Деректер қорын басқару жүйесі жайында

Жоспар
Кіріспе

2. Деректер қорын басқару жүйесі.
2.1 Деректер Қоры жүйесі.
3. Жұмыстың мақсаты.
4. Деректер қорының ішкі жүйесі.
5. Жұмыстың құрылымы.
5.1. Таблица құру.
5.2. Таблица арасында байланыс орнату.
5.3. Сұранысты құру.
6. ДҚ конструкциясы.
7. Қойылған есеп шешімі.
8. Жұмыстың бағдарламасы.
9. Қорытынды.

ХХ ғасырда ғылымның дамуы алғашқы ЭЕМ-ді жасап шығарды. Ол алғашқыда математикалық және физикалық күрделі есептерді шешуге көмекші құрал ретінде пайдаланылды. Ғылым дами келе деректерді сақтау, қорғау және өңдеу істеріне сұраныс артты. Осы сұраныс өз кезегінде ЭЕМ-дерді де дамытты. Яғни ЭЕМ-дер, қазіргі тілмен айтқанда компьютерлер тек есептерді өңдеумен қатар кез келген информацияны өңдей алатын дәрежеге жетті. Бұл мүмкіндік информацияның көптігіне әкелді. Сондықтан осы информациялардың ішінен керегін табу проблемасы көлденеңінен қойылды. Осы проблемамен күресу ХХ ғ. 60 жылдардың аяғына таман «Деректер Қорын Басқару Жүйесі (ДҚБЖ)» түсінігін өмірге әкелді.
Сонымен ДҚБЖ дегеніміз не? Бұл сұраққа жауап беру үшін «деректер қоры дегеніміз не? » деген сұраққа жауап берелік.
Деректер қоры (ДҚ) дегеніміз белгілі бір облысқа қатысты құрылымдар жиынтығы. Ал Деректер Қорын Басқару Жүйесі (ДҚБЖ) дегеніміз - ДҚ басқаруға және өңдеуге арналған қолданбалы информациялық жүйе.
Дәл қазіргі таңдағы ДҚБЖ түсінігі: ДҚБЖ – басқарылуы күрделі динамикалық информациялық модельді басқаратын информациялық-анықтамалық бағдарламалық жүйе. Қарапайым тілмен айтқанда белгілі бір деректер қорына енгізу, жаңарту, өңдеуді және оған қоғамдық пайдалануды қамтамасыз ететін қолданбалы программа.
Белгілі бір берілгендер арасындағы байланысына қарай ДҚБЖ үшке бөлінеді. Олар төмендегіше:
1. иерархиялық. Бұл модельде берілгендер арасындағы байланыс иерархиялық түрде іске асады. Яғни ататектен туындыға беріледі. Мұндай модельді пайдалану сұранысқа бұтақтар құрылымында бейнеленгенде ыңғайлы болып табылады.
2. желілік. Бұл модель негізінен желіде жұмыс істеуге арналған. Яғни белгілі бір проектті желі арқылы бірнеше программисттің тез арада істеп шығуына мүмкіндік береді. Негізгі кемшілігі: (1) мұндағы байланыс «біреуден - көпке», сондықтан мұнда иерархиялық байланыс жайында ойланбай-ақ қойған дұрыс және (2) бұл модельде жұмыс істеу өте күрделі, сондықтан жадтан орынды көп алады. (3) Жұмыс істеу жылдамдығы төмен.
3. жоғарыдағы екі модельден де ең тиімдісі болып есептелінетін модель реляциялық деп аталады. Relation сөзінің аудармасы байланыс дегенді білдіреді, яғни бұл модельде бір бірімен байланысқан көптеген қатынастар арқылы мәліметтерді өңдейміз.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

2. Деректер қорын басқару жүйесі.
ХХ ғасырда ғылымның дамуы алғашқы ЭЕМ-ді жасап шығарды. Ол алғашқыда
математикалық және физикалық күрделі есептерді шешуге көмекші құрал ретінде
пайдаланылды. Ғылым дами келе деректерді сақтау, қорғау және өңдеу істеріне
сұраныс артты. Осы сұраныс өз кезегінде ЭЕМ-дерді де дамытты. Яғни ЭЕМ-дер,
қазіргі тілмен айтқанда компьютерлер тек есептерді өңдеумен қатар кез
келген информацияны өңдей алатын дәрежеге жетті. Бұл мүмкіндік
информацияның көптігіне әкелді. Сондықтан осы информациялардың ішінен
керегін табу проблемасы көлденеңінен қойылды. Осы проблемамен күресу ХХ ғ.
60 жылдардың аяғына таман Деректер Қорын Басқару Жүйесі (ДҚБЖ) түсінігін
өмірге әкелді.
Сонымен ДҚБЖ дегеніміз не? Бұл сұраққа жауап беру үшін деректер қоры
дегеніміз не? деген сұраққа жауап берелік.
Деректер қоры (ДҚ) дегеніміз белгілі бір облысқа қатысты құрылымдар
жиынтығы. Ал Деректер Қорын Басқару Жүйесі (ДҚБЖ) дегеніміз - ДҚ басқаруға
және өңдеуге арналған қолданбалы информациялық жүйе.
Дәл қазіргі таңдағы ДҚБЖ түсінігі: ДҚБЖ – басқарылуы күрделі
динамикалық информациялық модельді басқаратын информациялық-анықтамалық
бағдарламалық жүйе. Қарапайым тілмен айтқанда белгілі бір деректер қорына
енгізу, жаңарту, өңдеуді және оған қоғамдық пайдалануды қамтамасыз ететін
қолданбалы программа.
Белгілі бір берілгендер арасындағы байланысына қарай ДҚБЖ үшке
бөлінеді. Олар төмендегіше:
1. иерархиялық. Бұл модельде берілгендер арасындағы байланыс
иерархиялық түрде іске асады. Яғни ататектен туындыға беріледі.
Мұндай модельді пайдалану сұранысқа бұтақтар құрылымында
бейнеленгенде ыңғайлы болып табылады.
2. желілік. Бұл модель негізінен желіде жұмыс істеуге арналған. Яғни
белгілі бір проектті желі арқылы бірнеше программисттің тез арада
істеп шығуына мүмкіндік береді. Негізгі кемшілігі: (1) мұндағы
байланыс біреуден - көпке, сондықтан мұнда иерархиялық байланыс
жайында ойланбай-ақ қойған дұрыс және (2) бұл модельде жұмыс істеу
өте күрделі, сондықтан жадтан орынды көп алады. (3) Жұмыс істеу
жылдамдығы төмен.
3. жоғарыдағы екі модельден де ең тиімдісі болып есептелінетін модель
реляциялық деп аталады. Relation сөзінің аудармасы байланыс дегенді
білдіреді, яғни бұл модельде бір бірімен байланысқан көптеген
қатынастар арқылы мәліметтерді өңдейміз.
Қазіргі таңдағы ДҚБЖ-ларда, атап айтқанда DB2, SQL Server, Informix,
Sybase, Progress, Oracle және тағы басқаларында берілгендерді байланыстыру
реляциялық негізде іске асады.
Үшінші модельдің негізі артықшылығы: онда ДҚ өңдеу жеңіл. Ал негізгі
кемшілігі: қатты дисктегі орынды үнемді пайдаланбау және жылдамдықтың
таблицалардың санына байланысты болуы, себебі көптеген операциялар барлық
таблицаларды қарап шығады.
Реляциялық ДҚБЖ-ның өзі екіге бөлінеді:
1. компиляцияны керек ететін немесе бағдарламаны машиналық код
негізінде іске асыру. Оған қазіргі таңда кең тараған Oracle жүйесін
жатқызуға болады.
2. бағдарламасы командалық режимде іске асатын жүйе. Мұнда қатені табу
және жөндеу оңай іске асады. Бұл жүйеде транслятор ретінде
компилятор орнына интерпретатор қолданылады. Интерпретаторлық жүйе
жүйемен жұмыс істеп үйренуде көрнектілік пен жоғары тиімділікті
қамтамасыз етеді.
ДҚБЖ –ның негізгі қасиеттері:
• Берілгендерді басқару, барлық функциялар, берілгендер қорын жинай
және тағы басқа касиеттер автономды орындалатын процестер болып
табылады, яғни қолданбалы программамен тек информациялық түрде
байланысады.
• Жүйе жалпыламалық анықтамалық функцияны орындайды, ал нақты
сұраныстар қолданушылар арқылы іске асады.
• Берілгендер программаға байланысты болмайды, яғни программадағы
кез келген өзгерістерді қайта компиляция жүргізбей-ақ орындауға
болады.

2.1 Деректер Қоры жүйесі.

