Кенесары ханның басшылығымен болған 1837-1847 жылдары ұлт-азаттық көтерілісі
1. Кенесары ханның басшылығымен болған ұлт.азаттық көтерілісінің басталуы.
2 Көтерілісшілердің Қырғызстан аумағындағы қимылдары
2 Көтерілісшілердің Қырғызстан аумағындағы қимылдары
Кенесары мен Қоқан хандығы қарым-қатынасының шиеленісіп кетуінің өзіндік себебі де бар еді. Өйткені Қоқан хандығының билеушілері 1836 жылы оның бірге туған бауыры Саржан сұлтанды, 1840 жылы әкесі Қасым төрені өлтірген болатын. Мұның өзі оның Қоқан хандығының билеушілеріне деген ыза-кегін өршіте түсті. Қоқан хандығына қарсы күресте Кенесары Жанқожа Нұрмұхамедұлы батырдың көмегіне сүйенді. 1845 жылы Кенесары хан Қоқан хандығының Жаңақорған, Жүлек және Созақ сияқты бекіністерін тартып алды. 1846 жылы Қоқанның және бір мықты бекінісі Меркіні де қолға қаратты. Содан бастап Қоқан хандығының қазақтарға озбырлық жасауы уақытша болса да тыйылды. Бірақ Кенесары өзіне Қоқан мемлекеті сияқты және бір қатерлі дұшпан тауып алды.
1841 жылдың қыркүйегінде қазақтың үш жүзінің ықпалды билері, сұлтандары Кенесары Қасымовты қазақ жерінің ханы етіп сайлады. Қазақ мемлекеттілігі қалпына келтірілді. 1841 жылдың күзінде көтерілісшілер қоқандықтардың едәуір күштері орналасқан. Жаңақорған, Ақмешіт Жүлек бекіністерін қоршады. Қоқандықтардың бірнеше бекіністерін алу бостандық жолындағы күрескерлерді жігендіріледі. Тіпті қозғалыстың басты ошақтарынан алыста көшіп жүрегн төртқара және шекті рулары оны бүкіл қазақ ханы деп танитынын хабарлады.
1841 жылдың қыркүйегінде қазақтың үш жүзінің ықпалды билері, сұлтандары Кенесары Қасымовты қазақ жерінің ханы етіп сайлады. Қазақ мемлекеттілігі қалпына келтірілді. 1841 жылдың күзінде көтерілісшілер қоқандықтардың едәуір күштері орналасқан. Жаңақорған, Ақмешіт Жүлек бекіністерін қоршады. Қоқандықтардың бірнеше бекіністерін алу бостандық жолындағы күрескерлерді жігендіріледі. Тіпті қозғалыстың басты ошақтарынан алыста көшіп жүрегн төртқара және шекті рулары оны бүкіл қазақ ханы деп танитынын хабарлады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыбы: Кенесары ханның басшылығымен болған
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1837-1847 жылдары ұлт-азаттық көтерілісі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кенесары ханның басшылығымен болған ұлт-азаттық көтерілісінің басталуы.
Кенесары мен Қоқан хандығы қарым-қатынасының шиеленісіп кетуінің өзіндік себебі де бар еді. Өйткені Қоқан хандығының билеушілері 1836 жылы оның бірге туған бауыры Саржан сұлтанды, 1840 жылы әкесі Қасым төрені өлтірген болатын. Мұның өзі оның Қоқан хандығының билеушілеріне деген ыза-кегін өршіте түсті. Қоқан хандығына қарсы күресте Кенесары Жанқожа Нұрмұхамедұлы батырдың көмегіне сүйенді. 1845 жылы Кенесары хан Қоқан хандығының Жаңақорған, Жүлек және Созақ сияқты бекіністерін тартып алды. 1846 жылы Қоқанның және бір мықты бекінісі Меркіні де қолға қаратты. Содан бастап Қоқан хандығының қазақтарға озбырлық жасауы уақытша болса да тыйылды. Бірақ Кенесары өзіне Қоқан мемлекеті сияқты және бір қатерлі дұшпан тауып алды.
1841 жылдың қыркүйегінде қазақтың үш жүзінің ықпалды билері, сұлтандары Кенесары Қасымовты қазақ жерінің ханы етіп сайлады. Қазақ мемлекеттілігі қалпына келтірілді. 1841 жылдың күзінде көтерілісшілер қоқандықтардың едәуір күштері орналасқан. Жаңақорған, Ақмешіт Жүлек бекіністерін қоршады. Қоқандықтардың бірнеше бекіністерін алу бостандық жолындағы күрескерлерді жігендіріледі. Тіпті қозғалыстың басты ошақтарынан алыста көшіп жүрегн төртқара және шекті рулары оны бүкіл қазақ ханы деп танитынын хабарлады.
Төртқара және шекті руларының Кенесары Қасымов жағында белене қатысуы жайында айта келгенде, ХІХ ғасырдың 30- жылдарының аяғы 40-жылдарының басында олардың іс-қимылын жандандыра түсуге түрткі болған факторларды тәптіштей түскен жөн. Бұл арада номадтар аймақтарының Ресей империясының төніп келе жатқан отаршылдық басып алу қатерінен қазақ жерлерінің оқшаулығын жалпы қайта жаңғырту ісін қосылуға деген ұмтылысы ғана емес, сонымен қатар Сыр өңірі аймағы халқының қоқан бектерінің зорлық - зомбылыққатолы билеп - төстеуінен құтылуға деген тілегі де айтылып отыр. Кенесарының қоқан бектерімен өзара қатынастарының шиеленісуінен жеке себептері де туғызған еді.
Қоқан билеушілерінің 1836 жылы соның алдындағы кезеңдегі қазақтар көтерілісі жетекшілерінің бірі, ағасы Саржанды қарақшылықпен өлтіруі, 1840 жылы Қасым төрені, сондай-ақ ағалары Есенгелді, Ержан сұлтандары және Абылайдың басқа ұрпақтарын сатқындықпен қырып салуы да қозғалыс жетекшісінің қоқанға қарсы көзқарасын қатайта түсен еді. Атап, айтқанда, кенесары бұл жөнінде Орынбор губернаторына хаттарының бірінен жазған. Азаттық күресінің ең басынан өзі қаза тапқанға дейін Кенасары хан Қоқан хандығы жөнінде айқын бағыт-қазақтарды қоқан билеушілерінің езгісінен азат ету бағытын ұстанды. Қазақ ханның Хиуа ханымен өзара қатынастары тұрғысынан алғанда, оның саясаты біршама, айрықша болды, онымен Кенесары онымен әбден сенім көзқарасын ұстанды. Бұған қоса, Хиуа билеушісі қазақ жасақтарын ара-тұра астықпен, зеңбіректермен, оқ-дәрімен жабдықтап отырды. Әскери тарихшы В. Поттоның пікірнше, Бұхара әмірлігі сияқты Хиуа хандығы да Кенесарымен өзара қолайлы одақ жасауға әзір болған.
Осы мән-жайлардың бәрі Кенесарының өзбек хандықтары жөніндегі саясатының сипатын, мәнін белгілі бір дәрежеде алдын ала анықтап берді, хандықтың әкімшілік басқару құрылымына ықпал жасады.
Империяның отаршылдық билігі едәуір берік орныққан. Ертіс, есіл, Жайық шептері бойындағы аудандарды қоспағанда, кенесары құрған мемлекет өз билігін бүкіл Қазақстан аумағына таратқан дәстүрлі мемлекет болды.
Салық жинау: малшылардан зекет, диқандардан ұшыр жинау тәрітпке келтірілді. Патша отрядтарымен қантөгіскен қақтығыстардың жалғасуы материалдық және өзге де құралдарды керек етті, әлбетте, бұл салық ауыртпалығының ұлғайтылуына әкеп соқты.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көтерілісшілердің Қырғызстан аумағындағы қимылдары
Көтерілісшілер қырғыз жеріне жақын келді. Бұл кезде қырғыздар Қоқан хандығының ықпалында болатын. Хан солтүстік қырғыз рулары білеуші манаптарының өзіне бағынуын талап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Кенесары ханның басшылығымен болған
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1837-1847 жылдары ұлт-азаттық көтерілісі.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кенесары ханның басшылығымен болған ұлт-азаттық көтерілісінің басталуы.
Кенесары мен Қоқан хандығы қарым-қатынасының шиеленісіп кетуінің өзіндік себебі де бар еді. Өйткені Қоқан хандығының билеушілері 1836 жылы оның бірге туған бауыры Саржан сұлтанды, 1840 жылы әкесі Қасым төрені өлтірген болатын. Мұның өзі оның Қоқан хандығының билеушілеріне деген ыза-кегін өршіте түсті. Қоқан хандығына қарсы күресте Кенесары Жанқожа Нұрмұхамедұлы батырдың көмегіне сүйенді. 1845 жылы Кенесары хан Қоқан хандығының Жаңақорған, Жүлек және Созақ сияқты бекіністерін тартып алды. 1846 жылы Қоқанның және бір мықты бекінісі Меркіні де қолға қаратты. Содан бастап Қоқан хандығының қазақтарға озбырлық жасауы уақытша болса да тыйылды. Бірақ Кенесары өзіне Қоқан мемлекеті сияқты және бір қатерлі дұшпан тауып алды.
1841 жылдың қыркүйегінде қазақтың үш жүзінің ықпалды билері, сұлтандары Кенесары Қасымовты қазақ жерінің ханы етіп сайлады. Қазақ мемлекеттілігі қалпына келтірілді. 1841 жылдың күзінде көтерілісшілер қоқандықтардың едәуір күштері орналасқан. Жаңақорған, Ақмешіт Жүлек бекіністерін қоршады. Қоқандықтардың бірнеше бекіністерін алу бостандық жолындағы күрескерлерді жігендіріледі. Тіпті қозғалыстың басты ошақтарынан алыста көшіп жүрегн төртқара және шекті рулары оны бүкіл қазақ ханы деп танитынын хабарлады.
Төртқара және шекті руларының Кенесары Қасымов жағында белене қатысуы жайында айта келгенде, ХІХ ғасырдың 30- жылдарының аяғы 40-жылдарының басында олардың іс-қимылын жандандыра түсуге түрткі болған факторларды тәптіштей түскен жөн. Бұл арада номадтар аймақтарының Ресей империясының төніп келе жатқан отаршылдық басып алу қатерінен қазақ жерлерінің оқшаулығын жалпы қайта жаңғырту ісін қосылуға деген ұмтылысы ғана емес, сонымен қатар Сыр өңірі аймағы халқының қоқан бектерінің зорлық - зомбылыққатолы билеп - төстеуінен құтылуға деген тілегі де айтылып отыр. Кенесарының қоқан бектерімен өзара қатынастарының шиеленісуінен жеке себептері де туғызған еді.
Қоқан билеушілерінің 1836 жылы соның алдындағы кезеңдегі қазақтар көтерілісі жетекшілерінің бірі, ағасы Саржанды қарақшылықпен өлтіруі, 1840 жылы Қасым төрені, сондай-ақ ағалары Есенгелді, Ержан сұлтандары және Абылайдың басқа ұрпақтарын сатқындықпен қырып салуы да қозғалыс жетекшісінің қоқанға қарсы көзқарасын қатайта түсен еді. Атап, айтқанда, кенесары бұл жөнінде Орынбор губернаторына хаттарының бірінен жазған. Азаттық күресінің ең басынан өзі қаза тапқанға дейін Кенасары хан Қоқан хандығы жөнінде айқын бағыт-қазақтарды қоқан билеушілерінің езгісінен азат ету бағытын ұстанды. Қазақ ханның Хиуа ханымен өзара қатынастары тұрғысынан алғанда, оның саясаты біршама, айрықша болды, онымен Кенесары онымен әбден сенім көзқарасын ұстанды. Бұған қоса, Хиуа билеушісі қазақ жасақтарын ара-тұра астықпен, зеңбіректермен, оқ-дәрімен жабдықтап отырды. Әскери тарихшы В. Поттоның пікірнше, Бұхара әмірлігі сияқты Хиуа хандығы да Кенесарымен өзара қолайлы одақ жасауға әзір болған.
Осы мән-жайлардың бәрі Кенесарының өзбек хандықтары жөніндегі саясатының сипатын, мәнін белгілі бір дәрежеде алдын ала анықтап берді, хандықтың әкімшілік басқару құрылымына ықпал жасады.
Империяның отаршылдық билігі едәуір берік орныққан. Ертіс, есіл, Жайық шептері бойындағы аудандарды қоспағанда, кенесары құрған мемлекет өз билігін бүкіл Қазақстан аумағына таратқан дәстүрлі мемлекет болды.
Салық жинау: малшылардан зекет, диқандардан ұшыр жинау тәрітпке келтірілді. Патша отрядтарымен қантөгіскен қақтығыстардың жалғасуы материалдық және өзге де құралдарды керек етті, әлбетте, бұл салық ауыртпалығының ұлғайтылуына әкеп соқты.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Көтерілісшілердің Қырғызстан аумағындағы қимылдары
Көтерілісшілер қырғыз жеріне жақын келді. Бұл кезде қырғыздар Қоқан хандығының ықпалында болатын. Хан солтүстік қырғыз рулары білеуші манаптарының өзіне бағынуын талап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz