Құрастырмалы темірбетон конструкциялар өндірісін қарқындату
КІРІСПЕ
1 Технологиялық бөлім (негізгі өндіріс.қалыптау.құю.цехы)
2 ЖЫЛУМЕН ӨҢДЕУ РЕЖИМІ
3 ТОЛТЫРҒЫШТЫҢ «ҮЗДІКТІ» ТҮЙІРШІКТІ
ҚҰРАМЫ
4 БЕТОННЫҢ"ЖАЙҒАСЫМДЫЛЫҒЫН АНЫҚТАУ
5 ЖАЙҒАСЫМДЫҚҚА ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР
6 .ТІРШІЛІК ҚАУШСВДІГІ
7.ҚОРШАҒАН ОРТАІІЫ ҚОРҒАУ
1 Технологиялық бөлім (негізгі өндіріс.қалыптау.құю.цехы)
2 ЖЫЛУМЕН ӨҢДЕУ РЕЖИМІ
3 ТОЛТЫРҒЫШТЫҢ «ҮЗДІКТІ» ТҮЙІРШІКТІ
ҚҰРАМЫ
4 БЕТОННЫҢ"ЖАЙҒАСЫМДЫЛЫҒЫН АНЫҚТАУ
5 ЖАЙҒАСЫМДЫҚҚА ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР
6 .ТІРШІЛІК ҚАУШСВДІГІ
7.ҚОРШАҒАН ОРТАІІЫ ҚОРҒАУ
Еліміздегі күрделі құрылыстың қарқыны құрылыс индустриясының тез дамып технологиялық жетілуін талап етіп отыр. Осыған орай алдыңғы міндетті шешуде құрылыстарда темірбетонға зор міндет артады. Оларды зауыт жағдайында бейімделіп бір орталықта дайындау бұйымдарды құрылыс алаңдарында дайындаумен салыстырғанда әлде қайда тиімді. Соңғы жағдайда құрылыстың салынатын уақыты мен еңбек сыйымдылық өнімділігі, сондай-ақ ғимараттарды тұрғызуда- орындалатын күрделі жұмыстың саны қысқарады.
Зауыт жағдайында орындалатын темірбетонды бұйымның қазіргі технологиясы процестерді үлкен шенге дейін механикаландыруға негізделген және құрылыс конструкциялары мен бұйымдардың өз құндылығын арзандатады.
Соңғы жылдары осы бағытта орындалған ғылыми-зерттеу, жобалық, өндірістік жұмыстардың қорытындысында біраз технологиялық процестерге қол жетіп және темірбетон бұйымдары мен конструкцияларының зауыт жағдайында толығымен дайындау деңгейі өсті, сапасы жақсарды, өз құндылығы төмендеді. Осының-салдарынан құрастырмалы темірбетон шығаратын өндірістің жаңа осы заманғы саласы құрылды. Мұның өзі құрылыста жаңа конструкция мен бұйымдардың дамуындағы техникалық прогрестің басты бағыттарына жол ашты. Жалпы құрылыс материалдарының бұйымдар мен конструкцияларының ішінде, ұзақ уақыт мүлтіксіз жұмыс істейтін және олардағы металл сыйымдылығын, өз құндылығын құрылыстағы еңбек ысырабын азайтуды қамтамасыз ететін құрастырмалы темірбетонды бұйымдар мен конструкциялардың даму бағыты қарқынды өсті. Оның ішінде бетон құрамын жақсарту мен өндіріске ендіру бағыттарына көп көңіл бөлінді. Құрылыстың инновациялы индустриялы қоры жасақталды.
Құрастырмалы темірбетонның алдағы уақытта дамуы төменгі
бағыттарда орын алмақшы:
- Майда, ұсақ зауыттар мен полигондарды жою және шығару орнына орташа және ірі қуаттылығы бар және алдыңғы қатарлы технологиямен жұмыс істейтін зауыттарды жобалау.
Зауыт жағдайында орындалатын темірбетонды бұйымның қазіргі технологиясы процестерді үлкен шенге дейін механикаландыруға негізделген және құрылыс конструкциялары мен бұйымдардың өз құндылығын арзандатады.
Соңғы жылдары осы бағытта орындалған ғылыми-зерттеу, жобалық, өндірістік жұмыстардың қорытындысында біраз технологиялық процестерге қол жетіп және темірбетон бұйымдары мен конструкцияларының зауыт жағдайында толығымен дайындау деңгейі өсті, сапасы жақсарды, өз құндылығы төмендеді. Осының-салдарынан құрастырмалы темірбетон шығаратын өндірістің жаңа осы заманғы саласы құрылды. Мұның өзі құрылыста жаңа конструкция мен бұйымдардың дамуындағы техникалық прогрестің басты бағыттарына жол ашты. Жалпы құрылыс материалдарының бұйымдар мен конструкцияларының ішінде, ұзақ уақыт мүлтіксіз жұмыс істейтін және олардағы металл сыйымдылығын, өз құндылығын құрылыстағы еңбек ысырабын азайтуды қамтамасыз ететін құрастырмалы темірбетонды бұйымдар мен конструкциялардың даму бағыты қарқынды өсті. Оның ішінде бетон құрамын жақсарту мен өндіріске ендіру бағыттарына көп көңіл бөлінді. Құрылыстың инновациялы индустриялы қоры жасақталды.
Құрастырмалы темірбетонның алдағы уақытта дамуы төменгі
бағыттарда орын алмақшы:
- Майда, ұсақ зауыттар мен полигондарды жою және шығару орнына орташа және ірі қуаттылығы бар және алдыңғы қатарлы технологиямен жұмыс істейтін зауыттарды жобалау.
1. Ю.М.Баженов.Технология бетона.М.Высшая школа.1978
2. А.М.Нивелль.Свойства бетона.Издательство литературы по строительству.М.-1972 :
3. Л.Б.Гезенцвей.Асфальтовый бетон.Издательство литературы по строительству .М.-1964
4. Стефанов Б.В. и др. Технология бетонных и железобетонных изделий. Киев, Высшая школа, 1982г.
5. Гершберг О.А. Технология бетонных и железобетонных изделий, Стройиздат, М., 1971г.
6. Горяйков К.Э. и др. Проектирование заводов железеобетонных изделий, М., Высшая школа 1970г.
7. Технология бетонных и железобетонных изделий. М., Высшая школа 1972г.
8. Баженов Ю.М., Комар А.Г. Технология бетонных и железобетонных изделий. М., Стройиздат, 1984г.
9. Л.Н.Попов,Н.Л.Попов Лабораторные работы по дициплине Строительные материалы и изделия.М.Инфра-М.2005
Ю.Утилизация отходов промышленности. Под редакцией Рамзина С.К.
Алматы, Ғылым, 1992г. 11 .Туркебаева Э.А. и др. Комплексное етабилизование сырья и отходов
промышленности. Алматы, Казахстан, 1988г. 12.Эффективность использования промышленных отходов в
строительстве. Под редакцией Рекитора Я.А. М., Стройиздат, 1975г.
13. Ротинов В.Б. и др. Добавки в.бетон. М., Стройиздат, 1989г.
14. Родин И.И. и др. Основы проектирования заводов железобетонных изделий. М., Высшая школа, 1966г.
15. Цителаури Г.И. Проектирование технологии заводов сборного железобетонных изделий. М., Стройиздат, 1:973г.
16. Мамыркулов М.И., Темиркулов Т.Т. Дипломдық жобаға жетекшілік. Шымкент, 1996 ж. ';
18.Монфред Ю.Б. и др. Организация, планирование и управление предприятиями стройиндустрий, М., Стройиздат.
2. А.М.Нивелль.Свойства бетона.Издательство литературы по строительству.М.-1972 :
3. Л.Б.Гезенцвей.Асфальтовый бетон.Издательство литературы по строительству .М.-1964
4. Стефанов Б.В. и др. Технология бетонных и железобетонных изделий. Киев, Высшая школа, 1982г.
5. Гершберг О.А. Технология бетонных и железобетонных изделий, Стройиздат, М., 1971г.
6. Горяйков К.Э. и др. Проектирование заводов железеобетонных изделий, М., Высшая школа 1970г.
7. Технология бетонных и железобетонных изделий. М., Высшая школа 1972г.
8. Баженов Ю.М., Комар А.Г. Технология бетонных и железобетонных изделий. М., Стройиздат, 1984г.
9. Л.Н.Попов,Н.Л.Попов Лабораторные работы по дициплине Строительные материалы и изделия.М.Инфра-М.2005
Ю.Утилизация отходов промышленности. Под редакцией Рамзина С.К.
Алматы, Ғылым, 1992г. 11 .Туркебаева Э.А. и др. Комплексное етабилизование сырья и отходов
промышленности. Алматы, Казахстан, 1988г. 12.Эффективность использования промышленных отходов в
строительстве. Под редакцией Рекитора Я.А. М., Стройиздат, 1975г.
13. Ротинов В.Б. и др. Добавки в.бетон. М., Стройиздат, 1989г.
14. Родин И.И. и др. Основы проектирования заводов железобетонных изделий. М., Высшая школа, 1966г.
15. Цителаури Г.И. Проектирование технологии заводов сборного железобетонных изделий. М., Стройиздат, 1:973г.
16. Мамыркулов М.И., Темиркулов Т.Т. Дипломдық жобаға жетекшілік. Шымкент, 1996 ж. ';
18.Монфред Ю.Б. и др. Организация, планирование и управление предприятиями стройиндустрий, М., Стройиздат.
КІРІСПЕ
Еліміздегі күрделі құрылыстың қарқыны құрылыс индустриясының тез дамып
технологиялық жетілуін талап етіп отыр. Осыған орай алдыңғы міндетті шешуде
құрылыстарда темірбетонға зор міндет артады. Оларды зауыт жағдайында
бейімделіп бір орталықта дайындау бұйымдарды құрылыс алаңдарында
дайындаумен салыстырғанда әлде қайда тиімді. Соңғы жағдайда құрылыстың
салынатын уақыты мен еңбек сыйымдылық өнімділігі, сондай-ақ ғимараттарды
тұрғызуда- орындалатын күрделі жұмыстың саны қысқарады.
Зауыт жағдайында орындалатын темірбетонды бұйымның қазіргі
технологиясы процестерді үлкен шенге дейін механикаландыруға негізделген
және құрылыс конструкциялары мен бұйымдардың өз құндылығын арзандатады.
Соңғы жылдары осы бағытта орындалған ғылыми-зерттеу, жобалық,
өндірістік жұмыстардың қорытындысында біраз технологиялық процестерге қол
жетіп және темірбетон бұйымдары мен конструкцияларының зауыт жағдайында
толығымен дайындау деңгейі өсті, сапасы жақсарды, өз құндылығы төмендеді.
Осының-салдарынан құрастырмалы темірбетон шығаратын өндірістің жаңа осы
заманғы саласы құрылды. Мұның өзі құрылыста жаңа конструкция мен
бұйымдардың дамуындағы техникалық прогрестің басты бағыттарына жол ашты.
Жалпы құрылыс материалдарының бұйымдар мен конструкцияларының ішінде, ұзақ
уақыт мүлтіксіз жұмыс істейтін және олардағы металл сыйымдылығын, өз
құндылығын құрылыстағы еңбек ысырабын азайтуды қамтамасыз ететін
құрастырмалы темірбетонды бұйымдар мен конструкциялардың даму бағыты
қарқынды өсті. Оның ішінде бетон құрамын жақсарту мен өндіріске ендіру
бағыттарына көп көңіл бөлінді. Құрылыстың инновациялы индустриялы қоры
жасақталды.
Құрастырмалы темірбетонның алдағы уақытта дамуы төменгі
бағыттарда орын алмақшы:
- Майда, ұсақ зауыттар мен полигондарды жою және шығару орнына орташа
және ірі қуаттылығы бар және алдыңғы қатарлы технологиямен жұмыс істейтін
зауыттарды жобалау.
- Темірбетон бұйымдарын шығаратын зауыттарды, нақтылы бұйымның түрін
прогрессивті етіп мамандандыру. Мекемені мамандандырудың өзі әртүрлі
көптеген бұйым түрлерін шығаруға тыйым салып, бұйымның тек бірнешеуін ғана
өндіруге бағытталған. Тек осындай жағдайда ғана өндірістік технологиялық
процесті жоғары шекке дейін бірыңғайландыруға (унифицировать) бағытталған.
Өндірістік бұйымдарды бірыңғайландырудың өзіндік қасиеттері баршылық:
1) Тек белгілі технологиялық процестерді орындауға бейімделген және
өте тар бағытта мамандандырылған - жабдықтарды қолданудан еңбек өнімділігі
артады және процесті автоматтандыру мен механикаландыру процесі жеңіл іске
асады.
2) Әрбір м2 өндірістік алаңның шығарылған дайын бұйымның көлемі
өседі.
3) Дайын бұйымның өз құндылығы арзандайды. Оның үстіне өндірісті
мамандандыру бірыңғайланған бұйымдарды көптеп шығаруға мүмкіндік береді.
Қазақстан құрылыстарының үлкен жетістігі сол, олар ғылым мен
техниканың көптеген жаңалықтарын табысты және білімді пайдалана отырып,
тұрғын үй мен өндірістік ғимараттардың, әсіресе, ірі панельді үй
құрылысында құрастырмалы темірбетонды орынды және ұқыпты қолдана білді.
Қазіргі кездегі кооперативтік және жеке меншікті үйлердің 50% ірі панельді
әдіспен темірбетон бұйымдарынан салынады.
Республикадағы экономикалық бағыттағы жұмыс істейтін мекемелердің
функцияларына түзетулер еңгізіп, шаруашылық жұмыстың қарқынды әдістерін
құрылыс практикасына жиі-жиі ендіріп, еңбек өнімділігінің өсуін, өндіріс
көлемінің өсуімен қатар қол еңбегін жоғарғы дәрежеде механикаландыру мен
өндірістік қуаттылық пен негізгі фондылары толығынан пайдалану, шикізат пен
материалдар ысырабын үнемдеу, отын мен энергетикалық көздерді тиімді
ысыраптау, қаражаттың айналымдық қабілетін өсіру сияқты шараларды іске
асырып жатыр.
Құрастырмалы темірбетон конструкциялар өндірісін қарқындатуға
бағытталған шаралардың табысты орындалуы, сапасы жоғары бұйымдар өндіруге,
зауыт жағдайындағы бұйымның дайындық дәрежесін өсіріп және техника-
экономикалық көрсеткіштері өте аз мөлшердегі бұйымдар мен конструкцияларды
өндіруге септігін тигізеді.
2. Өнімнің сипаттамасы
Өндірілетін бұйым қатарына алдын ала кернелген қабырғалық плитарлар
енеді. Маркасы ВС-І-3; BC1-4 ішкі колонналар жазықтығына төселеді және
біруақытта каркастың жалғаспалы рамасының жалғасы болып табылады.
Қабырғалық панельдер мына төмендегідей саналған р - 600 және 500 кгм
(панельдің өз салмағын есепке алмағанда) есептелген.
Аталған панельдерді азаматтық құрылыста, өндірістік құрылыстарда
қолдануға болады. Қолданылған арматуралар А-ІҮ, Ат = II класты болаттан
орындалады. Электрохимиялық әдіспен алдын ала кернелген арматуралар үшін,
алдын ала кернеудің ең аз мағынасы, СНиП II-B1-72 4.168 бойынша нормативті
рөлі панелге қаттылық қасиетін беру және ұлғайтуына көп жағдайда
дәнекерленген торлар мен каркастарды қолданады, оларды А-1 және В-1 класты
болаттарды қолданады. Торлар мен каркастарды дайындау 10922-64 ГОСТ
талаптарына орай қарастырады. Бұйымдарды маркалау кезінде төмендегідей
белгілер қабылданған:
3.Кәсіпорынның жұмыс істеу режимі.
а) Жұмыс аптасыйын ұзақтығы - 6 тәулік,
б) Жұмыс сменасының саны (қалыптау цехы бойынша) - 2.
в) Жұмыс сменасының саны (жылумен өңдеу цехы) - 3.
г) Сменадағы жұмыс сағатының саны - 8.
д) Негізгі технологиялық жабдықтардың 253.
е) Негізгі технологиялық жабдықтардың пайдалану коэфиценті 0,973.
4.Жобалық қуаттылық
Жобаланған цехқа қуаттылықты пайдалану коэффициентін 1-тең деп
қабылдайды, себебі жобалық қуаттылықты орнықтырылған жабдықтарға есептеу
арқылы белгіленеді. Базалық бұйым үшін көрсеткіштердің мағынасы олардың
орташа мағынасына жақындаған көрсеткіштер қабылданған.
Бұйымдардың сипаттамасы
ПЕсептелген күн 1 b һ
а
н
е
л
ь
д
і
ң
м
а
р
к
а
с
ы
Көрсеткіштері Көрсет кіштері
Қалыпталатын бұйымдар Көп қуыстыБетон қоспасын Дірілді салмақ
қабырғалықтығыздау. әдісі түсіретін құрал
плиталар
Бұйым өлшемдері (м). 6,2; 6,1; ҚУыстандырғышты 131 кн 13 тс
Ең үлкен ұзындығы мен шығаратын күштер
енділігі
1,2; 1,5; 1 кнсм 10 кнсм
1,6. 9,4 ммлн
Бұйымның ең үлкен 2,97 т' Сыртқы борттық Көтеріп жылжытқыш
массасы жабдықтар '
Көрсеткіштері СМЖ-227 СМЖ-228
Орнықгырылган электр штың ■ .Вт
қозғалтқь '52
куатгылық қосындысы
Соның ішінде қуыстандыргыш 33
машинаның куаттылығы кВт.
Бойлықтың габаритті өлшемдері, м.27,42 4,6
Ұзындығы, ені.
Агрегатгың жалпы массасы, т. 28,6
Соның ішінде қуыстандырғыш 9,7
машинаның массасы, т.
Салмақ түсіретін қалқан. СМЖ-228 порталдық рамадағы
Бетон қоспасының бетіне түсетін 1,5 кмм2 0,15 тсм2
меншікті статикалық қалқанды
кысым
Салмақ түсіретін қалқандағы 20
түсіретін уақыт (сек).
Дірілдеткіштің қуаттылығы 3,2 кВт
Салмақ түсіретін қалканның 1,2
массасы, т.
СМЖ-228 маркалы козгалмалы 18 ммин
порталдың жылдамдығы
Қалыптау жұмысының ұзақтығы 9 мин
—і---------------1—і------------- 16 30
--.— і
---------------------------------
--------------
Қуаттылығы мың м жыл.
Бетон келемі бойынша
Бұйым көлемі бойынша
СМЖ-227 маркалы машинаның жәрдемінен қуыстандырғышты
қозғалтып орнықтырады жэне керекті уақытта қалыптап шығарады.
' ' '
СМЖ-228 маркалы өзі жүретін портал қалыптайтын орынға
-і
тұғырықтарды жеткізіп орнықтыруға тағайындалған және борттық құрал-
саймандарды орнықтыруға жэне алып -тастауға, сондай-ақ салмақ түсіретін
қалқанды көтеріп және түсіріп тұруға'арналған. 2-кесте СМЖ-64А маркалы
бетон жайғастырғыштың техникалық сипаттамасы.
Көрсеткіштері СМЖ-64А.
Енділігі Плита енділігі 2м дейін
Табанның енділігі (мм) 2800
Бункер саиы ,
1
-----і---------С_^---------------- --2
------------------------:--------- --
---------------------------------- --
-----ір-
Бункер сыйымдылығы, м .
Таспалы көрсеткіштердің саны 1
Көрсеткіштердің таспасының ені 2000
■
Қоспаны биіктігі бойынша 300
таратудағы жұмыс органдарының
өзгеруі. (мм).
Бетон тесегіштің жылу жылдамдыгы 12 жэне 18 ммин
Электр қозғалтқыштың кауттылығы 7,1 кВт
Жылдамдық сатысын өзгермеу саньі 2
;
Массасы (т) 4,6
Габаритті елшемдері (м) 1=3,1; Ь=4,14; һ=2,9
Қалыптау цехының ұзақтығы (мин) 8-12
Көп қуысты қабаталарық пдиталаңға СМЖ-229 маркалы табандарды қолданады.
Оның өзі жалпақ дәңекерлЬнген рама. Арматураны кернеуден
пайда болған күштерді табанның металды конструкциялары қабылдайды және
тартылып .тұрады. Оның қысқаша техникалық сипаттамалары
төмендегідей. 3-кесте
.СМЖ-229 маркалы табанның сипаттамасы
Көрсеткіші СМЖ-229
Қалыпталатын б^йымнЬің ең үлкен өлшемдері (мм). 6260
' 990,1190,1590
Ұзындығы 220
Ені
Биіктігі
,
Созылатын стержендердің саны 5,6,8
Созылған аоматурадан қабылданатын күш (т)
Бір стерженнен 15,25 т дейін
Жалпы (сегіз болғанда) 122,4 дейін
Габаритті елшемдері (мм) 6744
Ұзындығы 1840
Ені 402
Биіктігі 2800 кг
■ ,
Массасы
4-кесте
СМЖ-226А маркалы автоматты ұстағыш
Көрсеткіштері ' Сандары
Жүк көтеруі, т 6 6
Ұстағыштық ''
Ілгекпен . .
•
Тұғырықтағы бұйымнын е*ң үлкен биіктігі 220
Табанның габаритті өлшемдері (мм) 6500 1840
Ұзындығы
Ені
v
Қысқыштың габаритті өлшемдері (мм) Ұзындығы 3626
Ені • . 1684 т
. *■ Массасы, г 0,89
':■■ .
5-кесте ' . ■ -. ..
.
СМЖ-25 7А маркалы
Көрсеткіштері .- Саны
Жүк көтеруі, т 10
Ілгіштік остің арасындағы қашықтық, (мм) ■ 6000 600
Еңүлкені •
Еңкішкенесі
.
Габаритті өлшемдері (мм) . ' 6112 250
' Ұзындығы 1384 0,7
, Ені '
. . .• Биіктігі Массасы, т
6-кесте
СМЖ-292-6 'маркалы шұңқырлы камераның шектелушісі
Көрсеткіштері Саны
Шұңқырлы камераның биіктігі, м Қабат саны Қабаттың 2,8
биіктігі (см) 6
450
Жинақтағы тұрақ саны 4
Ішінде бұйымы бар қалыптардың ең үлкен массасы, (і).16
Тұрақгың габаритті өлшемдері (мм) 283 270 186
Биіктігі
,
Қалыңдығы
Ені (орнықтыратын орын бойымен)
Жинақтагы бір тұрақты массасы, 1178
-,_ ... ... ... ... ■ і
... ... . —" ... ... .■ ■ ... ...
7-кесте СМЖ-151 маркалы өзі жүретің арбаша.Юның жүк көтеруі 20 т. Дайын
бұйымды қоймаға жеткізугө тағайындалған
Көрсеткіштері Саны
Тасылатын бұйымның ең үлкен ұзындығы 24000 7000
Тіркемемен
Тіркемесіз
Алысқа жүру шегі 120 м
Жылжу жылдамдығы 40 ммин
Орныктырылған куаттылық 6,5 кВт
Дөңгелек аралығы 1524
Базасы, мм 4500
Габаритті елшемдері: 7490 2500 1480
' 3,45
¥зындығы
Ені
,
Биіктігі
Массасы, м
8-кесте СМЖ-129 маркалы арматураны элекротермиялық кернеуге арналған
•• қондырғы
Көрсеткіштері Сандық белгілері
Стерженнің ел үлкен диамерті (мм) 25
Бір сағатга қь]здырылатын стержень саны 30
Трансформатордың қуаттылығы, кВт Ысырапталатын 10 90
электроэнергиясының мөлшері, кВтс
Қондырғының габаритті өлшемдері, массасы, (т) 5,6x1,43,1,66
1,47
Электр жанасуын Сығымдалған ауа
9-кесте
Көпірлі крандар Q-1 От
Көрсеткіштері Саны
Ілгішті көтеру жылдамдыгы 8 ммин
Кранның жылжу жылдамдығы 8 ммин 20932 кг
Массасы 17500 мм
Өткін
Жылу агрегаттарының техникалық сипаттамалары
Булау. Бетон мен темірбетон бұйымдарының жылумен өңдеудің ең бір көп
тараған түрі. Булау кезінде қалыпталған бұйымдар камера ішіндегі қаныққан
бумен және ауа араласында бетонға белгілі бір бейне берілгенге дейін
ұсталады. Булау камераларында бетонның қатаюына тек қолайлы жағдай ғана
жасалып қоймайды (60-100°шегінде) булау аяқталып болған соң, бетонның одан
эрі қоймаға беруіне қолайлы жағдай жасайтын қоршағана ортадағы ылғалды
көрсеткіші жеткілікті тиімді ортаның болуына ықпал жасайды. Мұның өзі булау
процесіне бетонды жылумен өңдеудің ең бір тиімді әдістері деп санауға негіз
бар екенін дәлелдейді. Агрегатты-ағынды эдіспен жүмыс істеп өндірісті
үйымдастыруда ең кеңінен қолданылатын жэне іс жүзінде өзінің жетістіктерін
дәлелдеген үздікті жұмыс істейтін ніүңқыр типтес камералар. Камераның ең
негізгі элементтері болып, қалыптағы 25-40 мм қабырғалары таңдалады. Еденде
конденсат төмен ағатын жолақ бар және еденнің барлығы. бетоннан орындалған.
Төбесі бу жібермейтін жэне • керек уақытта алып ашып тастайтын, екі
жартыдай қалқаннан немесе түгелдей бір табақтан тұратын жабылымды шатыры
бар. Көрсетілген шатыр тек камераның тугелдеуі үшін ғана бүркемелейді. Ол
онымен қатар камераға бу жеткізетін. жабдықтарды, конденсат ағатын жолақта
және булау процесі аяқталған соң,' камера кеңістігін жеделдететін қүрал
саймандардың үстінде жауып түрады. ■
Жылу камерасына диаметрі 50-60 мм құбыр арқылы бу жеткізіледі. Е^үбырлар
еден деңгейіне сай келетіндей камераның төменгі жағына орналасқан.
Қүбырларда диаметрі 3-4'мм бүрғылап тесілген тесіктер бар. Камераның бар
көлемінде біртекті буды тарату мақсатымен олар эрбір 150-
200 мм қуыстықта, қүбырдың ұзындығы бойынша орналасқан. Құбырдағы
тесіктерден шығарылған бу, тікелей бетонның бет жағына тимес үшін жэне жаңа
қалыпталған ,бетон бетін зақымдап алмау үшін, белгілі бір бұрышпен еденге
қарай бағытталған. Шүңқырлы булау камералары кранның жәрдемімен толтырады,
ірі бұйымдарды жылумен өңдеуге тағайындалған. Олар қолдану кезшде өте
қолайлы, ішінде бұйымы бар қалыптарды немесе тұғырықтағы бүйьімдарды
биіктігі бойынша бірнеше қатар жайғасымды орнықтыруға мүмкіндік жасайды
және осы арқылы камерадағы пайдалы желемді жоғарғы мағыналы коэффициент
арқылы қолдануға септігін тигізеді. Камераны жерге терең отырғызып жэне
шатыр жағын ойдағыдай жылу етпейтін дәрежеде оқшаулағанда, камераны қоршап
түрған қаңқалардан жылудың жойылуы өте төменгі шекте байқалады. Камераның
төменгі жағынан енген өткір бу, жоғары көтеріліп бірге жағып, жол-жөнекей
ауамен араласады және осындай камералардағы жылу агенті болып табылады.
Араласып болған соң, булы-ауалы қоспаны түзейді. Аталған камераларда
бірнеше гидравликалық жабдықтар қарастырылған, олар камерадағы кеңістіктің
оқшаулануын қарастырады және цехтың, ғимараттардың будың эсеріне берілмеуін
қамтамасыз етеді.
Жобадағы камераның өлшемдері бұйымның өлшемдеріне байланысты белгілейді.
Жобада бірыңғайланған, толтырылған К-типтес камералардың
қатары қабылданған.
У
- ■ •
Камераның биіктігі 2,8 метр. Камера қабырғалары еден деңгейінен 0,5 м
биік шығып тү_р. Вертикаль бойынша бү_йымдардың арақашықтығы
кронштейнге дейін, яғни төселімдерді жеке алғанда, 0,3 метрді құрайды. Ең
үстінде түрған бүйымның қашықтығынан камераның шатырына дейінгі
қашықтық 0,05 м, ал төменгі жазықтықтың еденнен алшақтығы 0,15 м.
Камераны пайдалану козффициенті - Корт 0,25. Камераны толтыру
коэффициенті Корт 0,86. •„■•.
Шү-ңқыр типтес булау камераларында темірбетон бұйымдарының
құрастырылған, олар камерадағьг тағайындалған температураны, яғни бу
құбырындағы қысымды берілген бағдарлама бойынша бақылау, егер ондағы
температура 2,5°С аспаса, жылумен өңцеу процесін автоматты басқаруды және
камераны автоматты желдетжәне оның (камераның) қысымсыз жұмыс істеуін
режимсіз бақылау сияқты операциялар орындалады.
ПУСК-3 маркалы қысымды ауалы жүйе, жоғарғы дәрежеде шаңданған жэне
ылғалданған орта болғанның өзінде пайдалану кезінде өте сенімді жэне жақсы
жұмыс істейді.
ПУСК-Зс-10. қондырғыны уақытша булы'бұйым қалған жағдайда немесе су буының
қысымы төмендегідей .бодғанның өзіңде жылумен өңдеудің ұзақтығын автоматты
түрде реттейді..
Технологиялық режимдер
Технологиялық цикл. Операциялар бойынша график. Технологиялық циклдің
ішінде бұйымдарды дайындауда орындалатын барлық операцияға жұмсалатын (т)
уақыттың қосындысын қарастырады, соның ішінде технологиялық тоқтауға
ысырабтайтын уақытты қоса санағанда.
Алдын ала кернелген қабырғалық' көһ қуысты плиталарды қалыптау циклына
жүмсалған уақыт 15 минутты қүрастырады.
1-кесте • . '
ы _ *
1 Бетоншы . ІҮ 16
2 Краншы • Ү 4
3 Қалыптағыш агрегаттың машинисі' III - 4
4 Булаушы III- 3
5 Жәрдемші жұмысшы II 4
••
б Электрмен дэнекерлеуші■ *ІҮ- 2
'■'■■.
7 Слесарь ІҮ 2
V ' .'
Барығы 35 адам
л
'* •
■ ' і
S' ■
' ' ,
X-
■
Өндіріскё техникалық бақылау
[, .. Темірбетон бұйымдарын зауыт жағдайында дайындау аяқталған і
технологиялық график болып саңаладьі. Сондықтан темірбетон бұйымдары
өңцелу процестерінен толығымен өткен тұгынушыға жіберер алдындағы ең
\ соңғы дайын өнім. Олай брлса, өзінің сапасы жағынан
қазіргі ГОСТ
\ ■■'■
' ■
I талаптарын түгелдей қанағаттандыруы керек.
Дайын бұйымды түтынушыға босатар бұрын оның
төмендегідей
I көрсеткіштері міндетті түрде тексерілуі керек:
і .
I 1. Бұйымның пішіні мен өлшемдері
I 2. Сыртқы көрінісі жэне зауыттағы дайындық дэрежесі
!. 3. Қаңқалаудың, төселмелі бөлшектердің жэне құрастырудағы
керекті
^ ілмектердің сапаларын :.
4. Бетонның қысқандағы беріктігін анықтау арқылы оның бүйымдағы
сапасын анықтау. '
Темірбтон бұйымдарын өндіріп түтынушыға жіберерден бүрын, бүйым
өндіруші тауардың дұрыс піірінін тексеру керек және оларда ешқашан
ауытқушылық орын алмауы керек. Құрылыс ережелері мен нормаларының
і талабына сай, қабатаралық қуысты плиталардың ұзындық ауытқуы ±5-г8мм,
\ ал енділігі бойынша ±5мм аспауы керек.
Дайын бұйымдарды қабылдау кезінде қаңқалудың сапасын тексеру,
сыртқы қорғаушы бетон қабатының қалындығын, бұйым ұзындығы бойынша
арматуранкщ дүрыс орналасуын, сондай-ақ төселмелі бөлшектердің ілмек
пен ілгектердің орынды жайғасуын, дұрьіс" орналасуын қатаң
түрде
бақылайды. Төселмелі бөлшектердің жобалық жағдайын остің ығысуы 5 мм
аспауы керек. Оның үстіке эрбір бұйым уақытылы маркалануы керек. Әрбір
бұйым партиясына құжат тапсырылады және өнделген құжат бұйым
конструкциямен бірге түгынушыға жіберіледі.
Құжатта бүйымды өндіргей; мекеменің аты-жөні, бұйымның аталуы,
олардың шартты индексі, FOQT; номері, эрбір партиядағы бұйым саны,
уб^йымдардың жобалық өлшемдері, бұйымдардың дайындалу
мен
і
. кабылданған күндері, бұйымдағы бетонның тұтыңушыға жіберер алдындағы
беріктік (КГСсм ), арматура мен төселмелі бөлшектердің түрі жэне оларды
івдэастыру кезіндегі дәнекерленетін жағдайын атап көрсетеді. Ең маңызды
бақылаудың түрі, ол жұмыс сапасын операциялық бақылау болып табылады,
яғни жұмыстың барлық кезеңдерінде орындалған операциялық қимыл оның
сапа көрсеткішіне кепілдік береді деген мағына.
2-кесте
Алдын ала кернелген қабырғалық панельді (С-ПТ-53-12) дайындау _____________
кезіндегі операциялық бақылаудың схемасы __________
I Бақыланатын 1 операция
жайгасымдылық Шөгу, Тығы здау .'. Бетонды қолдану аймағы
деңгейі см Кіщігірім.Үлкен
аппарат аппарат
тармен тармен
Өте төмен 0-2,5 0,78 0,8 Жол
1 * жабулары, механикалық
І тежегіш машиналармен
тығыз-далған. ,
Көп жайғасымдылықта
бетон ,. кейбір жагдайда
қол .қоңдырғысымен
тығыздалады.
і_--------------2,5-5,10,85 0,87 Қолмен тежелетін
---------------- • қозғалт-қыщпен
----------- дірілдететін жол
рГөмен •жабіулары. Дірілсіз
; г массив-"гі ч бетонды
фундамент немесе
дірілмен аз
арматураланған бөлімдер.
^Орташа 5,1-10,0,92 0,94 Ұнтақталған толтырғышты
і: 2 * қолдана отырып
1 тегіс плиталар-дың
'І қолмен тығыздалуы. •
\ 1 Қолмен тығыздалған ■
қалыпты темірбетон және
дірілмен Қатты
арматураланған бөлім
—--------------10,2- 0,95 0,96 Арматураланған - бөлімдер
------- ... ... 17,8 үшің. эдетте дірілдету үшін
рКоғары жарамсыз.
1 ..
'______._______^____________
_
Әр түрлі толтырғыштар бар кезінде шөгудің бір және басқада үлкендігі
әртүрлі жайғасымдылықта алынуы мүмкін, шөгу тек жайғасымдылыққа ғана
байланысты емес.
20-сурет. Конустың шөгуі: іііынайы, жылжытылған, шөгілген Конус шөгуін
анықтау, бетонараластыруға ендірілген материалдардың күнделікті және'
айлықты өзгеруің бақылау ретінде құрылыста пайдалы. Көлемнің ұлғаюы
мысалы,' толтыргышта ылғалдың құрамьгкездейсоқ өсуін білдіреді. Басқа
себеппен толтырғыштың түйіршіктелген қүрамы және қүм жеткіліксіздігінің
өзгеруі мүмкін.
ТЫҒЫЗДАУ КОЭФФИЦИЕНТШ АНЫҚТАУ ЖайғасымДылықты тікелей рлшеудің ' әдісі жоқ,
яғни толықтай тығыздау үшін кажетті жүмыс саны. Неғүрлым сенімді эдіс
жүмыстың стандартты шығыны кезінде жетуге бблатын тығыздау деңгейін
анықтауға негізделген. Жүмсалған жүмысқа минимумға әкелетін беттік үстасуды
игеруге кеткен .жүмысты қосады, алайда . фактылы үстасу араласпаның
ыңғайлыжайғасымның өзгеруімен ауысады. .
Тығыздау' коэффициенті деп аталатын тығыздау деңгейі тығыздық
коэффициентімен өлшенеді, яғни сынау уақытысында жеткен тығыздықты сол
бетонның тығыздығына қатынаеы, бірақ-толықтай тығыздалған.
I Тығыздау коэффщдиентін аңықтау әдісі жол зерттеу зертханаларында
Іөңделген. Аппарат екі кесілген конус және бір цилиндр пішініндегі екі
рворонкадан тұрады: оның барлығы бірінен соң бірі орналасқан. Воронкалар
I
2І-суретте көрсетілгендей астыңғы .жағында лақтыру жапқышы бар. Ішкі
реттері үйкелісті азайту үшін қырылып, тегістелген.
I*
!;
:"
■ :
I
і '■''■'
I 21 -сурет. Тығыздау коэффициентін аі
рибор
I Жоғаргы воронканьі бұл деңгейде тығыздалмаған жағдайда қалуы шлін ақыры-
Ндап бетон араласпамен толтырылады. Одан соң жоғарғы роронка жапқышын ашады
және бетонараласпа үстіңгісіне қарағанда өлшемі Ігішкентай, төменгі
воронкаға түседі, сондықтан артық толтырылады жэне
ртандартты жағдайда бетонның бірдей. шығынын қүрайды: жоғарғы
f ■
■■;..,.
...
^оронканы толтыру кезінде әсер ет.етш факторлардың эсері кішірейеді.
ІГөменгі воронкадағы төменгі жапқыш ашылады және бетонды араласпа
рщилиндрге түседі. Араласпаның артьіқшыльіғы .цилиндрдің үстіңгі жағдайы
■§ойынша ұсталып, екі тайғақ қолғальі9Ымен кесіледі жэне
бетонды
I .: г . ..
.;.
араласпаның таза салмағы цилиндрдің белплі көлемшде өлшенеді.
Одан соң цилиндрдегі бетонды араласпаның тығыздығы есептелінеді:
тыгыздықтың алынған көлемі, толықтай бетон араласпасы тыгыздығының
көлеміне бөлінгені тығыздау коэффициентін береді. Бетон араласпасын
толықтай тығыздау кезіндегі .тығыздық цилиндрдің бетон араласпасымен
;төрт қабатпен толтыру жолымен аньщгалуы мүмкін, әр қабат дірілмен
ітығыздалады. ■
21-суретте көрсетілгендей, тығыздауды анықтайтын аппараттың 1,2м биіктігі
бар. 1,9-дан 3,8см максймалды ірілікті толтырғыш бетондары үшін үлкен
аппарат колдану керек. Оның биіктігі 1,82 м, сондықтан үлкен аппарат
тәжірибеде қолданбайды. Қайсы бір бетон үшін үлкен аппарат кішкене
коэффициенттің кішкене аппаратпен салыстырғанда
жоғарылатылған мәндерін береді". • ,
16 кестеде №4 Жол жазбаларында алынған эр түрлі ыңғайлы-?жайғасымдылық
кезіндегі тығыздау коэффициентінің көлемі келтірілген. ■Конус анықтаудан
бөлек ыңғайлыжайғасымдылықтың' өзгеруі тығыздау ікоэффициентінің өзгеруінде
сипатталған, яғни берілген үлгі жоғарыға карағанда төмен жайғасымдылық
кезінде неғұрлым сезімтал. Алайда өте ікүрғақ араласпалар бір немесе екі
воронка қабырғаларына жабысады, ісондықтан оларды болатты таяқшамен итере
отырып ақырындап босату керек. Өте төмен ыңғайлы орналасқан бетон үшіні
толықтай тығыздау үшін дажетті жұмыстың фактылы шығыны араласпа
майлылығына тэуелді, ал
s;
& f
Һығыздау коэффициенті тэуелсіз.
I Жақында, тығыздау коэффициентін анықтауүшін автоматты аппарат
ғшығарылған. Мұнда араласпада судың артықшылығы немесе кемшілігін
\
көрсететін немесе жайғасымдылықты тікелей анықтайтын жолмен берілген
і
[араласпада калибрлеуге болатын серіппелі салмақпен ұсталады.
Конусты қарапайым эдіспен бетонды араласпамен толтырылады,
одан соң оны алып тастайды жэне бетон бетіне жалпы салмағы 1,95кг
ібағыттаушы штангамен. дискті ггүсіреді. Дискінің төменгі бөлігі стол
ібетінен 8 см биіктікте болғаншй, стОлды 1 сек жылдамдықта 1 рет
сілкілейді.
ІЬсы уақытқа дейін бетон пішіні бөлінгён конустан цилиндрліге
дейін өзгереді. Пішіннің осындай өзгеруіне қажетті
күш сілкілеу
шыгыныменсипатталады. Өте құрғақ араласпалар үшін эжептеуір күш керек. ІБұл
сынақтар зертханалық, бірақ өте бағалы болуы мүмкін, себебі пішінді
Іөзгерту күші ыңғайлы өңдеумен тығыз байланысты.
k
Грунтттың қуыстылықтан сығуға және жанжуға қарсыласу
тәуелділігі
I
Жол бюросының Зерттеу Лабораториясының
жұмысымен
Іанықтағандай, деформацияның пайда болуына грунттың қарсыласуы
г
;мынаған байланысты: 1) цементтеуші зат болып табылатын,
ондағы
I
!топырақты бөліктің қүрамына (0,005мм) және 2) қаңқалы бөліктің
імеханикалық құрамына байланысты. Екінші фактор ерекше маңызды гшғынаға
ие, өйткені грунттың құрғақ күйінде де, ылғал күйінде де
і
һгұрактылығы ұлғаяды, топырақ, болашақта қүрғақ күйінде қатты, шикі
ікезінде судан еріп кетеді, жабысқақ бодады жэне оңай деформацияланады.
Қаңқаның механикалық құрамын вариациядау арқылы грунттың
^беріктігін қаншалықты .өзгертуге ' болатынДығы кубтарды
сығу
Ітэжірибесінен көрінеді. Сонымен, 80% ірі қүмнан (2-1мм фракция)
кдайындалған және 20% Глухов каолинінен - ең бір ауыр топырақ, 23 кг
сығуға қаосыласуды береді, тура сондай кубик, бірақ ірі құмның жартысы
'шаңмен алмасқан (0,05-0,0 Імм фракция), тура сол кубик, 40% 2-1
мм
■
фракциядан, 40% фракция 0,05-0,01 және 20%о Глухов каолинінен тұратын
;кубик, өзінің сығылуына 125 кгр талап етеді". Сонымен, сығылуға қарсыласу
бестен де жоғары үлкейді.
Қаңқаның механикалық қүрамы өзгеруі. кезіңде грунтты жанжуға
қарсыласуда да солай өзгереді, 90% ірі қүм (фракция 2-1) жэне 10% Глухов
каолинінің араласпасы' 2;5мм тереңдікте- 1 кв.см штампты
сығуға
максималды қарсыласуды, береді, 10,8кг араласпа, ондағы ірі
құмның
жартысы шаңмен (фракцця 0,05-0,01мм) арасластырылған 28 кг сығуға
карсыласуды берді. ' •'*;
I Грунтты сығуға және жаншуға қарсыласуының себебі болып, грунтта
Іүйкелістің үлкендігі болып Габылады. Еүл үлкендік басқа талаптармен жэне
Іжанасатын бөліктердің ауданына тэуелді - бетінің үлкеюімен жанасатын I
үйкеліс ұлғаяды. Құмды грунттың қуысын майда материалмен толтырса, I
бөліктің жанасатын ауданы' үлғаяды, сондықтан грунта үйкеліс үлкендігі I
ұлғаяды. Біржағынан, грунттың қуыстылығы арасында байланыс болуы I керек,
екінші жағынан оған грунттың механикалық эсерімен қарсыласуы 1 болуы керек.
Грунттың қуыстылығының азаюымен оның сығуға және I жаншуға қарсыласы үлғаю
қажет.
I Грунттың қуыстылығымен және! оның деформацияға
қарсылығы
■ арасындағы тәуелділікті ..анықтау мақсатында үш қатар жасанды [
араласпалар алынды: 1) 5% Глухов каолинінен жэне ірі құм (фракция 2-1) I
мен шаңның (фракция 0,05-0,01) шығынын өзғертіп тұратын араласпалар; 2)
біріншісі сияқты, бірақ каолиннің . мөлшері араласпада 10% болған 1
араласпалар; 3) кұм фракциясының шығынын өзгертіп тұратын - 2-1 мм ;■ және
1-0,05мм және каолвд араласпаның 5% қүрайтын қүрайтын. Бү_л \ араласпалар
кубикті сығу қарсылығымен жэне олардың қуыстылық г катынасымен сыналған.
I Сол тығыздау күйіндегідей араласпаның қуыстылығын, сығу
кезінде
[ калай сыналатынын анықтайтын болсақ, онда қуыстылық келесідей ;■
анықталады: жұмысшы жағдайында араласпадан цилиндр дайындалады, \ негізі 2
кв.см жэне биіктігі 2см болу тиіс, негізге 1 кв.см-ге 64кг салмақпен
-тығыздалады, кептіріледі жэне сал.мағы өлшенеді. Содан соң, оның көлемін
Імензураға ртуть салып анықталады. Араласпаға кіретін фракцияның іаудандық
салмағы пикномётрде анықталады. Цилиндрдің V көлемін, фракцияның салмағын
Р,Р2,Р3 жэне олардың аудандық салмағын (Di,D2,D3)
біле отырып қуыстылықты (А) 'келесі формуламен есептеп шығаруға болады.
I
I
; ■
1 1 -ші кестеде көрсетілгендей, ірі құмдағы араласпасында, 20%-
50%
1 дейін шаңнан түратын, шаң мен каолин сығуға қарсыласуы едэуір үлкейді,
I ал осы комбинацияның қуыстылығы минималды .шамаға жетеді. 2-1мм, 1-
I
I 0,5мм фракциядан жэне каолиннен құралған араласпада сығуға қарсыласуы
I Сынактың нәтижесі 1-ші кестеде кёлтірілген және №1
диаграммада
v
I қисық түрінде берілген
біртексіз өзгереді, 1-0,5мм фракңиялы араласпада 30-дан 60%-ке дейінгі \
құрамда әлсіз үлкеюге ие болады, және осы араласпада барлық қаңқаның I
фракциясында көбірек қарсыласуды берген біртексіз
кішірейген
I комбинацияларда қуыстылық өзгеріссіз қалады.
Грунттың қуыстылығы кішірейген сайын, оның сығуға қарсыласуы
Іүлкейетіндігі осы тәжірибелеріен көрінеді. ' .•
I Грунттың куыстылығын және олардың жаншуға
қарсылыгын
Ісалыстыру кезінде де осындай көрініскөрінеді.
I Араласпалар: 1-ші 90%-тен фракция 2-1мм жэне 10% Глухов каолині,
135,35% қуыстылыққа ие және 2-ші 45%-тен фр.2-1мм+45% фр.0,05-0,01
және 10% Глухов каолині, 25,25% қуыстылыққа ие эртүрлі шығындағы судан
Ітұратын араласпалар келесідей жаңшуға қарсылық көрсетті (2 кесте).
I
2 кесте
; 90%-тен фр.2і+10%Глухов 45%-тен фр.2 -0,01- 1 +45% фр.0,05-іен
- ] ' ітың араласпа + 10% каолин? түратын араласпа
каолинінен түрг
Барлық Штамптың Барлық Штамптың
^араласпадағы су,жаншуға араласпадағы су, %жаншуға қарсыла-
\. % қарсыласуы .'•1. : суы 1 кв.см аудан
! кв.см 2,5мм * 2,5мм тереңдікке,
тереңдікке, кг кг
; ■'• 72 : 0,2 20,0
0,5
1 2,4 11,0 4,0 • 23,0
* 6,8 9,8 4,3 26,3
1 93 5,6 6,0 27,4
if
13,8 3,6 8,0 28,0
19,8 3,7 ° * 10,67,5
ІАл қуыстылыққа ие араласпа, жаншуға қарсыласуын көбірек ргендігі 2-ші
кестеден көрініп тұр. Сығу жэне жаншу тәжірибесінен келесі анықтама
шығадькгрунттың ыстылығы кішірейгенде, құрғақ және ылғал күйінде оның
деформацияға рсыласуы үлкейеді. Сондықтаи қуыстылық кішірейген кезіндегі
шартты ркып үйренгенде, грунттың түрақхылығын шешу кезінде маңызды мағынаға
не. .*-. ;
I Қуыстылық жағынан қарағанда екі, үш және төрт фракциядан тұратын
Іараласпалар оқып, қарастырылған. Фрақциялар Ленинградтан алынған,
Ьжұмырланған материалдары алынған. Ірі фракциялар домалақк тесігі бар
іелектерде еленген, диаметрлері: 128мм; 64; 32; 8; 4; 2; 1; 0,5; 0,25 және
ОДмм і0,1мм фракциялар. Сабанин әдісімен өтіп отырды.
1 Қуыстылықты анықтау келесі жолмен жүргізілді. Белгілі бір
салмақтық
ккатынаста зерттеліп отырған фракция немесе араласпа мензуркаға Ісалынады,
мензуркаға оңай кіретін араласпаның үстіне тығын қойылады, Іоның үстіне жүк
қойылады, резиналы балғамен жеңіл соғумен Імензуркадағы араласпа тұрақты
көлёмге келіп отырады. Соғу кезінде ірі Іфракциялар жоғары көтеріліп кетпеу
үшін үстіне тығынды қояды. Әрбір Іфракцияның нағыз аудандық
салмағьмгакнометрде анықталған. I Араласпаның көлемін біле отырьщ,
араласпадағы әрбір фракцияның
Цсалмағын жэне оның нағыз аудандық салмағын, қуыстылығын
(1) іформуламен есептеуге болады. ,'•"
Екі араласпаға диаметрлерінің қатынасы.1'6:1 аз фракциялар кірсе, онда
іондай араласпалар фарфорлы ыдыста мүқият араластырылып, содан кейін
;;мензуркаға ауыстырылады; егер диаметрлер қатынасы 16:1 болса немесе
1 одан да жоғары болса, онда мензуркаға бірінші ірі фракция, содан соң
үстінен майда фракция салынады, ұру кезінде' ол астына
түсіп, ірі
фракцияның қуыстарын жауыц отырад^і. ' '•
I 4мм диаметрлі және аз қуысты фракциядағы араласпалар 200
куб.см
Імензуркада анықталған, сонымен қатар фракцияның шығу көлемі 100 I кум.см-
ге теңелді, ал оданда іріге метрлі өлшегіш цилиндрде және шығу I көлемі 500
куб.см болды. \
\ 2 фракциялы араласпа
Екі фракциядан келесі араласпалар сыналады:
I 1. Өз кезегінде эртүрлі фракцияларм .саңымен'араласқан 2-41 фракциясы: а)
1-0,5; б) 0,5-0.25; в). 0,25-0,1; г)" 0,10-0,05 жэне д) 0,05-0,01мм
фракциясы. 'г "■
2. 0,05-0,01 мм фракцияны қосқаңда өз кезегінде эртүрлі қоспалармен оның
астындағы барлық фракциялармен араласқан 4-2мм фракциясы.
3. 0,10-0,05мм фракциясын қосқандағы өз кезегінде
барлық фракциялармен араласқан, 16-8см фракциясы
? 2-1 мм фракциясындағы және .оған косылған әртүрлі қоспа қосылған
басқа фракциядагы араласпасын сынау нэтижесі 3' кестеде келтірілген.
'.''.' 3 кесте
2-1 мм және 1-0,5мм фракциялы '.араласпада барлық комбинацияда '
қуыстылық өзгермейтіндігі келтірілген нйтижелерден көрініп тұр. Артынша, І-
0,5мм фракциясы 2-1мм фракцияньің қуыстылығьш ешбір толтырмайды.
4 есе кіші диаметрге ие 0,5-О,25мм фракциясы 2-1 мм фракциялы
араласпада қуыстылықтың анағұрлт^м кішірейгеңі "байқалады, 0,5-0,25мм
Іфракцияны 20 % дейін қоссақ қуыстылық қатты кішірейеді (60 % дейін)
ікуыстылық іс жүзінде тұрақты болып қалады ;жэне кейінгі қосылыстарда Ітағы
да үлкейеді.
I Қуыстылықтың едэуір кішіреюі 2-1 мм фрақциялы араласпаның, 2-1мм
Іфракцияның диаметрінен 8 есе кіші диаметрге ' ие 0,25-0,Імм фракцияда
ібайқалады. Мұндай араласпаларға 0,25-0, Імм фракцияға 20% дейін қоспа
қосса, онда қуыстылықтың үлкендігінің тез түсетіндігі байқалады, келесі
і
һ
■
Ікоспаны 30% дейін қосса қуыстылықтың кішіреюі бояу жүреді,
бірақ мұндада 30% кезінде минимумга.ие болады, 40%о кезінде қуыстылық сол
І30% кезіндегідей үлкендікке тең'болады. Келесі қоспаларды қосқанда ол
I бірінші (50% дейін қосқанда) баяу үлкейеді, ал йелесі қоспа қосқанды
(60%
I
.'■••'■'•'
ідейін, 70% және т.с.) тез үлкейеді, сондай-ақ бірдей үқсас қоспаларды қосу
I қустылықтың тең өсуіне әкеледі.
I 0,1-0,05мм фракция мен 2-1мм фракция араласпасында қуыстылықтың
l кішіреюі максималды боладьі. 0,1-0,05мм фракцияға одан 30% дейін қоспа
Ікосса, қуыстылық жылдам әрі біртегіс жойылады, 30% кезінде минимум
ікуыстылыкқа ие болады, келесі қоспаларды ' қосу, қуыстылық біртекті
-үлкейеді. •' '
\ 2-1 мм фракциясым:ен 0,05-0,0 Імм фракция
араласпаларында
I
■
"."' ■
куыстылыктың минималды улкендігі (бірнеше көп) алдыңғы араласпаның
і
.•'.■
Іминималды үлкендігімен тең жэне іс жүзінде ол 0,05-0,0Імм
20%
I араласпаның қүрамында бар; келесі қоспаны 30% жеткізгенде оның үлкендігі
I жоқ болғанша кішірейеді, содан соң қайта үлкейеді.
'к
ІДйя^фракциялы араласпа 2 фракциядағы барлық кймбинацияда қуыстылық әлі де
мағыналы ;ып қалды, сонда араласпаға үшінші фракцияны қосқанда қуыстылық
шалықты кішірейеді деген қызығушылық туындады; бүл элдеқайда іықты, өйткені
табиғи грунтта біз қарапайым фракцияның санына иеміз. Екеуінен үш фракциялы
араласпаны құрау кезінде келесілер алынды: ншіден, диаметрлерінің
қатынасы'2:1 жанында жатқан екі фракциялы паспа, бұл араласпа алдында
аньіқтағандай жеке фракциялар сияқты істылықты беретін алынды, содан • соң
бұл араласпага эртүрлі ғындагы едәуір майда фракциялар
қоысылып отырды. Кейін,
ft?'
Ішаметрлерінің қатынасы 16:1 .екі фракциялы араласпа алынып, өз іуыстылықты
беретін араласпа және оған әртүрлі шығындағы майда
^шкциялар қосылып және соңында, диаметрлерінің қатынасы 8:1 жэне 4:1 алық
екі фракциялы араласпа,, алынды, бүл да майда фракциялармен лтырылып
отырды. • 2 фракциядағы барлық шығатын комбинацияда салмақтық шығыны аз
Ікуыстылык болатын катынастарда алынды.
I Бірінші араласпалар мыналай жолмен қарастырылған: шығатын рраласпа 4-1мм
жэне 2-1мм фракциядан 7:3 салмақтық қатынасымен іадіалған жэне оған эртүрлі
шығындағы барлық майда фракциялар 1-0,5мм-рн бастап, 0,05-0,0Імм фракцйядан
аяқталған фракциялар қоысылып іггырды. СьГнақтың нәтижесі 6 кестеде
келтірілген. Кестеден көрінгендей,
k
■.•■■'
•
т
рсалпы араласпаның .. қуыстылығының өзгеру^, жеке
фракцияның
і
■..■'■
;
руыстылығын толтыру.кезшде өзшен сол бейнені көрсетеді. Фракцияны
I
•'
' • ■
іолтыратын диаметр кішірейгенде, араласпаның -қуыстылығы кішірейеді
і , .
...
жэне минимумға жетеді, араласпаға кіретін фракцияны толтыратын диаметрі
ііайда фракцияның (2-1мм) диам.етрінен 16 есе кіші болып, фракцияны
голтыратын диаметрі алда да кішіре.йгенде қуыстылық ө.згермейді.
r ■■■■.■ ..
f 3 фракциялы араласпа аралық үшеусіз 2 фракциялы
араласпа аз
k
■
■
Іқуыстылыққа ие емес, ■ бірақ көп жағдайда үлкеніне ие, сондықтан мұндай
-аралық фракциялар грунттың тұрақтылығын нашарлатады.
Үш фракциялы араласпаның екінші қатарын"келесідей құралған: 32-
; Ібмм фракциядан 70% жэне 2-1мм фракцияда 30% (минималды қуыстылық
беретін және диаметрлөрінің қатынасы 16:1 фракциядағы араласпа) араласпа
рынган. Бұл араласпаға шетінен әртүрлі 1-0,5мм-ден 0,10-6,05мм-ге дейінгі
жракциялар саны қосылып отырды. Берілген тэжірбиелер 8 кестеде желтірілген.
.
8 кесте
р-----------------фракция % (70%фр.12і 3-64мм+30%фр.8-4)
------------------ +фр.0,5-0,25мм араласпа
------------- —■
- -■ ... ... . -
ІАраласпаға
кіретін
1
1 (70%фр.128-( фр.0,5- Араласпа Шығатьш араласпа қуысты-
64+30% фр.8-4) ! 0,25мм қуыстылЬіғы лығынан %-тен тұратын
мм араласпа % араласпа қуыстылығы
1 10° - .16,5 100
'
90 1-0 9,01. 54,6
87,5 12,5 8,50 •■■ 51,51
... . і
.
,1
...
9 кестеде көрінгендей қуыстылықтың өзгеруі 8 кестедегі шығатын
I1 араласпаның қуыстылығыңың өзғеруімен оны 0,1-0,05мм фракциямен
араластырғанда толық сэшсес келеді.- ,'■.
Үш фракциялы араласпаның үшінші қатары мынандаи жолмен
кұралған: диаметрінің қатьшасы 8:1:дәлір^& айтқанда 16-$мм және 2-1мм екі
йракция алынған және олардан біріншісІ 70% жіне екіншісі 30% құрайтын
шаласпа жасалған, осы араласпаға; 1-0,5;. 0,5-0,25 және т.б. 0,05-0,01
дейін Ьракциялар қосылып отырды. .Тэжірибенің нэтижелері 10 кестеде
релтірілген.
if -
;■ Кестед^н көрінгендей шығатын араласпаны 1-05мм фракциямен араластыру
кезінде қуыстылықтың анағұрлым кішірейгені байқалады, толтырғыш ретінде 0,1-
0,05мм фракция қолданылса, майда фракциялармен араластырғанда қуыстылық
үлкендігі барлық уақытта жоғалады жэне минимумға жетеді. Берілген
араласпаның қуыстылығының өзгеруі үлкендігі жағынан 4-2мм фракцияның .сол
фракциялармен- араласқан кезде, қуыстылығының өзгеруіне өте жақын. Мүнан
шығатыны, шығатын араласпаның қуыстылығы 4-2мм фракцияның қуысымен
теңеседі.
I Берілген араласпаның қуыстылығы екі фракцңядағы ең азаюында өте
шші болса да үш фракциялы комбинацияда алынған үлкендікке жетпейді. I
10-шы кестеде көрсетілген комбинациядан басқа да басқа фракциядағы
ромбинациялар сыналады: шығатынға екі фракциядағы араласпа алынды -65%
32-16мм және 35% 4-2мм және оған эртүрлі сандағы фракция қосылып ртырылды -
0,5-0,25мм, 4-2 фракция диаметрінен 8.есе кіші диаметрге ие фракция.
Нәтижелер 11-кестеде келтірілген. '■■
'• •
11 кесте
!Араласпага фракциялар % (65% 32-16 2 фр.) + 0,5-0,25мм
ікіретін фр.+35% 4- фракциядағы араласпа
І(65% 32-16 Фракцйяны Араласпадагы Шығатын араласпадагы
іфр.+35% 4-2мм толтыратын % куыстылық, % куыстылықтан %
1фр.)араласпасы % куыстылығы
1
100 - 22,43 100%
90 10 16,17 72,09
87,5 12,5 16,00 71,33
85 15,0 : 15,96 ; •
71,11
'80 20 17,03 75,92
і
I: I
Кестеден көрініп тұргандай, 0,25-0, Юмм фракциямен
шығатын
рраласпаның қуыстылығын толтыру кезінде қуыстылықтың кішірею Іиэтижесі 10
кестенің берілгендерімен сэйкес келеді. Араласпаға кіретін ібірдей
комбинациядағы фракция диаметрлерінің қ^тынасы бірдей жэне Ісалмақтық
қатынасы да бірдей қандай да бір фракция араласпасы Іалынбасын, олардың
қуыстылық үлкендігі бір-бірімен жақын болатындығы ітағы да дәлелденді.
'.
[ Ақыр соңында, әрбір алдыңғы фракцияның диаметрі
кейінп
фракциядан төрт есе көп үш фракциядағы араласпа құрастырылған; 16-8
фракцияда 40% жэне 4-2 фракцияда 40% араласпа алынған. Бүл комбинация
едэуір аз қуыстылықты (екі фракциялы берілгеннен, 5 кесте) берді жэне
ган әртүрлі 1-0,5мм фракция саны қосылды, нәтижесі келесідегідей болды І2
кесте).
12 кесте
Араласпадагы фракция % (60% 16-8 фр.+ 40%4-2фр.)+ 1-0,5мм
фракция аралас ,пасының қуыстылығы
(60% 16-8 1-0,5мм Араласпадағы • Шығатьш араласпадағы
фр.+40% 4-2мм фракциясы қуыстылық, % қуыстылық %-тен тұратын
фр.) араласпасы% араласпадағы
% қуыстылық
100 - 28,00 100
90 ю 22,72 95,42
85 15 24,50 87,50
80 20 • 24,45 87,20
Алдыңгы араласпаға қарағанда қуыстылықтың өзгеру үлкендігі аз екені хтеден
көрініп тұр.
3-ші фракциядағы араласпаның барлық комбинациядағы ;уектілігінсіз өзгеру
нэтижесін қарастырғанда көрінетіні, араласпаға кіретін эакцияларының
диаметрі бір-бірімен 4:2:1 қатынаста қаралса, онда іғынасыз өзгеріс болады,
диаметрлерінің қатынасы 16:4:1 болса, ъістылықтың кішіреюі сәлде болса-
мағыналы болады, 64:8:1 қатынаста іәуір мағыналы және соңында егер
араласпаға кіретін фракциялар диаметрі р-бірімен 16:16;1 қатынаста болса
қуыстылық едэуір кіші. болады. Бүл ағдайда үшінші фракцияны қосу екінші
фракцияны біріншіге қосқанда аласпада қуыстылықты кішірейтеді.
Араласпаға кіретін фракцияңың салмақтық санының қатынасының да лгілі бір
заңдылық байқалады. Үш фракциядантұратын, едэуір аз ыстылық беретін
араласпада -бірінші фракциянщң салмақтық қатынасы іншіге және екіншінің
үшіншіге бір-бірімен тең';Сонымен, мысалы, егер
I Араласпаның қуыстыЛығының аналитикалық мәні және
I '
р ондағы фракциялар саны •
I Қуыстылықтың өзгеруінің. аналитикалық мэнін шығарудан
бүрын,
і
қуыстылықты анықтау қай өндріспен жүргізіліп жатқанындағы нақты эдісті
іанықтап алу кажет, берілген заңдыльіқта әдістің нақты емес
екендігін
түсіндіруде шалыс болуы мүмкін бе немесе' олар өздері жасалып жатқан
:көріністе болуы мүмкіндігін білу қажет.
Барлық араласпаларды , қарау кезінде шығатын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Еліміздегі күрделі құрылыстың қарқыны құрылыс индустриясының тез дамып
технологиялық жетілуін талап етіп отыр. Осыған орай алдыңғы міндетті шешуде
құрылыстарда темірбетонға зор міндет артады. Оларды зауыт жағдайында
бейімделіп бір орталықта дайындау бұйымдарды құрылыс алаңдарында
дайындаумен салыстырғанда әлде қайда тиімді. Соңғы жағдайда құрылыстың
салынатын уақыты мен еңбек сыйымдылық өнімділігі, сондай-ақ ғимараттарды
тұрғызуда- орындалатын күрделі жұмыстың саны қысқарады.
Зауыт жағдайында орындалатын темірбетонды бұйымның қазіргі
технологиясы процестерді үлкен шенге дейін механикаландыруға негізделген
және құрылыс конструкциялары мен бұйымдардың өз құндылығын арзандатады.
Соңғы жылдары осы бағытта орындалған ғылыми-зерттеу, жобалық,
өндірістік жұмыстардың қорытындысында біраз технологиялық процестерге қол
жетіп және темірбетон бұйымдары мен конструкцияларының зауыт жағдайында
толығымен дайындау деңгейі өсті, сапасы жақсарды, өз құндылығы төмендеді.
Осының-салдарынан құрастырмалы темірбетон шығаратын өндірістің жаңа осы
заманғы саласы құрылды. Мұның өзі құрылыста жаңа конструкция мен
бұйымдардың дамуындағы техникалық прогрестің басты бағыттарына жол ашты.
Жалпы құрылыс материалдарының бұйымдар мен конструкцияларының ішінде, ұзақ
уақыт мүлтіксіз жұмыс істейтін және олардағы металл сыйымдылығын, өз
құндылығын құрылыстағы еңбек ысырабын азайтуды қамтамасыз ететін
құрастырмалы темірбетонды бұйымдар мен конструкциялардың даму бағыты
қарқынды өсті. Оның ішінде бетон құрамын жақсарту мен өндіріске ендіру
бағыттарына көп көңіл бөлінді. Құрылыстың инновациялы индустриялы қоры
жасақталды.
Құрастырмалы темірбетонның алдағы уақытта дамуы төменгі
бағыттарда орын алмақшы:
- Майда, ұсақ зауыттар мен полигондарды жою және шығару орнына орташа
және ірі қуаттылығы бар және алдыңғы қатарлы технологиямен жұмыс істейтін
зауыттарды жобалау.
- Темірбетон бұйымдарын шығаратын зауыттарды, нақтылы бұйымның түрін
прогрессивті етіп мамандандыру. Мекемені мамандандырудың өзі әртүрлі
көптеген бұйым түрлерін шығаруға тыйым салып, бұйымның тек бірнешеуін ғана
өндіруге бағытталған. Тек осындай жағдайда ғана өндірістік технологиялық
процесті жоғары шекке дейін бірыңғайландыруға (унифицировать) бағытталған.
Өндірістік бұйымдарды бірыңғайландырудың өзіндік қасиеттері баршылық:
1) Тек белгілі технологиялық процестерді орындауға бейімделген және
өте тар бағытта мамандандырылған - жабдықтарды қолданудан еңбек өнімділігі
артады және процесті автоматтандыру мен механикаландыру процесі жеңіл іске
асады.
2) Әрбір м2 өндірістік алаңның шығарылған дайын бұйымның көлемі
өседі.
3) Дайын бұйымның өз құндылығы арзандайды. Оның үстіне өндірісті
мамандандыру бірыңғайланған бұйымдарды көптеп шығаруға мүмкіндік береді.
Қазақстан құрылыстарының үлкен жетістігі сол, олар ғылым мен
техниканың көптеген жаңалықтарын табысты және білімді пайдалана отырып,
тұрғын үй мен өндірістік ғимараттардың, әсіресе, ірі панельді үй
құрылысында құрастырмалы темірбетонды орынды және ұқыпты қолдана білді.
Қазіргі кездегі кооперативтік және жеке меншікті үйлердің 50% ірі панельді
әдіспен темірбетон бұйымдарынан салынады.
Республикадағы экономикалық бағыттағы жұмыс істейтін мекемелердің
функцияларына түзетулер еңгізіп, шаруашылық жұмыстың қарқынды әдістерін
құрылыс практикасына жиі-жиі ендіріп, еңбек өнімділігінің өсуін, өндіріс
көлемінің өсуімен қатар қол еңбегін жоғарғы дәрежеде механикаландыру мен
өндірістік қуаттылық пен негізгі фондылары толығынан пайдалану, шикізат пен
материалдар ысырабын үнемдеу, отын мен энергетикалық көздерді тиімді
ысыраптау, қаражаттың айналымдық қабілетін өсіру сияқты шараларды іске
асырып жатыр.
Құрастырмалы темірбетон конструкциялар өндірісін қарқындатуға
бағытталған шаралардың табысты орындалуы, сапасы жоғары бұйымдар өндіруге,
зауыт жағдайындағы бұйымның дайындық дәрежесін өсіріп және техника-
экономикалық көрсеткіштері өте аз мөлшердегі бұйымдар мен конструкцияларды
өндіруге септігін тигізеді.
2. Өнімнің сипаттамасы
Өндірілетін бұйым қатарына алдын ала кернелген қабырғалық плитарлар
енеді. Маркасы ВС-І-3; BC1-4 ішкі колонналар жазықтығына төселеді және
біруақытта каркастың жалғаспалы рамасының жалғасы болып табылады.
Қабырғалық панельдер мына төмендегідей саналған р - 600 және 500 кгм
(панельдің өз салмағын есепке алмағанда) есептелген.
Аталған панельдерді азаматтық құрылыста, өндірістік құрылыстарда
қолдануға болады. Қолданылған арматуралар А-ІҮ, Ат = II класты болаттан
орындалады. Электрохимиялық әдіспен алдын ала кернелген арматуралар үшін,
алдын ала кернеудің ең аз мағынасы, СНиП II-B1-72 4.168 бойынша нормативті
рөлі панелге қаттылық қасиетін беру және ұлғайтуына көп жағдайда
дәнекерленген торлар мен каркастарды қолданады, оларды А-1 және В-1 класты
болаттарды қолданады. Торлар мен каркастарды дайындау 10922-64 ГОСТ
талаптарына орай қарастырады. Бұйымдарды маркалау кезінде төмендегідей
белгілер қабылданған:
3.Кәсіпорынның жұмыс істеу режимі.
а) Жұмыс аптасыйын ұзақтығы - 6 тәулік,
б) Жұмыс сменасының саны (қалыптау цехы бойынша) - 2.
в) Жұмыс сменасының саны (жылумен өңдеу цехы) - 3.
г) Сменадағы жұмыс сағатының саны - 8.
д) Негізгі технологиялық жабдықтардың 253.
е) Негізгі технологиялық жабдықтардың пайдалану коэфиценті 0,973.
4.Жобалық қуаттылық
Жобаланған цехқа қуаттылықты пайдалану коэффициентін 1-тең деп
қабылдайды, себебі жобалық қуаттылықты орнықтырылған жабдықтарға есептеу
арқылы белгіленеді. Базалық бұйым үшін көрсеткіштердің мағынасы олардың
орташа мағынасына жақындаған көрсеткіштер қабылданған.
Бұйымдардың сипаттамасы
ПЕсептелген күн 1 b һ
а
н
е
л
ь
д
і
ң
м
а
р
к
а
с
ы
Көрсеткіштері Көрсет кіштері
Қалыпталатын бұйымдар Көп қуыстыБетон қоспасын Дірілді салмақ
қабырғалықтығыздау. әдісі түсіретін құрал
плиталар
Бұйым өлшемдері (м). 6,2; 6,1; ҚУыстандырғышты 131 кн 13 тс
Ең үлкен ұзындығы мен шығаратын күштер
енділігі
1,2; 1,5; 1 кнсм 10 кнсм
1,6. 9,4 ммлн
Бұйымның ең үлкен 2,97 т' Сыртқы борттық Көтеріп жылжытқыш
массасы жабдықтар '
Көрсеткіштері СМЖ-227 СМЖ-228
Орнықгырылган электр штың ■ .Вт
қозғалтқь '52
куатгылық қосындысы
Соның ішінде қуыстандыргыш 33
машинаның куаттылығы кВт.
Бойлықтың габаритті өлшемдері, м.27,42 4,6
Ұзындығы, ені.
Агрегатгың жалпы массасы, т. 28,6
Соның ішінде қуыстандырғыш 9,7
машинаның массасы, т.
Салмақ түсіретін қалқан. СМЖ-228 порталдық рамадағы
Бетон қоспасының бетіне түсетін 1,5 кмм2 0,15 тсм2
меншікті статикалық қалқанды
кысым
Салмақ түсіретін қалқандағы 20
түсіретін уақыт (сек).
Дірілдеткіштің қуаттылығы 3,2 кВт
Салмақ түсіретін қалканның 1,2
массасы, т.
СМЖ-228 маркалы козгалмалы 18 ммин
порталдың жылдамдығы
Қалыптау жұмысының ұзақтығы 9 мин
—і---------------1—і------------- 16 30
--.— і
---------------------------------
--------------
Қуаттылығы мың м жыл.
Бетон келемі бойынша
Бұйым көлемі бойынша
СМЖ-227 маркалы машинаның жәрдемінен қуыстандырғышты
қозғалтып орнықтырады жэне керекті уақытта қалыптап шығарады.
' ' '
СМЖ-228 маркалы өзі жүретін портал қалыптайтын орынға
-і
тұғырықтарды жеткізіп орнықтыруға тағайындалған және борттық құрал-
саймандарды орнықтыруға жэне алып -тастауға, сондай-ақ салмақ түсіретін
қалқанды көтеріп және түсіріп тұруға'арналған. 2-кесте СМЖ-64А маркалы
бетон жайғастырғыштың техникалық сипаттамасы.
Көрсеткіштері СМЖ-64А.
Енділігі Плита енділігі 2м дейін
Табанның енділігі (мм) 2800
Бункер саиы ,
1
-----і---------С_^---------------- --2
------------------------:--------- --
---------------------------------- --
-----ір-
Бункер сыйымдылығы, м .
Таспалы көрсеткіштердің саны 1
Көрсеткіштердің таспасының ені 2000
■
Қоспаны биіктігі бойынша 300
таратудағы жұмыс органдарының
өзгеруі. (мм).