Деректер қоры белгілі бір облысқа қатысты құрлымдар жиынтығы. Кез-келген
ақпараттық жүйенің мақсаты нақты әлемнің объекттері туралы деректерді
өңдеу. Ақпараттық техниканың негізгі идеясы деректер қоры концепциясына
негізделеді. Алғашқы ДҚ жеке деректер файлдары немесе олардың қарапайым
жиынтығы болып электронды есептеуіш машинасының бірінші буынында п.б. ДҚ
құра отырып пайдаланушы әр-түрлі белгілеріне қарай ақпараттарды реттеуге
ұмтылады. Егер деректер құрлымды болса, оны жасауға болады. Құрлымды емес
деректер деп мысалыға файлда жазылған деректерді айтуға болады. Құрлымды
ету деректерді түсіну тәсілдері иуралы келісімдер енгізу. ДҚ пайдаланушы
болып әр түрлі қолданбалы бағдарламалар, бағаның комплекстер және де ақырғы
пайдаланушылар деп аталатын тұтынушылар және деректер көздері болатын
пәндік облыс мамандары бола алады. ДҚ өріс, жазба, файл сияқты құрлымды
элементтер түсінігімен тығыз байланысты. Өріс ақпараттың бөлінбейтін
бірлігі. Реквизитке сәйкес деректерді логикалық ұйымдастырудың элементтер
бірлігі. өрісті сипаттау үшін келесі характеристикалар пайдаланылады.
Мысалыға: аты, тегі, әкесінің аты, туылған күні, типі, саны, ұзындығы 15
байт. Сандық деректерге дәлдік санның бөлшек бөлігін бейнелеу үшін 2-10
белгі.
Жазба логикалық байланысқан өрістер жиынтығы. Жазба экземпляры оның
өрістерінің нақты мәндері бар жазбаларының реализациясы.
Файл жазбасының құрлымында іздеу және топтық белгілердің рольін
орындайтын жазба экземплярын және екінші кілттік өрістерді
идентификациялайтын мәндері бірінші кілттік болатын өрістері көрсетіледі.
Екінші кілт бойынша бірнеше жазбаларды табуға болады.
ДҚБЖ бұл ДҚ құруға қажетті бағалық және тілдік құралдар комплексі. ДҚБЖ-ны
пайдалану деректерді басқаруды файлдарды кең түрде ұйымдастыруды
қамтамассыз етеді. Қазіргі ДҚБЖ дербес ЭЕМ мүмкіндіктерін толық пайдалануға
мүмкіндік беретін орта болғандықтан Windows қосымшалары болып табылады.
ДҚБЖ арасында клиент-сервер технологиясы бойынша жасалған қосымшаларды
пайдаланатын Microsoft Access, Borland Paradox, Microsoft Visual FoxPro,
SQL Server және OP арқылы пайда болады.

3. Жұмыстың мақсаты.

Жұмыстың негізгі мақсаты автоматтандырылған май қызметкерлерінің
жұмысын нақты қамтамасыз ету үшін деректер қорын өңдеу болып табылады. Бұл
бағдарламаның негізгі принципі мынадай: мәліметтерді енгізу, баспаға
шығару, редактірлеу, түзету, сақтау және т.с.с. Деректер қоры
қарапайымдылығымен және қолайлығымен ерекшеленуі тиіс.

Деректер қорын зерттеу барысында бірнеше функциялар құрылды, мысал
ретінде айтқанда, информацияны енгізу және редакторлау, іздеу істерін
ұйымдастыру, есеп беру және т.с.с. мұнда жүргізушілер туралы және олардың
көліктерінің маркасы жайындағы информацияларды сақтау және өңдеу үшін бұл
информациялар міндетті түрде деректер қорына енгізілуі тиіс. Сонымен қоса
сұранысқа байланысты информациялық-іздемелік жүйені ұйымдастыру қажет.
Орындалған іске байланысты оған есеп те дайындалуы керек. Жалпы айтқанда
деректер қоры төмендегіше тапсырмаларды орындауы тиіс:

• Жаңа информацияларды тіркеу, нақтырақ айтқанда жүргізушілер
жайындағы информацияны.

• Іздестіру жұмыстарын жан-жақты қарастыру.

• Шығыстық информацияны бейнелеу.

Деректер қорын құру үшін Май қызметкерлерінде мына информациялар болуы
тиіс:

• Әр жүргізуші жайындағы информациялар (машина маркасы, номері,
кузовының номері және таға басқалар).

• Әр жүргізуші жайындағы информациялар (жүргіушінің аты, тұрғылықты
мекен жайы және т.б.)

Осы айтылғандардың барлығын қамту үшін 2 таблица құрылды. Олардың
біріншісі Май қызметкерлерінің жүргізушілерді тіркеу жайында, екіншісі
жүргізушілердің мекен жайлары жайындағы информацияларды қамтиды.

4. Деректер қорының ішкі жүйесі.

ДҚ құру үшін ДҚ басқару жүйесінде құрылымын өзгерту, редактрлау және
деректер базасын сұрыптау қолданылады.

Қазіргі реляциялық деректер базасының мазмұны:

• құрылғыларды таңдау кесте құру және кестелер арасындағы байланысты
құру үшін керек.

• Барлық құралдар деректер базасында администрленген.

• Қолданушының интерфейс мағлұматтарын, ақпаратын алуға, енуге
рұқсат ету.

