Мұнай компанияларында франчайзингтік жүйенің дамуы

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . …. . 4

1. Әлемдік тәжірибедегі франчайзинг мәні, негізгі принциптері және даму тарихы

1. 1. Заманауи жағдайдағы франчайзингтің мәні және негізгі принциптері . . . 6

1. 2. Франчайзингті мұнай өнімдерін өткізу бизнесінде қолданудың ерекшеліктері . . . 24

2. Қазақстан Республикасындағы мұнай өнімдерін өткізу нарығында франчайзингтің қазіргі жағдайы

2. 1. Қазақстан Республикасында мұнай өнімдерін өткізу нарығының қазіргі даму жағдайы . . . 27

2. 2. Қазақстан Республикасында мұнай өнімдерін өткізу нарығында франчайзингті пайдалану деңгейіне талдау . . . 31

3. Қазақстан Республикасындағы франчайзингтік бизнестің даму бағыттары

3. 1. Қазақстан нарығында франчайзингті дамыту, оны жетілдіру жолдары және бағыттары . . . 41

3. 2. Мұнай-газ өнімдерін өткізумен айналысатын компанияларда франчайзингті жетілдіру бойынша ұсыныстар . . . 52

Қорытынды . . . 59

Қолданылған әдебиеттер . . . 61

КІРІСПЕ

Франчайзинг - бұл серіктес бизнес, мұндағы серіктестіктің бірі - өзінің ісін көптен бері жақсы жүргізіп келе жатқан компания болып саналады (франчайзер), ал басқа жұмысын енді бастап жатқан серіктес - кәсіпкер (франчайзинг) ретінде танылатындығына осы жұмыстың өзектілігі негізделеді.

Франчайзинг франчайзерге өзінің желісін дамытуға және шектелген жеке құралдар негізінде өздерінің сауда маркаларын алға жылжытуға мүмкіндік береді. Қызметтің осы түрі есебінде франчайзер «тұтынущыға жақындаудайды». Басқаларына қоса, желі қатысушыларында жауапкершілік сезімі пайда болады: егер франчайзер жеке ресурстарына тіреліп дамудың дәстүрлі жолын таңдайтын болса, онда оның бөлімшелерінде кәсіпорынның жетістіктерінде қызығушылығы белгілі бір шекке ие болатын жалдамалы жұмысшылар жұмыс істер еді. Франчайзинг жолымен даму кезінде тәуелсіз кәсіпкер болып саналатын франчайзи роялтиді қоспағандағы кәсіпорынның барлық табысын иеленеді, ал оның қызметінің жетістігі жеке талпыныстарға тікелей тәуелді болады.

Франчайзингтің артықшылығы танымал болған марканы алумен және онымен байланысты болатын технологияларға негізделеді. Франшизаны сатып алғаннан кейін франчайзингке өзінің кәсіпорнының жарнамасы жайлы, имиджін дайындауы және жұмыс технологияларын құру жайында ойлап керек емес, себебі оның барлығы тексерілген және дайын күйінде франчайзерден алынады, ал жарнама орталықтандыру арқылы жүзеге асырылады. Бұдан басқа, франчайзинг корпоративті бәсекеден қорғалған болады: келісім шартқа сәйкес осы аумақта франчайзер франшизаны ешкімге сатпайды.

Тұтынушы сонымен бірге жеңімпаз болып қалады - ол өз аумағында белгілі бір сапада және ортақ баға бойынша танымал сауда маркасының өнімдерін пайдалана алу мүмкіндігіне ие болады.

Таңдалған тақырыптың өзектілігі - бұл жұмыста франчайзинг мұнай бизнесінің тұрғысында қарастырылады. Мұнай бизнесінің саласында бәсекеліктің шиеленісуі компанияларды әлемдік және сыртқы жылу нарықтарына өздерінің әсерлерінің жаңа әдістерін іздестіруге ынталандыры. Осымен байланысты соңғы кездері мұнай бизнесі өзінің өткізілім саясатында франчайзингті кең түрде қолдана бастады.

