ХVІ ғасырдағы және ХVІІ ғасырдыың басындағы Франция

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ХVІ ѓасырдаѓы жєне ХVІІ ѓасырдыыњ басындаѓы Франция

Жоспар

ХVІ ѓ. бірінші жартысыында Францияныњ єлеуметтік-экономикалыќ дамуы.
ХVІ ѓ. ортасына таман француз монархиясыныњ даѓдарысќа ±шырауы.

3. ХІІІ Людовик. 1641 жылѓы Бас штаттар. Абсолютизмніњ ныѓаюы.

ХҮІ ғ бүкiл Батыс Европа ең үлкен бiрiккен мемлекет Франция болды. Франция экономикасы бiршама жетiстiкке жеттi. Оның экономикалық дамуы Испания, Германия, Италияның дамуынан жоғары болды. Сол кезеңде бiрқатар өнеркәсiбi цехтық қолөнерден шығып мануфактура дәрежесiнде болды. Мысалы: шұға өндiрiсi, жiбек өндiрiсi, зергерлiк пен парфюмерия дамыды. Сонымен бiрге Италияиен бiрге-кiлем айна, т. б. заттар өндiретiн кәсiпорындар болды. Осы өнiмдерiмен Франция жерорта теңiзiндегi саудаға белсене қатысты. Әсiресе Марсель порты Францияның ең үлкен сауда порты болды. Соныменқатар Атлант мұхиты жағалауындағы порттарының да маңызы күшейдi. Бiрақ осы жетiстiктерiнеқарамай экономикалық дамуы жөнiнен Англия мен Нидерландыдан жайқарқынмен дамыды артта болды. Францияда көпшiлiк халық ауыл шаруашылығымен шұғылданды. ХҮІ ғ крепосниктiк қатынас сақталды. Шаруалардың көпшiлiгi рента төледi. Англиядан Франция шаруаларының артықшылығы олар жерiненқуылмады. яғни Француз шаруаларын жерсiзқалуқауiпi шошытпады. Ауыл шаруаларының техникалық жағдайыда нашар болды. Бұл процесс ауыл шаруашылығы екi мынадай жағдайда дүниеге келтiрдi. Бiрiншiден өнiм бұрынғыдай аз болды. Екiншiден мемлекеттiк салықтың көлемi аз болды. Себебi салық орталықтанған мемлекеттiк аппаратты сақтау үшiн болды. Корольдi жерiн, бюрократияны, армияны, шiркеудi осы салық арқылы ұстады. Бұл салықтың бiр бөлiгi дваряндарға пенсия, сыйлық т. б. беру үшiн жұмсалды.

Жалпы Францияда өнеркәсiп (мануфактура) жұмысшаларының да, шаруаларының да жағдайы өте ауыр жағдайда болды. Бiрақ Франция абсалютизмi екенiн көрсеттi. яғни дваряндық феодалдық топтар елдегi ең жоғарғы сословиедегi тап болып Француз самодержавиесiнiң әлеуметтiк базасына айналды. Француз корольiнiң бұл саясатына католик шiркеуi көмек көрсеттi. Ал ендi қалыптасып келе жатқан буржуазия финанс мәселесiмен елдегi Францияның король өкiметiмен уақытша тiл табысуға тура келдi. Кей уақыттарда буржуазия ескi дваряндардың титулдары мен шендерiнен пайдаланып отырды. Ал кiшi буржуазия болса шаруалар сияқты мемлекеттiк салықтарды көп төлеп отырды. Сондықтан елдегi салық саясатына қарсы болған көтерiлiстердiң барлығын бүкiл ХҮІ-ХҮІII ғ отырды.

Франция король өкiметi өзiнiң күштiлiгiн Франциске I кезiнде көрсеттi. (ол 1515-1547 жылы король болды) . Ол бiрiншi кезекте барлық елдегi шiркеулердi қол астына қаратты. Бас штатты өзi билiк құрған кезеңде ешқандай Бас штат шақырылмады. Ол өзiн заң шығарушы билiктiң иесiмiн деп есептедi. (юристерi) . Шындығында Франциско I барлық мемлекеттiк билiктi жалғыз өзiнiң қолына шоғырландырды. Барлық орталық басқару король кеңесiнде шешiлдi. Сөйтiп ол абсалютизмдi бiршама нығайтты.

Франциско I өзiнен бұрынғы корольдер сияқты италиямен соғысты жалғастарды. Ол өзiнiң дипломатиялық таланты мен бiршама мемлекеттен өзiне Габебургтерге қарсы күресу үшiн одақтастар тапты. (түрiк сұлтаны) Бiрақ Францияның бұл соғыстары негiзiнен жеңiлiспен аяқталып отырды. (түрмеге түстi, Германия протес: қарсы болды Францияға) . Соңында 1544 жылы крепи қаласында Француз Итальян келiсiмi болып екi мемлекет те өздерiнiң жаулап алған жерлерiнен бас тартты.

