Еуразия идеясы

Пән: Халықаралық қатынастар
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе . . .

І-тарау. Еуразия идеясы және оның даму тарихы.

1. 1. Еуразия түсінігі және оның дамуы . . .

1. 2. Н. Ә. Назарбаев-Еуразия Одағы ұйымының көш басшысы . . .

1. 3. Еуразия Одағы жөне Еуразиялық интеграция мәселесі . . .

П-тарау. Еуразиялық Одақтың геосаяси орналасуы, даму болашағы.

2. 1. Еуразия Одағы ішіндегі Орталық Азия рөлі . . .

2. 2. Еуразиялық Одақ дүниежүзілік өркениеттің бір саласы ретінде . . .

2. 3. Еуразиялық Одақ XXI ғасырда

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Тарих, қоғам біздің заманымыздың үлесіне үрдіс өзгерістер ұсынды, XX ғасырдың аяғы ұлы қоғамдық құбылыстарға толы ерекше бір кезеңді туғызды, ең негізгісі -Бостандық сезімі, ең негізгісі - жаңа, жас мемлекеттеріміздің шаңырақ көтеруі. Екеуі де саналы адам баласының, қоғамның мәңгілік ізгі арманы, тілегі, мақсаты.

Бірақ осының бәрі оңай емес, қарама-қайшылығы мол өте ауыр жол екеніне де көзіміз жетті. Әуелі бұрынғы Кеңес үкіметінің, КОКП-ның құлауы, іштен іріп, өзін-өзі "жеп" тауысу зандылықтарына ғылыми талдау мейлінше жан-жақты жасалғанын атап өткен абзал. Ендігі кезекте, өтпелі кезеңнің ерекшеліктеріне, оны бастан өткізбей, бірден жаңа қоғамдық қарым-қатынасқа көшіп кету мүмкіндігінің жоқ екендігі дәлелденді.

Тәуелсіз, өркениетті мемлекет құрылымы қиындықсыз болуы мүмкін емес, дүниежүзінің тарихында төрт құбыласы сай, бірден қаз тұрып, гүлденіп кеткен "мемлекетті ешкімде білмейді. Кеңестің ыдырауы егеменді мемлекеттердің экономикалық дамуын тежеп қана қойған жоқ, мүлдем кейінге итеріп тастады. Ондаған жылдар бойы жалпақ елдің түпкір-түпкіріне тарамдалып қалыптасқан шаруашылықтардың өзара байланыстары бірден кырқылған, экономикалық өсудің негізгі қозғаушы күші - республика аралық мамандандыру және кооперация, еңбектің аймақ аралық бөлісу -бұлар да есте қалған қиялға айналды. Тәуелсіз елдердің басшылары дамудың бірден-бір жолы бірлік екенін түсініп, одақ болмағанымен Достастық қажет екенін түсінді. Осы түсіністік нәтижесінде дүниеге Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы келді. ТМД-ның құрылуы туралы ресми айтылғанымен, шын мәнінде қайта біріктіру мақсатын, интеграцияны немесе халықтарды біріктіруді көздеген жоқ. Достастық жасаушылар экономикалық, мәдени және интеграцияның басқа негіздері туралы мәселе көтерместен жасанды ұйымдастырды. Бұған қоса, барлық егемен республикалар әлеуметтік-экономикалық дағдарысты бастан кешіріп жатты да, кең ауқымдағы интеграцияның мүмкіндігі шектеулі болды. ТМД қабылдаған 400 ден аса келісім- шарттардың көпшілігі орындалмады /1/. Алайда оның болашағы бұлынғыр болғанымен, үзілген қарым-қатынастарды орнықгырудың алғы шарттары жасалды. ТМД мемлекеттері арасындағы шиеленістердің талай-талай себептері де бар еді. Ол интеграция еді. Бүгінгі заман талабына сай алғаш рет ТМД-ның маңызды әлеуметтік- экономикалық интеграциясы жайлы мәселені Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев өзінің Ұлыбританияға барған сапары барысында көтерген болатын. Еуразия байыптамасы үстіндегі жұмыс осындай жағдайда басталды.