Бетон тесегіштің жылу жылдамдыгы 12 жэне 18 ммин
Электр қозғалтқыштың кауттылығы 7,1 кВт
Жылдамдық сатысын өзгермеу саньі 2
;
Массасы (т) 4,6
Габаритті елшемдері (м) 1=3,1; Ь=4,14; һ=2,9
Қалыптау цехының ұзақтығы (мин) 8-12
Көп қуысты қабаталарық пдиталаңға СМЖ-229 маркалы табандарды қолданады.
Оның өзі жалпақ дәңекерлЬнген рама. Арматураны кернеуден
пайда болған күштерді табанның металды конструкциялары қабылдайды және
тартылып .тұрады. Оның қысқаша техникалық сипаттамалары
төмендегідей. 3-кесте
.СМЖ-229 маркалы табанның сипаттамасы
Көрсеткіші СМЖ-229
Қалыпталатын б^йымнЬің ең үлкен өлшемдері (мм). 6260
' 990,1190,1590
Ұзындығы 220
Ені
Биіктігі
,
Созылатын стержендердің саны 5,6,8
Созылған аоматурадан қабылданатын күш (т)
Бір стерженнен 15,25 т дейін
Жалпы (сегіз болғанда) 122,4 дейін
Габаритті елшемдері (мм) 6744
Ұзындығы 1840
Ені 402
Биіктігі 2800 кг
■ ,
Массасы
4-кесте
СМЖ-226А маркалы автоматты ұстағыш
Көрсеткіштері ' Сандары
Жүк көтеруі, т 6 6
Ұстағыштық ''
Ілгекпен . .
•
Тұғырықтағы бұйымнын е*ң үлкен биіктігі 220
Табанның габаритті өлшемдері (мм) 6500 1840
Ұзындығы
Ені
v
Қысқыштың габаритті өлшемдері (мм) Ұзындығы 3626
Ені • . 1684 т
. *■ Массасы, г 0,89
':■■ .
5-кесте ' . ■ -. ..
.
СМЖ-25 7А маркалы
Көрсеткіштері .- Саны
Жүк көтеруі, т 10
Ілгіштік остің арасындағы қашықтық, (мм) ■ 6000 600
Еңүлкені •
Еңкішкенесі
.
Габаритті өлшемдері (мм) . ' 6112 250
' Ұзындығы 1384 0,7
, Ені '
. . .• Биіктігі Массасы, т
6-кесте
СМЖ-292-6 'маркалы шұңқырлы камераның шектелушісі
Көрсеткіштері Саны
Шұңқырлы камераның биіктігі, м Қабат саны Қабаттың 2,8
биіктігі (см) 6
450
Жинақтағы тұрақ саны 4
Ішінде бұйымы бар қалыптардың ең үлкен массасы, (і).16
Тұрақгың габаритті өлшемдері (мм) 283 270 186
Биіктігі
,
Қалыңдығы
Ені (орнықтыратын орын бойымен)
Жинақтагы бір тұрақты массасы, 1178
-,_ ... ... ... ... ■ і
... ... . —" ... ... .■ ■ ... ...
7-кесте СМЖ-151 маркалы өзі жүретің арбаша.Юның жүк көтеруі 20 т. Дайын
бұйымды қоймаға жеткізугө тағайындалған
Көрсеткіштері Саны
Тасылатын бұйымның ең үлкен ұзындығы 24000 7000
Тіркемемен
Тіркемесіз
Алысқа жүру шегі 120 м
Жылжу жылдамдығы 40 ммин
Орныктырылған куаттылық 6,5 кВт
Дөңгелек аралығы 1524
Базасы, мм 4500
Габаритті елшемдері: 7490 2500 1480
' 3,45
¥зындығы
Ені
,
Биіктігі
Массасы, м
8-кесте СМЖ-129 маркалы арматураны элекротермиялық кернеуге арналған
•• қондырғы
Көрсеткіштері Сандық белгілері
Стерженнің ел үлкен диамерті (мм) 25
Бір сағатга қь]здырылатын стержень саны 30
Трансформатордың қуаттылығы, кВт Ысырапталатын 10 90
электроэнергиясының мөлшері, кВтс
Қондырғының габаритті өлшемдері, массасы, (т) 5,6x1,43,1,66
1,47
Электр жанасуын Сығымдалған ауа
9-кесте
Көпірлі крандар Q-1 От
Көрсеткіштері Саны
Ілгішті көтеру жылдамдыгы 8 ммин
Кранның жылжу жылдамдығы 8 ммин 20932 кг
Массасы 17500 мм
Өткін
Жылу агрегаттарының техникалық сипаттамалары
Булау. Бетон мен темірбетон бұйымдарының жылумен өңдеудің ең бір көп
тараған түрі. Булау кезінде қалыпталған бұйымдар камера ішіндегі қаныққан
бумен және ауа араласында бетонға белгілі бір бейне берілгенге дейін
ұсталады. Булау камераларында бетонның қатаюына тек қолайлы жағдай ғана
жасалып қоймайды (60-100°шегінде) булау аяқталып болған соң, бетонның одан
эрі қоймаға беруіне қолайлы жағдай жасайтын қоршағана ортадағы ылғалды
көрсеткіші жеткілікті тиімді ортаның болуына ықпал жасайды. Мұның өзі булау
процесіне бетонды жылумен өңдеудің ең бір тиімді әдістері деп санауға негіз
бар екенін дәлелдейді. Агрегатты-ағынды эдіспен жүмыс істеп өндірісті
үйымдастыруда ең кеңінен қолданылатын жэне іс жүзінде өзінің жетістіктерін
дәлелдеген үздікті жұмыс істейтін ніүңқыр типтес камералар. Камераның ең
негізгі элементтері болып, қалыптағы 25-40 мм қабырғалары таңдалады. Еденде
конденсат төмен ағатын жолақ бар және еденнің барлығы. бетоннан орындалған.
Төбесі бу жібермейтін жэне • керек уақытта алып ашып тастайтын, екі
жартыдай қалқаннан немесе түгелдей бір табақтан тұратын жабылымды шатыры
бар. Көрсетілген шатыр тек камераның тугелдеуі үшін ғана бүркемелейді. Ол
онымен қатар камераға бу жеткізетін. жабдықтарды, конденсат ағатын жолақта
және булау процесі аяқталған соң,' камера кеңістігін жеделдететін қүрал
саймандардың үстінде жауып түрады. ■
Жылу камерасына диаметрі 50-60 мм құбыр арқылы бу жеткізіледі. Е^үбырлар
еден деңгейіне сай келетіндей камераның төменгі жағына орналасқан.
Қүбырларда диаметрі 3-4'мм бүрғылап тесілген тесіктер бар. Камераның бар
көлемінде біртекті буды тарату мақсатымен олар эрбір 150-
200 мм қуыстықта, қүбырдың ұзындығы бойынша орналасқан. Құбырдағы
тесіктерден шығарылған бу, тікелей бетонның бет жағына тимес үшін жэне жаңа
қалыпталған ,бетон бетін зақымдап алмау үшін, белгілі бір бұрышпен еденге
қарай бағытталған. Шүңқырлы булау камералары кранның жәрдемімен толтырады,
ірі бұйымдарды жылумен өңдеуге тағайындалған. Олар қолдану кезшде өте
қолайлы, ішінде бұйымы бар қалыптарды немесе тұғырықтағы бүйьімдарды
биіктігі бойынша бірнеше қатар жайғасымды орнықтыруға мүмкіндік жасайды
және осы арқылы камерадағы пайдалы желемді жоғарғы мағыналы коэффициент
арқылы қолдануға септігін тигізеді. Камераны жерге терең отырғызып жэне
шатыр жағын ойдағыдай жылу етпейтін дәрежеде оқшаулағанда, камераны қоршап
түрған қаңқалардан жылудың жойылуы өте төменгі шекте байқалады. Камераның
төменгі жағынан енген өткір бу, жоғары көтеріліп бірге жағып, жол-жөнекей
ауамен араласады және осындай камералардағы жылу агенті болып табылады.
Араласып болған соң, булы-ауалы қоспаны түзейді. Аталған камераларда
бірнеше гидравликалық жабдықтар қарастырылған, олар камерадағы кеңістіктің
оқшаулануын қарастырады және цехтың, ғимараттардың будың эсеріне берілмеуін
қамтамасыз етеді.
Жобадағы камераның өлшемдері бұйымның өлшемдеріне байланысты белгілейді.
Жобада бірыңғайланған, толтырылған К-типтес камералардың
қатары қабылданған.
У
- ■ •
Камераның биіктігі 2,8 метр. Камера қабырғалары еден деңгейінен 0,5 м
биік шығып тү_р. Вертикаль бойынша бү_йымдардың арақашықтығы
кронштейнге дейін, яғни төселімдерді жеке алғанда, 0,3 метрді құрайды. Ең
үстінде түрған бүйымның қашықтығынан камераның шатырына дейінгі
қашықтық 0,05 м, ал төменгі жазықтықтың еденнен алшақтығы 0,15 м.
Камераны пайдалану козффициенті - Корт 0,25. Камераны толтыру
коэффициенті Корт 0,86. •„■•.
Шү-ңқыр типтес булау камераларында темірбетон бұйымдарының
құрастырылған, олар камерадағьг тағайындалған температураны, яғни бу
құбырындағы қысымды берілген бағдарлама бойынша бақылау, егер ондағы
температура 2,5°С аспаса, жылумен өңцеу процесін автоматты басқаруды және
камераны автоматты желдетжәне оның (камераның) қысымсыз жұмыс істеуін
режимсіз бақылау сияқты операциялар орындалады.
ПУСК-3 маркалы қысымды ауалы жүйе, жоғарғы дәрежеде шаңданған жэне
ылғалданған орта болғанның өзінде пайдалану кезінде өте сенімді жэне жақсы
жұмыс істейді.
ПУСК-Зс-10. қондырғыны уақытша булы'бұйым қалған жағдайда немесе су буының
қысымы төмендегідей .бодғанның өзіңде жылумен өңдеудің ұзақтығын автоматты
түрде реттейді..
Технологиялық режимдер
Технологиялық цикл. Операциялар бойынша график. Технологиялық циклдің
ішінде бұйымдарды дайындауда орындалатын барлық операцияға жұмсалатын (т)
уақыттың қосындысын қарастырады, соның ішінде технологиялық тоқтауға
ысырабтайтын уақытты қоса санағанда.
Алдын ала кернелген қабырғалық' көһ қуысты плиталарды қалыптау циклына
жүмсалған уақыт 15 минутты қүрастырады.
1-кесте • . '
ы _ *
1 Бетоншы . ІҮ 16
2 Краншы • Ү 4
3 Қалыптағыш агрегаттың машинисі' III - 4
4 Булаушы III- 3
5 Жәрдемші жұмысшы II 4
••
б Электрмен дэнекерлеуші■ *ІҮ- 2
'■'■■.
7 Слесарь ІҮ 2
V ' .'
Барығы 35 адам
л
'* •
■ ' і
S' ■
' ' ,
X-
■
Өндіріскё техникалық бақылау
[, .. Темірбетон бұйымдарын зауыт жағдайында дайындау аяқталған і
технологиялық график болып саңаладьі. Сондықтан темірбетон бұйымдары
өңцелу процестерінен толығымен өткен тұгынушыға жіберер алдындағы ең
\ соңғы дайын өнім. Олай брлса, өзінің сапасы жағынан
қазіргі ГОСТ
\ ■■'■
' ■
I талаптарын түгелдей қанағаттандыруы керек.
Дайын бұйымды түтынушыға босатар бұрын оның
төмендегідей
I көрсеткіштері міндетті түрде тексерілуі керек:
і .
I 1. Бұйымның пішіні мен өлшемдері
I 2. Сыртқы көрінісі жэне зауыттағы дайындық дэрежесі
!. 3. Қаңқалаудың, төселмелі бөлшектердің жэне құрастырудағы
керекті
^ ілмектердің сапаларын :.
4. Бетонның қысқандағы беріктігін анықтау арқылы оның бүйымдағы
сапасын анықтау. '
Темірбтон бұйымдарын өндіріп түтынушыға жіберерден бүрын, бүйым
өндіруші тауардың дұрыс піірінін тексеру керек және оларда ешқашан
ауытқушылық орын алмауы керек. Құрылыс ережелері мен нормаларының
і талабына сай, қабатаралық қуысты плиталардың ұзындық ауытқуы ±5-г8мм,
\ ал енділігі бойынша ±5мм аспауы керек.
Дайын бұйымдарды қабылдау кезінде қаңқалудың сапасын тексеру,
сыртқы қорғаушы бетон қабатының қалындығын, бұйым ұзындығы бойынша
арматуранкщ дүрыс орналасуын, сондай-ақ төселмелі бөлшектердің ілмек
пен ілгектердің орынды жайғасуын, дұрьіс" орналасуын қатаң
түрде
бақылайды. Төселмелі бөлшектердің жобалық жағдайын остің ығысуы 5 мм
аспауы керек. Оның үстіке эрбір бұйым уақытылы маркалануы керек. Әрбір
бұйым партиясына құжат тапсырылады және өнделген құжат бұйым
конструкциямен бірге түгынушыға жіберіледі.
Құжатта бүйымды өндіргей; мекеменің аты-жөні, бұйымның аталуы,
олардың шартты индексі, FOQT; номері, эрбір партиядағы бұйым саны,
уб^йымдардың жобалық өлшемдері, бұйымдардың дайындалу
мен
і
. кабылданған күндері, бұйымдағы бетонның тұтыңушыға жіберер алдындағы
беріктік (КГСсм ), арматура мен төселмелі бөлшектердің түрі жэне оларды
івдэастыру кезіндегі дәнекерленетін жағдайын атап көрсетеді. Ең маңызды
бақылаудың түрі, ол жұмыс сапасын операциялық бақылау болып табылады,
яғни жұмыстың барлық кезеңдерінде орындалған операциялық қимыл оның
сапа көрсеткішіне кепілдік береді деген мағына.
2-кесте
Алдын ала кернелген қабырғалық панельді (С-ПТ-53-12) дайындау _____________
кезіндегі операциялық бақылаудың схемасы __________
I Бақыланатын 1 операция
жайгасымдылық Шөгу, Тығы здау .'. Бетонды қолдану аймағы
деңгейі см Кіщігірім.Үлкен
аппарат аппарат
тармен тармен
Өте төмен 0-2,5 0,78 0,8 Жол
1 * жабулары, механикалық
І тежегіш машиналармен
тығыз-далған. ,
Көп жайғасымдылықта
бетон ,. кейбір жагдайда
қол .қоңдырғысымен
тығыздалады.
і_--------------2,5-5,10,85 0,87 Қолмен тежелетін
---------------- • қозғалт-қыщпен
----------- дірілдететін жол
рГөмен •жабіулары. Дірілсіз
; г массив-"гі ч бетонды
фундамент немесе
дірілмен аз
арматураланған бөлімдер.
