Медициналық мекеменің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 МЕДИЦИНАЛЫҚ МЕКЕМЕНІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ. 4

1. 1 Қазіргі кездегі web-технологияның маңызы4

1. 2 Web-технологиялар арқылы ақпараттандыру ісін ұйымдастыру5

1. 3 Электрондық сауда7

1. 4 Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер құру технологиялары8

1. 4. 1 WWW технологиясы8

1. 4. 2 “Клиент-сервер” технологиясы9

1. 4. 3 AJAX технологиясы11

1. 5 Web-серверлер жұмысын ұйымдарстыру11

1. 6 Мәліметтер базасын құру жолдары15

1. 7 Ақпараттық жүйе жасау есебінің қойылымы17

2 WEB ТЕХНОЛОГИЯДА «ДӘРІХАНАЛЫҚ ІС»ҮШІН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ ҚҰРУ . . . ………18

2. 1 Ақпараттық жүйе функционалдық құрылымын жасау. 18

2. 2 Дәріхана жүйесінің құрылымдық сұлбасы19

2. 3 Жүйенің программалық модульдерінің өзара байланысу сұлбасын құру20

2. 4 Қолданушының навигациялық сұлбасын құру21

2. 5 Программалық құралдар сипаттамалары23

2. 5. 1 MySQL арқылы база жасау23

2. 5. 2 HTML тілін пайдалану27

2. 5. 3 XML тілі ерекшеліктері33

2. 5. 4 ASP туралы жалпы мәліметтер34

2. 5. 5 PHP тілі мүмкіндіктері38

3 АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ ҚҰРУ ҮШІН ПРОГРАММАЛЫҚ ҚҰРАЛДАР ТАҢДАУ… . . . 45

3. 1 Denwer жүйесін орнату47

3. 2 Дәріхана жүйесінің негізгі модульдеріне сипаттама50

3. 2. 1 Негізгі меню модулі51

3. 2. 2 Интерфейс тілін таңдау51

3. 2. 3 Іздестіру модулі52

3. 2. 4 Каталог модулі52

3. 2. 5 Прайс-тізім модулі53

3. 2. 6 Қоржынның пайдаланылуы53

3. 2. 7 Тапсырысты өңдеу модулі53

3. 2. 8 Дәрілерді бағалау ісін ұйымдастыру54

3. 2. 9 Дәріхана жүйесінің администратор модулі55

3. 3 Қолданушыға нұсқаулық57

3. 4 Желі администраторына нұсқаулық58

ҚОРЫТЫНДЫ. . 59

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 60

ҚОСЫМШАЛАР

КІРІСПЕ

Бұл дипломдық жұмыстың маңыздылығы - ақпараттандыру, яғни адам қызметінің түрлі аймағына қазіргі компьютерлік технологияларды пайдаланып, ақпараттандыру. Қазіргі заманда технологиялық үрдістер өте жылдам қарқынмен дамуда. Қоғамдағы осы жаңалықтарды тез арада және әр уақытта адамдарды хабардар етіп тұру үшін түрлі ақпарат көздері пайдаланылады. Сол ақпарат көздерінің таралу жолдары алуан түрлі болып келеді. Ақпараттар теледидар, газет-журналдар арқылы, әр жерлердегі түрлі жарнамалар арқылы таралады. Осы ақпарат көздерінің таралуының ең жас, ең тиімді түрінің бірі интернет желісі болып табылады. Интернет желісі өте жақсы дамып келеді. Оның дәлелі желі арқылы ақпарат қана алып қоймай, сауда жасап, үйден шықпай, керек затқа қол жеткізуге болады. Бұл жаһандану заманында адам баласының қол жеткізген ең үлкен табыстарының бірі[1] .

Дер кезінде ақпараттанудың маңызы адам баласының уақытын үнемдейді және дұрыс таңдау жасап, қаржысын үнемді пайдалануын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, жаңа пайда болған заттың да тез арада таралып, шығарған компаниясына немесе фирмасына тез көтерілуіне көмектеседі.

Бұл жұмыс ақпараттандыруды интернет желісі арқылы қамтамасыз етуге бағытталған болып табылады. Соның ішінде медициналық мекеменің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру. Үлкен қалаларда өте көп дәріханалар бар, бірақ дәрінің құрамы, қандай жағдайларда ішетіні туралы, қандай бағада сатылатыны туралы алдын-ала ақпарат ала бермейміз. Науқас адамдарға жылдам қызмет көрсетіп, жедел ақпаратпен қамтамасыз ету үшін web технология негізінде жасалған жүйе керек. Бұл жүйе фармация бизнесі үшін де таптырмас пайданың көзі болатыны айдан анық. Сонымен, бұл дипломдық жұмыс Медициналық мекеменің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін жасауға арналған болып табылады.

1 МЕДИЦИНАЛЫҚ МЕКЕМЕНІҢ АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ

Кез келген саналы адам халқына қандай да болса пайдасын тигізуге тырысады. Отанымызды қорғаудың, елімізді сүюдің, халықымызға қызмет етудің бастамасы осы елдің әр азаматына қамқорлық жасап, оларға жақсы әлеуметтік жағдай көрсету болады.

Адамзат баласының өмір сүріп, алдына қойған мақсаттарына жетіп, осы өмірдің мән-мағынасын түсінуіне, адамның адам болып қалыптасуына, ең алдымен, денсаулық ықпал етеді. Өкінішке орай, барлық адамдарға мұндай мүмкіншілік беріле бермейді. Түрлі себептермен адамдар ауырып, оған қарсы ем іздейді. Біз осы елдің азаматы ретінде көмек беруге тырысып, жақсы әлеуметтік жағдай қалыптастыруға талпыныстар жасаймыз. Әрине, қазіргі кезде қызмет көрсететін дәріханалар жетерлік. Бірақ, заман жаппай компьютерленіп, ақпараттанудыру желі арқылы тиімді болып жатқандықтан, заман ағымына сай дәріханаларға да желі арқылы тарайтын ақпараттық жүйе құру өте маңызды болып тұр[1] . Оның маңыздылығы сол - адамның асыл байлығын сақтап, көмек көрсететін дамыған, заманға сай ақпаратық жүйе. Бірақ, еліміз жаңа көшке ілініп жатқандықтан мұндай жүйелер жоқтың қасы. Сондықтан дәріхана ісі үшін ақпараттық жүйе құру өте маңызды.

1. 1 Қазіргі кездегі web-технологияның маңызы

Осыдан біраз жылдар бұрын компьютер арқылы ақпарат жіберуді тек тәжірбиелі қолданушылар ғана білген болса, қазірде әлемдік желіні пайдалану компьютердің өзі қандай танымал болса, дәл солай танымал бола бастаған. Қазіргі таңда компьютер комуникацияларын пайдалану үшін аса білімді қажет етпейді. Кез келген қарапайым қолданушыға түсінікті және еш қиындықсыз интернет желісін пайдалануы веб технологияның жетістігі десе болады. Себебі интернет желісіндегі ақпараттар белгілі бір технология негізінде құрылады. Қарапайым тілмен түсіндірсек, кітапханадағы кітаптар жік-жігімен қалай реттеліп, қол жеткізгенге оңай орналастырылса, интернетте де дәл солай реттеліп, web порталдар, web сайттар, web парақтар түрінде келеді[2] .

Web-сайт немесе сайт (ағыл. website, web - өрмек және site - орын) - ол HTTP/HTTPS протоколдары арқылы іске асырылатын және тек бір ғана адреске бағытталған бір немесе бірнеше web-беттердің жиынтығы. Сайт беттері ортақ түпкі адреспен, сонымен қатар, әдетте, басты атаумен, логикалық құрылымымен, авторымен және бет келбетімен біріккен[3] . Барлығына қол жететін сайттар жиынтығы дүниежүзілік өрмекті құрады.

Web-сайт - ол жарнама орны. Онда мекеме жайлы барлық керекті ақпаратты (мекеме қызметі, орындалған жұмыстары, байланыс телефондары, реквезиттер және т. б. ) орналастыруға болады.

Сайт тәулік бойы жұмыс істейді және ақпаратты тұтынушыларға ыңғайлы уақытта жеткізуге мүмкіндік береді.

Сайт адресін барлық жарнамалық материалдарда (визитка немесе билбордта, әр түрлі анықтамалық кітаптарда және т. б. ) орналастыруға болады. Әрдайым өзгертулер енгізу, жаңалықтарды жаңарту, хабарламалар орнату жылдам және оңай орындалады. Сонымен қатар, өте аз уақыт, күш және қаражат жұмсалады.

Сайтқа кіруші тұтынушы болып саналады. Тұтынушы санына қарай сайт мәртебесі артады. Web-сайт арқылы потенциалды тұтынушылар шеңбері кеңейеді. Тұтынушылар іздеу серверлері арқылы сайтты таба алады, ол арқылы мекеменің қызметтерімен танысып, хабарласып, нағыз тұтынушыға айналады.

Сайттағы пайдаланушылар интернет арқылы қажетті деректерді көрсетіп, сұраныс жасап және тапсырыс беруі мүмкін. Сондай қызмет жасау арқылы пайдаланушылар сайттан керек деректерін тез тауып ала алады[2] .

Web-сайт - пайдаланушылармен қарым-қатынас орнату үшін керек. Сайт көмегімен пайдаланушыларға жаңалықтарды және т. б. жеткізуге болады. Сонымен қатар, сайтта «Сұрақ-жауап» бөлімін құруға болады, онда пайдаланушылар өз сұрақтарын, ойларын жазады және сол сұрақтарға толық, жоғары квалификацияланған жауап жазуға болады.

Міне, алда айтылған жағдайларға қарасақ, Web технологиясының біздің өмірімізде алатын орны ерекше. Қандай салада болмасын адамдардың тез және оңтайлы жұмыс істеуіне көмек береді. Инновация заманына сай бұл салада ерекше қарқынмен дамуда. Енді бұл технологияның басқа да қырлы жақтарынан көрінуін уақыт өте келе күтудеміз[13] .

1. 2 Web-технологиялар арқылы ақпараттандыру ісін ұйымдастыру

Ақпарат деп кей байланыс формаларының белгіленуі немесе материалдық әлемнің белгілі заңдылық класына бағынатын, және оның адам санасындағы бейнесі болатын обьектілердің, үрдістердің, құбылыстардың тәуелділіктерін айтамыз.

Ақпарат мәліметтерге тәуелділігіне, өздерімен жұмыс істеу әдістеріне байланысты белгілі бір қасиеттермен сипатталады. Солардың маңызды түрлері төменде көрсетілген:

ақпарат қоршаған орта туралы өзі келгенге дейін болмаған жаңа мәлімдемелер береді;
ақпарат тасымалдаушыда өзінің белгілер мен сигнал түрінде келетініне қарамастан ақпарат материалды емес;
белгілер мен сигналдар тек оны танып қабылдай алатын алушы үшін ғана ақпарат жеткізеді;
ақпарат физикалық тасымалдаушыдан ажырамайды, сонымен қоса белгілі бір тасымалдаушыға байланысты емес және белгілі бір тілге байланысты емес;
ақпарат дискреттік - ол хабарлама түрінде берілетін нақты мәліметтерден тұрады;
сонымен қатар, ақпарат үзіліссіз - ол жинақталып және біртіндеп дамиды.

Ақпараттың сапасын көрсететін қасиеттер төмендегідей:

репрезентативтілігі - таңдау дұрыстығы және берілетін құбылысқа ақпараттың бара-бар құрылуы осылай аталады;
мазмұндылығы - хабарламадағы семантикалық ақпарат санының өңделетін ақпараттың көлемінің қатынасына тең болатын ақпараттың семантикалық көлемі;
жеткіліктілігі - шешім қабылдау үшін хабарлаушы көрсеткіш жиынтығының құрамының тығыздығы;
қол жеткізушілігі - ақпаратты көрсету формасының ыңғайлылығы;
өзектілігі - ақпараттың сол сәтте қолданудағы құндылық деңгейі;
құндылығы - нақты мәселелерді шешудегі маңыздылығы;
түсініктілігі - қолданушының білім деңгейіне ақпараттың мазмұнының сәйкестігі;
ықшамдылығы - хабарланатын мәлімдемелердің баяндаулығының сығылу деңгейі.

«Технология» сөзі өнер, шеберлік, істей алу дегенді білдіретін гректің «techne» сөзінен шыққан, гректің «logos» сөзі - түсінік, оқу дегенді білдіреді.

Технология - бұл ғылыми және инженерлік білімнің жиынтығы. Ол өнім немесе қызмет көрсетуді іске асыратын материалдық, техникалық, энергетикалық, өндірістің еңбек факторларының жиынтығы[4] .

Ақпараттық технология - бұл ақпаратты сақтаумен, өңдеумен айналысатын адамдардың еңбегін тиімді ұйымдастыру тәсілдерін үйрететін, өзара байланысқан ғылыми, технологиялық, инженерлік дисциплиналар кешені.

Жалпы, кез келген ақпараттық технологиялар қажет ақпаратты талап етілген сапа мен белгіленген тасымалдаушымен жеткізуге бағытталған болып табылады.

Ақпараттық технологиялар негізгі үш компоненттен тұрады:

техникалық құралдар кешені - есептеуші, телекммуникациялы және техникалық ұйымдастыру;
программалық құралдар жүйесі - жалпы(жүйелік) және функционалды(қолданбалы) программалық жабдықтама;
ұйымдастырушылық - әдістемелік қамтамасыз ету жүйесі.

Жүйе бір мақсатқа жетуге бағытталған бүтін, өзара байланысқан элементтер жиынтығы.

Қоғамның дамуының қазіргі деңгейі жалпы ақпараттанумен сипатталады, яғни барлық ғылым мен техника салаларына компьютеризация мен ақпараттық технологиялардың енуімен сипатталады. Осыған байланысты негізгі мағынасы болып, күнделікті қызметте ақпаратты өңдейтін құралдар мен әдістердің қолдануы болады. Жаңа ақпараттық технологияның әсер етуімен өндірісте және басқару процестерінде үлкен өзгерістер болып отырады. World Wide Web - әлемдік компьютерлік торап құрамында алуан түрлі ақпарраттары бар миллиондаған сайттардан тұрады. Адамдар Internet технологияларын қолдану арқылы сол ақпараттарға қол жеткізеді. WWW кеңістігінде пайдалану үшін арнайы программалар - Web техноглогиялары қолданады. Web браузердегі бүкіл ақпарат WWW негізгі байт элементтері болып табылатын Web парақтар түрінде беріледі[8] .

Web-парақтар мультимедия технологиясын қолдағандықтан, өзіне түрлі ақпараттарды біріктіре алады: текст, графика, дыбыс, анимация, видео. Web-парақтардың қаншалықты сапалы және әдемі жасалуы көп жағдайда торапқа байланысты[17] .

Қолданушылар тартымды және графикамен, анимациямен шегімен безендірілген, сонымен қоса, дұрыс, жылдам жүктелетін Web-парақтарды қарайды.

WWW технологияларының кең мүмкіндіктері WWW серверінің өсу нәтижесіне және Internet желісінің өсуінің салдарынан пайда болады. WWW сервер- бар ақпараттарды сақтайтын, қолданушыларға гипермәтіндік құжаттарға қол жеткізетін, глобальді немесе ішкі корпоративті торап. Қолданушы WWW серверімен қарым-қатынас жасау үшін арнайы программалық жабдықтама - браузер (англ. browser) яғни көру программасы деп атайтын жабдықтама қолданылады[20] .

WWW-серверінің жұмыс жасау схемасы келесідей:

Торапты қолданушы браузер деп аталатын программалық жабдықтама пакетін жібереді. Оның құрамына келесі функциялар кіреді:

Сервермен байланыс орнатады

қажет құжатты алады;
алынған құжатты көрсетеді;
қолданушы әрекеттеріне жауап қату, жаңа құжаттарға қол жеткізу.

Қолданушының әсер етуімен немесе браузерді жібергеннен кейін, WWW- cерверімен байланыс орнатады және оған берілген құжатты алу үшін сұраныс жібереді.

WWW-сервер сұраған құжатты іздейді және браузерге нәтижені қайтарады.
Браузер құжатты алып, қолданушыға көрсетеді және оның қозғалысын күтеді[20] .

1. 3 Электрондық сауда

Электрондық сауда - бұл әлемдік интернет желісі арқылы виртуалды дүкендер, дәріхана және тағы басқа жаңа сапамен түрлі қызмет көрсететін бизнестің жаңа түрі. Ол тауар өңдіруші компаниядан немесе жаңа қызмет ұсынушыдан еш делдалдың көмегінсіз, тікелей байланысқа кіреді, сонымен бірге, сол қызмет туралы әдеттегіден көбірек ақпарат біліп, алдын-ала шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Тағы да, атап айта кететін жайт, тікелей жеткізу және ақша төлеу жүйесінің икемділігі. Осы аталған барлық циклды еш қиындықсыз, кез-келген адам үйден шықпай іске асыра алады. Интернет жүйесінде сауда жасау екі жақ, яғни, алушы мен сатушыға да өте қолайлы[9] . Сатушы үшін қолайлы, себебі, тауар туралы және компания туралы ақпаратты тек орналасқан аймақ емес, жалпы Қазақстан немесе одан да басқа мемлекеттер көлемінде бизнесті дамытып, өсуге үлкен мүмкіншіліктері бар. Тіпті, кішкентай компаниялар да әлемдік масштабта бизнеспен айналысуына болады. Сонымен бірге, тапсырыс берушінің ойын, талабын тікелей біліп отыра алады. Қорыта келгенде, электронды бизнес қызмет көрсетудің ең тиімді, қаржыны үнемдейтін және өсуге икемді заманға сай бизнестің жаңа түрі.

Ал, клиенттер үшін де бұл жүйенің тиімділігі баршылық. Оларға, тауарды басқа да ұсынушылардың ұсынысымен салыстырып, ұтымды, ыңғайлы таңдау жасауға мүмкіндіктері бар. Сонымен бірге, берген сұраныстарына тез жауап, ақпарат ала алады.

Интернет арқылы бизнес жасаудың тиімділігінің негізгі үш факторы бар: баға, уақыт және тікелей қарым-қатынас[18] .

1. 4 Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер құру технологиялары

«Көпфункционалды интернет - қосымшалары» термині қолданысқа бірнеше жыл бұрын енді, дегенмен оның түсініктемесі:

- сценарийдің алыстатылған тілі;

- хInternet;

- көпфункционалды Web-клиенты;

- көпфункционалды Web-қосымша ретінде белгілі болған.

Интернет өте үлкен көлемді ақпарат көзі, көптеген технологиялар осы ақпаратты жеткізу жолдарын жақсарту мен Web-те жетілдірілген және қолайлы әдіспен сақтауға арналады. Web-қосымшалардың көбінде өңдеудің көп бөлігі серверде жүзеге асады. Бұл үлкен көлемді ақпарат пен оны өңдеу серверге үлкен күш түсіреді, сонымен қатар желілік трафикке тәуелділікті жоғарылатады.

Ескі клиент-сервелі архитектура үлкен ыңғайлы және функционалдылы болған, бірақ Web-дәуірінде жоғалды. Бұның бір себебі біркелкіліктің жоқтығы немесе клиенттік қосымшалардың стандартталуы. Енді ешқандай күмәнсіз, жалпылама қабылданған Web-құрал болып браузер табылады. Дегенмен, оған интеллектуалды өңдеулердің мүмкіншіліктері жеткіліксіз. Осының есебіне клиенттің қосымшаларға қолданушылардың ақпаратын жеткізу мен қарапайым өңдеу жұмыстарын жүргізу міндеті артылған. Көпфункционалды интернет-қосымшалар браузердің негізінде ең жақсы, тез, назар аударарлық және функционалды қолданбалы қосымшаларды өңдеуге мүмкіндік береді[9] .

Қолданушы интерфейсімен Web және Интернет деңгейінде байланысатын өңдеушілер қолданушы интерфейсі деңгейінде жиі тәжірибелер жүргізеді және ең аз сыртқы қолдаусыз нәтижелі жұмыс жасауға қабілетті әр түрлі RIA-құралдарды байқайды. Көбінесе браузер қалыпты жұмыс істеу үшін модульге, кеңейтуге және жүктелетін файлға қатысты біршама қолдаулар қажет[25] .

1. 4. 1 WWW технологиясы

Бұл технология World Wide Web(қысқартылғаны -WWW немесе жай Web) - «Әлемдік тор» жүйесін қолдануда негізделеді. Бұл жүйе құралдық ортаның әртүрлілігін және гипертексті түсініктеме негізіндегі ақпараттың форматын интегралдау әрекеті болып табылады. Гипертекст ұғымы белгіленген сөздерді, сөйлемді немесе тіптен пиктограммаларды сәйкес ақпаратқа осы немесе басқа құжатқа сілтеме жасауда қолдану деген мағына береді. WWW-навигаторлар деп аталатын және қолданушыға WWW жүйесінде жұмыс істеуді қамтамасыз ететін программалар гипертекстің түсініктемесін желінің түрлі түйіндерінде орналасқан құжаттар арасында байланыс жасай отырып кеңейтеді[20] .

WWW жүйесінде құжаттар әдетте толық полиграфиялық форматта көрсетіледі және құрамында графикалық ақпараттар мен фотосуреттер, аудио, видео файлдарға сілтемелер бар. Осылайша, WWW жүйесі -«гипертекст+мультимедиа+ақпаратты навигация» бөлімдерден тұрады. WWW - навигаторларға Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer сияқты кең танымал программалар жатады. Өздерінің интеграциялау тапсырмаларын орындай отырып, WWW - навигаторлар тек қана WWW-серверлерінің ақпаратына ғана емес, басқа да жүйелердің ақпаратына (телеконференция, FTP, Gopher т. б) рұқсат алуды іске асырады.

WWW технологиясы қолданушылардың мойындауына тез қол жеткізді және бүгінгі күні заманға сай Интернетті қалыптастыратын ең әйгілі құралдардың қатарына кіреді. 1995 жылы интернетке WWW-серверлердің саны әр бірнеше айда екі еселеніп отырды, ал оларға арналған жалпы трафик тұрақты түрде бірінші орынға шықты. Интернетте индексті іздеуді WWW - сервердің және басқа бірнеше жүйелердің (FTP, Gopher) 90%-ына жуық орындауға мүмкіндік беретін жүйелер (Yahoo, Lycos т. б) қарқынды дамуда[18] .

WWW - серверді өңдеушілерінің энтузиазмын түсіну оңай. Ақпараттық мәселе қандай болмасын - анықтамалық жүйелер, әр түрлі бағыттағы құжаттарға архив (мысалы, жарнама материалдарын), мәліметтер базасына, оқыту жүйесіне әдемі интерфейс құру - осының бәрі WWW - технологиясының негізіне жатады.

1. 4. 2 “Клиент-сервер” технологиясы

Бұл дипломдық жобадағы программалық жабдықтау клиент-серверлік технологияларға негізделген.

Мұнда Интернет желісінің сервері деп клиент машинасының сұранысы бойынша web-парағын бейнелейтін, сондай-ақ көптеген басқа пайдалы функцияларды орындайтын, арнайы программа орнатылған компьютер аталады (ол сервер, web-сервер немесе http-сервер деп те аталады) . Жергілікті желідегі компьютерлердің өзара қарым-қатынас сипаты, олардың функционалдық міндеттерімен байланыстырылған. Тікелей қосылуы жағдайындағы тәрізді, жергілікті желі шегінде клиент және сервер түсініктері пайдаланылады. Яғни, сіздің үйдегі компьютеріңіз сервермен байланысып, одан қажетті мәліметтерді, мысалы, web-парағының кодын алған кезде, ол «клиенттің» рөлін орындайды, ал бұл жағдайда барлық жүйе «клиент-сервер» байланысы деп аталады[13] .

“Клиент-сервер” жүйесі деп қолданушының қарамағына өз қорларын беретін алыстағы компьютер мен осы қорларды пайдаланатын қолданушының компьютері арасындағы ақпаратты беру механизмін атайды. Мұнда өзінің қорларына қосылуды ашатын компьютер - “сервер”, ал бұл қосылуды алушы “клиент” деп аталады.

“Клиент-сервер” технологиясын қысқаша келесідей түрде ұсынуға болады:

клиент сұранысты жасайды және серверге, басқаша айтқанда сұранысты өңдейтін программаға жібереді;
бұл программа сұранысқа сәйкес қорытынды жасайды және оны клиентке жібереді;
клиент қорытындысын алады, оны дисплейде бейнелейді және қолданушының әрі қарайғы әрекетін күтеді. Қоданушы сервердегі жұмысын аяқтағанша, цикл қайталана береді.

Клиент-сервер технологиясы - бұл компьютерлердің бірінен (сервер) екінші компьютерге (клиентке) өз қорларын ұсынатын, жергілікті желідегі компьютерлердің өзара қарым-қатынасының ерекше тәсілі.

Жоғарыда ескертілгендей, Интернет қорларын тарату принциптеріне қолданылатын негізгі түсініктердің бірі, “клиент-сервер” тәсіліне сәйкес мәлімет беруді ұйымдастыру болып табылады. Бұл технологияның қалай жұмыс істейтінін талдап көрелік[13] .

Клиент браузеріне web-парақты жүктеу үшін сервер, серверлік компьютерде орнатылған http-сервер деп аталатын арнайы программаға сұраныс жібереді және одан алынған мәліметті өңдейді. Мұнда браузердің міндеттеріне серверден белгілі бір параққа сұраныс жасау, оны алып және қолданушының экранына бейнелеу жатады. Әрі қарайғы әркетті сервер өзіне алады. Ол сұранысты қабылдайды, сұралған құжатты іздейді және клиентке табылған файлдың мазмұнын немесе мұндай файлдың табылмағанын не оған қосылуға қандай да бір тыйым салынған қателіктер туралы хабар береді. Бұл үдерісті түсіну үшін маңызды сәт, http-серверінің берілген құжатының мазмұнын талдамайтындығы болып табылады. Ерсі айтқанда, сұралған файлдың ішінде не бар екені http-серверге бәрібір, ол тек оны броузерге жеткізеді, алынған ақпараттың бейнеленуі мен құрылымы жөніндегі барлық жұмысты браузер өзіне алады. Бірақ, бұл ережеде де өзгешеліктер болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.