HTML тілінде телефон анықтамасын құру

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I. HTML негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.1 Web . сайттың құрылымын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2 Web. бетінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 10
1.3 Тегтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

II. Бейнекөріністі орналастыру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.1 HTML және бейнекөрініс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.2 Бейнекөріністі түзету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.3 ALT . атрибуты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20

III. «Телефон анықтамасы» модулінің сипатталуы ... ... ... ... ... ... 23

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37

Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38

Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40

КІРІСПЕ

Интернеттің бар мәліметтерінің, яғни барлық Web-парақтарының бір ортақ қасиеті -олардың барлығы да HTML тілінде жазылған. HTML тілінде Web-парақтар жасау программалауға ұқсас болғанмен, ол қарапайым программалау тілі емес. HTML-гипермәтінді белгілеу тілі. Ол кәдімгі мәтіндерді Web-парақтар түрінде бейнелеуге арналған ережелер жиынын анықтайды.
HTML тілі World Wide Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web-парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол World Wide Web жүйесінің негізі бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. World Wide Web сөзі қазақ тіліне кеңейтілген бүкіләлемдік өрмек болып аударылады. HTML тілінің мағынасы мен атқаратын қызметін оның атынан анықтауға болады.
Гипермәтін - қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне арнаулы код, яғни екпінді элемт (anchor) орналасқан мәтін [11]. Ол мәтін ішіне сурет немесе дыбыс енгізу, мәтінді безендіру, пішімдеу (форматтау) ісін орындайтын немесе осы құжаттың басқа бөлігіне сілтемесі бар алғашқы нүкте ретінде карастырылатын белгіленген сөз. Сөзді ерекшелеп белгілеу дегеніміз - келесі керсетілетін құжат бөлігі калай бейнеленетінін анықтайтын айрықша кодты осы сөз ішіне енгізу [11]. Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер (browsers) деп аталатын арнайы көрсету программалары қолданылады. Гипермәтін экранда белгіленген қарапайым сөз ретінде тұрады, егер курсорды сол сөзге жеткізіп, тышқанды шертсек (ENTER пернесін бассақ), онда сонымен байланысты (ол сілтеп тұрған) басқа құжатты оқимыз. Ол құжаттар мәліметтер ішіндегі басқа парақтарда немесе Web жүйесіндегі басқа тораптарда орналасып, бейнежазба, сурет, жазылған дыбыс күйінде болуы мүмкін.
Сонымен, мәтіндерді осылай байланыстыра отырып белгілейтін мүмкіндікті беретін HTML тілі. Оның дұрыс нәтиже алуды қамтамасыз ететін өз заңдылықтары мен ережелері бар.
HTML тілінін атқаратын кызметі: Web-парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенімен, HTML тілі мәтіндерді пішімдеп керсететін тілге жатпайды, Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде жұмыс істей алатын броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандықтан, бір файл екеуінде екі түрлі болып көрсетіледі. Ал, үшінші компьютердегі Web-парақтарының мәтіндері зағиптарға арналған Брайль қаріптері арқылы берілсе, оның нәтижесі тіпті басқаша болады.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әртүрлі құрылғыларда және әртүрлі броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді пішімдеу (форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелу керек болса, онда HTML коды оны тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң, оны броузер-программа өз мүмкіндігін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі әріптермен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып қана көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы арқылы берілетін болса, онда тақырып қаттырақ шығатын дауыс арқылы айтылып, одан соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету керек, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны мен оны безендіріп көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, тілдің соңғы HTML 4.0 нұсқасында мәтінді пішімдеу командаларын пайдалану

Қолданылған әдебиеттер:

1. Вуд Л. «Web-графика справочник» СПб: Питер, 1998,224с.
2. Гончаров А. «Самоучитель HTML» СПб: Питер, 2000, 240с.
3. Балапанов Е., Бөрібаев Б., Бекбаев А. «Информатика терминдерінің қазақша-ағылшынша-орысша, орысша-қазақша-ағылшынша, ағылшынша-орысша-қазақша сөздігі» Алматы: Сөздік-Словарь, 1998, 176б.
4. Е.Балапанов., Б.Бөрібаев., Р.Дүзбаева., Г.Мадиярова «Информатика терминдерінің түсіндірме сөздігі» Алматы: Сөздік-Словарь, 2002, 33б.
5. Балафанов Е.К., Бурибаев Б. и др. «Казахско-англо-русский, русско-казахско-английский и англо-русско-казахский терминологический словарь информатики» Алматы: Сөздік-Словарь, 1998, 194с.
6. Пауэлл А.Т. «Полное руководство по HTML» Пер.с англ. А.В.Качанов; Худ.обл.М.В.Драко.-Мн.: ООО «Попурри», 2001,912с.
7. Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, А.Дәулетқұлов «Жаңа информациялық технологиялар: информатикадан 30 сабақ» Алматы: Шартарап, 1998, 384б.
8. Коцюбинский А.О., Грошев С.В., «Современный самоучитель в сети Интернет» Быстрый старт: Практ.пособ.-М.:Издательство «ТРИУМФ», 1997, 464с.
9. Леонтьев В.П. «Новейшая энциклопедия персонального компьютера 2002» М.:ОЛМА-ПРЕСС, 2002, 920с
10. Маргарет Левин Янг и др. «Internet. Полное руководства» Пер. С англ.-К.: Издательская группа BHV, 2001, 864с
11. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Дүзбаев Р.М., Мамырбек Ғ.Б. Интернетке кіріспе: «Бүкілдүниежүзілік өрмек» Әдістемелік құрал. Алматы: ЖТИ, 2004, 28б.
12. Интернет жүйесі.
13. Симонович С., Евсеев Г. «Новейший самоучитель по работе в Интернете» М.:Издательство «ДЕСС КОМ», 2000, 528с.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

