Өндірістегі кәсіптік аурулардан және жазатайым оқиғалардан міндетті әлеуметтік сақтандыру

Кіріспе

Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру тәртібі ҚР Еңбек кодексінің 324 бабымен регламенттелген. Қызметкердің (қызметкерлердің) еңбек қабілетінен айырылуына әкелетін, өндіріспен байланысты әрбір жазатайым оқиға медициналық қорытындыға (ұсынымға) сәйкес еңбек жөніндегі уәкілетті орган белгілеген нысандағы жазатайым оқиға туралы актімен қажетті данада (әрбір зардап шегушіге жеке-жеке) ресімделеді (жазатайым оқиға туралы акт формасы ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2009 жылғы 3 наурыздағы № 74-ө «Өндірістегі жазатайым оқиғаға байланысты құжаттар нысандарын бекіту туралы» бұйрығының 2 қосымшасында келтірілген). Бұйрықтың бұл қосымшасында өндірістегі жазатайым оқиға туралы актіні толтыруға түсініктеме, Жіктеуіштер – Жазатайым жағдайға әкелген оқиға түрі, Жіктеуіштер (жазатайым оқиғаның себептері), Зардап шегуші жарақатының ауырлық дәрежесі, осы актіде қолданылатын бірқатар сөз тіркестерінің, терминдер мен белгілеулердің талданып оқылуы келтірілген, бұл өндірістік жарақаттанушылық пен кәсіптік аурулардың себептеріне талдау жасауды өткізу кезінде басшылыққа алатын құжат қызметін атқаруы мүмкін. Мұндай талдау жасау ұйымның еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жөніндегі комиссияның белсенді қатысуымен өткізіледі, комиссияның негізгі міндеттерінің бірі жұмыс орындарындағы еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың жай-күйіне тексерулер өткізуді ұйымдастыру, жұмыс берушіге еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың, өндірістік жарақаттанушылық пен кәсіптік ауруға шалдығушылықтың жай-күйіне талдау жасау негізінде еңбекті қорғау проблемаларын шешу жөнінде тиісті ұсыныстар даярлау болып табылады.
Халықаралық еңбек ұйымы 2003 жылы 28 сәуір күнін-Бүкіл дүниежүзілік еңбекті қорғау күні деп жариялады. Негізгі мақсат бүкіл дүниежүзі қауымдастығының көңілін туындап отырған проблемаға аудару, және де еңбек қорғау мәдениетін жасап енгізу жұмыс орындарындағы адам өлімін азайтуға септігі тиетіні еді. Жыл сайын дүние жүзінің 100 елінде осы күн аталып өтіліп, халықтың назарын еңбекті қорғаудың шешілмеген проблемаларына аударады.
2013 жылғы 28 сәуірдегі Бүкіл дүниежүзілік еңбекті қорғау күнінің тақырыбы: «Кәсіптік аурулардың алдын алу». Бүкіл дүние жүзі бойынша кәсіптік аурулар - өндіріске қатысты өлімге соқтыратын негізгі себеп. Халықаралық еңбек ұйымының бағалауы бойынша жұмысқа қатысты болатын 2,34 миллион өлімнің 321 мыңы ғана өндірістік жарақатқа байланысты, қалған 2,02 миллион қазалы оқиғаның ( күніне 5500) себебі - әртүрлі кәсіптік аурулар. Осы көрсеткіш дүние жүзінде қауіпсіз еңбекті ұйымдастырудың қаншалықты дәрежеде екенін көрсетеді.
Кәсіптік аурулардың алдын алу жүйесінің жеткілікті түрде дамымауы жұмысшылар мен олардың жанұясына ғана емес, сонымен қатар тұтас қоғамға да кері әсер етеді. Бұл жерде еңбек өнімділігінің төмендеуінен жоғалтатын өнім құны мен әлеуметтік салаға түсетін ауыртпалық туралы айтса да болады. Кәсіптік аурудың алдын алу оны емдеу мен оңалтуға қарағанда анағұрлым арзанға түсетіні белгілі. Сол себепті әрбір жұмыс беруші кәсіптік аурудың алдын алу мүмкіншілігін арттыру жөнінде нақты шаралар қолдануы керек. Соңғы он жылда Қазақстанда кәсіптік аурулардың өскені байқалады, егер 2002 жылы 357 адамның кәсіптік аурумен ауырғаны тіркелсе, 2010 жылы олардың саны 741 жеткен.

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Өндірістегі кәсіптік аурулардан және жазатайым оқиғалардан міндетті әлеуметтік сақтандыру.

Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру тәртібі ҚР Еңбек кодексінің 324 бабымен регламенттелген. Қызметкердің (қызметкерлердің) еңбек қабілетінен айырылуына әкелетін, өндіріспен байланысты әрбір жазатайым оқиға медициналық қорытындыға (ұсынымға) сәйкес еңбек жөніндегі уәкілетті орган белгілеген нысандағы жазатайым оқиға туралы актімен қажетті данада (әрбір зардап шегушіге жеке-жеке) ресімделеді (жазатайым оқиға туралы акт формасы ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2009 жылғы 3 наурыздағы № 74-ө Өндірістегі жазатайым оқиғаға байланысты құжаттар нысандарын бекіту туралы бұйрығының 2 қосымшасында келтірілген). Бұйрықтың бұл қосымшасында өндірістегі жазатайым оқиға туралы актіні толтыруға түсініктеме, Жіктеуіштер - Жазатайым жағдайға әкелген оқиға түрі, Жіктеуіштер (жазатайым оқиғаның себептері), Зардап шегуші жарақатының ауырлық дәрежесі, осы актіде қолданылатын бірқатар сөз тіркестерінің, терминдер мен белгілеулердің талданып оқылуы келтірілген, бұл өндірістік жарақаттанушылық пен кәсіптік аурулардың себептеріне талдау жасауды өткізу кезінде басшылыққа алатын құжат қызметін атқаруы мүмкін. Мұндай талдау жасау ұйымның еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жөніндегі комиссияның белсенді қатысуымен өткізіледі, комиссияның негізгі міндеттерінің бірі жұмыс орындарындағы еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың жай-күйіне тексерулер өткізуді ұйымдастыру, жұмыс берушіге еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың, өндірістік жарақаттанушылық пен кәсіптік ауруға шалдығушылықтың жай-күйіне талдау жасау негізінде еңбекті қорғау проблемаларын шешу жөнінде тиісті ұсыныстар даярлау болып табылады.
Халықаралық еңбек ұйымы 2003 жылы 28 сәуір күнін-Бүкіл дүниежүзілік еңбекті қорғау күні деп жариялады. Негізгі мақсат бүкіл дүниежүзі қауымдастығының көңілін туындап отырған проблемаға аудару, және де еңбек қорғау мәдениетін жасап енгізу жұмыс орындарындағы адам өлімін азайтуға септігі тиетіні еді. Жыл сайын дүние жүзінің 100 елінде осы күн аталып өтіліп, халықтың назарын еңбекті қорғаудың шешілмеген проблемаларына аударады.
2013 жылғы 28 сәуірдегі Бүкіл дүниежүзілік еңбекті қорғау күнінің тақырыбы: Кәсіптік аурулардың алдын алу. Бүкіл дүние жүзі бойынша кәсіптік аурулар - өндіріске қатысты өлімге соқтыратын негізгі себеп. Халықаралық еңбек ұйымының бағалауы бойынша жұмысқа қатысты болатын 2,34 миллион өлімнің 321 мыңы ғана өндірістік жарақатқа байланысты, қалған 2,02 миллион қазалы оқиғаның ( күніне 5500) себебі - әртүрлі кәсіптік аурулар. Осы көрсеткіш дүние жүзінде қауіпсіз еңбекті ұйымдастырудың қаншалықты дәрежеде екенін көрсетеді.
Кәсіптік аурулардың алдын алу жүйесінің жеткілікті түрде дамымауы жұмысшылар мен олардың жанұясына ғана емес, сонымен қатар тұтас қоғамға да кері әсер етеді. Бұл жерде еңбек өнімділігінің төмендеуінен жоғалтатын өнім құны мен әлеуметтік салаға түсетін ауыртпалық туралы айтса да болады. Кәсіптік аурудың алдын алу оны емдеу мен оңалтуға қарағанда анағұрлым арзанға түсетіні белгілі. Сол себепті әрбір жұмыс беруші кәсіптік аурудың алдын алу мүмкіншілігін арттыру жөнінде нақты шаралар қолдануы керек. Соңғы он жылда Қазақстанда кәсіптік аурулардың өскені байқалады, егер 2002 жылы 357 адамның кәсіптік аурумен ауырғаны тіркелсе, 2010 жылы олардың саны 741 жеткен.
Облыс ұйымдарында 2013 жылдың 1-тоқсанында 20 жазатайым оқиғалар орын алып, 21 қызметкер жапа шекті, оның 3 қайғылы қазаға ұшырады. Кәсіптік аурулар тіркелген жоқ.
Ең көп жапа шегушілер экономика салалары бойынша құрылыс, химия, энергетика салаларында.
Жыл сайын аталып өтетін Дүниежүзілік еңбекті қорғау күніне орай Талас ауданында аудан ұйымдарының басшылары, еңбек қауіпсіздігіне жауапты қызметкерлері қатысқан семинар-кеңес өткізілді. Сонымен қатар, жұмыс берушілер дүниежүзі атап өтетін осы күнге орайластырып, барлық ұйымдарда кәсіподақтардың, жұмысшылар өкілдерінің қатысуымен еңбек қауіпсіздігіне қатысты өзекті мәселерді талқылауды ұйымдастыруы керек. Еңбек қауіпсіздігі мәселесінің тек қана басшыға, мамандарға ғана емес, әрбір қызметкерге қатысты екенін, әркім өз жұмыс орнында қауіпсіздік ережелерін сақтағанда ғана өндірісте болатын жазатайым оқиғалар санын азайтуға болатынын барлық адамдардың түсінуі-біз жүргізген барлық түсінік жұмыстарымыздың нәтижесі болар еді.
Шілде айында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты мақаласы жарық көргені белгілі. Мақаласында Елбасымыз тұтынушылық қоғам атты масылдық идеологияға сындарлы балама ретінде Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамы идеясын ұсынды. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев болашақта тек еңбек қана қазақстандықтардың әл-ауқатқа және жаңа өмір сапасына қол жеткізуін қамтамасыз ете алатындығына ерекше назар аударуы баршамызды еңбек саласындағы заңнамаларға тың көзбен қарап, жауапкершілігімізді арттыруға міндеттейді.
Бүгінгі күні Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы Заңы және Еңбек кодексі кәсіпорындарға тексеру жүргізу бөлігінде Қазақстан ратификациялаған Халықаралық Еңбек Ұйымының № 81 Конвенциясына сәйкес келмей отыр. Өндірістегі еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен бақылау жұмыстарын күшейту талап етіліп отырғанда, мемлекеттік еңбек инспекциясы бір ай бұрын ескерте отырып қана тексерулер жүргізе алады, сөйтіп тексерудің өткірлігі мен күтілмегендік мәні төмендейді.
Елбасымыз қадап айтқандай бұл адамдар өміріне қатысты мәселе, сол себепті Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы Заңына және Еңбек кодексіне тексеру жүргізу бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілу қарастырылып жатыр.
Президенттің ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне берген бір тапсырмасы 2013 жылдан бастап қызметкерлерді Қазақстан Республикасының еңбек заңдарының негіздеріне оқыту жүйесін ұйымдастыру. Мемлекеттік еңбек инспекторлары бұл жұмысты әруақытта жүргізіп келеді, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы, оқу семинарларын ұйымдастыру арқылы, тікелей сұрақтарға жауап беру арқылы, сонымен қатар департаменттің сайтын пайдаланып еңбек заңдарына түсінік беріп, қызметкерлердің құқықтық сауатын көтеруге күш салуда. Биылғы жылдың наурыз айынан бастап еңбек заңдарының негіздеріне оқыту жүйелі түрде жүргізілуде, облыстың 60 ұйымында қызметкерлерді оқыту тендер арқылы арнаулы оқыту ұйымдарына берілді, ал мемлекеттік еңбек инспекторлары әрбір жоспарлы тексеру жүргізу кезінде жұмысшылардың құқықтық сауаттылығын көтеру мақсатында лекциялар, оқулар жүргізуде.
Мемлекет басшысы Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына апаратын 20 қадамның басты қағидасы ретінде еңбек өнімділігін атап отыр. Осы еңбек өнімділігі біздің экономикалық биіктерге ұмтылыстағы басты құндылығымыз болуы шарт. Жұмыс берушілер жұмыс орындарында қауіпсіз еңбек жағдайларын жасағанда, адам өмірі мен денсаулығын сақтап қана қоймай өнімді еңбекке де қол жеткізеді. Сонда ғана біз көздеген мақсатымызға, Елбасымыз көрсетіп берген межемізге жетеміз.
Қазақстанда өндірісте зардап шеккендерді әлеуметтік қорғаудың кешенді жүйесі үш деңгейден құралған. Қолданыстағы үлгі зардап шеккен қызметкерге немесе оның асырауындағы жандарға мүгедектiгi және асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша берiлетiн мемлекеттiк базалық жәрдемақы, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін әлеуметтік төлемдері, сондай-ақ Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы ҚР Заңының (ЖОМС) шеңберінде өмірді сақтандыру компанияларынан сақтандыру төлемдері арқылы айырылған жалақыны өтеу бойынша созылмалы ұзақ мерзімді төлемдермен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. ЖОМС бойынша сақтандыру жүйеден төлемнің үштің екеуінен аса қамтамасыз етеді. Сақтандырудың осы түрінің қатысушылары: сақтанушы - жұмыс беруші, сақтандырушы - өмірді сақтандыру компаниясы және пайда алушы - сақтандыру төлемдерін алушы болып табылады. Жыл сайын жұмыс беруші сақтандыру компаниясына сыйлықақыны төлеп, сақтандыру шартын жасайды. Сақтандырушы сақтандыру жағдайының басталуы кезінде, өндірісте зардап шеккен қайтыс болған немесе өндірістік жарақаттануға байланысты еңбек қабілеттілігінен айырылу жағдайында төлемдерді жүзеге асырады. 2010 жылға дейін барлық жұмыс берушілер шартқа отырып, сақтандыру сыйлықақыларын жалпы сақтандыру бойынша компанияларына төлеп жүрді, ал жазатайым оқиғалар басталған кезде сыйлықақылар өмір сақтандыру компанияларына тапсырылатын. Мұндай тәртіп сақтандыру сыйлықақыларының көлемі мәселесіне байланысты сақтандырушылар арасында келіспеушіліктердің туындауына әкелетін, алайда 2010 жылы заңнамаға сәйкес өзгертулер енгізілді. Нәтижесінде 2012 жылдың 1 қаңтарынан бастап өмірді сақтандыру компаниялары бірінші сақтандырушы да, екінші сақтандырушы да болуға мүмкіндік алды. Тәжірибеде барлық жұмыс берушілер өндірістегі жазатайым оқиғаның болу қаупін қымбат ЖОМС сақтандыруын сатып алу арқылы жыл сайын сақтандыра алмаушылық орын алған. Осы жайт сақтандырудың ел кәсіпорындарын қамту деңгейінің төмендігі мәселесінің себебі болды. ЖОМС шартының болмауы жұмыс берушілерді әкімшілік жауапкершілікке тартқызатынына қарамастан, 2012 жылы кәсіпорындар жұмысшысын міндетті сақтандырумен қамту 31,4%-ды құрады. Жұмыс берушілер өз жұмысшыларын сақтандыру арқылы қорғауды елемеушіліктің қаупін әрдайым түсіне бермейді. Қазіргі таңда сақтандырылмаған кәсіпорындар мониторингінің сызбасымен жұмыс жасау керек. Сақтандыру шартының болмауы үлкен шығындарға әкеледі, өйткені жазатайым оқиғадағы, әсіресе кәсіби аурулар мен жұмысшылардың мүгедектігі пайда болса, сақтандыру сомалары ондаған миллион теңгені құрайды, Қазіргі уақытта Қазақстанның сақтандыру нарығында 6 өмірді сақтандыру компаниялары ЖОМС бойынша сақтандырумен айналысады. Сақтандырушылар арасындағы үлкен бәсекелестік кейде заңнамада істеліп бітпегендерді теріс пайдалану және сақтандырушы компаниялардың өз міндеттерін орындамау қаупіне әкелетін. Сондықтан нарықта сақтандыру тарифтерінің төмендеуіне жол бермеу мақсатында сақтандырушылар арнайы Меморандум жасасты. Клиенттерімен ұзақ мерзімдік қарым-қатынас орнатқысы келетін адал ниетті компаниялар шарт жасасу кезінде төмен тарифтер орнатпайтындығын түсіну керек, жұмыс берушінің өзі де сенімді, қаржылық тұрғыда тұрақты сақтандырушыларға барып, сақтандыру компаниясын және сақтандыру оқиғаларын таңдауға жауапкершілікпен қарауы керек. Сақтандырушылар сақтандыру компаниясының сенімділігі ең алдымен актив көлемдері, төлем қабілеттілігінің маржа коэффициенті, құрылған сақтандыру резервтерінің көлемі, сақтандыру төлемдерінің көлемі арқылы анықталатынын білу керек. Сақтандыру компаниялары үшін сақтандыру бизнесінің мамандандырылуына байланысты сақтандыру резервтері ерекше қаржылық көрсеткіш болып табылады, өйткені оның көлемі компания болашақта клиенттерінің алдында өз міндеттерін орындай алу мүмкіндігінің ықтималдығын көрсетеді. Адекватты сақтандыру тарифі дегеніміз компанияның зақымға сәйкес сақтандыру өтеуін жасау дайындығын және сақтандыру төлемінен қашу жолдарын іздемейтіндігін білдіреді. Осындай өзара қызмет жасау нәтижесінде жазатайым оқиға болған кездегі жылдық шарттық қарым-қатынастар ұзақ мерзімдікке айналады және өзара тиімді болады. Бірақ бұл үшін жұмыс беруші өз кәсіпорны туралы жеткілікті нақты және толық ақпарат беруі керек, өйткені дұрыс емес мәліметтер және жасырылған деректер сақтандыру төлемінен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.