Н. Назарбаев өзінің Еуразия Одағы идеясын алғаш рет М. В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің профессор-оқытушылар құрамының жиналысында сөз еткен болатын. Еуразиялық Одақ идеясын ұсынғаннан бері ол мәселені ілгері жылжыту оңайға түскен жоқ. Көп сындар болды. Әйтседе өмірдің өзі тәуелсіз елдерді Еуразиялық Одаққа жетеледі. Бұл одақ болашақтың интеграциясы. XXI ғасырда интеграциясыз өмір сүру мүмкін емес. Н. Назарбаевтың Еуразиялық Одақ құру туралы ұсынысының мәні ТМД мемлекеттерінің әрқайсысының әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктерін ескере отырып, интеграциялық процестерді біртіндеп жүзеге асыру. Еуразиялық Одақ идеясы сөз жүзінде емес, іс жүзінде нақтылай іске асыру біздің халықтарымыздың бірлігінің интеграциясын жаңартуға, саяси, экономикалық, қорғаныс міндеттерін шешуге. және біздің мемлекеттердің лайықты өмір сүруін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Еуразиялық Одақ құру идеясы ежелден қанаттас жатқаң халықтардың береке-бірлігін алдағы уақытта да сақтау мақсатынан туындаған. Еуразиялық интеграция-бұл мүмкін болатын геосаяси апаттар мен әлеуметтік-саяси шұғыл өзгерістерден кепілдік.

Еуразиялық Одақ идеясы дегеніміз ең алдымен аумақтық тұтастығын, саяси егемендігін, және мемлекеттердің басқа да тұрақты сипаттамаларын сақтайтын тәуелсіз мемлекеттердің экономикалық одағының идеясы болып табылады. Интеграцияның жаңа деңгейі бір сәтте жаңа мемлекеттердің шекаралары арқылы бөлініп қалған көптеген адамдардың күнделікті проблемаларын шешуге мүмкіндік береді. ТМД-ның оңтүстік шекаралардың тұрақсыздық жағдайында Еуразиялық Одақ құрылуы одаққа мүше барлық елдердің сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз етудің кепілі бола алады. Ол бір кезде біртұтас кеңістіктегі қарапайым адамдардың байланыстарын қалпына келтіру, адамдардың өмірін жарасымды ету - осының бәрі сайып келгенде зор адамгершілікке бағытталған. Прогресшіл күштер бірлігінің идеялық және практикалық негізі Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынған "мемлекеттердің Еуразиялық Одағын кұру туралы жоба" болып табылады. Жоба ТМД-да болып жатқан үрдістер қисынына сәйкес келеді және халықтардың интеграцияға күштарлығын ескереді.

Еуразиялық Одақ жобасын ұсынудың маңызды жетістігі және тікелей нәтижесі сол, ол миллиондаған қарапайым адамдардың үміт-тілектерін білдіретін саяси құжаттарды мемлекеттік деңгейде әзірлеуге тыныс береді. Еуразиялық Одақ жобасында негіз етіп алынған маңызды қырларының бірі - оның адамгершілік, адамдық бағыты. Бүкіл ТМД кеңістігіндегі шекаралар мен кезеңдер арқылы бөлінген миллиондаған адамдардың қарапайым адамдық қарым-қатынас жасау үшін кең мүмкіндітері болуға тиіс. Әлеуметтік-экономикалық қиындықтар асқынып бара жатқан кезде ғылым, мәдениет, білім саласынан мамандардың кетуі күрт күшейе түсуде. Осы үрдістер бір кездегі біртұтас жүйенің ыдырауынан ғана емес, әлемдік өркениеттің мәдени-ғылыми жетістіктерінен оқшаулануға да әкеп соғуда. Ғылыми-техникалық саладағы зерттеулер мен талдамаларды интеграциялау жалпы өнеркәсіп қызметті ғаламдық деңгейге жеткізудің ажырамас бөлігіне айналды. Жаңа мемлекеттерде тұрып жатқан адамдар арасындағы үзілген гуманитарлық байланыстарды қалпына келтіру мүмкіндіктері Еуразиялық Одақ жобасына негіз етіп алынған.

Бүгінде, жаңа ғасыр біздің бәрімізге де қауіпті де қатерлі қатынастар: халықаралық терроризм, діни экстремизм және кей аймақтардағы этникалық өзара қатынастар. Ал дәл осы қауіптерді егеменді мемлекеттердің басшыларына Қазақстан Президенті ескерткен еді. Сондықтан осы қауіпті басынан кешірген немесе кешіріп қалуы ықтимал елдердің - ТМД мүшелерінің бірінші кезектегі мәселесі, жобада айтылғандай олардың ұлттық қауіпсіздігін нығайту және территориялық тұтастығын сақтау. "Еуразия Одағының мүшелері өздерін және көршілерін қауіпсіздендіру үшін, өзара бірнеше келісімдер жасалуы керек. Жанжалды аймақтарда шекараны қорғауды және жағдайды тұрақтандыруды қамтамассыз етуді, барлық мүдделі мемлекеттердің қорғаныс мәселелеріне келісушілік тауып келуі арқылы шешілуіне әбден болады" /2/-деп жазады Елбасымыз.

