ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Технология және дизайн факультеті
Кафедра: «Тоқыма және жеңіл өнеркәсіп бұмдарының тхнологиясы»
Дипломдық жұмыс
Жартылай иірім жүн жібінің сраптамасы.
Орындаған:
050726 «Тоқыма және жеңіл өнеркәсіп бұмдарының технологиясы»
мамандығының
4 курс студенті
Сугірбекова А. С. .
(қолы, күні)
Жетекші:
к. т. н., доцент
Отыншиев М. Б. .
(қолы, күні)
Қорғауға жіберілді
ТТП кафедрасының меңгерушісі
к. т. н. доцент
Кутжанова А. Ж. . .
(қолы, күні)
«Технология және дизайн»
факультетінің деканы
Жилисбаева Р. О . . .
(қолы, күні)
АЛМАТЫ 2008
Мазмұны
Аннотация.
Кіріспе.
1. Әдеби көрнекілік.
1. 1. Экпертиза тапсырмасы және мақсаты. Тауар сапасын бағалау әдістері.
1. 2. Жартылай жүн иірім жібінің негізгі қасиеттері.
1. 3. Жартылай жүннің және өндірілген бұймдардың негізгі түрлері.
1. 4. Иірім жіптерге қойылатын техникалық талаптар.
2. Негізгі бөлім.
2. 1. Талшық және жіптің физикалық қасиеттерін анықтау. Жартылай жүн иірім жібін анализдеудің зертханалық әдісі.
2. 1. 1. Тоқыма материалдарының ылғалдылығын анықтау әдісі.
2. 1. 2. Кептіру (кондиционды) аппараттарда материал ылғалдылығын анықтау әдістері.
2. 1. 3. Үзу жүктемесін анықтау әдістері.
2. 1. 4. Талшық және иірім жіптің сызықтық тығыздығын анықтау әдістері.
2. 1. 5. Иірім жіптің ширатылуын анықтау әдістері.
2. 2. Талшық және иірім жіптің химялық қасиетін анықтау.
2. 2. 6Жүн талшығының құрамын анықтау.
2. 3. Зерттеулер нәтижелері.
3. Экологиялық бөлім.
4. Еңбекті қорғау.
5. Экономикалық бөлім.
6. Қорытынды.
7. Қолданылған әдебиеттер тізімі.
Аннотация
Бұл диплом жұмысының мақсаты жартылай жүн иірім жібіне сараптама жүргізу. Әр түрлі түстес, барлығы бес түрлі иірім жіп берілді.
Олардың сызықтық тығыздығын, үзу жүктемесін, үзу кезінде созылуын, ширатылуын, жүн құрмын сараптама жұмыстары арқылы анықтадым. Сараптама барысында қорытындылар Мемлекеттік стандарттан сәл ауытқыды.
Барлық нақты да толық көрсеткіштер осы диплом жұмысының «зерттеулер» бөлімінде көрсетілген.
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
Кіріспе.
Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.
Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.
2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалы
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Дипломдық жоба:
Дипломдық жоба
:
:
:
:
өзг:
өзг
парақ:
парақ
№ құжат:
№ құжат
қолы:
қолы
күні:
күні
Кіріспе:
Кіріспе
әдебиет:
әдебиет
парақ:
парақ
парақтар:
парақтар
Орындаған:
Орындаған
Сугирбекова А.:
Сугирбекова А.
:
:
:
:
:
:
Қабылдаған:
Қабылдаған
Отыншиев М. Б.:
Отыншиев М. Б.
:
:
консультант:
консультант
Отыншиев М. Б.:
Отыншиев М. Б.
:
:
АТУЭКТУ - 04 - 1:
АТУ
ЭКТУ - 04 - 1
Н. бақылау:
Н. бақылау
Отыншиев М. Б.:
Отыншиев М. Б.
:
:
Бекіткен:
Бекіткен
Кутжанова А. Ж:
Кутжанова А. Ж
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
:
:
Дипломдық жоба:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
:
:
Дипломдық жоба:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
Кіріспе.Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына 2008 жылғы 6 ақпандағы жолдауында «Өкімет саясатының басты бағыты-Қазақстан хәл жағдайын жақсарту» деп көрсетілген.Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан орын алу мен 30 корпаративтік көшбасшыларының қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек. Президент Назарбаев Н. Ә. халыққа жолдауын жеткізу кезінде Қазақстанда өндіретін барлық жүн көлемінің 80% елден шетке сатылып, өңдеуден өтпейтініне аса көңіл бөліп еді. Кезінде, Кеңес одағы жағдайында, Семей мен Қостанай қалаларында мәуітті-шұға комбинаттары болған, олар елімізде өндірілетін әртүрлі жүндердің көп бөлігін өңдеп, тарақты жүйе бойынша көп иірімжіп шығаратын, олардан костюмдік, көйлектік маталар, немесе көптеген ассортименттік трикотаж бұйымдары шығарылатын. Қазақстанда 14 тоқыма өндіріс орындары комволь жібінен шұлық-ұйық, үстінгі трикотаж, спортқа арналған киімдер шығарылатын. Қазір бұл кәсіпорындар жабылып, елімізде тарқты жүйе бойынша иірімжіп шығарылмайды.2000-2005 жылдар аралығында елімізде өсірілетін мал басы үзбей өсіп келеді. Соның ішінде өндірісте ең көп қолданылатын, технология жағдайына ыңғайлы, жүн сапасы мен товарлық құны өте жоғары жіңішке талшықты меринос және будандастырылған қой жүні бізге көп пайдалыДипломдық жобаөзгпарақ№ құжатқолыкүніКіріспеәдебиетпарақпарақтарОрындағанСугирбекова А.ҚабылдағанОтыншиев М. Б.консультантОтыншиев М. Б.АТУЭКТУ - 04 - 1Н. бақылауОтыншиев М. Б.БекіткенКутжанова А. Ж:
:
:
:
1. Әдеби көрнекілік
1. 1.