Қазіргі таңда қазақстандық мұнай компанияларындағы негізгі пайда көзі болып шикізатты экспортқа өндіру мен іске асыру болып табылады. Республика мұнай қорларын тарату көлемі бойынша әлемде 13-ші орынды алады. Құрастыруға арналған 202 кен орындарында әзірленетін және дайындалатын қорлары мұнайдың 2, 2 млрд. тоннасын құрайды, газ конденсатының 0, 7 млрд. тоннасын және газдың 1, 8 трлн. куб метрін құрайды. Көмірқышқыл шикізатын өңдеуші мемлекеттердің арасында Қазақстан 26-ші орынды алады.

Сондықтан мұндай маңызды саланы дамытуды франчайзинг жүйесін қолдана отырып жетілдіруге болады. Франчайзингті қолдану кәсіпорындарға икемді түрде тиімді басқаруды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, осы жүйені енгізудің жоғарғы қайтарым тез арада болады, бұл оның мұнай бизнесін тиімділігін жоғарылату мен дамытуға арналған маңызы құраушылардың қатарына қосты. Франчайзинг мұнай өнімдерін маркетингтік зерттеу негізінде біртекті орналасуын қамтамасыз етеді, нарықты бағалық қатынаста анағұрлым тұрақты жағдай жасайды.

Бірақ, мұнай-газ саласы франчайзингтің қолдану артықшылығының бір жағын ғана ашады, сол себепті осы дипломдық жұмыста бұл жүйені жалпы Қазақстан нарығында қолдану бағыттары мен жолдары қарастырылған. Оған қонақ үй, жедел тамак дайындау орындары, дүкендер және т. б. салалар кіреді.

Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, франчайзингтік компаниялардың санының көбеюі экономиканың өсуіне әсерін тигізеді, қоысмша жұмыс орындарының пайды болуына әсер етеді, бизнестің және салық салынатын базаның ашықтығын өсіреді, аймақтарды дамытады. Бастапқы кезеңде жеңілдік несиелер, жеңілдетілен салық салу, франчайзингтің дамуының арнайы орталықтарын құру маңызды түрде франчайзингтік ортаның құрылуына көмегін тигізер еді. Бұл дегеніміз қазіргі таңда Қазақстан нарығында франчайзингтік жүйе бизнесті жылдам да қарқынды дамытудың бір де бір құралы болып табылатындығына дәлел.

Жұмысты жазу барысында шетелдік және отандық ғалымдардың еңбектерін қолдана отырып жасалған тұжырымдар қарастырылған. Франчайзинг жүйесі шет елдерде жақсы дамығандықтан әлемдік тәжірибеге сүйене отырып Қазақстан нарығына қолайландырылған ұсыныстар келтіріледі.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - франчайзинг жүйесінің теориялық аспектілерін толық ашу, Қазақстандағы франчайзингті сипаттау, ерекшеліктерін талдау және кәсіпкерліктегі алатын орнын талдау болып табылады. Ал зерттеу аясы - Қазақстан және аталған жүйе дамыған елдер нарығындағы франчайзинг. Шет елдік тәжірибелерге, шет ел компаниясының тәжірибелеріне көз жүгірту арқылы отандық нарықтағы бұл жүйенің даму қалпын талдап, жетілдіру жолдарын қарастыру.

Дипломдық жұмысты жазу барысында жұмыстың мақсатына жету үшін

келесідей міндеттер белгіленді:

-франчайзинг жүйесінің теориялық негізін талдау

-франчайзингтің эволюциясын, шетелдік және отандық нарықта негізгі даму тенденцияларын және ерекшеліктерін анализ жасау

-Қазақстан мұнай газ және мұнай өнімдерін өткізу саласының ахуалын көрсету

-отандық нарықтағы франчайзингтің жетілу деңгейін талдау және кедергілер мен қолайлы жағдайларын қарастыру

-мұнай өнімдерін өткізуде франчайзинг жүйесін қолданатын компаниялар құрылымын қарастыру

-Қазақстанда франчайзингті қолдану аясын кеңейту жолдарын ұсыну

Дипломдық жұмыстың тақырыбы: Қазақстан Республикасында бизнесті дамытудағы франчайзингті қолдану мен оның рөлі.

Зерттеу пәні - отандық нарықта франчайзингті қолдану бағыттары.

Зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасының жалпы және мұнай өнімдерін өткізу нарығы.

Франчайзинг Қазақстандағы мұнай бизнесінің тиімді қызмет етуін жоғарылату факторы болып көріне алатын кәсіпкерліктің прогрессивті формасы ретінде көрініс табады.

1. Әлемдік тәжірибедегі франчайзинг мәні, негізгі принциптері және даму тарихы

Заманауи жағдайдағы франчайзингтің мәні және негізгі принциптері

Қазіргі таңда Қазақстанның тұтынушы нарығында бизнесті жүргізудің жаңа үлгісі, ірі және шағын бизнестің өзіндік нысаны - франчайзинг кең қолданыс алуда. «Франчайзинг» сөзі “fran-chise” француз тілінен аударғанда «жеңілдік, артықшылық, салықтан, салымнан босату» дегенді білдіреді. Франчайзингтің мәнін қарауға көшпес бұрын, алдымен франчайзингтің негізгі ұғымдарын анықтайық:

Франчайзер - бұл өзінің тауарлық белгісін, ноу-хау және операциялық жүйені қолдануға құқық немесе лицензия беретін компания. Мәселен, франчайзер табысты өнім немесе қызмет жасап шығарады, мысалы, жедел дайындау мейрамхананың жұмыс істеуінің ерекше стилі дерлік. Франчайзер бизнесті зерттейді және дамытады, бизнесті жылжытуға ақша жұмсайды, жақсы бедел мен танымды имидж жасайды. Компания өзінің бизнес концепциясының жұмысқа қабілеттілігін және осы бизнестің табысты ұдайы өндірісін дәлелдегеннен кейін, осындай табысты қайталауды қалайтын кәсіпкерлерге оның франшизасын сатып алуды ұсынуды бастай алады.

Франчайзи - бұл франчайзерде бизнесті құру кезінде көмек және оқыту мүмкіндігін сатып алатын және тауар белгісін, ноу-хау және франчайзердің жұмыс жүргізу жүйесін қолданғаны үшін қызметтік төлемін (роялти) төлейтін адам немесе компания. Франчайзи бизнесті құруға шығындарды өзі төлейді. Франчайзер көп жағдайда маңызды жеткізілімдерге (материалдар, шығыс құралдары) өте тиімді жеңілдіктер береді. Бұл жеңілдіктер әрқашан франчайзиге франчайзерден өнімді анағұрлым төмен бағада сатып алуға мүмкіндік береді, сөйтіп бұл франчайзерсіз бизнесті дамытуға қарағанда арзан тұрады. Франчайзи бизнесті құру және ашу бойынша көмек үшін бастапқы салым жасайды. Франчайзи өзіне фрпанчайзермен ұсынылатын консалтинг және оқыту, қолдау үшін және бизнес жүйені және тауар белгісін қолдану құқығы үшін ай сайын салым төлеуге міндет алады. Егер барлығы жоспардағыдай болса, онда франчайзи табысты бизнес жүргізеді, және оның пайдасы шығындардан артып түседі.

Франшиза - бұл франчайзер франчайзиге сататын толық бизнес жүйе. Осындай жүйе үшін басқа атау ретінде франшизалық пакетті қолдануға болады, ол жұмысты жүргізу бойынша әдіс құралы мен франчайзиге жататын басқа да маңызды материалдарды қамтиды. Франчайзингтік өзара қатынастар екі тараптар үшін де табысты болуы мүмкін. Франчайзи минималды шығындар кезінде максималды пайда алуда қызығушылық танытады. Франчайзи франчайзинг жүйесі бойынша бизнесті жүргізудің ережелерін сақтауы керек және франчайзермен жүргізілетін маркетингтік және жарнамалық кампанияларға қатысу тиіс. Франчайзер бәсекелестік күресте көшбасшы болуы үшін жұмыс істейді. Франчайзер франчайзи өзінің күнделікті операцияларына барынша көңіл бөлу үшін қажетті қолдау көрсетеді.