^Орташа 5,1-10,0,92 0,94 Ұнтақталған толтырғышты
і: 2 * қолдана отырып
1 тегіс плиталар-дың
'І қолмен тығыздалуы. •
\ 1 Қолмен тығыздалған ■
қалыпты темірбетон және
дірілмен Қатты
арматураланған бөлім
—--------------10,2- 0,95 0,96 Арматураланған - бөлімдер
------- ... ... 17,8 үшің. эдетте дірілдету үшін
рКоғары жарамсыз.
1 ..
'______._______^____________
_
Әр түрлі толтырғыштар бар кезінде шөгудің бір және басқада үлкендігі
әртүрлі жайғасымдылықта алынуы мүмкін, шөгу тек жайғасымдылыққа ғана
байланысты емес.
20-сурет. Конустың шөгуі: іііынайы, жылжытылған, шөгілген Конус шөгуін
анықтау, бетонараластыруға ендірілген материалдардың күнделікті және'
айлықты өзгеруің бақылау ретінде құрылыста пайдалы. Көлемнің ұлғаюы
мысалы,' толтыргышта ылғалдың құрамьгкездейсоқ өсуін білдіреді. Басқа
себеппен толтырғыштың түйіршіктелген қүрамы және қүм жеткіліксіздігінің
өзгеруі мүмкін.
ТЫҒЫЗДАУ КОЭФФИЦИЕНТШ АНЫҚТАУ ЖайғасымДылықты тікелей рлшеудің ' әдісі жоқ,
яғни толықтай тығыздау үшін кажетті жүмыс саны. Неғүрлым сенімді эдіс
жүмыстың стандартты шығыны кезінде жетуге бблатын тығыздау деңгейін
анықтауға негізделген. Жүмсалған жүмысқа минимумға әкелетін беттік үстасуды
игеруге кеткен .жүмысты қосады, алайда . фактылы үстасу араласпаның
ыңғайлыжайғасымның өзгеруімен ауысады. .
Тығыздау' коэффициенті деп аталатын тығыздау деңгейі тығыздық
коэффициентімен өлшенеді, яғни сынау уақытысында жеткен тығыздықты сол
бетонның тығыздығына қатынаеы, бірақ-толықтай тығыздалған.
I Тығыздау коэффщдиентін аңықтау әдісі жол зерттеу зертханаларында
Іөңделген. Аппарат екі кесілген конус және бір цилиндр пішініндегі екі
рворонкадан тұрады: оның барлығы бірінен соң бірі орналасқан. Воронкалар
I
2І-суретте көрсетілгендей астыңғы .жағында лақтыру жапқышы бар. Ішкі
реттері үйкелісті азайту үшін қырылып, тегістелген.
I*
!;
:"
■ :
I
і '■''■'
I 21 -сурет. Тығыздау коэффициентін аі
рибор
I Жоғаргы воронканьі бұл деңгейде тығыздалмаған жағдайда қалуы шлін ақыры-
Ндап бетон араласпамен толтырылады. Одан соң жоғарғы роронка жапқышын ашады
және бетонараласпа үстіңгісіне қарағанда өлшемі Ігішкентай, төменгі
воронкаға түседі, сондықтан артық толтырылады жэне
ртандартты жағдайда бетонның бірдей. шығынын қүрайды: жоғарғы
f ■
■■;..,.
...
^оронканы толтыру кезінде әсер ет.етш факторлардың эсері кішірейеді.
ІГөменгі воронкадағы төменгі жапқыш ашылады және бетонды араласпа
рщилиндрге түседі. Араласпаның артьіқшыльіғы .цилиндрдің үстіңгі жағдайы
■§ойынша ұсталып, екі тайғақ қолғальі9Ымен кесіледі жэне
бетонды
I .: г . ..
.;.
араласпаның таза салмағы цилиндрдің белплі көлемшде өлшенеді.
Одан соң цилиндрдегі бетонды араласпаның тығыздығы есептелінеді:
тыгыздықтың алынған көлемі, толықтай бетон араласпасы тыгыздығының
көлеміне бөлінгені тығыздау коэффициентін береді. Бетон араласпасын
толықтай тығыздау кезіндегі .тығыздық цилиндрдің бетон араласпасымен
;төрт қабатпен толтыру жолымен аньщгалуы мүмкін, әр қабат дірілмен
ітығыздалады. ■
21-суретте көрсетілгендей, тығыздауды анықтайтын аппараттың 1,2м биіктігі
бар. 1,9-дан 3,8см максймалды ірілікті толтырғыш бетондары үшін үлкен
аппарат колдану керек. Оның биіктігі 1,82 м, сондықтан үлкен аппарат
тәжірибеде қолданбайды. Қайсы бір бетон үшін үлкен аппарат кішкене
коэффициенттің кішкене аппаратпен салыстырғанда
жоғарылатылған мәндерін береді". • ,
16 кестеде №4 Жол жазбаларында алынған эр түрлі ыңғайлы-?жайғасымдылық
кезіндегі тығыздау коэффициентінің көлемі келтірілген. ■Конус анықтаудан
бөлек ыңғайлыжайғасымдылықтың' өзгеруі тығыздау ікоэффициентінің өзгеруінде
сипатталған, яғни берілген үлгі жоғарыға карағанда төмен жайғасымдылық
кезінде неғұрлым сезімтал. Алайда өте ікүрғақ араласпалар бір немесе екі
воронка қабырғаларына жабысады, ісондықтан оларды болатты таяқшамен итере
отырып ақырындап босату керек. Өте төмен ыңғайлы орналасқан бетон үшіні
толықтай тығыздау үшін дажетті жұмыстың фактылы шығыны араласпа
майлылығына тэуелді, ал
s;
& f
Һығыздау коэффициенті тэуелсіз.
I Жақында, тығыздау коэффициентін анықтауүшін автоматты аппарат
ғшығарылған. Мұнда араласпада судың артықшылығы немесе кемшілігін
\
көрсететін немесе жайғасымдылықты тікелей анықтайтын жолмен берілген
і
[араласпада калибрлеуге болатын серіппелі салмақпен ұсталады.
Конусты қарапайым эдіспен бетонды араласпамен толтырылады,
одан соң оны алып тастайды жэне бетон бетіне жалпы салмағы 1,95кг
ібағыттаушы штангамен. дискті ггүсіреді. Дискінің төменгі бөлігі стол
ібетінен 8 см биіктікте болғаншй, стОлды 1 сек жылдамдықта 1 рет
сілкілейді.
ІЬсы уақытқа дейін бетон пішіні бөлінгён конустан цилиндрліге
дейін өзгереді. Пішіннің осындай өзгеруіне қажетті
күш сілкілеу
шыгыныменсипатталады. Өте құрғақ араласпалар үшін эжептеуір күш керек. ІБұл
сынақтар зертханалық, бірақ өте бағалы болуы мүмкін, себебі пішінді
Іөзгерту күші ыңғайлы өңдеумен тығыз байланысты.
k
Грунтттың қуыстылықтан сығуға және жанжуға қарсыласу
тәуелділігі
I
Жол бюросының Зерттеу Лабораториясының
жұмысымен
Іанықтағандай, деформацияның пайда болуына грунттың қарсыласуы
г
;мынаған байланысты: 1) цементтеуші зат болып табылатын,
ондағы
I
!топырақты бөліктің қүрамына (0,005мм) және 2) қаңқалы бөліктің
імеханикалық құрамына байланысты. Екінші фактор ерекше маңызды гшғынаға
ие, өйткені грунттың құрғақ күйінде де, ылғал күйінде де
і
һгұрактылығы ұлғаяды, топырақ, болашақта қүрғақ күйінде қатты, шикі
ікезінде судан еріп кетеді, жабысқақ бодады жэне оңай деформацияланады.
Қаңқаның механикалық құрамын вариациядау арқылы грунттың
^беріктігін қаншалықты .өзгертуге ' болатынДығы кубтарды
сығу
Ітэжірибесінен көрінеді. Сонымен, 80% ірі қүмнан (2-1мм фракция)
кдайындалған және 20% Глухов каолинінен - ең бір ауыр топырақ, 23 кг
сығуға қаосыласуды береді, тура сондай кубик, бірақ ірі құмның жартысы
'шаңмен алмасқан (0,05-0,0 Імм фракция), тура сол кубик, 40% 2-1
мм
■
фракциядан, 40% фракция 0,05-0,01 және 20%о Глухов каолинінен тұратын
;кубик, өзінің сығылуына 125 кгр талап етеді". Сонымен, сығылуға қарсыласу
бестен де жоғары үлкейді.
Қаңқаның механикалық қүрамы өзгеруі. кезіңде грунтты жанжуға
қарсыласуда да солай өзгереді, 90% ірі қүм (фракция 2-1) жэне 10% Глухов
каолинінің араласпасы' 2;5мм тереңдікте- 1 кв.см штампты
сығуға
максималды қарсыласуды, береді, 10,8кг араласпа, ондағы ірі
құмның
жартысы шаңмен (фракцця 0,05-0,01мм) арасластырылған 28 кг сығуға
карсыласуды берді. ' •'*;
I Грунтты сығуға және жаншуға қарсыласуының себебі болып, грунтта
Іүйкелістің үлкендігі болып Габылады. Еүл үлкендік басқа талаптармен жэне
Іжанасатын бөліктердің ауданына тэуелді - бетінің үлкеюімен жанасатын I
үйкеліс ұлғаяды. Құмды грунттың қуысын майда материалмен толтырса, I
бөліктің жанасатын ауданы' үлғаяды, сондықтан грунта үйкеліс үлкендігі I
ұлғаяды. Біржағынан, грунттың қуыстылығы арасында байланыс болуы I керек,
екінші жағынан оған грунттың механикалық эсерімен қарсыласуы 1 болуы керек.
Грунттың қуыстылығының азаюымен оның сығуға және I жаншуға қарсыласы үлғаю
қажет.
I Грунттың қуыстылығымен және! оның деформацияға
қарсылығы
■ арасындағы тәуелділікті ..анықтау мақсатында үш қатар жасанды [
араласпалар алынды: 1) 5% Глухов каолинінен жэне ірі құм (фракция 2-1) I
мен шаңның (фракция 0,05-0,01) шығынын өзғертіп тұратын араласпалар; 2)
біріншісі сияқты, бірақ каолиннің . мөлшері араласпада 10% болған 1
араласпалар; 3) кұм фракциясының шығынын өзгертіп тұратын - 2-1 мм ;■ және
1-0,05мм және каолвд араласпаның 5% қүрайтын қүрайтын. Бү_л \ араласпалар
кубикті сығу қарсылығымен жэне олардың қуыстылық г катынасымен сыналған.
I Сол тығыздау күйіндегідей араласпаның қуыстылығын, сығу
кезінде
[ калай сыналатынын анықтайтын болсақ, онда қуыстылық келесідей ;■
анықталады: жұмысшы жағдайында араласпадан цилиндр дайындалады, \ негізі 2
кв.см жэне биіктігі 2см болу тиіс, негізге 1 кв.см-ге 64кг салмақпен
-тығыздалады, кептіріледі жэне сал.мағы өлшенеді. Содан соң, оның көлемін
Імензураға ртуть салып анықталады. Араласпаға кіретін фракцияның іаудандық
салмағы пикномётрде анықталады. Цилиндрдің V көлемін, фракцияның салмағын
Р,Р2,Р3 жэне олардың аудандық салмағын (Di,D2,D3)
біле отырып қуыстылықты (А) 'келесі формуламен есептеп шығаруға болады.
I
I
; ■
1 1 -ші кестеде көрсетілгендей, ірі құмдағы араласпасында, 20%-
50%
1 дейін шаңнан түратын, шаң мен каолин сығуға қарсыласуы едэуір үлкейді,
I ал осы комбинацияның қуыстылығы минималды .шамаға жетеді. 2-1мм, 1-
I
I 0,5мм фракциядан жэне каолиннен құралған араласпада сығуға қарсыласуы
I Сынактың нәтижесі 1-ші кестеде кёлтірілген және №1
диаграммада
v
I қисық түрінде берілген
біртексіз өзгереді, 1-0,5мм фракңиялы араласпада 30-дан 60%-ке дейінгі \
құрамда әлсіз үлкеюге ие болады, және осы араласпада барлық қаңқаның I
фракциясында көбірек қарсыласуды берген біртексіз
кішірейген
I комбинацияларда қуыстылық өзгеріссіз қалады.
Грунттың қуыстылығы кішірейген сайын, оның сығуға қарсыласуы
Іүлкейетіндігі осы тәжірибелеріен көрінеді. ' .•
I Грунттың куыстылығын және олардың жаншуға
қарсылыгын
Ісалыстыру кезінде де осындай көрініскөрінеді.
I Араласпалар: 1-ші 90%-тен фракция 2-1мм жэне 10% Глухов каолині,
135,35% қуыстылыққа ие және 2-ші 45%-тен фр.2-1мм+45% фр.0,05-0,01
және 10% Глухов каолині, 25,25% қуыстылыққа ие эртүрлі шығындағы судан
Ітұратын араласпалар келесідей жаңшуға қарсылық көрсетті (2 кесте).
I
2 кесте
; 90%-тен фр.2і+10%Глухов 45%-тен фр.2 -0,01- 1 +45% фр.0,05-іен
- ] ' ітың араласпа + 10% каолин? түратын араласпа
каолинінен түрг
Барлық Штамптың Барлық Штамптың
^араласпадағы су,жаншуға араласпадағы су, %жаншуға қарсыла-
\. % қарсыласуы .'•1. : суы 1 кв.см аудан
! кв.см 2,5мм * 2,5мм тереңдікке,
тереңдікке, кг кг
; ■'• 72 : 0,2 20,0
0,5
1 2,4 11,0 4,0 • 23,0
* 6,8 9,8 4,3 26,3
1 93 5,6 6,0 27,4
if
13,8 3,6 8,0 28,0
19,8 3,7 ° * 10,67,5
ІАл қуыстылыққа ие араласпа, жаншуға қарсыласуын көбірек ргендігі 2-ші
кестеден көрініп тұр. Сығу жэне жаншу тәжірибесінен келесі анықтама
шығадькгрунттың ыстылығы кішірейгенде, құрғақ және ылғал күйінде оның
деформацияға рсыласуы үлкейеді. Сондықтаи қуыстылық кішірейген кезіндегі
шартты ркып үйренгенде, грунттың түрақхылығын шешу кезінде маңызды мағынаға
не. .*-. ;
I Қуыстылық жағынан қарағанда екі, үш және төрт фракциядан тұратын
Іараласпалар оқып, қарастырылған. Фрақциялар Ленинградтан алынған,
Ьжұмырланған материалдары алынған. Ірі фракциялар домалақк тесігі бар
іелектерде еленген, диаметрлері: 128мм; 64; 32; 8; 4; 2; 1; 0,5; 0,25 және
ОДмм і0,1мм фракциялар. Сабанин әдісімен өтіп отырды.