• Информацияларға енуге толық мүмкіндігі бар ыңғайлы және қарапайым
интерфейс.

• Қолданатын деректер базасында барлық қосымша құралдар өңдеу.

Visual FoxPro бөлек-бөлек компоненттерден тұрады және ол ақпаратты
сақтау оны бейнелеу және редактрлау үшін қолданылады. Visual FoxPro-да
барлық ақпарат берілгендер қорында сақталады. Ал деректер қоры (ДҚ)
кестелер, кестелер арасындағы байланыс, индекстер, триггерлер және
сақталатын процедуралардан тұрады. Әрбір кесте бірегей атпен және жеке
файлда DBF кеңейтілуімен сақталады. Әрбір құрылған кесте индекстер арқылы
байланысады. Деректер базасы мәліметтерді өңдеу және жылдам керекті жазуды
іздеу үшін қолданылады. Әрбір кестенің бірнеше индексі бола алады. Memo
және General типтегі өрістерге сақтау үшін арнайы файл қолданылады. Memo
өріс кестесі текстік информация қабылдайды. Ал General типтегі өріс
деректер базасындағы екілік информацияны және Windows ортасында жұмыс
істейтін қосымшаны сақтау үшін қолданылады.

Visual FoxPro-да тригерлер іске асырылған орталықтанған, кез-келген
өзгерісте деректер базасында шығатын оқиғаны өңдейді. Сіз және де деректер
базасының бөлігі болатын және кестені сипаттауға, деректер базасын енгізуді
тексеру, мағынасын үнсіздікпен анықтау және тағы басқалар сақталатын
процедуралар құруға болады.

Деректер базасына ыңғайлы және пайдалы құралы деректер базасына
түсініктеме беру болып табылады. Деректер базасына түсініктеме беру
берілген кестені ыңғайлы түрде біріктіреді және суреттейді. Сіз өзіңізді
қызықтыратын кесте өрісін таңдау, бірнеше өрісті бір өрісте біріктіру,
соңғы қортында мәнді есептеу және кесте өрісіне жаңа ат беруге мүмкіндік
береді. Ереже сияқты, түсінік мөлшері берілгендер базасында анағұрлым
кесте мөлшерінен асып түседі. Белгілі жағдайда пайдалану ережесінде
берілгендер базасының мөлшері үзіліссіз өседі. Көптеген ақпараттық
жүйелерде берілгендерге сұраныс, бейнелеуді қосу, қосу және редактірлеу,
берілгендерді жобалау көмегімен жүзеге асырылады. Бұл жүріс басқаруда
ақпаратқа сұранысты жүзеге асыруға рұхсат етеді. Сол сияқты әдісті
формаға, есепке, сұранысқа және программаға қолдануға болады.

Деректерді өңдеу және редактірлеу үшін форма, есеп, сұраныс және
программа қолданылады. Форма, есеп және сұранысты құруда конструктор
қолданылады. Сондықтан бұл компоненттер конструкторлық объекттер деп
аталады. Форма және есеп құрамдық объект болып табылады, сесебі олар
негізінен интерфейс объектілері деп аталатын құрамдық объектілерден (өріс,
кнопка, диаграмма, рамка, OLE – компоненттер және т.б.) тұрады.

Форма таблицадағы деректерді көру және енгізуге арналған. Деректерді
таблицаға бірдестен енгізуге болады, алайда форманы пайдалану енгізудің әрі
тез, әрі тиімді жолы болып табылады. Форманы құрғанда мастерді немесе
конструкторды пайдалануға болады. Форма мастері көптеген шаблондардан
тұрады. Ал ол шаблондар формаға орналасатын таблицалар арасындағы
байланысты, деректерді бейнелеудің түрін және өрістерді орналастырудың
тәртібін анықтайды.

Есеп (отчет) деректерді бірнеше таблицалардан алуға мүмкіндік береді.
Visual FoxPro-да есепті құруда есеп конструкторын, сондай-ақ SQL тілін
қолдануға болады. Есептің орындалу нәтижесі форма, есеп, диаграмма түрінде
көрсетіледі немесе көрсетілген таблицада сақталады.

Visual FoxPro-да программа объектті-бағдарлы болып келеді. Соның
арқасында формадағы оқиғаларды өңдеуге, объетті құруға, түрлі есептеулер
жүргізуге, ДҚ-н басқаруға болады.

Visual FoxPro-да форманы құрғанда тек базалық кластарды пайдаланып қана
қоймай, сонымен бірге өз типімізді анықтауға болады. Мысалы, стандартты
кнопкаларды пайдаланып өз класыңызды құру. өңдеуді стандарттау үшін әр
базалық кластың бір немесе бірнеше кластарын қолданған дұрыс. Visual FoxPro-
да құрылған кез келген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.