Франчайзинг - фирмалардың ұзақмерзімді коммерциялық ынтмақтастықтың нысаны, оның шегінде фирма - франчайзинг өзінің тауарлары мен қызметтерін сатуға құқықты фирма-франчайзиге береді, сондай-ақ фирма-франчайзердің сауда белгісін, оның фирмалық дизайнын, ноу-хауын, іскерлік беделін, маркетингтік технологияны қолдануға құқықты алады [1] .

Франчайзинг жүйесінде анағұрлым көрнекі қатынасы 1-сурет «Франчайзинг жүйесіндегі қатынастар сызбасында» көрсетілген. Өткізудің франчайзингтік желісін ұйымдастырушысы - белгілі бір сауда маркасы мен ноу-хауының иесі франчайзер франчайзингтік желіге кіретін шағын кәсіпкерге - франчайзиге оның сауда маркасымен, фирмалық дизайнымен, маркетингтік технологияларымен және тауарлар мен қызметтердің белгілі бір жиынтығымен іс жүргізуге құқық береді. Тәуелсіз шаруашылық етуші субъекті болып табылатын франчайзи франчайзер алдында өнім мен қызметтердің бекітілген сапа көрсеткіштерінің стандарттарын, сонымен қатар, өндірістік және қызмет көрсететін операциялардың технологияларын сақтауға, сәйкес марапаттар төлеуге және франчайзерге оны бақылауға құқық беруді міндеттенеді [2] .

1 сурет. Франчайзинг жүйесіндегі қатынастар сызбасы [2]

Ережелерді сақтау франчайзи табысты кезекті максималдауымен алу мүмкіндігінің болуын білдіреді. Қажетті құқықтарды алу үшін франчайзи франчайзаторға бастапқы салымды жүзеге асырады, одан ары ай сайынғы салымдар төлейді. Бұл өзіндік түрдегі жалға беру, себебі франчайзи ешқашан тауар белгісінің толық иесі болып табылмайды, тек ай сайынғы салымдар төлеу кезеңінде ғана тауар белгісін қолдануға құқығы болады. Осы салымдардың сомасы франчайзингтік келісім-шартта қарастырылады және келіссөз жүргізудің пәні болып табылады. Франчайзингтік пакет (франчайзиге берілетін бизнесті жүргізудің толық жүйесі) сәйкес кәсіпкерге өзінің бизнесін алдын ала тәжірибе, білім немесе осы салада тәжірибесі болмай-ақ, табысты жүргізуге мүмкіндік береді.

Франчайзер мен франчайзи өзара нәтижелерге алып келетін тандем құрады. Франчайзер өзінің тауарлық белгісін, ноу-хау және операциялық жүйені қолдануға құқық немесе лицензия береді. Мәселен, франчайзер табысты өнім немесе қызмет жасап шығарады, мысалы, жедел дайындау мейрамхананың жұмыс істеуінің ерекше стилі дерлік. Франчайзер бизнесті зерттейді және дамытады, бизнесті жылжытуға ақша жұмсайды, жақсы бедел мен танымды имидж (бренднэйминг) жасайды. Компания өзінің бизнес концепциясының жұмысқа қабілеттілігін және осы бизнестің табысты ұдайы өндірісін дәлелдегеннен кейін, осындай табысты қайталауды қалайтын кәсіпкерлерге оның франшизасын сатып алуды ұсынуды бастай алады.

Франчайзи бизнесті құруға шығындарды өзі төлейді. Франчайзи франчайзердің бизнесті құру кезінде көмек және оқыту мүмкіндігін сатып алады және тауар белгісін, ноу-хау және франчайзердің жұмыс жүргізу жүйесін қолданғаны үшін қызметтік төлемін (роялти) төлейді. Франчайзер көп жағдайда маңызды жеткізілімдерге (материалдар, шығыс құралдары) өте тиімді жеңілдіктер береді. Бұл жеңілдіктер әрқашан франчайзиге франчайзерден өнімді анағұрлым төмен бағада сатып алуға мүмкіндік береді, сөйтіп бұл франчайзерсыз бизнесті дамытуға қарағанда арзан тұрады [3] .

1-кесте. Бастаушы кәсіпкердің ірі фирмамен өзара қарым-қатынасының әртүрлі түрлерінің салыстырмалы сипаттамасы.

Өзіндік көздер

Дилер

Франчайзи-дилер

Қызметкер не сауда өкілі

Өзіндік көздер: Меншікті иемденуі

Дилер: +

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: -

Өзіндік көздер: Пайданың негізгі бөлігін алу

Дилер: +

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: -

Өзіндік көздер: Үлкен бастапқы капиталдың салу қажеттілігі

Дилер: -

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: +

Өзіндік көздер: Басқа фирмалардан тәуелсіздігі

Дилер: +

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: -

Өзіндік көздер: Өзіндік бизнестің меншік иесі, жұмыстан қууылу қаупінің болмауы

Дилер: +

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: -

Өзіндік көздер: Ақшаны жоғалту тәуекелінің болмауы

Дилер: -

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: +

Өзіндік көздер: Бизнес сызбаның құрылу үлгісін таңдаудағы сенімсіздіктің болмауы

Дилер: -

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: +

Өзіндік көздер: Максималды тиімділік үшін бөтен тәжірибені қолдану мүмкіндігі

Дилер: -

Франчайзи-дилер: +

Қызметкер не сауда өкілі: +

Өзіндік көздер: *Кесте 3-ші әдебиеттен алынған

Сонымен, Ресей, Қазақстан секілді дамушы нарықта франчайзинг кәсіпкерлерді табысты бизнес жүргізу үшін қажетті тәжірибелік стандарттарға оқытудың ең тез тәсілі болып табылады. Компания үшін франчайзинг - бұл бизнесті таратудың тәсілі. Кәсіпкерлер үшін франчайзинг - бұл бизнес иесі болу тәсілдерінің бірі. Төменде келтірілген 1-кестеде істі бастаған кәсіпкердің ірі фирмамен өзара қарым-қатынасының плюстері мен минустары көрсетілген. Кестеден көріп тұрғанымыздай, франчайзинг өзіне бизнесті ұйымдастырудың басқа түрлерінің ең жақсы жақтарын алады: ертеңгі күндегі сенімділік, табыстылық, тәуелсіздік. Бұл шағын, бастаушы бизнеске өте жедел дамуға мүмкіндік береді, мұны халықаралық тәжірибе растайды.

2 сурет. Франчайзингпен/франчайзингсіз фирмалардың өмір сүруінің салыстырмалы деректері [4]

Батыс елдерде жүргізілген зерттеулер қарапайым төрт фирманың үшеуі 5 жыл мерзім ішінде жабылатынын көрсетті (2-сурет) .

Айналымға енген бренд айналмалы сермер секілді барлық құлдыраулар мен дағдарыстарды жеңіл өтеді және өзінің серіктеріне көмек береді. Көшбасшы сауда маркасының күші осында [4] .

Франчайзинг соңғы қырық жылда басқа бизнес-форматтылармен салыстыру бойынша объективті себептер: франчайзер мен франчайзи үшін тиімділік; әлеуметтік-экономикалық саладағы жағымды факторлар бойынша тарату және өткізуді жүзеге асыру нұсқасы ретінде қолданысқа кеңінен енді.

Біздің экономикамыз үшін франчайзинг қазіргі таңда салыстырмалы түрде жаңа құбылыс болып табылады, ал дамыған елдерде әртүрлі қызмет көрсетудегі қоғам қажеттіліктерін қамтамасыз етудің құралы ретінде жүздеген жылдар бойы тәжірибеден өтті. АҚШ-тағы франчайзингтің бірінші мысалы ретінде темір жол және банктер секілді салалардағы жеке бизнестерге заңды құқықтар беруді санауға болады. Үкіметтен алынған ерекше құқықтар жеке бизнеске осы кәсіпорындарға елеулі капиталдар салуға ынта берді, алайда бұл жағдайда темір жол және банк жұмысына белгілі бір мемлекеттік бақылау сақталынды. Талап етілетін қызметтерді қамтамасыз ете алатындарға белгілі бір артықшылық берілетін. Мсыалы, жерді пайдалану құқығын әскерді жабдықтауды қамтамасыз ететін тұлғаға беру, немесе үкімет атынан салықты жинауға белгілі бір тұлғаға өкілеттілікті беру.

Осылайша, жеке бизнес мемлекеттік құралдарды тартусыз-ақ әртүрлі қызмет көрсету салаларын тез және сапалы дамытуға мүмкіндік берді. Жеке бизнеспен франчайзингті қолданудың одан да қызықты мысалдары ХІХ ғасырдың 50-жылдарында болды, ол кезде АҚШ-та өнімді дайындаушыларға ерекше құқық берілді.

Сол уақытта ірі кәсіпорындар, мәселен, Зингер компаниясы АҚШ-тың барлық аумағы бойынша өзінің бұйымдарын (тігін машинасы) сатуға құқықты франчайзинг негізінде жүзеге асырады. Сол уақыттары дүкенде мұндай жабдықты сатып алу ерекше болатын және үй шаруашылығындағы әйелдер «механикалық» жабдыққа скептикалық тұрғыда қарады. Оған қоса, олардың жұбайлары әйелдерінің жұмысын оңайлататын ғана қабілеті бар олардың түсінігіндегі «пайдасыз» затқа ірі сома салуы керек болды. Мұндай тауарды сатудың жалғыз тәсілі - бұл тауарды сатып алушының алдына алып келіп, оның көзінше бұл машина істей алатын ғажаптарды көрсетуге қабілетті «агрессивті» сатушы. Сатушыларды жалдау үшін компанияда ақша болмағандықтан, жас Зингер тәуелсіз сатушылар (дилерлер) белгілі бір аумақта тігін машиналарын сатуға құқықты сатып ала алатын жүйені ойлап шығарды. Дилерлер бір машинаға 60 доллар жұмсады, ал 125 доллардан сатты. Бірнеше жыл ішінде жүздеген дилерлер ауқатты адамдар болды.

Алғашқы табысты франчайзингтік жүйелердің бірі General Motors компаниясымен қолданылды. 1898 жылы дүкендерді ашу үшін қажетті қолма-қол капиталы жоқ жас компания дилерлер жүйесі арқылы бу қозғалтқыштарын сатуды бастады. Бұл жүйе қазіргі күнге дейін автокөліктерді сатудың негізгі тәсілдері болып табылады. Алғашқы франчайзилердің бірі велосипедтер мен кең тұтынудағы дүкендерді сату бойынша дүкендердің иелері болды. Өткен ғасырдың 50-жылдарында көптеген елдерде, әсіресе тез дамуын қонақ үй мен мейрамханаларды құрудың франчайзингтік жүйесі алды. Оған АҚШ-тағы тауар белгісі туралы заңның пайда болуы себін тигізді. Бәсекелестер арасында өзінің жеке ерекшеліктері, сапалы қызмет көрсетудің жоғары беделі бар өнімді, жұмысты немесе қызметті өндіруші-кәсіпорын белгілі бір жағдайларда тауар белгісіне (сауда маркасы) ие болды. Тауар белгісінің иелеріне басқа фирмалармен белгілі бір уақыт мөлшеріне лицензиялары берілуі мүмкін, ол оның уақыт шегінде иесі оның тауар белгісімен сатылатын тауар немесе қызмет сапасын бақылайды.

Басқа кәсіпорындарға жан-жақты бақылаумен және заң қорғауында өзінің тауар белгісін қолдану құқығын сату иесіне үлкен капиталдық және ағымдағы шығындарсыз өзінің бизнесінің шегін кеңейтуге мүмкіндік берді. Осы негізде ақырындап тауар белгісі иесінің (франчайзер) оларды қолдануға лицензияны сатып алатын кәсіпорындармен (франчайзи) істерін жүргізудің белгілі бір ережелері жинақталды, яғни франчайзинг қатынасы жинақталды [5] .

Франчайзинг жүйесі бойынша жұмыс істейтін кәсіпорын желілері дамуының да өзіндік мәселелері болды. Олардың көп бөлігі халыққа тауарларды сату мен қызметтер көлемінің сату үлесіне қарағанда, кейбір франчайзерлер франчайзиге көп лицензия сатуға ұмтылуымен байланысты, сондай-ақ оқыту мүмкіндіктері мен франчайзи көмегіне себін тигізеді.

Франчайзиге қатысты франчайзерлермен жіберілген қателіктер кезеңмен жергілікті органдар мен әкімшілікті назарын тарта отырып, сот талқылауыларына алып келетін. Нәтижесінде 60-70 жылдарда қабылданған заң нормалары өнеркәсіптің нақты салаларында франчайзинг мәселелеріне қатысты болды.

Қазіргі таңда бизнес тәжірибесінде франчайзингпен байланысты заңға қарсы әрекеттер саны азайды және көптеген кәсіпорындардың негізі болып табылады. Франчайзингтік жүйе даму мен қалыптастырудың көрнекі және сенімді мысалдардың бірі қазіргі таңда жедел қызмет көрсету индустриясындағы сөзсіз көшбасшы ретінде қарастырылатын әлемге танымал «МакДональдс» фирмасының қызметі болып табылады.

«МакДональдс» табысы, ең біріншіден, қызмет көрсету сапасының жоғары деңгейін қамтамасыз ету идеясына сенімді анықтады. Басқа франчайзерлер өзінің бизнестерінің негізгі бағыттарын қайталап жатқан кезде, «МакДональдс» компаниясы кезекпен өзінің қызметінің әрбір аспектісін жақсартты.

40-жылдардың соңында жолда орналасқан шағын кафенің иелері ағайынды Ричард және Морис МакДональдтер өзінің клиенттеріне қызмет көрсетуді жақсарту мен табысты ұлғайту ойластырғанда, олар мынандай тәсіл тапты: мәзірдегі позициялар санын 3 тағамға дйін қысқартты, конвейерлік жүйе негізінде технологияны стандарттады және тағамдарды дайындауды ұйымдастырудың рецептурасын біріздендірді. Мәселен, гамбургерлер 1, 6 униция тартты және 19% май құрамында болды. Қызметшілер крахмалданған ақ жейде киді және жұмыстың бір түрін атқарды: біреулері табадан гамбургерді алды, біреулері оларды ыстық майға салды және т. с. с. Осындай ұйымдастыру тиімділікті арттырады және шығындарды төмендетті. «МакДональдс» біртүрлілігі кез келген жерде «МакДональдстің» жедел және керемет қызмет көрсетуі мен үйреншікті тағам түрлерін нақты білетін клиенттердің жас ұрпағын қалыптастырды. Жедел қызмет көрсетудің осындай кәсіпорындары үлкен көлемде пайда бола бастады. Олардың ішінде, «Кентукки Фрейд Чикан», «Холидей ИНК» және т. б. Осы бизнесмендердің әрқайсысы франчайзингтің құрылған барлық желілері бойынша ұстанатын өзіндерінің сауда белгілері бар. Көптеген бизнесмендер бизнестің осы бағытын ұғынған және қабылдағандар оған қосыла бастады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.