XX ғасырдың соңында КСРО құрамындағы 15 республика өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізді. Бір мемлекет басшылыған бағынған бұрынғы кеңестік республикалар енді алдағы уақытта тәуелсіздік алғаннан кейін олар қалай жүру керек, қандай бағыт ұстану керек деген мәселелері толғандырады. Оның үстіне бұрынғы одақтастар он жылдап қалыптасқан бірлескен күш-қуатты сақтап қалудың орнына, . шалғайдан шапағат іздеген мемлекеттер арасы алшақтай түсті. Елбасымыз Н. Назарбаев ұсынған Еуразиялық Одақ идеясы орын алған осындай мәселелерді шешуге бағыталған еді.

Еуразиялық Одақ ең алдыменен бұрынғы біртұтас мемлекет құрамында болып бір-бірімен саяси-экономикалық және әлеуметтік жағынан жақын тұрған халықтардағы сол тарихи сабақтастығының игі жақтарын үзіп алмай қайта жалғастыру, оны одан әрі дамыту идеясы болып табылады. Сондықтан бұл идея өзгелер бұрмалауға тырысып жүргендей "бұрынғы одақты" аңсау емес, Еуразиялық Одақтың басты мақсаты осы территориядағы елдердің интеграцияға деген қажеттіліктерін, интеграцияға жол ашып беріп тұрған мүмкіндіктерін пайдалана отырып, Еуропалық Одақ үлгісіндегідей өзара ынтымақастықты арттыру. Еуразиялық Одақ идеясы он жылға жақын уақыт өмір сүріп келеді, дегенмен идеяның толық жүзеге асырылуы болашақтың ісі ретінде қаралуда. Қазіргі қоғамдық пікір әлі де таңдау жасап, ортақ тұжырымға келмеген тұста осы мәселеге ғылыми тұрғыдан баға беріп, тарихи ой елегінен өткізу қажет болып отыр. Еуразиялық Одақтың тиімділігін қоғамға жеткізу экономистер міндеті десек, ал Одақтың міндеті мен мақсатын түсіндіріп қоғамдық ой, -пікірді қалыптастыру тарихшылар борышы. Біз зерттеп отырған мәселенің және өзіміздің алдымызда тұрған міндеттің өзектілігі осы айтылған ойлардан көрініс табады.

Тақырыптың зерттелуі . " Еуразиялық Одақ жөнінде алғаш айтылып, оның мақсат, міндеттері анықталған Одақ жобасы ТМД елдерінің басшыларына ұсынылған кезде бұл мәселе көптеген саясаткерлер мен ғалымдардың қызығушылығын арттырып, ТМД елдерінің басылымдарында алғашқы уақытта-ақ 500-ге /3/ жуық мақалалар жарияланды. Әлі де саяси, қоғамдық, ғылыми басылым беттерінде Еуразиялық Одақ идеясы тақырыбына арналған әр сала өкілдерінің ой-толғаныстары көптеп кездеседі.

Бұл Одақ идеясы жайында Елбасымыздың жекелеген кітаптарында егжей-тегжейлі айтылады. Н. Назарбаевтың "Ғасырлар тоғысында" атты еңбегінің "Евразия: ықпалдастық пен ыдыраушылық" деген бөлімінде Елбасымыз осы одақты ұсынуына қандай себеп болғанын, оны құрудағы мақсаты, оның ТМД елдері басшыларының арасында қабылдануы және бұл одақ идеясын шетелдік мемлекеттердің тәжірибесіне сүйене отырып ұсынылғаны айтылады. Автор былай дейді: "Ешқандай әсірелеусіз айтсақ, "Мемлекеттердің Евразия Одағын қалыптастыру туралы" жоба 1994 жылы ТМД елдерінің баспасөзінде ең көп назар аударылған бастама болды. Шолушылардың көбі оны "ең тосын", "ең күшті әсер туғызған" жоба деп бағалады. Идея құнарлы топыраққа түсіп, әр қилы ортада күшті қолдау тапты деп айтуға әбден болады" /4/.

Н. Назарбаевтың Еуразиялық Одақ кұру туралы ұсынысының мәні ТМД мемлекеттерінің әрқайсысының әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктерін ескере отырып, интеграциялық процестерді біртіндеп жүзеге асыруға болатындығында екенін Оразалы Сәбден "XXI ғасырға қандай экономикамен кіреміз" атты монографиясында атап көрсетеді. Бұл монографияда Қазақстан мемлекетін өтпелі кезеңде тығырықтан алып шығудың кезек күттірмейтін экономикалық жолдары зерделеніп, нарықтық экономиканы реформалау, басқару жүйесін жетілдіру, аймақтық реформа, жаңа экономикалық концепция және автор XXI ғасыр қарсаңында Қазақстан экономикасына қандай басымдылық беру керек екені жөніндегі өз ойын ортаға салады.

Геннади Толмачевтің "Елбасы" деген еңбегінде Маргарет Тэтчердің біздің президентіміз туралы айтқан сөзін ерекше атап көрсетеді. "Бүгінде әлем бес-алты ғана беделді саясаткерлерді біледі, -Н. Назарбаев солардың ішінде" /5/-дейді Маргарет Тэтчер. Бүған қоса дүниежүзі саясатының көптен бергі мұраты интеграция, ортақ мақсатқа жету үшін, мемлекетаралық қарым-қатынастарды барынша үйлестіруге және үндестіруге ұмтылған әртүрлі елдердің күш біріктіруі. Бүған көз жеткізу үшін Еуропа одағының, Араб мемлекеттері Лигасының, Латын Америкасындағы, Африка континентіндегі және Азия-Тынқ мүхиты аймағындағы бірлестіктердің тәжірибелеріне көңіл аударады. Бүгінде деп жазады автор жаңа ғасыр басы бәрімізге қауіпті де, қатерлі қорқыныштар: халықаралық терроризм, діни экстремизм және кей аймақтардағы этникалық өзара қақтығыстар әкеліп отыр. Ал дәл осы қауіпті Қазақстан Президенті ескерткен еді. Сондықтан осы қауіпті басынан кешірген немесе кешіріп қалуы ықтимал елдердің -ТМД мүшелерінің бірінші кезектегі мәселесі, жобада айтылғандай олардың ұлттық қауіпсіздігін нығайту және территориялық тұтастығын сақтау керек екендігін кітапта ашып көрсетеді.

Біздің сыртқы саясатымыз нарықтық реформалардың негізінде елдің ырғақты экономиклық дамуын қамтамасыз етуге бағытталғанын Н. Назарбаевтың "Қалың елім қазағым" деген еңбегіне білуге болады. Автор интеграция мәселесіне тоқталып, оның мәнісі қандай да бір мемлекеттің халықаралық ауқымда танылмайынша әлемдік қоғамдастық тарапынан қауіпсіздік, аумақтық тұтастық пен шекаралардың мызғымайтынына кепілдік алмайынша, өз мемлекетін қалыптастыру туралы әңгіме қозғауы сөз болып қалатындығын, қазіргі заманда кіші мемлекеттер интеграциясыз өмір сүре алмайтындығын, қазақтың жалпақ тілімен айтқанда, алыс-беріс, әсіресе сауда айналымы үшін интеграцияның керек екендігі айтылады.

Мәскеу қаласында шыққан "Евразийский Союз: идей, практика, перспективы 1994-1997" атты кітапта соңғы жүз жылдықтың алғашқы жылдарында пайда бастаған "еуразияшылдық" идеясының шығу тарихын және осы идеяны қалыптастырғандардың негізгі мақсаттарының мәнін ашып жазған. Сонымен қатар бұл жобаның ғылыми ортада толық қолдау тауып, оны айғақтайтын фактілермен келтірген. Ол осы идея негізінде өткізілген ғылыми-теориялық конференциялар /"Еуразия кеңістігі ықпалдастық мүмкіндіктері және олардың жүзеге асуы" ғылыми-практикалық конференция; "Жаңа келісімге" форум; "Еуразия қауымдастығы: әр алуандықтан туындайтын тұтастық" конференция еді /6/. ТМД елдерінің көрнекті саясаткерлерінің Еуразиялық Одақ жобасы туралы айтылған ой-пікірлері қамтылған жөне де елбасымыздың газет, журнал тілшілерімен болған сұхбаттары, 1994-1997 жылдар аралығындағы Еуразиялық Одақ жобасы жайында айтылған көзқарастар, оның қолдау табуы және оған қарсы айтылған сын-пікірлер, жобаның өміршеңдігі мәселелері ашып көрсетілген.

Еуразиялық Одақ жобасы ұсынылғаннан кейін газет журналдарда өте көп мақалалар жарияланды. Ресейдің кейбір беделді газеттері бір ауыздан Н. Назарбаевтың уағыздап жүрген ынтымақтастығы кеңес үкіметінен кейінгі мемлекеттердің егемендігін шұғыл шектеумен қауіпті деп, олар Қазақстан басшысының интеграцияға күш салуын бүркемелеп кеп, кеңестік империяны қайта қүрудың әрекеті деп ұқты.

Өзіне көп көңіл аудартқан Еуразиялық жобасы жайында айтылған сын-пікірлер, ұсыныстар, оның даму болашағы жайлы мақалалар "Саясат", "Ақиқат", "Евразийское сообщество", "Мысль", "Евразия" журналдары және "Егемен Қазақстан", "Жас Алаш", "Казахстанская правда", "Известия", "Заман-Қазақстан" газеттері бетінде жарық көрді. Соның ішінде Талас Омарбеков, Жан Шаймұратұлы "Еуразиялық одақ: бір үміт, бір күдік", Іңкәрбаев Есенай "Еуразияшылдар доктринасы саяси қозғалыс, мәдени құбылыс және интеграциялық тәсіл ретінде", И. Ергалиев, Т. Тихонов "Идея евразийства и будущее Казахстана", Сапиулла Абдулпаттаев "Шанхай ынтымақтастық ұйымы", Самат Мұса "Интеграция дамуға бастайтын төте жол", М. Әшімбаев "Достастық және жаһандасу" атты мақалалары жарық көрді.

Диплом жұмысының мақсаты мен міндеттері. Қазақстан Республикасының президенті Н. Ә. Назарбаевтың ұйытқы болуымен жүзеге асырылып жатқан Еуразиялық Одақтың қалыптасуы және оның Еуразиялық мемлекеттер арасында жан-жақты даму проблемаларын көрсету, басым көпшілігі жаңа мемлекеттердің өзара мығым, экономикалық және саяси бірлестік құруына орай шын мәніндегі тәуелсіз, гүлденген Одағына тезірек жетуді көздеген елдердің шынайы ұмтылысын ашу біздің диплом жұмысымыздың мақсаты болып табылады. Диплом жұмысы осы мақсатты көздей отырып, өз алдына мынадай нақты міндеттерді қояды:

Еуразия түсінігіне анықтама жасау, мәнін ашу;

Н. Ә. Назарбаевтың Еуразия Одағы идеясын өмірге ендірудегі ролін анықтау;

Экономикалық интеграцияның мәні мен маңыздылығын көрсету;

Еуразия Одағына мүше елдердің геосаяси орналасу жағдайын көрсету;

Еуразия Одағына мүше елдердің әлеуметтік-экономикалық және саяси ерекшеліктеріне талдау жасау;

Еуразия Одағы ішіндегі Орталық Азия елдерінің рөлін анықтау;

Еуразиялық Одаққа мүше елдердің дүниежүзілік өркениеттен алар орнын айқындау;

Еуразиялық Одақтың болашақ дамуына болжам жасау.

Диплом жұмысының сыннан өтуі. Зерттеу жүмысының нәтижесі ретінде Қазақстан және Евразия континентінің елдері (тарихы және даму перспективасы) атты Халықаралық Бекмаханов оқулары конференциясында "Еуразия кеңістігіндегі мемлекеттер ынтымақтасу жолында" деген тақырьіпта баяндамамен қатысты.

ҚА. Ясауй атындағы Халықарылық Қазақ-Трік университетінің "Хабаршы"ғылыми журналында "Еуразияшылдар" деген мақаламен ұсынылды.

Диплом жұмысының қүрылымы. Диплом жүмысы құрылымы жағынан кіріспе, екі тарау, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І-тарау. Еуразия идеясы және оның даму тарихы.

1. 1. Еуразия түсінігі және оның дамуы.

XX ғасыр соңында өз үстемдігін жүргізіп келген КСРО күйреді. Кеңестік Одақ күйрегеннен кейін Қазақстан Рсспубликасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың бастамасымен Еуразиялық Одақ жөніндегі идеяның өмірге келгені аян. Еуразиялық идея өзінің бітім-болмысы түрғысынан мүлдем жаңа ой ма ? Тарих көрсетіп отырғандай- жоқ сонау 20-30 жылдары орыс эмигранттарының арасында кеңінен таралған қоғамдық-саяси және идеялық қозғалыстардың бірі - еуразиялық қозғалыс еді. Міне, сондықтан да орыс еуразияылығының идеяларының негізіне қарап, оның қажетті және қажетсіз тұстарын ой елегінен өткізе сараптап, бүгінгі ахуалмен екшелеп, қайсыбір идеялық жағынан зиянды ой пікірлерге баға беру өзекті мәселелердің бірі болып табылады.

Қоғамдық ой ретінде XX ғасырдың 20-30 жылдары арасында орыс эмиграциясының тарихи-философиялық ағымын өмірге келтірген еуразияшылдардың идеясы бүгінде таза тарихқа айналып отыр. Соңғы кезде президенттер, саясатшылар кенеттен "еуразиялық кеңістік" жайлы көп айтатын блды. Бұрынғы Кеңес Одағының көптеген жерлерінде еуразиялық орталықтар мен комитеттер ашылды. Еуразия институттары, оның баспа сөз органдары құрылып, еуразиялық көзқарасты насихаттау жолға қойылды.

Еуразиялық кеңістік жайлы айтар алдын оның тарихи негіздеріне қатысты ой-пікірлеріміз бен оған тікелей байланысты, белгілі бір түсініктер аясындағы мәндерге иек артар мәселелерге тоқталғанымыз жөн сияқты.

Осы бір бағыттың шығу, қалыптасу кезеңі жалпы эмиграциямен тығыз байланысты болғанымен, оның тарихи көзқарас ретінде бастауларын кейінгі славянофильдік идеялардан алатыны шындық.

Әрбір идеялық ағымның белгілі бір негізі болатыны, оның идеялық-теориялық қайнар көздері мен әлеументтік-тарихи себептері өзара тығыз ұштасып жататындығы баршаға мәлім. Орыс еуразиялығына да түрткі болған 1904-1905 жылдардағы орыс-жапон соғысы мен 1905-1907 жылдардағы алғашқы орыс төңкерісі деуге негіз бар. Ол аз болса, бірінші дүние жүзілік соғыс орыс зиялы қауымның батысқа деген "ләпбайлық" көзқарасын өзгертіп, олардың шығысқа бұл жолы басқа көзбен бет бұруына тікелей әсерін тигізді. Басым көпшілігі 1917 жылдың Ақпан және Қазан төңкерістерін қабылдаудан бас тартқан орыс зиялыларының едәуір тобы еді. Ресейдің болашағы хақындағы жаңа идеялар мен жолдар іздеуге кірісіп кетті. Еуразиялықтың осы ізденістер жемістерінің бірі екендігіне шүбә жоқ.

Қоғамдық мүдделер мен саяси пікірталастар алаңынан ешқашан ғайып болмай, осы идея әрдайым Ресей қоғамының өтпелі кезендерінде, дағдарыс замандарында, елді одан әрі қалайша дамыту шешімі жайлы мәселе қойылғанда, әлеуметтік және саяси құрылымдарды түбегейлі өзгертуге қажеттілік туған сәтте өзіне ерекше назар аудартып, жаңаша мәнге ие болды.

Соңғы жүз жылдықтың алғашқы жылдары пайда болып, кейін мәнін жоғалтқан еуразияшылдық идея енді қайта тарих сахнасына шыға бастады. Алдымен XIX ғасырдың 70-ші жылдары (Н. Я. Данилевский және т. б. ), кейін XX ғасырдың 20-30-шы жылдары (еуразиялық идеяның жолын ұстаушы орыс эмигранттары) және XX ғасырдың соңында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев және осы идеяны қолдайтындардың қатары. Осы үш кезеңді не біріктіреді деген сауал қойалық ?. Бірінші кезең. XIX . ғасырдың үшінші ширегі. 1861 жылғы шаруалар реформасынан кейінгі уақыт. Бұл уақыт қолайлы даму жолында алға қойылған өте маңызды мәселелер, ұлттың мәні мен оның мәдениетінің ерекшелігі, қоғамды реформалаудағы мақсат болып табылады. Ресейдің болашаққа сеніммен баруы жолында және бұл болашақтың бейнесі қалай болатындығын білу үшін орыс зиялылары өмірге бейімді және мықты негіз табуға әрекеттенді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.