1 Қуыстылықты анықтау келесі жолмен жүргізілді. Белгілі бір
салмақтық
ккатынаста зерттеліп отырған фракция немесе араласпа мензуркаға Ісалынады,
мензуркаға оңай кіретін араласпаның үстіне тығын қойылады, Іоның үстіне жүк
қойылады, резиналы балғамен жеңіл соғумен Імензуркадағы араласпа тұрақты
көлёмге келіп отырады. Соғу кезінде ірі Іфракциялар жоғары көтеріліп кетпеу
үшін үстіне тығынды қояды. Әрбір Іфракцияның нағыз аудандық
салмағьмгакнометрде анықталған. I Араласпаның көлемін біле отырьщ,
араласпадағы әрбір фракцияның
Цсалмағын жэне оның нағыз аудандық салмағын, қуыстылығын
(1) іформуламен есептеуге болады. ,'•"
Екі араласпаға диаметрлерінің қатынасы.1'6:1 аз фракциялар кірсе, онда
іондай араласпалар фарфорлы ыдыста мүқият араластырылып, содан кейін
;;мензуркаға ауыстырылады; егер диаметрлер қатынасы 16:1 болса немесе
1 одан да жоғары болса, онда мензуркаға бірінші ірі фракция, содан соң
үстінен майда фракция салынады, ұру кезінде' ол астына
түсіп, ірі
фракцияның қуыстарын жауыц отырад^і. ' '•
I 4мм диаметрлі және аз қуысты фракциядағы араласпалар 200
куб.см
Імензуркада анықталған, сонымен қатар фракцияның шығу көлемі 100 I кум.см-
ге теңелді, ал оданда іріге метрлі өлшегіш цилиндрде және шығу I көлемі 500
куб.см болды. \
\ 2 фракциялы араласпа
Екі фракциядан келесі араласпалар сыналады:
I 1. Өз кезегінде эртүрлі фракцияларм .саңымен'араласқан 2-41 фракциясы: а)
1-0,5; б) 0,5-0.25; в). 0,25-0,1; г)" 0,10-0,05 жэне д) 0,05-0,01мм
фракциясы. 'г "■
2. 0,05-0,01 мм фракцияны қосқаңда өз кезегінде эртүрлі қоспалармен оның
астындағы барлық фракциялармен араласқан 4-2мм фракциясы.
3. 0,10-0,05мм фракциясын қосқандағы өз кезегінде
барлық фракциялармен араласқан, 16-8см фракциясы
? 2-1 мм фракциясындағы және .оған косылған әртүрлі қоспа қосылған
басқа фракциядагы араласпасын сынау нэтижесі 3' кестеде келтірілген.
'.''.' 3 кесте
2-1 мм және 1-0,5мм фракциялы '.араласпада барлық комбинацияда '
қуыстылық өзгермейтіндігі келтірілген нйтижелерден көрініп тұр. Артынша, І-
0,5мм фракциясы 2-1мм фракцияньің қуыстылығьш ешбір толтырмайды.
4 есе кіші диаметрге ие 0,5-О,25мм фракциясы 2-1 мм фракциялы
араласпада қуыстылықтың анағұрлт^м кішірейгеңі "байқалады, 0,5-0,25мм
Іфракцияны 20 % дейін қоссақ қуыстылық қатты кішірейеді (60 % дейін)
ікуыстылық іс жүзінде тұрақты болып қалады ;жэне кейінгі қосылыстарда Ітағы
да үлкейеді.
I Қуыстылықтың едэуір кішіреюі 2-1 мм фрақциялы араласпаның, 2-1мм
Іфракцияның диаметрінен 8 есе кіші диаметрге ' ие 0,25-0,Імм фракцияда
ібайқалады. Мұндай араласпаларға 0,25-0, Імм фракцияға 20% дейін қоспа
қосса, онда қуыстылықтың үлкендігінің тез түсетіндігі байқалады, келесі
і
һ
■
Ікоспаны 30% дейін қосса қуыстылықтың кішіреюі бояу жүреді,
бірақ мұндада 30% кезінде минимумга.ие болады, 40%о кезінде қуыстылық сол
І30% кезіндегідей үлкендікке тең'болады. Келесі қоспаларды қосқанда ол
I бірінші (50% дейін қосқанда) баяу үлкейеді, ал йелесі қоспа қосқанды
(60%
I
.'■••'■'•'
ідейін, 70% және т.с.) тез үлкейеді, сондай-ақ бірдей үқсас қоспаларды қосу
I қустылықтың тең өсуіне әкеледі.
I 0,1-0,05мм фракция мен 2-1мм фракция араласпасында қуыстылықтың
l кішіреюі максималды боладьі. 0,1-0,05мм фракцияға одан 30% дейін қоспа
Ікосса, қуыстылық жылдам әрі біртегіс жойылады, 30% кезінде минимум
ікуыстылыкқа ие болады, келесі қоспаларды ' қосу, қуыстылық біртекті
-үлкейеді. •' '
\ 2-1 мм фракциясым:ен 0,05-0,0 Імм фракция
араласпаларында
I
■
"."' ■
куыстылыктың минималды улкендігі (бірнеше көп) алдыңғы араласпаның
і
.•'.■
Іминималды үлкендігімен тең жэне іс жүзінде ол 0,05-0,0Імм
20%
I араласпаның қүрамында бар; келесі қоспаны 30% жеткізгенде оның үлкендігі
I жоқ болғанша кішірейеді, содан соң қайта үлкейеді.
'к
ІДйя^фракциялы араласпа 2 фракциядағы барлық кймбинацияда қуыстылық әлі де
мағыналы ;ып қалды, сонда араласпаға үшінші фракцияны қосқанда қуыстылық
шалықты кішірейеді деген қызығушылық туындады; бүл элдеқайда іықты, өйткені
табиғи грунтта біз қарапайым фракцияның санына иеміз. Екеуінен үш фракциялы
араласпаны құрау кезінде келесілер алынды: ншіден, диаметрлерінің
қатынасы'2:1 жанында жатқан екі фракциялы паспа, бұл араласпа алдында
аньіқтағандай жеке фракциялар сияқты істылықты беретін алынды, содан • соң
бұл араласпага эртүрлі ғындагы едәуір майда фракциялар
қоысылып отырды. Кейін,
ft?'
Ішаметрлерінің қатынасы 16:1 .екі фракциялы араласпа алынып, өз іуыстылықты
беретін араласпа және оған әртүрлі шығындағы майда
^шкциялар қосылып және соңында, диаметрлерінің қатынасы 8:1 жэне 4:1 алық
екі фракциялы араласпа,, алынды, бүл да майда фракциялармен лтырылып
отырды. • 2 фракциядағы барлық шығатын комбинацияда салмақтық шығыны аз
Ікуыстылык болатын катынастарда алынды.
I Бірінші араласпалар мыналай жолмен қарастырылған: шығатын рраласпа 4-1мм
жэне 2-1мм фракциядан 7:3 салмақтық қатынасымен іадіалған жэне оған эртүрлі
шығындағы барлық майда фракциялар 1-0,5мм-рн бастап, 0,05-0,0Імм фракцйядан
аяқталған фракциялар қоысылып іггырды. СьГнақтың нәтижесі 6 кестеде
келтірілген. Кестеден көрінгендей,
k
■.•■■'
•
т
рсалпы араласпаның .. қуыстылығының өзгеру^, жеке
фракцияның
і
■..■'■
;
руыстылығын толтыру.кезшде өзшен сол бейнені көрсетеді. Фракцияны
I
•'
' • ■
іолтыратын диаметр кішірейгенде, араласпаның -қуыстылығы кішірейеді
і , .
...
жэне минимумға жетеді, араласпаға кіретін фракцияны толтыратын диаметрі
ііайда фракцияның (2-1мм) диам.етрінен 16 есе кіші болып, фракцияны
голтыратын диаметрі алда да кішіре.йгенде қуыстылық ө.згермейді.
r ■■■■.■ ..
f 3 фракциялы араласпа аралық үшеусіз 2 фракциялы
араласпа аз
k
■
■
Іқуыстылыққа ие емес, ■ бірақ көп жағдайда үлкеніне ие, сондықтан мұндай
-аралық фракциялар грунттың тұрақтылығын нашарлатады.
Үш фракциялы араласпаның екінші қатарын"келесідей құралған: 32-
; Ібмм фракциядан 70% жэне 2-1мм фракцияда 30% (минималды қуыстылық
беретін және диаметрлөрінің қатынасы 16:1 фракциядағы араласпа) араласпа
рынган. Бұл араласпаға шетінен әртүрлі 1-0,5мм-ден 0,10-6,05мм-ге дейінгі
жракциялар саны қосылып отырды. Берілген тэжірбиелер 8 кестеде желтірілген.
.
8 кесте
р-----------------фракция % (70%фр.12і 3-64мм+30%фр.8-4)
------------------ +фр.0,5-0,25мм араласпа
------------- —■
- -■ ... ... . -
ІАраласпаға
кіретін
1
1 (70%фр.128-( фр.0,5- Араласпа Шығатьш араласпа қуысты-
64+30% фр.8-4) ! 0,25мм қуыстылЬіғы лығынан %-тен тұратын
мм араласпа % араласпа қуыстылығы
1 10° - .16,5 100
'
90 1-0 9,01. 54,6
87,5 12,5 8,50 •■■ 51,51
... . і
.
,1
...
9 кестеде көрінгендей қуыстылықтың өзгеруі 8 кестедегі шығатын
I1 араласпаның қуыстылығыңың өзғеруімен оны 0,1-0,05мм фракциямен
араластырғанда толық сэшсес келеді.- ,'■.
Үш фракциялы араласпаның үшінші қатары мынандаи жолмен
кұралған: диаметрінің қатьшасы 8:1:дәлір^& айтқанда 16-$мм және 2-1мм екі
йракция алынған және олардан біріншісІ 70% жіне екіншісі 30% құрайтын
шаласпа жасалған, осы араласпаға; 1-0,5;. 0,5-0,25 және т.б. 0,05-0,01
дейін Ьракциялар қосылып отырды. .Тэжірибенің нэтижелері 10 кестеде
релтірілген.
if -
;■ Кестед^н көрінгендей шығатын араласпаны 1-05мм фракциямен араластыру
кезінде қуыстылықтың анағұрлым кішірейгені байқалады, толтырғыш ретінде 0,1-
0,05мм фракция қолданылса, майда фракциялармен араластырғанда қуыстылық
үлкендігі барлық уақытта жоғалады жэне минимумға жетеді. Берілген
араласпаның қуыстылығының өзгеруі үлкендігі жағынан 4-2мм фракцияның .сол
фракциялармен- араласқан кезде, қуыстылығының өзгеруіне өте жақын. Мүнан
шығатыны, шығатын араласпаның қуыстылығы 4-2мм фракцияның қуысымен
теңеседі.
I Берілген араласпаның қуыстылығы екі фракцңядағы ең азаюында өте
шші болса да үш фракциялы комбинацияда алынған үлкендікке жетпейді. I
10-шы кестеде көрсетілген комбинациядан басқа да басқа фракциядағы
ромбинациялар сыналады: шығатынға екі фракциядағы араласпа алынды -65%
32-16мм және 35% 4-2мм және оған эртүрлі сандағы фракция қосылып ртырылды -
0,5-0,25мм, 4-2 фракция диаметрінен 8.есе кіші диаметрге ие фракция.
Нәтижелер 11-кестеде келтірілген. '■■
'• •
11 кесте
!Араласпага фракциялар % (65% 32-16 2 фр.) + 0,5-0,25мм
ікіретін фр.+35% 4- фракциядағы араласпа
І(65% 32-16 Фракцйяны Араласпадагы Шығатын араласпадагы
іфр.+35% 4-2мм толтыратын % куыстылық, % куыстылықтан %
1фр.)араласпасы % куыстылығы
1
100 - 22,43 100%
90 10 16,17 72,09
87,5 12,5 16,00 71,33
85 15,0 : 15,96 ; •
71,11
'80 20 17,03 75,92
і
I: I
Кестеден көрініп тұргандай, 0,25-0, Юмм фракциямен
шығатын
рраласпаның қуыстылығын толтыру кезінде қуыстылықтың кішірею Іиэтижесі 10
кестенің берілгендерімен сэйкес келеді. Араласпаға кіретін ібірдей
комбинациядағы фракция диаметрлерінің қ^тынасы бірдей жэне Ісалмақтық
қатынасы да бірдей қандай да бір фракция араласпасы Іалынбасын, олардың
қуыстылық үлкендігі бір-бірімен жақын болатындығы ітағы да дәлелденді.
'.
[ Ақыр соңында, әрбір алдыңғы фракцияның диаметрі
кейінп
фракциядан төрт есе көп үш фракциядағы араласпа құрастырылған; 16-8
фракцияда 40% жэне 4-2 фракцияда 40% араласпа алынған. Бүл комбинация
едэуір аз қуыстылықты (екі фракциялы берілгеннен, 5 кесте) берді жэне
ган әртүрлі 1-0,5мм фракция саны қосылды, нәтижесі келесідегідей болды І2
кесте).
12 кесте
Араласпадагы фракция % (60% 16-8 фр.+ 40%4-2фр.)+ 1-0,5мм
фракция аралас ,пасының қуыстылығы
(60% 16-8 1-0,5мм Араласпадағы • Шығатьш араласпадағы
фр.+40% 4-2мм фракциясы қуыстылық, % қуыстылық %-тен тұратын
фр.) араласпасы% араласпадағы
% қуыстылық
100 - 28,00 100
90 ю 22,72 95,42
85 15 24,50 87,50
80 20 • 24,45 87,20
Алдыңгы араласпаға қарағанда қуыстылықтың өзгеру үлкендігі аз екені хтеден
көрініп тұр.
3-ші фракциядағы араласпаның барлық комбинациядағы ;уектілігінсіз өзгеру
нэтижесін қарастырғанда көрінетіні, араласпаға кіретін эакцияларының
диаметрі бір-бірімен 4:2:1 қатынаста қаралса, онда іғынасыз өзгеріс болады,
диаметрлерінің қатынасы 16:4:1 болса, ъістылықтың кішіреюі сәлде болса-
мағыналы болады, 64:8:1 қатынаста іәуір мағыналы және соңында егер
араласпаға кіретін фракциялар диаметрі р-бірімен 16:16;1 қатынаста болса
қуыстылық едэуір кіші. болады. Бүл ағдайда үшінші фракцияны қосу екінші
фракцияны біріншіге қосқанда аласпада қуыстылықты кішірейтеді.
Араласпаға кіретін фракцияңың салмақтық санының қатынасының да лгілі бір
заңдылық байқалады. Үш фракциядантұратын, едэуір аз ыстылық беретін
араласпада -бірінші фракциянщң салмақтық қатынасы іншіге және екіншінің
үшіншіге бір-бірімен тең';Сонымен, мысалы, егер
I Араласпаның қуыстыЛығының аналитикалық мәні және
I '
р ондағы фракциялар саны •
I Қуыстылықтың өзгеруінің. аналитикалық мэнін шығарудан
бүрын,
і
қуыстылықты анықтау қай өндріспен жүргізіліп жатқанындағы нақты эдісті
іанықтап алу кажет, берілген заңдыльіқта әдістің нақты емес
екендігін
түсіндіруде шалыс болуы мүмкін бе немесе' олар өздері жасалып жатқан
:көріністе болуы мүмкіндігін білу қажет.
Барлық араласпаларды , қарау кезінде шығатын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz