ненің жаман екенін салмақтай білуге, бүкіл дүниенің әлемдік қақпасы
тіл арқылы ашылатынын ұғындыруға болады. Тіл – достықтың дәнекершісі, ғылым
тілі, мәдениет көрсеткіші. Тіл арқылы тарихымызды, өткеніміз бен
бүгінімізді, ертеңгі болашағымызды айқындауға болады. Сондықтан әрбір
азамат ана тілін жетімсіретпей, босағада отырғызбай, шұбарламай, төрге
шығаруға, биікке көтеруге тиіс.
Қазіргі қазақ тілі өркендеген мәдениетіміздің, дамыған ғылымның,
публицистика мен ресми іс – қағаздарының тілі. Сөздік қоры жағынан
мейлінше байыған грамматикалық құрылысы оралымды, түркі тілдерінің ішіндегі
ең бай әрі көрнектісі, сол себепті тіл мәртебесін түсірмей, ешкімге
жалтақтамай, биік дәрежеде ұстау, оны оқушыларға үйрету - әрбір ұстаздың
басты міндеті.

Тіл ұлттық қазына
Туған елім – тірлігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сыр ойдағы,
Өссе тілім, менде бірге өсемін,
Өшше тілім, мен де бірге өшемін! –
деп , ақын Әбілдә Тәжібаев ағамыз жырлағандай тіл қай елде болса да
қастерлі, құдіретті. Ол достықтың кілті, ынтымақтастықтың бастауы, ырыс –
берекенің алды, ұлттың әрі жаны, әрі ары. Тіл жай сөз емес, өмірдің талай
сынынан өткен, өскелең талаптарға сәйкес өрістей түскен толыққанды ақиқат
десек, жаңыла қоймаспыз.
Тілсіз қоғамның қандай түрі болса да өмір сүре алмақшы емес, ол тілдің
өзі қоғам бар жерде ғана пайда болып, өмір сүреді. Демек, қоғамнан тыс,
бөлек тіл жоқ. Тіл – қоғамның жемісі.
В.И.Ленин: “Тіл – адам қатынасының аса маңызды құралы” – дейді. Мұның
мәні – тіл жоқ жерде адамдардың бірлесіп жұмыс істеуі, қоғамдық өндірістің
қай саласын болса да ұйымдастыруы, дамытуы мүмкін емес деген сөз.
Тіл әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы -
әрбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.