Сараптама -
оларды шешу үшін арнайы білім қажет болатын, оларға бағытталған қорытынды берілетін кейбір мәселелердің зерттелуі.
Сараптама іс-әрекеттің арнайы түрі сияқты саралау өткізуге және тауар сапасының бағасына байланысты, ол сараптау әдістерін зерттеу негізінде және сынақ қорытындысы есебін жүргізуді талап етеді.
Тауартануда көрсеткіш сапасын анықтау үшін әр түрлі әдістер қолданылады, ол сынақ бағасы мен дәйектілігін анықтауда жүргізілетін ережелерге негізделеді.
Өнімнің сапасы оның анықтайтын қасиеттерінің сандық өлшемі негізінде бағаланады.
Тауарлардың сапасын бағалау әдістері
1. Көрсеткіш сапасын анықтаудың дұрыс әдістері - тауардың сипаттамасын өлшеу жолымен белгілеу.
Сондай-ақ, бұл өлшеу әдістері тіркеу кезінде бекітілген талаптардан ауытқу - тіркеу әдістері. Өлшеу әдістері кезінде техникалық құрылғылар (құралдар), ал тіркеу кезінде - көзбен шолып есептеу қолданылады.
Өлшеу әдісі
Өлшеу (зертханалық, құралдық) әдісінде көрсеткіш сапасының сандық мәнін анықтау техникалық өлшеу құралдарын (өлшеу құралдары, реактивтер т. б. ) пайдалануда алынатын акпараттарға сүйенеді. Техникалық құралдарды пайдалану өлшеу жүргізу әдістеріне сәйкес жүзеге асырылады және құралдар мен реактивтерді қолдануды ұсынады. Өлшеуді жүргізу әдісі мына өлшеу әдістерін: өлшеудің шарты мен құралы, байқау жүргізуді таңдау, көрсеткіш сапасын анықтау бойынша орындалатын операциялардың алгоритмі, дәлдікті бағалау мен мәліметтерді берудің формалары, қоршаған ортаны қорғау және техникалық қауіпсіздік талаптары.
Өлшеу әдісінің негізгі жетістігі болып оның ақиқаттығы мен нақтылығы табылады. Бұл әдіс көрсеткіш сапасының сандық мәнін жеңіл табуға мүмкіндік береді, олар нақты бірліктерден көрінеді: граммда, литрде, ньютонда. Бұл әдістің кемшілігіне кейбір өлшеудің ұзақтығы мен қиындығын жатқызуға болады, қызметкерлердің арнайы дайындықтан өту
қажеттігі, қымбат тұратын әрі қиын құрал-жабдықтарды алу, кейбір жағдайларда үлгілердің де бұзылуына әкеліп соғады. Өлшеу әдістері көп жағдайларда сынақ үшін қалыпты үлгілерді дайындауды талап етеді, сынақ шарттарының арнайы және жалпы талаптарын сақтау, өлшеу құралдарының жайын жүйелі түрде тексеріп отыру.
1. 1. 1. Өлшеу қорытындысын саралау және математикалық өңдеуден өткізу.
Құралдық бағалауды және алынған қорытындыларды пайдалану кезінде мынаны еске алу керек, өлшеу қорытындылары өлшенген көлемнің мәнін тұспалдап береді, яғни онда ауытқушылық та болуы мүмкін.
Шартты ауытқушылықтар сол құралдың төлқұжатында көрсетіледі.
1. 2. . Тіркеу әдісі
Тіркеу әдісі бақылау мен белгілі оқиғалардың, заттардың немесе шығындардың санын санауда көрінеді. Бұл әдіспен, мысалы, бұйымның белгілі бір уақыт ішінде болған жарамсызықтары, оның жасалуына кеткен шығындар, күрделі бұйымның (қалыпты, бір ыңғайлы, түп нұсқадағы, патентпен қорғалған) әр түрлі бөліктерінің саны, бір партиядағы бұйымдардың жарамсыз болғанының саны.
2. Эвристикалық әдістер - логикалық қабылдау мен әдістемелік ережелердің бірлесуіне негізделген әдістер. Олар үшін баға деген ақиқат қозғалыс басты болып табылады.
2. 1. Органолептикалық әдіс
Органолептикалық әдіс адамның сезім органдарының көмегімен - көру, иіскеу, есту, байқау, дәм білу арқылы алынған сараптау қорытындылары нәтижесінде алынған ақпарат. Бұл әдісте кейбір техникалық құралдарды (өлшеу мен тіркеу құралдарынан басқасын) адамның сезім органдарының қабілетін арттыратын, мысалы, үлкейткіш әйнек, дауысты қатты шығаратын микрофон сияқты құралдарды қолдануға болады. Органлептикалық әдіс өте қарапайым, ол әр қашан бірінші болып қолданылады, қымбат әдіс қолдану мүмкіншілігін азайтады, уақыт та аз кетеді. Қарапайымдылығы мен жеткіліктілігінен басқа бұл әдіс дәм және иіс сезу сияқты сапалық көрсеткішті бағалауда таптырмайтыен әдіс.
2. 2. Сараптамалау әдісі
Сараптамалау әдісі сараптамашы мамандардың пікірі есебіне негізделіп көрсеткіш сапасын анықтау үшін жасалатын әдіс.
