Фома Аквинский іліміндегі құдай идеясын негіздеу

І Кіріспе
1 Фома Аквинский

ІІ Негізгі бөлім
2.1 Фома Аквинский іліміндегі құдай идеясын негіздеу

ІІІ Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Жалпы, орта ғасырлық философия христиандар мен исламдар көтерген, мәселені шешуге бағытталған антикалық философияның қалдығы болып келеді. Мәдениеттегі діннің басты ролі философия дамуындағы өзіндік дөңгелегін құрып, діни философия деп аталды.
Фома Аквинскийдің айтуынша барлық зандар субординация тізбектері арқылы байланысқан. Бұл заңдардың ең шыңында бүкіл әлемді басқарушы қүдайлық сананың жалпы принциптері, универсальды нормалар — мәңгі заңдар тұрады. Мәңгі зандар құдайдан келген, ол өздігінен өмір сүреді, басқа заңдар мәңгі зандар негізінде пайда болған.
Табиғи заңдар — мәңгі зандардың адам санасындағы бейнеленуі болып табылады. Табиғи зандарды нақтылауға адамгершілік (позитивті) зандары қызмет етеді Оның мақсаты — адамдарды күшпен жәнс қорқытумен зұлымдыққа жоламауды және қайырымдылыққа жетуге мәжбүрлеу болып табылады.
Заңның келесі түрі — құдай заңы Библияда берілгсн жәнс ол екі жағдайда кажет. Сондықтан да ақиқатты құдайдан да іздеуге тура келеді.
Этика ілімі негізінде Ф Аквинский құқық туралы концепциясын жасады.
Аквинат, сонымен қатар, құл иеленудін сақталуын жақтады, жеке меншік пен әлеуметтік теңсіздікті, қоғамнын сословиелік ұйымдасуын дәлелдеу арқылы адамдарды оған көнуге шақырды.
Аквинский саяси биліктің: аристократиялық, олигархиялық және демократиялық түрлерін атап көрсетеді. Сонымен қатар монархиялық құрылымның абсолюттік және саяси түрлерін ажыратады. Ол заңның ерекше теориясын жасап та шығарды. Барлық заңдардың негізі алла-тәңірден деген пікір айтады. Ал табиғи заңдар болса, содан негіз алады. Адамдық заңдар да содан шығады. Адамдық заңдар туралы түсінікті енгізгенде Аквинский феодалдық заңдар туралы айтады. Оның ілімінде Інжілден негіз алатын құдайшылдық заңдары да бар. Өйткені заңдар зұлымдықтың атаулының баршасын бірдей жоя алмайды екен.

1 Қазақ Энциклопедиясы, 1-том
2 Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Философия/жалпы редакциясын
басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын – Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ, 2006.
3 Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
4 Қазақ энциклопедиясы I том

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І Кіріспе
1 Фома Аквинский

ІІ Негізгі бөлім
2.1 Фома Аквинский іліміндегі құдай идеясын негіздеу

ІІІ Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Жалпы, орта ғасырлық философия христиандар мен исламдар көтерген, мәселені шешуге бағытталған антикалық философияның қалдығы болып келеді. Мәдениеттегі діннің басты ролі философия дамуындағы өзіндік дөңгелегін құрып, діни философия деп аталды.
Фома Аквинскийдің айтуынша барлық зандар субординация тізбектері арқылы байланысқан. Бұл заңдардың ең шыңында бүкіл әлемді басқарушы қүдайлық сананың жалпы принциптері, универсальды нормалар -- мәңгі заңдар тұрады. Мәңгі зандар құдайдан келген, ол өздігінен өмір сүреді, басқа заңдар мәңгі зандар негізінде пайда болған.
Табиғи заңдар -- мәңгі зандардың адам санасындағы бейнеленуі болып табылады. Табиғи зандарды нақтылауға адамгершілік (позитивті) зандары қызмет етеді Оның мақсаты -- адамдарды күшпен жәнс қорқытумен зұлымдыққа жоламауды және қайырымдылыққа жетуге мәжбүрлеу болып табылады.
Заңның келесі түрі -- құдай заңы Библияда берілгсн жәнс ол екі жағдайда кажет. Сондықтан да ақиқатты құдайдан да іздеуге тура келеді.
Этика ілімі негізінде Ф Аквинский құқық туралы концепциясын жасады.
Аквинат, сонымен қатар, құл иеленудін сақталуын жақтады, жеке меншік пен әлеуметтік теңсіздікті, қоғамнын сословиелік ұйымдасуын дәлелдеу арқылы адамдарды оған көнуге шақырды.
Аквинский саяси биліктің: аристократиялық, олигархиялық және демократиялық түрлерін атап көрсетеді. Сонымен қатар монархиялық құрылымның абсолюттік және саяси түрлерін ажыратады. Ол заңның ерекше теориясын жасап та шығарды. Барлық заңдардың негізі алла-тәңірден деген пікір айтады. Ал табиғи заңдар болса, содан негіз алады. Адамдық заңдар да содан шығады. Адамдық заңдар туралы түсінікті енгізгенде Аквинский феодалдық заңдар туралы айтады. Оның ілімінде Інжілден негіз алатын құдайшылдық заңдары да бар. Өйткені заңдар зұлымдықтың атаулының баршасын бірдей жоя алмайды екен.
Фома Аквинский
Фома Аквинский (1225-1274) - италияндық діни ойшыл. Католикалық шіркеудің ең ірі ойшылы. Дегдар отбасынан шықса да, ол ата-анасының қарсылығына қарамастан, доминикалық діни ұйымға кіреді.
Париждегі Сенжак монастырында, кейін Париж университетінде дәріс береді. Италияға қайтып Рим Папасының сарайында болады. Сол жылдар ол Аристотельдің философиясын тереңдетіп, өз ілімінің негізіне айналдырады. 1269 жылы Парижге қайтып оралып, Құдай тану қосындысы жұмысын жалғастырады. 1274 жылы Неапольдан Лионға шіркеулік кеңеске бара жатып қайтыс болады. Философия қарама қайшылыққа ұрынған шағында, оның көмекке дінді шақыруы қажет. Фома Аквинский - теоретикалық теологияның негізін қалаушы. Фома Аквинский ілімінің негізіне құдайды қойып, бірте-бірте періште мен адамдарға түсіп, шіркеу мен мистика арқылы болашақ өмір іліміне көтеріледі. 1879 жылы Папа Лео 13 католикалық унтер мен сименариялардағы сабақ берудің тым төмен дәрежесіне таң қалып, Фома Аквинский зерттеуді оқу бағдарламасының міндетті шартына айналдырады. Міне сол кезде ғана Мерьсе неотомистік ілім ашып, оны кейінгі шәкірттері томизмді жаңаша ағымдар - феноменология мен экзистенциализммен біріктіруге тырысқан.Ол мемлекеттің жағымды рөлін мойындады, оған құдайдың еркін жүзеге асырушы деп бағалады. Рухани және зайырлы биліктердің арақатынасын жан мен тәннің арақатынасы ретінде қарастырды. Бірақ, рухани билік (шіркеу) мемл. биліктен жоғары тұрғанда ғана шіркеу мен мемл. қатар өмір сүріп, өзара әрекеттесе алады деген пікірінен танбады. Әйтсе де, оның көптеген пікірлері Аристотельдің саяси ойларымен үндесіп жатыр. Мысалы Аквинский мемлекеттік биліктің дербес, табиғи жолмен қалыптасуын жақтады, оған діндарлардың араласуына қарсы шықты. Әсіресе, Аквинский әрқылы басқару пішімдерінің -- монархияның, аристократия мен демократияның лайықты "таза" пішімдерін бойына жинақтаған мемлекетті ұлықтады. Абсолюттік монархия мен саяси монархияның ара-жігін аша түсіндіріп, монарх билігі заң шеңберінде айқындалатын соңғысын, яки, монархияның саяси түрін дәріптеді.
Аквинский Фома (1225 немесе 1226 -- 1274 жылдары) -- ойшыл, орта ғасырлардағы христиандық саяси тұжырымдаманың негізін салушы. Ол мемлекеттің жағымды рөлін мойындады, оған Құдайдың еркін жүзеге асырушы деп бағалады. Рухани және зайырлы биліктердің арақатынасын жан мен тәннің арақатынасы ретінде қарастырды. Бірақ, рухани билік (шіркеу) мемлекеттік биліктен жоғары тұрғанда ғана шіркеу мен мемлекет қатар өмір сүріп, өзара әрекеттесе алады деген пікірінен танбады. Әйтсе де, оның көптеген пікірлері Аристотельдің саяси ойларымен үндесіп жатыр. Мысалы: Аквинский атамыз мемлекеттік биліктің дербес, табиғи жолмен қалыптасуын жақтады, оған діндарлардың араласуына қарсы шықты. Әсіресе, Аквинский атамыз әрқилы басқару пішімдерінің -- монархияның, аристократия мен демократияның лайықты "таза" пішімдерін бойына жинақтаған мемлекетті ұлықтады. Абсолюттік монархия мен саяси монархияның ара-жігін аша түсіндіріп, монарх билігі заң шеңберінде айқындалатын соңғысын, яки, монархияның саяси түрін дәріптеді.

Фома Аквинский іліміндегі құдай идеясын негіздеу
Августин теориясы патристика дәуіріне жатады, ІХ ғасырдан жалғасып келе жатқан шіркеудің әулие әкелерінің қызметі. Одан кейінгі дәуір схолостика атауына ие болды және құдайға сиынудың философиялық мәселелеріне ерекше көңіл бөлумен негізделді. Бұл кезеңнің жарық өкілі Фома Аквинский (1225-1274) болды. Егер Августин Платонға сүйенсе, Фома Аквинский Аристотель философиясына негізделді.
Фома Аквинскидің тапсырмасы білім мен діни сенімді теңестіруден тұрды, ол кейін Коперниктің гелиоцентрлік жүйесінің талқылауындағы католик шіркеуі үшін күрделі мәселеге айналды. Фома Аквиский білім мен діни сенім облыстарын шектей бастады, сол арқылы Фома Аквискидің Сумма теологии атты басты шығармасында табиғат патшалығы мен байлық патшалығы шектелу құралына айналды. Фома Аквискидің иерархиялық қағидаларына сәйкес қолдануларында табиғат байлық патшалығы үшін бастапқы деңгей қызметін атқарады, ал ол өз кезегінде Құдайға апарады. Құдайға қосылу мистикалық экстаз сәтінде интеллектуалды сезім негізінде болуы мүмкін. Сөйтіп, орта ғасырлық білім мен діни сенімділік соммасы үлкен бір ғимарат ретінде бейнеленді.
Фома Аквинский Құдай тұрмысының бес негізін ұсынды:
1) қозғалыс қозғалыссыз бірінші қозғаушының бастауы;
2) себептілік пен зерттеу тізбегі мәңгі болуы мүмкін емес - яғни, бірінші сепептілікті анықтау қажет;
3) өмірде кездейсоқтық басты бола алмайды, қандайда бір қажеттілік болуы қажет;
4) барлық заттар өз ерекшеліктерімен өзгешеленеді, бірақ бәрінен жоғарғы бір зат болуы қажет;
5) өмірдегі жалпылық Құдайды бастау негізінде қарастырады.
Мұнда Фома Аквинский Аристотельдің себептілік тұжырымдамасын қолданған, қозғалыс және жалпы себептілік туралы айтқан. Қажеттілік туралы үшінші аргумент себептілікке негізделеді, ал Фома Аквинскидің барлық жүйесі негізделген төртінші аргументте иерархия себептілігі жатыр.
Августинмен келісіп, әулие Фома жамандықты нақты емес деп хабарлайды. Құдай өндірген тұрмыс байлық, ал адамның еркіндігіне негізделу жамандық. Яғни, өнегелік мақсаты Құдайға бағытталу, ал рахат оның жетілуінде болады. Құдай байлығы - жақсылықтың қажетті жағдайы. Бірақ, Августинға қарағанда, Фома іс-әрекеттің моральді бейнесі қорғаушылыққа әкеледі деп санады.
Адамда Құдай ұят ретінде бейнеленген. Қандай ұқсас түсініктер бүкіл тарихтан өтуде: Сократтағы шайтан, стоиктардағы данышпандар, христиандағы Құдай.
Аристотельге сүйене Аквинат жақсылықты саналы және әділетті деп бөлді, бірақ хрестианин ретінде сенімділіктіде қосты - сенім, дін, махаббат оларды ең жоғары деп санады.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.