HTML ТІЛІНДЕ ТЕЛЕФОН АНЫҚТАМАСЫН ҚҰРУ

Мамандығы:
Бизнестегі ақпараттық жүйелер

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

МАТЕМАТИКА ЖӘНЕ МОДЕЛЬ ҚҰРУ
ӘДІСТЕРІ КАФЕДРАСЫ

Қорғауға жіберілді
__________________

Кафедра меңгерушісі,

ф.-м.ғ.к.
___________ 20__ жыл

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

HTML ТІЛІНДЕ ТЕЛЕФОН АНЫҚТАМАСЫН ҚҰРУ

Ғылыми жетекші,

аға оқытушы

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I. HTML негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1. Web – сайттың құрылымын таңдау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2. Web- бетінің құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 10
3. Тегтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

II. Бейнекөріністі орналастыру жолдары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
1. HTML және бейнекөрініс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2. Бейнекөріністі түзету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
3. ALT – атрибуты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20

III. Телефон анықтамасы модулінің сипатталуы ... ... ... ... ... ... 23

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37

Қолданған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .38
Қосымшалар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... 40
Кіріспе

Интернеттің бар мәліметтерінің, яғни барлық Web-парақтарының бір ортақ
қасиеті -олардың барлығы да HTML тілінде жазылған. HTML тілінде Web-
парақтар жасау программалауға ұқсас болғанмен, ол қарапайым программалау
тілі емес. HTML-гипермәтінді белгілеу тілі. Ол кәдімгі мәтіндерді Web-
парақтар түрінде бейнелеуге арналған ережелер жиынын анықтайды.
HTML тілі World Wide Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web-
парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып, оны кең пайдалану
жолдарымен толықтырылып отырылды. Ол World Wide Web жүйесінің негізі бола
отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. World Wide Web сөзі қазақ
тіліне кеңейтілген бүкіләлемдік өрмек болып аударылады. HTML тілінің
мағынасы мен атқаратын қызметін оның атынан анықтауға болады.
Гипермәтін - қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне арнаулы
код, яғни екпінді элемт (anchor) орналасқан мәтін [11]. Ол мәтін ішіне
сурет немесе дыбыс енгізу, мәтінді безендіру, пішімдеу (форматтау) ісін
орындайтын немесе осы құжаттың басқа бөлігіне сілтемесі бар алғашқы нүкте
ретінде карастырылатын белгіленген сөз. Сөзді ерекшелеп белгілеу дегеніміз
- келесі керсетілетін құжат бөлігі калай бейнеленетінін анықтайтын айрықша
кодты осы сөз ішіне енгізу [11]. Гипермәтінді бейнелеу үшін броузер
(browsers) деп аталатын арнайы көрсету программалары қолданылады.
Гипермәтін экранда белгіленген қарапайым сөз ретінде тұрады, егер курсорды
сол сөзге жеткізіп, тышқанды шертсек (ENTER пернесін бассақ), онда сонымен
байланысты (ол сілтеп тұрған) басқа құжатты оқимыз. Ол құжаттар мәліметтер
ішіндегі басқа парақтарда немесе Web жүйесіндегі басқа тораптарда
орналасып, бейнежазба, сурет, жазылған дыбыс күйінде болуы мүмкін.
Сонымен, мәтіндерді осылай байланыстыра отырып белгілейтін мүмкіндікті
беретін HTML тілі. Оның дұрыс нәтиже алуды қамтамасыз ететін өз
заңдылықтары мен ережелері бар.
HTML тілінін атқаратын кызметі: Web-парақтары экранда ықшам түрде
безендіріліп көрсетілгенімен, HTML тілі мәтіндерді пішімдеп керсететін
тілге жатпайды, Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлерді пайдаланады.
Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде
жұмыс істей алатын броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек
MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл
екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандықтан, бір файл екеуінде екі
түрлі болып көрсетіледі. Ал, үшінші компьютердегі Web-парақтарының
мәтіндері зағиптарға арналған Брайль қаріптері арқылы берілсе, оның
нәтижесі тіпті басқаша болады.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әртүрлі құрылғыларда және әртүрлі броузер
программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді пішімдеу
(форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол
Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір
тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін
тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелу керек болса, онда HTML коды оны
тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң,
оны броузер-программа өз мүмкіндігін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі
әріптермен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып қана
көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы арқылы
берілетін болса, онда тақырып қаттырақ шығатын дауыс арқылы айтылып, одан
соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету
керек, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны мен оны безендіріп
көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, тілдің соңғы HTML
4.0 нұсқасында мәтінді пішімдеу командаларын пайдалану ұсынылмаған.
HTML – дің бірінші нұсқасын 1990 ж. басында Тим Бенерс-Ли ойлап
тапты. Сол уақытта броузерға және HTML-ға лайық қолданыстар табылған жоқ.
1993 ж. HTML+ пайда болды және бұл нұсқа ескерусіз қалды.
1994 ж. маусымда , гипермәтіннің кең қолдануының бастамасы көрінді,
себебі HTML 2.0 нұсқасы шықты. HTML 2.0 нұсқасында қосылған элементтер
көпшілігі қазіргі уақытқа дейін қолданылады.
1996 ж. HTML 3.2 пайда болды. Бұл жаңашылдық шешім еді,
спецификацияға фреймдар қосылды, Web беттерін жасаушылар танымал болды.
Қазіргі уақыттада осы спецификация негізінде өте жақсы дизайнерлік шешімдер
құрастыруға болады. Барлық броузерлер 3.2 нұсқасына 100% қолдау көрсетті,
сондықтан авторлар жаңадан пайда болған элементтердің жұмыс қабілеттілігіне
күмәнданбайды.
1997 ж. HTML 4.0 шықты [6].
Бүгінгі таңда интернеттің қарқынды дамуы HTML тілін меңгеруге ықпал
етіп отыр. Осы жайт дипломдық жұмысқа HTML тілінде телефон анықтамасын
құру тақырыбын таңдауға себеп болды.
Дипломдық жұмыстың мақсаты HTML тілін теориялық түрде талдап күрделі
есептерді шешу тәжрибелерінде қолдану. Мәліметтер базасында әр түрлі
белгілеріне қарай мәліметтерді іздеу әрекеттерін орындау программасын құру.
Осы мақсатта дипломдық жұмыста келесі мәселелер қарастырылды:
- Бірінші бөлімде HTML негіздері, дәлірек айтсақ Web – сайттың құрылымын
таңдау, Web- бетінің құрылысы, тегтер қарастырылған.
- Екінші бөлімде бейнекөріністі орналастыру жолдары талданған.
- Үшінші бөлімде Телефон анықтамасы тәжрибелік есептің модулінің
құрылымы сипатталды.
I. HTML негіздері

Элемент (element) - HTML тілінің құрлысы. Бұл контейнерлар, яғни
құрамында мәліметтер бар және қайта форматтауға болатын олардың анықталған
түрі. Кез-келген Web-беттерін өзінің элементтер жиыны құрайды. Гипермәтінің
негізгі идеяларының бірі-элементтерді орналастыру мүмкіндігі.
Тег (tag) - элементтің бастапқы және соңғы белгілеуіші. Тегтер
элементтердің іс-әрекеттерінің арасын анықтап және элементтерді бір-бірінен
бөліп тұрады. Web-беттері мәтінінде тегтер басында , соңында
қолданылады.
Атрибут (attribute) - параметр немесе элементтер қасиеті. Бұл
стандартты айнымалы анықталған мәндер жиынын қабылдайды. Атрибуттың
символдық мәндері тік жақшада жазылады, кейде броузерлер жақшасыз жазуға
мүмкіндік береді. Бұл атрибут типінің алдын–ала анықталып тұратынын
білдіреді. Атрибуттар бастапқы ішкі тегте орналасады және бір–бірінен бос
орын арқылы ажыратылады.
Гипрсілтеме - басқа файлға немесе объектіге сілтеме беретін мәтін
үзіндісі. Гиперсілтеме бір құжаттан басқа құжатқа көшуге өте үлкен
мүмкіндік береді.
Фрейм (frame) - бұл термин екі мағына береді. Біріншісі - жылжыту
жолағы бар құжат аймағы, екіншісі - күрделі графикалық жағдайдағы жалғыз
бейне.
HTML коды - бастапқыда барлық элементтері мен атрибуттары анық
көрсетілген гипермәтін құжат.
World Wide Web, WWW немесе Web-Интернеттегі таратылған жүйелі
гипермәтіндік құжаттарға кірудің - әлемдік желі өрмегі.
Web-беті - World Wide Web-те орналастырылған және гипермәтін
форматында дайындалған құжат (файл).
Сайт (site) - бір тұлғаға тәуелді Web-бетінің жиыны.
Броузер (browser) - Web-бетін көруге арналған программа.

1. Web – сайттың құрылымын таңдау.

Web – түйіндерді ұйымдастыру әдістері сан алуан. Ол қатаң сызықтық
құрылымы бар түйіндер мен ешқандай құрылымы жоқ түйіндерге дейін шектеседі.
Әдетте беттер ретпен, кейде тор түйінде орналасады. Алған хабарламаны қатаң
түрде құрамдастыру үшін, беттер аралығындағы байланысты қолданушы үшін
маңыздылығын анықтау қажет. Ол үшін мәліметтерді қосарластырудың әртүрлі
әдістерін пайдалануға болады.
а) Иерархиялық ұйымдастыру.
Иерархиялық ұйымдастырудан тұратын Web–түйіндер кіретін жалғыз
нүктесі болады; қалған беттер одан шығатын бұтақтардан орын табады. Бұл
әдіс егер мәліметтерді категорияларға немесе ішкі категорияларға бірден
бөлуге өте тиімді. Web – түйінді иерархиялық ұйымдастырудың беттерге
әкелетін ең төменгі жолы, бұл тек жалғыз жол.

Сурет 1 – Web түйінді иерархиялық ұйымдастыру.

ә) Сызықтық ұйымдастыру.
Егер Web–түйіннің қолданушысы, түйін мазмұнын кітап немесе журнал
сияқты оқығысы келсе немесе түйіннің басынан аяғына дейін көріп шыққысы
келсе – тек сызықтық жолды таңдау қажет. Кейбір беттері бірнеше байланыстан
яғни қосымшалар мен ескертпелерден тұрса, әрі қарай жүру үшін кері оралуға
тура келеді. Құжаттармен жүріс Next батырмасы арқылы іске асады, ал түйін
басына оралу – Prev батырмасы арқылы жүреді.
Үлкен Web–түйін үшін сызықтық ұйымдастыру келмейді. Нақты бір
мәліметті іздеушіге барлық беттерді қарау қиындық туғызады. Сондықтан ұзақ
түйіндерді қарау ауыр.

Сурет 2 – Web – түіннің сызықтық ұйымдастырылуы.

б) Тор тәрізді ұйымдастыру. Тор тәрізді мәліметтерді орналастыру
көпшілік үшін қолайлы. Бұл құрылымда беттер бір-бірімен жалпы жанама
мәтіндер арқылы байланысты. Бір бетте бірнеше байланыстар орналасуы мүмкін.
Әрбір құжаттың екі шығатын жері бар. Байланыстар кейде шеңбер тәріздес
құрылады. Web беттерінде саяхат жасау үшін бұл әдіс қолайлы. Web-
түйіндерінде тез әрі еркін қозғалу – қолданушыға ұнайды. Бұл әдістің
негізгі кемшілігі – қолданушы барлық байланыстар арқылы өтпегендіктен,
кейде гипермәтіннің кейбір беттерін өткізіп алуы мүмкін. Web – түйіннің
бұндай түрінің схемасы 3 суретте көрсетілген [12].

Сурет 3 – Web – түйінді ұйымдастырудың тор тәрізді түрі.

Web–түйіннің қызықты болғанын әркім қалайды және ондағы қолданушыға
барлық мәліметтерді бере алатындығы, әрі еркін қозғалуына мүмкіндік бере
алатындығы бағаланады.
Web – беттерінің жақсы болуы үшін жарқын графика, әдемі шрифті және
басқа әдістерде қолданылады.
Беттердің экологиялық ұйымдастырылуы көңілді аударуы қажет. Бірінші
әсер маңызы. Ең қызықты мәліметтердің өзі дұрыс әсемденсе де, қолданушының
назарын аудармауы мүмкін.
Беттердің көлемі шамалы болғаны дұрыс. Жеке бетті оның мазмұны жеке
тақырыппен шектелген кезде жақсы оқылады.
Егер қолданушы қажетті мәліметті алу үшін бір мәтінге қадалып көп
отрыса, тез шаршайды. Сондықтан қысқа беттер құрастырған дұрыс. Бұл
қолданушыға Web–беттерінің тез жұмысқа еніп, уақытты үнемдеуіне ықпал
етеді. Ал егер табылған мәліметтер бір бетке орналасқан жағдайда оларды
бірнеше беттерге бөліп, арасына байланыс орналастыру қажет.
Беттер қызықты болу қажет. Аудиторияның назарын сақтау оңай емес.

2. Web-бетінің құрылысы

Web-парақтардағы мәліметтердің орналасуы қарапайым әрі логикалық түрде
қарап шығуға, оқуға ыңғайлы болуы тиіс. Парақтардағы мәліметтердің оларды
қабылдауға жеңіл болуының бір тәсілі - экран бетінде мәтін де, сурет те
орналаспаған бірсыпыра бос орындардың қалдырылуы болып табылады. Парақта
мәліметі көп болса, ол оқушыны жалықтырып жібереді.
Экрандағы ақпараттарды тізім немесе кесте түрінде жасауға тырысу керек,
сонда маңызды мәліметтерді оңай тауып алуға болады.
Бір суреттен кейін бірден екінші сурет орналаспағаны дұрыс, олардың ара
қашықтарын біркелкі етіп, араларында мәтіндік ақпараттар берген дұрыс.
Ақпарат бөліктерге бөлініп берілсе, оларды оқу, түсіну жеңіл болады.
Абзацтардың да өте ұзын болмағаны дұрыс, олардың көлемділерін бірнеше шағын
абзацтарға бөлген абзал.
Егер Web-парақ көлемі үлкен болса, онда құжат бөліктеріне жылдам ауысуға
мүмкіндік беретін сілтемелер жасау қажет. Кейде бір мәселеге арналған
ақпараттарды тақырыптарға бөліп, оның мазмұнын негізгі бір параққа жазып,
ал ор тақырыпты басқа беттерге сілтемелер арқылы орналастыру керек.
6. Суреттер мен графикалық бейнелерді пайдалану көптеген
тұтынушыларды қызықтыруы мүмкін, бірақ суреттерді желі арқылы қабылдау ұзақ
уақыт алатыны есте болуы керек. Егер бір әдемі суретті көру үшін 5 минуттай
уақыт кететін болса, оның әдемілігі ешкімді де қызықтыра қоймас.

HTML
HEAD
TITLEСтруктура Web-страницыTITLE
STYLE H2{font-family:Abrat;}
CODE { font-family:Abrat;} style
META http-equif=”Content-Type” contene=”texthtml; charset=windows-
1251”
META name=”Author” content=”Alexei Goncharov
META name =”Keywords” content=” WWW, HTML, document, element”
head
BODY bgcolor=#FFFFFF
!--Комментарий к странице --
A name=”top”a
Переход в A href=”#bottom”конецa документP
Переход к A href=”#S001”Bссылке 1baP
P
HR
H1Заголовок 1h1
H2 Заголовок 2h2
H3 Заголовок 3h3
H4 Заголовок 4h4
H5 Заголовок 5h5
H6 Заголовок 6h6
HR
Здесь расположена Bсілтеме 1bA name=”S001”a
HR
PЗдесь должен располагаться оригинальный мәтін Web-страницы
HR
A name=”bottom”aP
Переход в A href=”#top”началоa документа
body
html
Егер әртүрлі Web-беттерінің мәтіндерін салыстырсақ, олардың бірден
ұқсастығын байқаймыз. Оның себебі бұл документтер белгілі бір ережелер
бойынша құрылады. HTML тілінің стандарты ISO 8879:1986” Information
processing, Text and office systems, Standard Generalized Markup
Language(SGML)” [2]. Нақты стандартты және официалды стандарт арасында
үлкен айырмашылық бар. HTML үнемі даму үстінде болғандықтан, оған жаңа
элементтер қосылады, біз оны практика жүзінде көреміз.
Web-бетінің құрлысын түсіну үшін жоғарыда келтірілген элементтерді
қарастыру керек.

1.3. Тегтер

HTML html
Құжаттың HTML тілінде жазылғанын сипатайды. Аталған элемент сыртқы
элемент және оның бастапқы және соңғы тегтерінің арасында барлық Web-беті
тұруы керек. Негізінде бұл элементке формальды қарауға болады. Ол қазіргі
уақытта құрамында аз қолданатын version, lang және dir бар Web-бетінің
жалпы құрамын анықтайтын HEAD, BODY, FRAMESET және т.б. да тегтер бар.
Барлық осыған ұқсас документтер html аяқталады.

HEAD head
Web-бетінің тақырып облысы. Басқаша айтқанда оның бірінші бөлімі.
Алдындағы элементтей HEAD құжаттың жалпы құрылымын қалыптастырады. Бұл
элемент құрамында lang және dir атрибуттары болуы мүмкін, TITLE элементі
құрамында болуы керек және BASE, META, LINK, OBJECT, SCRIPT, STYLE
элементтерін енгізеді.

TITLE title
Web-бетінің тақырыбын орналастыру. Мәтіндік жол осы элемент ішінде
орналасады, құжатта сипатталмайды, броузер терезесінің тақырыбында
сипатталады. Бұл жол WWW –да іздеуді ұйымдастырғанда жиі қолданады.
Сондықтан Web-беттің авторлары оны жүйеде орналастырғанда, олар бұл жолдың
ұзын болмауын және тақырыптың мағынасын түсінетіндей болуын қарастыру
керек.

STYLE style
Web-бетінде кейбір элементтерді жазуға арналған. Әр элементті стильді
үнсіз безендіруге болады, STYLE элементін қолдану міндетті емес, бірақ
қалау бойынша.

META
Бұл элемент құрамында Web-бетінде кескінделмеген қызметтік ақпарат
бар. Ішінде қарапайым түсініктегі мәтін жоқ , сондықтан соңғы тег болмайды
. META –ның әр элементі екі атрибуттан тұрады:
1. Мәлімет типін
2. Мағынасын анықтайды.

BODY body
Бұл элемент құрамында Web-бетін анықтайтын гипермәтін бар.Бұл автор
өз еркімен беттер мен броузерді бейнелейтін бөлік. Бұл тегтің соңын HTML-
файлының соңынан іздеу керек. BODY ішінде Web-бетінің дизайнына арналған
барлық элементтерді қолдануға болады. Бастапқы BODY элементінің ішіне
атрибут қатарын орнатуға болады.

!-- Комментарий --
Кез-келген программалық тілдің конструкциясы бар. Сондықтан HTML-
шектуелі емес.Бұл элементтің ішінде жазылған мәтін ескерілмейді. Бұл
элементтер Web-бетінің кез-келген жерінде орналасады. Мұнда бұрыштық
жақшасыз жазуға болмайды, комментарийде негізгі мәтін бөлек жазылу керек.
Комментарий леп белгісі және екі сызықша арқылы жазылады.

A a
HTML-құжаты үлкен болғандықтан қолданушы құжаттың керек бөлігіне
көшу үшін,гиперсілтемені пайдаланады. Бұл үшін механикалық гиперсілтемені
пайдаланады.

BASE
Сілтеменің базалық адресін көрсетеді. Сілтемеге құжаттың бастапқы
бөлігін жібереді. Бұл элементті қолдану үшін келесі конструкцияны
қолданамыз.
Base href=”http:компьютер.путь1”
Құжаттың адресі толық құрылғанда , путь1адрес фрагментін алып
тастаймыз.

P
Берілген элемент абзацты құру үшін арналған. Әдетте броузерлерді бос
жолды абзацтың алдында немесе соңында қояды.
P ALIGN=”RIGHT” абзац оң жағынан жүргізілген P

A
Берілген элемент құжатты гиперсілтемеге ауыстыру және фрагментке ат
беру арқылы сілтеме жасайды.
A href=”http: www.print.com” сыртқы сілтеме A

IMG
Берілген элемент HTMLқұжатына қосылатың медиа-объектіні анықтайды.
Әдетте бұл объект графикалық бейнекөрініс болып табылады. Бірақ кейбір
броузерлер видеоролик пен анимацияны қояды.

II. Бейнекөріністі орналастыру жолдары

2.1 HTML және бейнекөрініс

Қазіргі уақытқа дейін HTML-өзінің атына сай келеді. Web–90
жылдардың басынан бар, бірақ оның іс-әрекеті броузер Mosaic JMG
элементінің көмегімен жүре бастады. Қазіргі кезде суреттер мен екілік
объектілер Web – те жиі қолданылады. Жаңа Web – ті гипермәтін ортасы деп
санағаннан гөрі гипермедио ортасы болғаны дұрысырақ. Болашақта HTML – да
оның аты өзгеруі мүмкін емес. Web жетістігінде бейнекөрініс көп орын
алады, бірақ оны дұрыс пайдаланған жөн. Оларды тек әшекейлеу үшін ғана
қолдануға болмайды. Олар пайда әкелуі керек. Егер суреттерді ретсіз қолдана
берсе, сіздің Web – беттеріңіздің броузерлері жүктелгенше, ұзақ уақыт
кетуге тура келеді. Бейнекөріністер ақпараттың берілуін жақсартады, ал егер
шамадан тыс көп пайдаланса кері әсер беріп, яғни ақпаратты жауып тастауы
мүмкін.
Mosaic броузері–бейнекөріністі броузер терезесінің ішінен көруді
жақсартады. Gophes – қазіргі кездегі ең танымал мәтіндік жүйе. Ол
мультимедия мен жұмыс жасай алмайды, Web сияқты материалдар арасында орын
ауыстыру сияқты істерді жүргізе алмайды. Бастапқыда бейнекөріністі белгілі
бір компания логотиптерін немесе кез–келген бір диаграммаларды шығару үшін
қолданады. Қазіргі таңда кейбір түйіндер ақпараттарға қарағанда,
бейнекөріністерге толы. Суреттерді, идеяларды жандандыру, визуальды
ақпаратты шығару және беттер арасындағы орын ауыстыру мен олардың
көркемделуін жақсартуда қолданылады. Сонымен қатар кейбір орындалған
үрдістерді көрсету, кез–келген бұйымдардың қолданылуын, қалыптасу стильін
және тағы басқаларда қолданылады.
Бейнекөрініс түйіндер арасында да ауысып отырады. Визуальды
көрсеткіштер көмегімен қолданушыға Web – түйінінде жаңылыспауға
көмектеседі. Сақталған бейнекөрініс басты беттерде орналасады, бұл
қолданушыға керек беттерін оңай табуға жәрдемдеседі. Бейнекөріністің тағы
бір жетістіктерінің бірі – түйіннің жасауы бола алады. Бір мәтінді екінші
мәтіннен бөлу материалын қызықты етеді. Түсті дақтар, басқада суреттер
сіздің Web беттеріңізді әшекейлейді. Бейнекөріністің негізгі мәселелерінің
бірі – Web – та дұрыс бағаланбау. Web бейнекөріністің, түйінінің сапасын
оның сыртқы түріне қарап бағалайды, яғни түйіннің не үшін құралғанын
ұмытады. Әрине сезім мен түйсіну қажет, бірақ қолданушының барлық ынтасы
интерфейста болуы керек. Түйін қажетті ақпарат немесе кез–келген пайдалы
жұмыс жүргізуі қажет.
Бейнекөрініс Web – түйін мазмұнын жақсартуда негізгі роль атқарады.
Бүкіл мәтінді кескінге айырбастау құнды болып саналады, яғни бұл кескін
салдарынан беттердің жүктелуі ұзарса, бұл кемшілік орнын толтырады.
Web – тағы кескін портреттерге кейбір көрнекі ақпараттарға қосымша
кескіндер енгізу үшін қажет [6].

2.2 Бейнекөріністі түзету

Қолданушы алғаш рет Web беттеріне кескінді салуды үйренгеннен
кейін, оның бетінде орналасуын басқаруды білуге тырысады. HTML 2.0
спецификасы бейнекөрініс беттерін басқару үшін шамалы ғана көмек бере
алады. Сондықтан алдымен ALIGN – атрибуты мына мағыналарды ала білу
керек. – TOP, BOTTOM, немесе MIDDLE.
Егер сурет мәтіннің блогына орналастырса, онда мәтіннің келесі
жолдары суреттің жоғарғы және төменгі жағынан басталуы ALIGN
атрибутының мәніне байланысты. Егер ALIGN атрибуты жоқ болса мән
бейнекөріністің төменгі қырынан басталады. HTML 2.0 стандарты бойынша
мәтінді тегістеу жұмысының мысалы:

!DOCTYPE HTML PUBLIC “- W3C 3.2 Final EN
HTML
HEAD
TITLE Кескінді тегістеу TITLE
HEAD
BODY
P IMG SRC = “ images aligntestl. gif “ ALIGN = TOP BORDER =
Бұл мәтін P суретінің жоғарғы жиегімен тегістелу керек
P IMG SRC = “ images aligntestl. gif “ ALIGN = MIDDLE BORDER = 1
Бұл мәтін P суреттің ортасымен тегістеледі
P IMG SRC = “ images aligntestl. gif “ ALIGN = BOTTOM BORDER = 1
Бұл мәтін P суретінің төменгі жиегімен тегістелу керек
BODY
HTML

Netscape компаниясы ALIGN атрибуты үшін - LEFT және RIGHT мәндерін
құрастырды. Оның көмегімен сурет маңына мәтіннің орналасуын қамтамасыз
етуге болады, яғни IMG SRC=”Iogo. gif” ALIGN=”LEFT” кодын теретін болсақ
суретте бейнекөрініс сол жақ бетке қарай тегістеледі, ал мәтін оның оң
жағында орналасады. Сәйкесінше IMG SRC=”Iogo. gif” ALIGN=”RIGHT” - коды
кескінді оң жақ бойынша тегістеп, мәтін сол жақта қойылады. Егер бұл істі
мұқият орындаса мәтін екі объект ортасында орналасуы мүмкін. ALIGN –
атрибутының көмегімен екі сурет ортасына мәтінді қоюға болады.
BR элементінде арнайы атрибут жоқ. Ол кескінді мәтіннің дұрыс
айнала орналасуы үшін қажет. Ол туралы төменде айтылады. IMG элементінің
CENTER мәнімен ALIGN – атрибуты арасында кейбір түсінбеушіліктер бар.
Әдетте бұл мән MIDDLE сияқты нәтиже береді, сондықтан оны қолданудың
қажеті жоқ. Бейнекөріністі экран ортасына орналастыру үшін IMG элементін
P ALIGN = “CENTER” және DIV ALIGN= “CENTER” элементтерінің орнына
немесе CENTER элементіне орналастыру керек.
Netscape және Microsoft ALIGN атрибутының 4 мәнін қолданады: TEXTTOP,
BASELINE, ABSMIDDLE және ABSBOTTOM. Бұл мәндердің барлығын қолдану қажет
емес, өйткені әрбір броузерлерде әртүрлі қамтамасыз етілген, және стандарт
болып есептелмейді. Объектіні беттерде тура орналастыру басқа технология
көмегімен іске асады.

!DOCTYPE HTML PUBLIC “- W3C DTD HTML 3.2 Final EN
HTML
HEAD
TITLE Мәтінді айналу мысалы TITLE
HEAD
BODY
IMG SRC = “images redsquare. gif “ ALIGN = “Ieft”
Жоғарғы суреттің ALIGN атрибуты LEFT- ке тең, сондықтан мәтін оны
оң жақтан айнала орналасады
BR CLEAR=”Ieft” BR BR
IMG SRC = “images redsquare. gif “ ALIGN = “riqht”
Төменгі суреттің ALIGN атрибуты RIGT- ке тең, сондықтан мәтін оны
сол жақтан айнала орналасады
BODY
HTML

Егер ALIGN атрибутына TEXTTOP мәнін беретін болсақ, бейнекөріністің
жоғарғы шеті, алдыңғы жолдың ең жоғарғы символының жоғарғы жиегімен
түзетіледі, бұл атрибут кейбір броузерлерде қателіктерге әкеледі.
BASELINE мәні бейнекөріністің төменгі жиегін алдыңғы жолдың, базаның
сызығымен түзетеді.
ABSMIDDLE мәні – бейнекөріністің ортасын мәтіннің ортасымен осы жолда
жалғастырады, яғни символдардың өзінің ортасымен.
ABSBOTTOM мәні бейнекөріністің төменгі жиегі осы жолдағы ең терең
орналасқан мәтіннің символ бойымен түзетіледі, бұл жағдайда базаның жолдан
да төмен орналасқан “у” және “щ” әріптерінің төменгі шығыңқы элементтерімен
де реттеледі. ABSBOTTOM – ға қарағанда BASELINE мәні әріптердің төменгі
шығыңқы элементтерін есепке алмайды.

3. ALT – атрибуты

ALT – атрибуты суретті шығара алмайтын броузерлер үшін немесе
графикалық броузерлер үшін қосымша мәтінді шығаруға тағайындалған.
ALT – атрибутының мәні кескіннің орнына шығарылады. Графикалық
броузерлерде кескін бар жерде ол сыбыр сөзретінде ұяшықтарда орналасады.
ALT – атрибуты белгісі “тырнақша” немесе кейде “ашық жер” және басқада
символдар қызметін атқарады. ALT – атрибуты броузерлі мәтінде дағдылы мәтін
сияқты шығарылады. Егер броузерде кескінді шығару қосылмаса, онда
броузер сурет орнына мәтінді шығарады.
Қазіргі таңдағы графикалық броузерлер белгілі бір уақытта
тышқан көрсеткіші сурет бойында орналасса ALT атрибутының сыр сөзі
ретінде мәтінді шығарады.
Кейбіреулер ALT атрибутының мәтінінің 1024 символдарымен
шектелуін ұсынады, теория жүзінде ол мүмкін емес, соған
қарамастан бірнеше жүздеген символдарды қолдану артық болып
есептеледі.
ALT-атрибуты кескін шығара алмайтын броузерлер үшін немесе кескінді
шығара алмайтын графикалық броузерлер үшін қосымша мәтінді шығаруға
тағайындалған. ALT- атрибутының мәні кескін орнына шығарылады.
ALT-атрибуты көптеген мәселелерді шеше алады, бірақ жалғыз оның болуы
жеткіліксіз. Альтернативті мәтіннің үлкен мәселелерінің бірі оның ешқандай
пайдалы ақпараттан тұрмағандығымен байланысты.

HSPACE және VSPACT

HSPACE және VSPACT белгілері Netscape ұсынған және кейін HTML3.2
стандартына ресми қабылданды, ол мәтінге енгізілген бейненің айналасына
алаң түзу үшін қолданылады.
Кейбір броузерлер осы белгілерді пайыз шамасында сұрағанымен оны
жасауға болмайды өйткені ол ойламаған нәтижелерге әкелуі мүмкін.
HSPACE және VSPACT белгілерінің үлкен мәселелерінің бірі болып,
бейнекөрініс жағынан да алаңның түзілуі саналады. HSPACE және VSPACT
атрибуттары өте пайдалы.

BR элементінің кеңейюі

CLEAR деп аталатын атрибутты BR элементіне қосты. Бұдан былай бұл
белгі HTML – да стандартты болып саналады.

CLEAR – атрибуты келесі мағыналар береді: LEFT, RIGHT, ALL және NONE.
Ол беттегі құрылған объектті айнала, мәтін ағысын, сонымен қатар
бейнекөріністі де тоқтату үшін қолданылады. Мысалы: IMG SRC =”Photo.qij”
ALIGN = “LEFT” - ты мәтінмен айналған бейне кодымен танысайық. Егер
жанындағы мәтінге PR CLEAR= “LEFT” жолын қоятын болсақ, онда бүкіл мәтін
осы жолдан, бейнекөріністен кейін шығады. BR элементінің CLEAR= “RIGHT”
сипаты оң жақпен түзетілген айналмалы бейнекөрініс, мәтіндермен дәл осындай
операциялар жасайды. Егер бұл сипат NOWE мәнін алатын болса BR қызметі
әдеттегідей яғни мәтіндегі BR элементі сияқты.
HEIGHT және WIDTH
JMG элементінің HEIGHT және WIDTH сипаттары HTML3.2 –
спецификасында алғашқы ұсынылғандардың бірі. Олар бейнекөріністің өлшемін
беруде қолданылады. Бұл белгілердің мәндері пикселде немесе пайыздық шамада
берілуі мүмкін.
Бұл атрибуттардың көмегімен бейнекөріністі ұзартуға немесе қысқартуға
болатындығына қарамастан, бірінші ретте оларды қағаз бетіндегі бейнекөрініс
орнын сақтау үшін қолданады, ол соңынан көрінеді. Егер броузерде
бейнекөріністі шығару қызметі қосылып тұрса, ол серверден әр қайсысы үшін
жеке–жеке сұрайды. Әдетте броузер беттегі қалған мәтінді бейнекөрініс
өлшемі анықталмай орналастыра алмайды. Бұл оның толық жүктеуінен кейін
іске асырылады.
Суреттің ені және ұзындығы туралы ақпарат алған соң, броузер экранға
бос ұяшық шығарады, бұл кейіннен суретпен толықтырылады.
HEIGHT және WIDTH – атрибуттары сурет өлшемдерін өзгерту үшін
қолданылады. Ол өз тәртібімен жүргізілмесе бейнекөрініс кескіні бұзылуы
мүмкін. Бейнекөріністің бұзылуын алдын-алу үшін шамаларды пропорционалды
түрде өзгерту керек. Егер сурет шамасын кішірейту керек болса, графикпен
жұмыс жасайтын бағдарлама көмегімен жұмыс жасаған дұрыс. HEIGHT және WIDTH
атрибуттары көмегімен бейнекөріністі ықшамдау(сығу) файл өлшемдеріне әсер
етпейді, ал егер график бағдарламасы көмегімен жасайтын болсақ ол файл
көлемінің кішіреюіне әсер етеді, бұл жүктеу уақытының азаюына да әкеледі.
Сонымен қатар HEIGHT және WIDTH – атрибуттары қарапайым суреттердің өлшемін
ұлғайту үшін қолданылады.

III. Телефон анықтамасы модулінің сипатталуы

Мәліметтер базасы ретінде қандайда бір объектілер немесе субъектер
туралы мағлұматтардың жиынтығын келесі шарттарды қанағаттандыратындай
кестені қарастырамыз:
- Кестенің бірінші қатарында қайталанбайтын өріс атаулары орналасса;
- Кестенің біріншіден басқа қатарлары ешқандай бос орын қалмайтындай
болып, жазбалармен толтырылса;
- Өріс бойымен орналасқан мәліметтер біртектес, яғни тек сандар немесе
мәтіндер болса,
кестені ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.