Реформация Франция өзiндiк сипатқа ие болды. Германиядан кейiн саяси дамуы мен король өкiметiнiң Римнен қол үзбей шығыса алуына байланысты болды. Ұлттық шiркеу пананың талаптарын орындады. Собор пананың үстiнен қарайтын болып жарияланды. Король өкiметi абсалютке айналған сайын корольдер шiркеудi өздерiне бағындырып, оны өзiнiң тiлалғыш қол шоқпары етуге тырысты. Бұл просестi әсiресе I Франсиск жасады. Ол 1516 жылы панамен Болонье қаласында келiсiмге келдi. Келiсiм барша шiркеудiң жоғарғы лауазымына кандидаттарды тағайындап кейiн, пананың бекiтуiне тапсырудың правосы корольге берiлдi. Кейiнен бұл органдарға адам сайлау корольдiк сыйлыққа айналды. Ал енископ пен аббаттар дворяндардан тағайындалды. Олар бұл орынды табыс табу көзiне айналдырды. Осылайша шiркеу мемлекеттiк мекемеге айналып, шiркеуге түсетiн табыстар дваряндардың сый-сияпат жасайтынқаржы көзiне айналды. Осындай жағдайларғақарамай реформациялық идеялар тарқады. Францияда Лютердiң iлiмi тарқалғанға дейiн-ақ енжар форманы көздеген реформатор Лефебр д, Этапльдiң идеясы ашық айтылды. (сондықтан Франция ұлттық реформаторы деп атауға болады) . Лютердiң идеясы Франция ХҮІI ғ 20 жылы тарала бастады. Осы идеяның нәтижесiнде Сорбон ерестерге қарсы шығу актiлерi болды. Бiрақ король I Франциск еретиктердi көпқуғынға ұшыратпады. Себебi Германиядағыдай, Швециядағыдай ықпалды күшке айналмады.

Реформациялық идеялардың күйзелiске ұшыраған кiшi шеберлер мен жалдамалы жұмысшылар жақсы ұғынды. Олар протестантизмдi әлеуметтiк наразылық формасы деп түсiндi. Ал корольден ақшаға сатып алған артықшылықтарын пайдаланған цехтық шеберлер корольдiк дiндi яғни католицизмдiқолдады.

Ал шаруалар рефорамцияға терiс көзқараста қалып қойды. 30 жылдан бастап реформацияны қорғаушылар ашық күреске шыға бастады. 1534 жылы ашық католик дiнiне қарсы протестантар афишалармен шықты. Ал католиктер оларға наразылықтарын мәлiмдедi. Король барынша қатал шаралар қолдануға мәжбүр болды. 1535 жылы 13 январьда 35 Лютеран еретик ретiнде инквизиция сотымен отқа өртелiр, 300 жуығы түрмеге жабылды. Осы кезде Францияда жаңа реформациялық ағым д. ж. кальвинизм деген пайда болды. 1536 жылы Кальвиннiң “Христиан дiнiндегi өсиетi” деген кiтабы жарық көрдi. Кальвинизмнiң таралуымен Францияда реформацияның екiншi кезеңi басталды. Бұл кезең Францияның оңтүстiгiнде дваряндар мен купецтердiң дiн иелерiнiң арасында тарады. Олардың белсендi iс-қимылдары да король өкiметiнiң қарсылығына ұшырады. Олардың арасынанда еретик ретiнде көптеген адамдар отқа өртелдi.

Француз абсалютизмiне қарсы ХҮІ ғ басында көтерiлiстер болды. Оның ең iрi үш орталығы болды. 1. 1624 жылы Керсиде болған көтерiлiс. Олар тұз салығына (габелиге) қарсы бағытталды. Себебi бұл салық ең ауыр салық болды. Олар Кагер қаласын басып алуға әрекет жасады. Бiрақ жергiлiктi дваряндар күшiмен басылып тасталды. 2. 1636-37 жылы оңтүстiк батыс провинциялардағы көтерiлiс болды. Олардың күшi бiр орталыққа бiрiге алмады. Дегенмен Сентонгида 40 мың, Перигорда 60 мың адамға дейiн жеттi. Сол кезде Испаниямен соғысып жатқан өкiмет көтерiлiстi әрең басты. 3. 1639 жылы Төменгi Нормандияда “жалаңаяқтар” деген атпен iрi көтерiлiс басталды. Себебi алым- салықтың шектен тыс көп болуы болды. Салық төлеушiлер тiптi аяқкиiмсiзқалды. Оның басшысы Жак Босогоний болды. Көктемде басталған бұл көтерiлiс төменгi нормандияның бүкiл қалаларынқамтиды. Көтерiлiсшiлердiң саны күзге қарай 20 мың адамға жеттi. Көтерiлiстi басу үшiн хрмиядағы әскрдi керi шақырып алды. Ноябрьдiң соңына қарай өкiмет әскер күшiмен басып тасталды. Басшылары жазаланып дарға асылды.

Сыртқы саясатта отызжылдық соғыстан кейiнгi Весшфаль бiтiмi бойынша Эльзастың үлкен бөлiгiне оңтүстiкте Руссильонда, ал солтүстiкте Артуа провинциясына ие болды. Сөйтiп Франция Батыс Европадағы ең күштi мемлекетке айналды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.