Құраниттер

1 Құраниттер
2 ҚҰРАНИТТЕР АҒЫМЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫ
Қорытынды

Қазіргі кезде «құраниттер» көпшілікке Құранды жақсы көретіндер деген атпен танымал болуда. Алайда, оларды Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сүннетін жоққа шығарушылар деп өз атымен атаған жөн. Олар шариғат негізі тек Құран ғана деп қысқа қайырып, хадис, тәпсір, қияс, сахабалардың өмірбаяны мен ғалымдардың пәтуалары сияқты исламның қайнар көздерін жоққа шығарады.
Құран Аллаһ тағала тарапынан Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) уаһи арқылы түсірілгенін мойындағанымен, қасиетті кітапты кеңінен түсіндіретін Аллаһ Елшісінің (с.ғ.с.) хадистерінің керегі жоқ деп есептейді.
Құраниттер - Құран аяттарының астарлы мағынасына мән бермей, сөзбе-сөз түсінеді. Ал оның астарлы мәніне үңілу, тәпсірлеу мен ғылыми ізденудің еш қажеті жоқ деп біледі. Олардың түсінігінше, Құранды тәпсірлеу, құндылықтарын зерттеу, үкіми аяттарды хадиспен ұштастыру - Аллаһтың айтқандарын иемдену, қиялдау6 не жеңілдікке салыну деген пікірде.
Енді, олардың қашан пайда болғанына аз-кем ой жүгіртелік. XIX ғасырдың орта шенінде ағылшындар Үндістанның бүкіл аймағын қол астына қаратқанымен, жергілікті мұсылмандар басқыншыларға қарсы күресін тоқтатпады. Мұсылмандардың саны өте аз болғанымен, 1857 жылғы көтеріліс ағылшындардың билігіне өте үлкен қауіп төндірді. Үндістанның солтүстік өңірлерінен айырылып қалудан қорыққан басқыншылар айлаға көшті. Олар мұсылмандарды жік-жікке бөліп, күшін біріктірмеуді ойлады. Иманы әлсіздеу және діни білімі аздау мұсылмандарды дүние-мүлік және ақша беріп сатып алып, өз тыңшыларына айналдырды. Олар ағылшындармен тығыз байланыста болды және бүкіл іс-қимыл мен әрекеттері билік тарапынан қатаң бақылауға алынды. Мансапқорлардың да көңілінен шығып, араларынан көшбасшыларын белгілеп, өздерінің жасанды «ислами» тұжырымдарын олардың санасына әбден сіңіріп, басқаларға уағыздауға көндірді. «Іштен шыққан жау жаман» демекші, ағылшындардың осындай жымысқы әрекеттерінен мұсылмандардың арасынан құраниттер мен ахмадияшылар бөлініп шығып, әлсіреуінің нәтижесінде көтерілістерін тоқтатуға мәжбүр болды. Басқыншыларға да керегі осы болатын.
Соңғы кездері Мысыр елінде де құраниттердің әр жерде қылаң беруіне байланысты әл-Азһар университетінің Ислам сараптама бөлімінде бұл мәселе арнайы қаралып, мынадай пәтуа шығарылды:
«Егер олар сүннетке амал етуді жоққа шығаруларын тоқтатпаса, Ислам жамағатынан шыққан болады. Исламда белгіленген нәрсені жоққа шығарғаны үшін діннен шыққан болып есептеледі».
Ал, әл- Азһар университетінің шейхы, академик Мұхаммад Саид Тантауи: «Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) сүннетін тастап, тек ғана Құранға жүгінуге шақырушылар - әлбетте, діннен хабарсыз, өтірікші, надан шариғаттың негізін білмейтіндер. Пайғамбарымыздан (с.ғ.с.) нақтылы келген сүннет - Аллаһ тағала тарапынан уаһи етілген. Аллаһ Елшісінің (с.ғ.с.) сүннеті Құран Кәрімдегі үкімдерді кеңінен айқындап түсінуге көмектеседі. Сондықтан одан бейхабар болу- Исламнан хабарсыз болу»,- деп ашына айтты. Бұрын Мысырдың Бас мүфтиі болған, бүгінде жоғарыда аты аталған университеттің ректоры Ахмед Таюб олар жайлы былай дейді:

1. Sunan Abu Dawood. Translator Abu Ammar Yasir Qadhi. – Dar-us-Salam Publishers & Distributors, 2008. – 660 p.
2. Yasin M. Reading in Indian history. Edited by Madhavi Yasin. – New-Delhi: Atlantic Publishers & Distributors, 1988. – 174 p.
3. http://www.aboutquran.com/ba/ba.htm
4. Brown Daniel W. Rethinking tradition in modern Islamic thought. – Cambridge University Press, 1996. – 185 p.
5. Бертон Дж. Мусульманское предание: Введение в хадисоведение / пер. с англ. – СПб., Диля, 2006. – 304 с.