Қазіргі жағдайда қаржыны басқару: оның мазмұны және қызмет атқару механизмі туралы
Кіріспе
Қазіргі жағдайда қаржыны басқару: оның мазмұны және қызмет атқару механизмі
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
2 Қаржыны басқарудың қызметтері мен механизмі
3.Несиені басқару жүйесінің теориялық негіздері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазіргі жағдайда қаржыны басқару: оның мазмұны және қызмет атқару механизмі
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
2 Қаржыны басқарудың қызметтері мен механизмі
3.Несиені басқару жүйесінің теориялық негіздері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қаржыны басқару - бұл қаржыны және шектеуші экономикалық және әлеументтік жүйелерге оларды жетілдіру және дамыту бүкіл жиынтығын тиімді жұмыс істеуіне жетуді және мұның негізінде тиісті қаржы саясатын жүргізуді қамтамасыз ету жөніндегі мемлекет шараларының жиынтығы. Бұл орайда қажетті нәтежеге жету үшін объектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады. Қаржы жүйесінде басқару қаржы механизмі арқылы оның әдістерінің, тұтқаларының, ынталандырылмаларының және санкцияларының көмегімен жүзеге асырылады. Негізінде тиісті қаражы саясатын жүргізуді қамтамассыз етудегі мемлекет (қаржы органдары арқылы шараларының жиынтығы Бұл орайда қажетті нәтижеге жету үшін обьектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады.Қаржы жүйесінде басқару қаржы миханизімі арқылы оның әдістерінің тұтқаларыныңынталандырылмаларының және сакцияларының көмегімен жүзеге асырылады.
Қаржының басқарудың мақсаты макроэкономикалық теңгерілімділікте бюджет профиципінде мемлекеттік борыштың азаюында ұлттық валютаның беріктігінде, ақырында мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерінің эканомикалық мүдделерінің үйлесуінде ұштасуында көрінетін қаржының тұрақтылығы мен қаржының тәуелсізділігі болып табылады сөйтіп қаржының басқару бұл тиісті қаржы саясатына жетудің мақсаты қаржы механизімінң бұл мақсатқа жетудің құралы қаржы саясаты қаржыны басқарудың тиісті қарсы процесінің түпкілікті қорытынды нәтижесі
Қаржыны басқарудың негізіне мына қағидаттар қойылған :
басқарудағы демократизм қаржы мәселелеріне саяси тәсілдеме (көзқарас);
Басқарудың ғылымилығы;
Орталықтандырылған, салалық және аумақтық басқарудағы келісушілік;
Басқарудағы жауапкершілік ;
Шаруашылық шешімдерінің сабақтастығы;
Басқарудағы эканомикалық және әкімшілік әдістердің оңтайлы үйлесуі (ұштасуы).
Қаржының басқарудың мақсаты макроэкономикалық теңгерілімділікте бюджет профиципінде мемлекеттік борыштың азаюында ұлттық валютаның беріктігінде, ақырында мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерінің эканомикалық мүдделерінің үйлесуінде ұштасуында көрінетін қаржының тұрақтылығы мен қаржының тәуелсізділігі болып табылады сөйтіп қаржының басқару бұл тиісті қаржы саясатына жетудің мақсаты қаржы механизімінң бұл мақсатқа жетудің құралы қаржы саясаты қаржыны басқарудың тиісті қарсы процесінің түпкілікті қорытынды нәтижесі
Қаржыны басқарудың негізіне мына қағидаттар қойылған :
басқарудағы демократизм қаржы мәселелеріне саяси тәсілдеме (көзқарас);
Басқарудың ғылымилығы;
Орталықтандырылған, салалық және аумақтық басқарудағы келісушілік;
Басқарудағы жауапкершілік ;
Шаруашылық шешімдерінің сабақтастығы;
Басқарудағы эканомикалық және әкімшілік әдістердің оңтайлы үйлесуі (ұштасуы).
1. Абрютина М.С. «Анализ финансово-экономической деятельности предприятия», Москва, 1999 г.
2. Артеменко В. Г., Беллендир М. В. Финансовый анализ – М.: «ПРИОР», 1996.
3. Байсеитов А.Р. «Бухгалтеский учет и Аудит», Алматы 1999г №11 «Финансовый менеджмент, анализ и управленческий учет»
4. Балабанов И. Т. Анализ и планирование финансов хозяйствующего субъекта: Учебн. пособие. – М.: Финансы и статистика, 1994.
2. Дүйсенбаев К. Ш., Төлегенов Э. Т., Жұмағалиева Ж. Г. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау. / Оқу құралы. – Алмат: Экономика. 2001.
3. Дюсембаев К.Ш. «Аудит и анализ финансовой отчетности» Алматы «Каржы-Каражат»,1998г.
4. Ковалев А.И. «Анализ финансового состояния предприятия», 1999г.
5. Крейнина М. Н. Анализ финансового сотояния и инвестиционной привлекательности акционерных обществ. – м.: АО «ДИС», «МВ-Центр», 1994.
6. Любушин Л.М. «Анализ финансово-экономической деятельности предприятия», Москва, 1997 г.
7. Маркарьян Э. А., Герасименко Г. П. Финансовый анализ – М.: «ПРИОР», 1996.
8. Назарбаев Н. А. Казахстан – 2030. Қазақстан халқына ел Президентінің жарлығы.
9. Никитин Н.Д. ЭКО-М, 2002г № 3 «Хозяйственная деятельность предприятий»
10. О бухгалтерском учете. Указ Президента РК, имеющий силу Закона, от 26.12.1995г., №2732.
11. Омаров С.Д.«Предприниматель и Право», Алматы 200г. «Проблемы получения прибыли и управления бизнесом на предприятии»
2. Артеменко В. Г., Беллендир М. В. Финансовый анализ – М.: «ПРИОР», 1996.
3. Байсеитов А.Р. «Бухгалтеский учет и Аудит», Алматы 1999г №11 «Финансовый менеджмент, анализ и управленческий учет»
4. Балабанов И. Т. Анализ и планирование финансов хозяйствующего субъекта: Учебн. пособие. – М.: Финансы и статистика, 1994.
2. Дүйсенбаев К. Ш., Төлегенов Э. Т., Жұмағалиева Ж. Г. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау. / Оқу құралы. – Алмат: Экономика. 2001.
3. Дюсембаев К.Ш. «Аудит и анализ финансовой отчетности» Алматы «Каржы-Каражат»,1998г.
4. Ковалев А.И. «Анализ финансового состояния предприятия», 1999г.
5. Крейнина М. Н. Анализ финансового сотояния и инвестиционной привлекательности акционерных обществ. – м.: АО «ДИС», «МВ-Центр», 1994.
6. Любушин Л.М. «Анализ финансово-экономической деятельности предприятия», Москва, 1997 г.
7. Маркарьян Э. А., Герасименко Г. П. Финансовый анализ – М.: «ПРИОР», 1996.
8. Назарбаев Н. А. Казахстан – 2030. Қазақстан халқына ел Президентінің жарлығы.
9. Никитин Н.Д. ЭКО-М, 2002г № 3 «Хозяйственная деятельность предприятий»
10. О бухгалтерском учете. Указ Президента РК, имеющий силу Закона, от 26.12.1995г., №2732.
11. Омаров С.Д.«Предприниматель и Право», Алматы 200г. «Проблемы получения прибыли и управления бизнесом на предприятии»
Жоспар
Кіріспе
Қазіргі жағдайда қаржыны басқару: оның мазмұны және қызмет атқару механизмі
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
2 Қаржыны басқарудың қызметтері мен механизмі
3.Несиені басқару жүйесінің теориялық негіздері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қаржыны басқару - бұл қаржыны және шектеуші экономикалық және әлеументтік жүйелерге оларды жетілдіру және дамыту бүкіл жиынтығын тиімді жұмыс істеуіне жетуді және мұның негізінде тиісті қаржы саясатын жүргізуді қамтамасыз ету жөніндегі мемлекет шараларының жиынтығы. Бұл орайда қажетті нәтежеге жету үшін объектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады. Қаржы жүйесінде басқару қаржы механизмі арқылы оның әдістерінің, тұтқаларының, ынталандырылмаларының және санкцияларының көмегімен жүзеге асырылады. Негізінде тиісті қаражы саясатын жүргізуді қамтамассыз етудегі мемлекет (қаржы органдары арқылы шараларының жиынтығы Бұл орайда қажетті нәтижеге жету үшін обьектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады.Қаржы жүйесінде басқару қаржы миханизімі арқылы оның әдістерінің тұтқаларыныңынталандырылмаларының және сакцияларының көмегімен жүзеге асырылады.
Қаржының басқарудың мақсаты макроэкономикалық теңгерілімділікте бюджет профиципінде мемлекеттік борыштың азаюында ұлттық валютаның беріктігінде, ақырында мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерінің эканомикалық мүдделерінің үйлесуінде ұштасуында көрінетін қаржының тұрақтылығы мен қаржының тәуелсізділігі болып табылады сөйтіп қаржының басқару бұл тиісті қаржы саясатына жетудің мақсаты қаржы механизімінң бұл мақсатқа жетудің құралы қаржы саясаты қаржыны басқарудың тиісті қарсы процесінің түпкілікті қорытынды нәтижесі
Қаржыны басқарудың негізіне мына қағидаттар қойылған :
басқарудағы демократизм қаржы мәселелеріне саяси тәсілдеме (көзқарас);
Басқарудың ғылымилығы;
Орталықтандырылған, салалық және аумақтық басқарудағы келісушілік;
Басқарудағы жауапкершілік ;
Шаруашылық шешімдерінің сабақтастығы;
Басқарудағы эканомикалық және әкімшілік әдістердің оңтайлы үйлесуі (ұштасуы).
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
Қаржыны басқару XX ғасырдың 60 жылдары АҚШ-та пайда болған. Бұл коммерциялық ұйымның шаруашылық қызметін қаржыландырудың процестерін, ұйымды басқару жүйесін ұсынған. Қаржыны басқару даму барысында әзірлейтін мәселелерді елеулі ұлғайтқан - егер ол пайда болған кезде тек қана жаңа фирмалар мен компанияларды құрудың қаржылық мәселелерін және қаржылық инвестицияларды басқару мен банкротқа ұшырауды зерделесе бүгінгі күнде қаржылық басқару мынадай мәселелерге көңіл аударады - қаржылық талдау, инвестициялық басқару, тәуекелді басқару, банкротқа ұшырау қатері кезінде компанияны дағдарысқа қарсы басқару. Қаржыны басқару ақша тасқынын басқару деп те айтуға болады, оның мақсаты ағымдағы төлемдерді қамтамасыз ету және пайда табу. Қаржыны басқару - қаржы стратегиясы мен тактикасын жасақтайды. Оны қаржы есебі және табыстың түсу болжамы негізінде талдау жасау арқылы іске асырады. Ол кәсіпорынның активі мен пассивінің өзгеруімен байланысты.
Кәсіпорынның қаржы ресурстарын басқаруға өндірісті басқару, нарықты (маркетинг) басқару істері кіреді. Қаржыны басқару жұмысы өз бетімен тек қана жеке меншік кәсіпорын болса, экономикалық тәуелсіз болса, яғни меншіктік құқығы болса, шешім қабылдай алады. Егер қазыналық кәсіпорын болса, онда күнделікті басшылық жұмысын атқарады, сондықтан қаржылық шешім шешу жоғарғы орындардың билігінде, яғни сол мекемені кәсіпорынды басқару өкілінің билігінде болады.
Қаржыны басқару үшін - нарық экономикасының негізін білуді, қаржы саласында мамандық арнаулы білімді, кредитті, бухгалгерлік есепті білуді, салықтар заңдылығын, банк, биржа ісін, кәсіпорынның қаржы есебін талдауын білуді және сәйкесті ақылдылық және интуиция болуы керек.
Осымен байланысты қаржыны басқару туралы білімінің
негіздерін бас есепші жақсы білуі керек, себебі барлық
информациялық база бухгалтерлік есепке байланысты.
Қаржы - менеджер сыртқы жағдайларды ескеріп (салық, несие проценті, валюталық нарық жағдайларын т.б.) осы мүмкіндіктер негізінде елдегі заңдылыққа сүйеніп жұмыс істейді.
Қаржыны басқару - кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесінің міндетті бөлімі. Бұл жүйе екі бөлімнен түрады:
басқару объектісі (басқарылатын қосалқы жүйе)
басқару субъектісі (басқаратын қосалқы жүйе)
Қаржылық ресурстарды басқаруда басқарудың негізгі объектісі ретінде кәсіпорынның тұрақты ақша ағымы түрінде ұсынылатын ақша айналымы танылады. Ақша айналымын басқару дегеніміз-оның қазіргі және болашақ кезеңдегі мүмкіндік жағдайларын қарастыру және ақша қаражаттардың көлемін, оның шығыстары мен кірістерін анықтап білу.
Ақша тасқыны - басқару объектісі ретінде
тасқынын басқару. 75
Ақша қаражаттарды белгілі бір бағытқа икемдеп, табысты көбейту мақсатында тиімді жұмсау қажет. Келесі суретте ақша тасқынын басқару схемасы берілген, осыған түсінік берелік.
Мемлекет
Қаржы нарығы
Акционерлік қоғам
Қаржылық менеджер
Ақша тасқының басқарудың басты бағыттары:
Қаржы нарығының қаржысын пайдалану;
Ақшалай каржыларды өндірісті қаржыландыруга жұмсау;
Шаруашылық жағдайда пайдаланылғаннан түскен ақшалай
қаржылар;
Қаржы нарығына, бұрын ресурстарды пайдаланылғаны
үшін төлем ретінде қайтарылған ақшалай қаржылар;
Өндірісті қайта қаржыландырған ақшалай қаржылар;
Қаржылық салымға арналған ақшалай қаржылар;
Салықтар
Енді осы бағыттарға түсінік берелік.
Акционерлік қоғам қаражаттарын қаржы нарығына
жұмылдырады: қор нарығында (бағалы қағаз нарығы) акция, облигация шығару және сату арқылы; ақша нарығында (қысқа ақша нарығы) - қысқа мерзімді ссуда; капитал нарығында - ұзақ мерзімді ссудаға жұмсайды. Қаржы менеджерінің басты міндеті кәсіпорынның қаржы ресурстарымен қаржы нарығы арасындағы тиімділікті қамтамасыз ету. Кәсіпорын мүддесіне алынған капиталға шығатын шығынды бағалау: алынатын
капитал қанша тұратынын білу, оны алу керек пе, керек болса қандай тиімділігі бар екенін алдын ала білу керек, облигацияны қайтару қосу процент, ал акцияға - дивидент. Алынған капитал (инвестициялық капитал) экономикалық тиімді болмаса, ол жағдайда шығын көп болуы мүмкін, тіпті банкроттыққа апаруы мүмкін.
Алынған капиталдың (жаңа қаражаттарының) белгілі бір бөлігі өндіріске жұмсалады, яғни актив формасында болады, олар пайдалану мерзіміне қарай және объектілерге қарай айырмашылығы болады. Егер тұтынушылар жағынан өндірілетін тауарға сұраныс болса, айналым активі (қорлар және шығындар, дайын өнім) жақын арада тез пайда беретін болса, ал ұзақ мерзімді активтер тез қайтарым бере алмайды. Ұзақ мерзімді инвестицияға инвестициялық бағдарлама жасау керек, талдау негізінде жобаларды таңдау, қаражат көзінің тиімді вариантын алу керек.
3. Инвестициялық, қаржылық және өндірістік әрекеттердің
қортындысында алынған ақшалай түсімдер және табыстар ақша
тасқыны деп саналады.
Негізгі түсімнің түрі - өнім сатудан түсім. Түсімнің мөлшері өнімнің сапасынан, бір қалыптылығынан, тауарды жіберу, төлемді ұйымдастыру және баға деңгейімен байланысты. Бережақ төлемдердің тұтынушылардан, тапсырыс бергендерден уақытында түсуі кәсіпорынның ағымдағы төлем қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
4. Төлем ретінде бұрын ресурстар үшін жұмсалған ақша
каражаттардың қаржы нарығына қайтуы. Олар дивидендтер,
облигация проценттері, қысқа және ұзақ мерзімді кредиттердің
пайызы. Бұл ақша тасқынын басқару, бағалы қағаздар эмиссиясы арқылы қосымша өндіріске тартуды басқарумен тығыз байланысты.
5. Өндірісті қайта қаржыландыруға жұмсалатын ақша қаражаттар.
Тауар сатудан түскен түсім өндіріске қайтарылады. Ол материалдық-техникалық жабдықтар алуға, жалақы төлеуге жұмсалады. Мұнда түскен қаражатты тиімді, орынды жұмсау қадағаттануы керек. Амортизациялық қайтарымдарды тиімді пайдалану да қаржы басқаруға жатады. Егер күрделі қаржы уақытша жұмсалмайтын болса, амортизациялық ақша айналым қорына жұмсалуы мүмкін. Айта кететін жағдай сатылатын тауар өтімді болып одан мол пайда түсетін болса, онда амортизацияның үдемелі қайтарымын қолдану керек.
6. Салынымға бағытталған қаржылық ақша қаражаттары.
Есеп айыру шотына түсетін ақша кәсіпорынның барлық төлемдерін және қажетті есептесуге толық жететін болуы керек. Ақша-қаражаттардың оптималды мөлшерін анықтау - қаржы менеджерлерінің басты міндеті. Уақытша бос қаражаттарды кысқа мерзімді тез өтетін қаржылық активтерге орналастыру керек. Ондай актив тез өтіп, пайда әкелетін болуы керек. Ұзақ мерзімді қаржылық салым жоғары және тұрақты табыс түсірмейді, ол әртүрлі мақсатта іске асады. Егер қаржылық салыным кәсіпорынның жарғылық капиталына жұмсалса, ол ұзақ мерзімге жатады, ал бағалы қағаздарға жұмсау, егер 1 жылдан артық ұсталатын болса, тиімді.
7. Салықтар - ақша тасқындары, ол салық төлеумен байланысты, оны қолданылатын салықтық заңдылықтар шеңберінде ықшамдауға болады. Шын қаржы ресурсы - салықтарды төлегеннен кейінгі пайда. Мүмкіншілігінше салық жеңілдіктерін пайдалану керек. Сонымен бірге ұзақ мерзімді өндірістік инвестиция кәсіпорынға тиімді болады.
Қаржыны басқарудың субъектісі, яғни басқаратын қосалқы жүйесі болып, каржылық дирекция мен оның бөлімдері және қаржылық менеджерлер табылады. Олар қаржылық ресурстарды басқарудың мақсатын ұсынады және жүзеге асырады. Қаржылық ресурстарды басқарудың түпкілікті мақсаты табысты қалыптастыру және тиімді пайдалану механизм арқылы сәйкесті қызмет саласында кәсіпорынның бәсекелестік деңгейін көтеру болып табылады.
Мазмұны бойынша, қаржыны басқару қаржылық ресурстар қозғалысы мен капиталды тиімді пайдалану және өсіру мақсатымен оларға әсер ететін шаралар кешенін қалыптастыруды ұсынады.
Қорыта айтсақ, қаржыны басқару кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қалыптастыру, бөлу, пайдаланумен және оның ақша қаражаттарының айналымын ұйымдастырумен байланысты, басқару шешімдерін әзірлеу және іске асырудың қағидалары мен әдістерінің жүйесін ұсынады.
2 Қаржыны басқару қызметтері мен механизмі
Қаржы ресурстарын басқару өзінің негізгі мақсаты мен мәселелерін анықталған қызметтерін жүзеге асыру арқылы өткізеді.
Бөлек бөлімшелерді бөлу негізінде қаржыны басқарудың негізгі қызметтерінің мазмұнын қарастырамыз. Қаржыны басқару қызметтерінің бөлімшелерінде басқару жүйесінің негізгілері болып келесілер жатады:
1. Кәсіпорынның қаржылық стратегиясын өндеу. Кәсіпорынның
экономикалық даму стратегиясынан және қаржылық нарықтың
коньюктурасына болжам жасаудан шығатын (туындайтын)
функцияны өткізу процессінде қаржылық қызметтің ұзақ мерзімге
мақсаттар жүйесі мен мақсатты көрсеткіштері қалыптасады;
басымдық мәселелері шешіледі. Кәсіпорьнның қаржылық
стратегиясы оның экономикалық дамуының стратегиясының
бөлінбейтін қосалқы бөлшегі ретінде қарастырылады.
Кәсіпорынды қамтамасыз ететін және кәсіпорынның қар-
жылық қызметінің барлық аспектілері бойынша басқарушылық
шешімдерді өткізудегі ұйымдық құрылымдардың құрылуы. Мұндай
құрылымдар нақты жауапкершілік орталықтарының айқындалуы
негізінде иерархиялық немесе функционалдық белгілері бойынша
құрылады. Қаржыны басқарудың ұйымдық құрылымдары.
Кәсіпорынды басқарудағы жалпы ұйымдық құрылымына біріктілуі
керек. Басқару шешімдерінің альтернативті варианттарының негіз-
делуін қамтамасыз ететін тиімді ақпараттар жүйесін
қалыптастыру. Бұл қызметтерді өткізу процесі кезінде қаржыны басқарудың ақпараттық қажеттіліктерінің мазмұны мен көлемі
анықталуы керек; ақпараттың ішкі және сыртқы көздері
қалыптастырылуы керек.
3. Қаржы қызметінің саласындағы қабылданған басқарма шешімдерін орындау бойынша тиімді бақылау жасау. Бұл функцияны орындау көсіпорынның ішкі бақылау жүйесін құрумен, қаржы менеджерлері мен қызметкерлердің міндеттерін бақылаумен, бақыланатын көрсеткіштер мен мерзімдерінің жуйесін анықтаумен байланысты болады.
Кәсіпорынды басқару арнайы саласы ретіндегі қаржы ресурстарын басқарудың қызметтері:
1. Активтерді басқару
A) Айналым активтерді басқару
Б) Айналымнан тыс активтерді басқару
B) Актив құрамын оңтайландыру
2. Капиталды басқару
Меншік капиталды басқару
Б) Қарыз капиталды баскару
Капитал құрылымын оңтайландыру
Инвестицияларды басқару
А) Нақты инвестицияларды басқару
Б) Қаржы инвестицияларын басқару
Ақша ағымдарын басқару
Операциялық қызмет бойынша ақша ағымдарын басқару
Б) Инвестициялық қызметі бойынша ақша ағымдарын басқару
Қаржы қызметі бойынша ақша ағымдарын басқару
5. Қаржы тәуекелі мен банкротқа ұшырамауды басқару
A) Қаржы тәуекел құрамын басқару
Б) Қаржы тәуекелінің профилактикасын басқару
B) Қаржы тәуекелдігінің сақтандыруын басқару
Қаржыны басқару механизмінің құрылымына келесі элементтер кіреді:
Кәсіпорынның қаржы қызметін мемлекеттік нормативті
құқықтық реттеу. Кәсіпорынның қаржы қызметін реттейтін, зандарды
және басқа да нормативті актілерді қабылдау мен мемлекеттің ішкі
қаржы саясатын орындау бағыттары болып табылады.
2.Кәсіпорынның қаржы қызметін реттеудегі нарықтық
механизм. Бұл механизм ең біріншіден қаржы нарығыңдағы, оның
жеке түрі мен сегменттері ретінде кұрылады.
Кәсіпорынның қаржы қызметінің жеке аспектілерін реттеудің
ішкі механизмі. Осы механизмінің реттеуі кәсіпорынның өз шегінде
құрылады, сонымен сәйкес оның қаржы қызметінің сұрақтарын
шешуді жылдам басқаруды жүзеге асырады.
Кәсіпорынның қаржы қызметін баскаруды жүзеге асырудың
әдіс-тәсілдерінің жүйесі. Талдау үрдісінде, қаржы қызметін
жоспарлау мен бақылау кезінде әдіс-тәсілдер жүйесі қолданылады,
соның көмегімен қорытындылар ... жалғасы
Кіріспе
Қазіргі жағдайда қаржыны басқару: оның мазмұны және қызмет атқару механизмі
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
2 Қаржыны басқарудың қызметтері мен механизмі
3.Несиені басқару жүйесінің теориялық негіздері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қаржыны басқару - бұл қаржыны және шектеуші экономикалық және әлеументтік жүйелерге оларды жетілдіру және дамыту бүкіл жиынтығын тиімді жұмыс істеуіне жетуді және мұның негізінде тиісті қаржы саясатын жүргізуді қамтамасыз ету жөніндегі мемлекет шараларының жиынтығы. Бұл орайда қажетті нәтежеге жету үшін объектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады. Қаржы жүйесінде басқару қаржы механизмі арқылы оның әдістерінің, тұтқаларының, ынталандырылмаларының және санкцияларының көмегімен жүзеге асырылады. Негізінде тиісті қаражы саясатын жүргізуді қамтамассыз етудегі мемлекет (қаржы органдары арқылы шараларының жиынтығы Бұл орайда қажетті нәтижеге жету үшін обьектіге мақсатты ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдері пайдаланылады.Қаржы жүйесінде басқару қаржы миханизімі арқылы оның әдістерінің тұтқаларыныңынталандырылмаларының және сакцияларының көмегімен жүзеге асырылады.
Қаржының басқарудың мақсаты макроэкономикалық теңгерілімділікте бюджет профиципінде мемлекеттік борыштың азаюында ұлттық валютаның беріктігінде, ақырында мемлекет пен қоғамның барлық мүшелерінің эканомикалық мүдделерінің үйлесуінде ұштасуында көрінетін қаржының тұрақтылығы мен қаржының тәуелсізділігі болып табылады сөйтіп қаржының басқару бұл тиісті қаржы саясатына жетудің мақсаты қаржы механизімінң бұл мақсатқа жетудің құралы қаржы саясаты қаржыны басқарудың тиісті қарсы процесінің түпкілікті қорытынды нәтижесі
Қаржыны басқарудың негізіне мына қағидаттар қойылған :
басқарудағы демократизм қаржы мәселелеріне саяси тәсілдеме (көзқарас);
Басқарудың ғылымилығы;
Орталықтандырылған, салалық және аумақтық басқарудағы келісушілік;
Басқарудағы жауапкершілік ;
Шаруашылық шешімдерінің сабақтастығы;
Басқарудағы эканомикалық және әкімшілік әдістердің оңтайлы үйлесуі (ұштасуы).
1 Қаржыны басқарудың мазмұны мен мақсаты
Қаржыны басқару XX ғасырдың 60 жылдары АҚШ-та пайда болған. Бұл коммерциялық ұйымның шаруашылық қызметін қаржыландырудың процестерін, ұйымды басқару жүйесін ұсынған. Қаржыны басқару даму барысында әзірлейтін мәселелерді елеулі ұлғайтқан - егер ол пайда болған кезде тек қана жаңа фирмалар мен компанияларды құрудың қаржылық мәселелерін және қаржылық инвестицияларды басқару мен банкротқа ұшырауды зерделесе бүгінгі күнде қаржылық басқару мынадай мәселелерге көңіл аударады - қаржылық талдау, инвестициялық басқару, тәуекелді басқару, банкротқа ұшырау қатері кезінде компанияны дағдарысқа қарсы басқару. Қаржыны басқару ақша тасқынын басқару деп те айтуға болады, оның мақсаты ағымдағы төлемдерді қамтамасыз ету және пайда табу. Қаржыны басқару - қаржы стратегиясы мен тактикасын жасақтайды. Оны қаржы есебі және табыстың түсу болжамы негізінде талдау жасау арқылы іске асырады. Ол кәсіпорынның активі мен пассивінің өзгеруімен байланысты.
Кәсіпорынның қаржы ресурстарын басқаруға өндірісті басқару, нарықты (маркетинг) басқару істері кіреді. Қаржыны басқару жұмысы өз бетімен тек қана жеке меншік кәсіпорын болса, экономикалық тәуелсіз болса, яғни меншіктік құқығы болса, шешім қабылдай алады. Егер қазыналық кәсіпорын болса, онда күнделікті басшылық жұмысын атқарады, сондықтан қаржылық шешім шешу жоғарғы орындардың билігінде, яғни сол мекемені кәсіпорынды басқару өкілінің билігінде болады.
Қаржыны басқару үшін - нарық экономикасының негізін білуді, қаржы саласында мамандық арнаулы білімді, кредитті, бухгалгерлік есепті білуді, салықтар заңдылығын, банк, биржа ісін, кәсіпорынның қаржы есебін талдауын білуді және сәйкесті ақылдылық және интуиция болуы керек.
Осымен байланысты қаржыны басқару туралы білімінің
негіздерін бас есепші жақсы білуі керек, себебі барлық
информациялық база бухгалтерлік есепке байланысты.
Қаржы - менеджер сыртқы жағдайларды ескеріп (салық, несие проценті, валюталық нарық жағдайларын т.б.) осы мүмкіндіктер негізінде елдегі заңдылыққа сүйеніп жұмыс істейді.
Қаржыны басқару - кәсіпорынды басқарудың жалпы жүйесінің міндетті бөлімі. Бұл жүйе екі бөлімнен түрады:
басқару объектісі (басқарылатын қосалқы жүйе)
басқару субъектісі (басқаратын қосалқы жүйе)
Қаржылық ресурстарды басқаруда басқарудың негізгі объектісі ретінде кәсіпорынның тұрақты ақша ағымы түрінде ұсынылатын ақша айналымы танылады. Ақша айналымын басқару дегеніміз-оның қазіргі және болашақ кезеңдегі мүмкіндік жағдайларын қарастыру және ақша қаражаттардың көлемін, оның шығыстары мен кірістерін анықтап білу.
Ақша тасқыны - басқару объектісі ретінде
тасқынын басқару. 75
Ақша қаражаттарды белгілі бір бағытқа икемдеп, табысты көбейту мақсатында тиімді жұмсау қажет. Келесі суретте ақша тасқынын басқару схемасы берілген, осыған түсінік берелік.
Мемлекет
Қаржы нарығы
Акционерлік қоғам
Қаржылық менеджер
Ақша тасқының басқарудың басты бағыттары:
Қаржы нарығының қаржысын пайдалану;
Ақшалай каржыларды өндірісті қаржыландыруга жұмсау;
Шаруашылық жағдайда пайдаланылғаннан түскен ақшалай
қаржылар;
Қаржы нарығына, бұрын ресурстарды пайдаланылғаны
үшін төлем ретінде қайтарылған ақшалай қаржылар;
Өндірісті қайта қаржыландырған ақшалай қаржылар;
Қаржылық салымға арналған ақшалай қаржылар;
Салықтар
Енді осы бағыттарға түсінік берелік.
Акционерлік қоғам қаражаттарын қаржы нарығына
жұмылдырады: қор нарығында (бағалы қағаз нарығы) акция, облигация шығару және сату арқылы; ақша нарығында (қысқа ақша нарығы) - қысқа мерзімді ссуда; капитал нарығында - ұзақ мерзімді ссудаға жұмсайды. Қаржы менеджерінің басты міндеті кәсіпорынның қаржы ресурстарымен қаржы нарығы арасындағы тиімділікті қамтамасыз ету. Кәсіпорын мүддесіне алынған капиталға шығатын шығынды бағалау: алынатын
капитал қанша тұратынын білу, оны алу керек пе, керек болса қандай тиімділігі бар екенін алдын ала білу керек, облигацияны қайтару қосу процент, ал акцияға - дивидент. Алынған капитал (инвестициялық капитал) экономикалық тиімді болмаса, ол жағдайда шығын көп болуы мүмкін, тіпті банкроттыққа апаруы мүмкін.
Алынған капиталдың (жаңа қаражаттарының) белгілі бір бөлігі өндіріске жұмсалады, яғни актив формасында болады, олар пайдалану мерзіміне қарай және объектілерге қарай айырмашылығы болады. Егер тұтынушылар жағынан өндірілетін тауарға сұраныс болса, айналым активі (қорлар және шығындар, дайын өнім) жақын арада тез пайда беретін болса, ал ұзақ мерзімді активтер тез қайтарым бере алмайды. Ұзақ мерзімді инвестицияға инвестициялық бағдарлама жасау керек, талдау негізінде жобаларды таңдау, қаражат көзінің тиімді вариантын алу керек.
3. Инвестициялық, қаржылық және өндірістік әрекеттердің
қортындысында алынған ақшалай түсімдер және табыстар ақша
тасқыны деп саналады.
Негізгі түсімнің түрі - өнім сатудан түсім. Түсімнің мөлшері өнімнің сапасынан, бір қалыптылығынан, тауарды жіберу, төлемді ұйымдастыру және баға деңгейімен байланысты. Бережақ төлемдердің тұтынушылардан, тапсырыс бергендерден уақытында түсуі кәсіпорынның ағымдағы төлем қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
4. Төлем ретінде бұрын ресурстар үшін жұмсалған ақша
каражаттардың қаржы нарығына қайтуы. Олар дивидендтер,
облигация проценттері, қысқа және ұзақ мерзімді кредиттердің
пайызы. Бұл ақша тасқынын басқару, бағалы қағаздар эмиссиясы арқылы қосымша өндіріске тартуды басқарумен тығыз байланысты.
5. Өндірісті қайта қаржыландыруға жұмсалатын ақша қаражаттар.
Тауар сатудан түскен түсім өндіріске қайтарылады. Ол материалдық-техникалық жабдықтар алуға, жалақы төлеуге жұмсалады. Мұнда түскен қаражатты тиімді, орынды жұмсау қадағаттануы керек. Амортизациялық қайтарымдарды тиімді пайдалану да қаржы басқаруға жатады. Егер күрделі қаржы уақытша жұмсалмайтын болса, амортизациялық ақша айналым қорына жұмсалуы мүмкін. Айта кететін жағдай сатылатын тауар өтімді болып одан мол пайда түсетін болса, онда амортизацияның үдемелі қайтарымын қолдану керек.
6. Салынымға бағытталған қаржылық ақша қаражаттары.
Есеп айыру шотына түсетін ақша кәсіпорынның барлық төлемдерін және қажетті есептесуге толық жететін болуы керек. Ақша-қаражаттардың оптималды мөлшерін анықтау - қаржы менеджерлерінің басты міндеті. Уақытша бос қаражаттарды кысқа мерзімді тез өтетін қаржылық активтерге орналастыру керек. Ондай актив тез өтіп, пайда әкелетін болуы керек. Ұзақ мерзімді қаржылық салым жоғары және тұрақты табыс түсірмейді, ол әртүрлі мақсатта іске асады. Егер қаржылық салыным кәсіпорынның жарғылық капиталына жұмсалса, ол ұзақ мерзімге жатады, ал бағалы қағаздарға жұмсау, егер 1 жылдан артық ұсталатын болса, тиімді.
7. Салықтар - ақша тасқындары, ол салық төлеумен байланысты, оны қолданылатын салықтық заңдылықтар шеңберінде ықшамдауға болады. Шын қаржы ресурсы - салықтарды төлегеннен кейінгі пайда. Мүмкіншілігінше салық жеңілдіктерін пайдалану керек. Сонымен бірге ұзақ мерзімді өндірістік инвестиция кәсіпорынға тиімді болады.
Қаржыны басқарудың субъектісі, яғни басқаратын қосалқы жүйесі болып, каржылық дирекция мен оның бөлімдері және қаржылық менеджерлер табылады. Олар қаржылық ресурстарды басқарудың мақсатын ұсынады және жүзеге асырады. Қаржылық ресурстарды басқарудың түпкілікті мақсаты табысты қалыптастыру және тиімді пайдалану механизм арқылы сәйкесті қызмет саласында кәсіпорынның бәсекелестік деңгейін көтеру болып табылады.
Мазмұны бойынша, қаржыны басқару қаржылық ресурстар қозғалысы мен капиталды тиімді пайдалану және өсіру мақсатымен оларға әсер ететін шаралар кешенін қалыптастыруды ұсынады.
Қорыта айтсақ, қаржыны басқару кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қалыптастыру, бөлу, пайдаланумен және оның ақша қаражаттарының айналымын ұйымдастырумен байланысты, басқару шешімдерін әзірлеу және іске асырудың қағидалары мен әдістерінің жүйесін ұсынады.
2 Қаржыны басқару қызметтері мен механизмі
Қаржы ресурстарын басқару өзінің негізгі мақсаты мен мәселелерін анықталған қызметтерін жүзеге асыру арқылы өткізеді.
Бөлек бөлімшелерді бөлу негізінде қаржыны басқарудың негізгі қызметтерінің мазмұнын қарастырамыз. Қаржыны басқару қызметтерінің бөлімшелерінде басқару жүйесінің негізгілері болып келесілер жатады:
1. Кәсіпорынның қаржылық стратегиясын өндеу. Кәсіпорынның
экономикалық даму стратегиясынан және қаржылық нарықтың
коньюктурасына болжам жасаудан шығатын (туындайтын)
функцияны өткізу процессінде қаржылық қызметтің ұзақ мерзімге
мақсаттар жүйесі мен мақсатты көрсеткіштері қалыптасады;
басымдық мәселелері шешіледі. Кәсіпорьнның қаржылық
стратегиясы оның экономикалық дамуының стратегиясының
бөлінбейтін қосалқы бөлшегі ретінде қарастырылады.
Кәсіпорынды қамтамасыз ететін және кәсіпорынның қар-
жылық қызметінің барлық аспектілері бойынша басқарушылық
шешімдерді өткізудегі ұйымдық құрылымдардың құрылуы. Мұндай
құрылымдар нақты жауапкершілік орталықтарының айқындалуы
негізінде иерархиялық немесе функционалдық белгілері бойынша
құрылады. Қаржыны басқарудың ұйымдық құрылымдары.
Кәсіпорынды басқарудағы жалпы ұйымдық құрылымына біріктілуі
керек. Басқару шешімдерінің альтернативті варианттарының негіз-
делуін қамтамасыз ететін тиімді ақпараттар жүйесін
қалыптастыру. Бұл қызметтерді өткізу процесі кезінде қаржыны басқарудың ақпараттық қажеттіліктерінің мазмұны мен көлемі
анықталуы керек; ақпараттың ішкі және сыртқы көздері
қалыптастырылуы керек.
3. Қаржы қызметінің саласындағы қабылданған басқарма шешімдерін орындау бойынша тиімді бақылау жасау. Бұл функцияны орындау көсіпорынның ішкі бақылау жүйесін құрумен, қаржы менеджерлері мен қызметкерлердің міндеттерін бақылаумен, бақыланатын көрсеткіштер мен мерзімдерінің жуйесін анықтаумен байланысты болады.
Кәсіпорынды басқару арнайы саласы ретіндегі қаржы ресурстарын басқарудың қызметтері:
1. Активтерді басқару
A) Айналым активтерді басқару
Б) Айналымнан тыс активтерді басқару
B) Актив құрамын оңтайландыру
2. Капиталды басқару
Меншік капиталды басқару
Б) Қарыз капиталды баскару
Капитал құрылымын оңтайландыру
Инвестицияларды басқару
А) Нақты инвестицияларды басқару
Б) Қаржы инвестицияларын басқару
Ақша ағымдарын басқару
Операциялық қызмет бойынша ақша ағымдарын басқару
Б) Инвестициялық қызметі бойынша ақша ағымдарын басқару
Қаржы қызметі бойынша ақша ағымдарын басқару
5. Қаржы тәуекелі мен банкротқа ұшырамауды басқару
A) Қаржы тәуекел құрамын басқару
Б) Қаржы тәуекелінің профилактикасын басқару
B) Қаржы тәуекелдігінің сақтандыруын басқару
Қаржыны басқару механизмінің құрылымына келесі элементтер кіреді:
Кәсіпорынның қаржы қызметін мемлекеттік нормативті
құқықтық реттеу. Кәсіпорынның қаржы қызметін реттейтін, зандарды
және басқа да нормативті актілерді қабылдау мен мемлекеттің ішкі
қаржы саясатын орындау бағыттары болып табылады.
2.Кәсіпорынның қаржы қызметін реттеудегі нарықтық
механизм. Бұл механизм ең біріншіден қаржы нарығыңдағы, оның
жеке түрі мен сегменттері ретінде кұрылады.
Кәсіпорынның қаржы қызметінің жеке аспектілерін реттеудің
ішкі механизмі. Осы механизмінің реттеуі кәсіпорынның өз шегінде
құрылады, сонымен сәйкес оның қаржы қызметінің сұрақтарын
шешуді жылдам басқаруды жүзеге асырады.
Кәсіпорынның қаржы қызметін баскаруды жүзеге асырудың
әдіс-тәсілдерінің жүйесі. Талдау үрдісінде, қаржы қызметін
жоспарлау мен бақылау кезінде әдіс-тәсілдер жүйесі қолданылады,
соның көмегімен қорытындылар ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz