Тамақтанудың физиологиялық негіздері
1 Тамақтанудың физиологиялық негіздері
2 Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынбасы
3 Денсаулыққа зиянды тағамдар
2 Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынбасы
3 Денсаулыққа зиянды тағамдар
Тамақтану бүкіл организмнің бір қалыпты дамуы мен үйлесімді қызметін қамтамасыз ететіндей болып ұйымдастырылуы тиіс. Организмнің физиологиялық қажеті көптеген жағдайға байланысты, олар ұдайы өзгеріп отырады. Организмнің тамақтан жұғымды заттарды дәл осы сәтте қажетті мөлшерде бойына сіңіріп зат алмасу процесінде бір затты екінші түрге айналдыратын, керекті кезінде пайдалануға болатындай қор жасайтын, реттеуші механизмі болады. Бірақ организмнің реттеу мүмкіндігінің белгілі шегі бар; ол мүмкіндік бала кезде және егде тартқан шақта көбірек шектеледі. Кейбір витаминдер , алмастырылмайтын амино қышқылын адам организмі зат алмасу процесінде жинақтай алмайды, ол дайын күйінде тамақпен бірге берілуі тиіс, өйтпеген күнде кісі тамақ жұқпайтын ауруға ұшырайды .
Қазақстанның өңіріңде халық денсаулығын анықтау, дәрігерлік бақылау және аурудың алдын - алу (40000 астам адам), тағамтану мәселелерін (2000 астам адам) зерттеу негізінде біз мынадай қорытындыға келдік:
1. Әртүрлі топтағы адамдар денсаулығын зерттеуде дәрігерлер олардың қатерлі факторларға тұрақтылық дәрежелерін және тағамдық статусын ескермейді;
2. Зерттеулер жүйесінде адамның физикалық, психикалық, тағамдық және рухтық күйлері бағаланбайды, ол аурудың себебін анықтауда және оның ағымын болжауда кедергі келтіреді. Сондықтан да, бұл мәселелерге тиянақты ғылыми негіз беру өте орынды.
Жеке бас денсаулығы дегеніміз – сыртқы ортаның кез келген жағдайында ұзақ өмір сүруін, белсенді еңбек етуін қамтамасыз ететін және оның қатерлі факторларына қарсы тұратын адам организміндегі, психикасындағы гомеостатикалық және бейімделу процесстерінің белгілі динамикасы.
Қазақстанның өңіріңде халық денсаулығын анықтау, дәрігерлік бақылау және аурудың алдын - алу (40000 астам адам), тағамтану мәселелерін (2000 астам адам) зерттеу негізінде біз мынадай қорытындыға келдік:
1. Әртүрлі топтағы адамдар денсаулығын зерттеуде дәрігерлер олардың қатерлі факторларға тұрақтылық дәрежелерін және тағамдық статусын ескермейді;
2. Зерттеулер жүйесінде адамның физикалық, психикалық, тағамдық және рухтық күйлері бағаланбайды, ол аурудың себебін анықтауда және оның ағымын болжауда кедергі келтіреді. Сондықтан да, бұл мәселелерге тиянақты ғылыми негіз беру өте орынды.
Жеке бас денсаулығы дегеніміз – сыртқы ортаның кез келген жағдайында ұзақ өмір сүруін, белсенді еңбек етуін қамтамасыз ететін және оның қатерлі факторларына қарсы тұратын адам организміндегі, психикасындағы гомеостатикалық және бейімделу процесстерінің белгілі динамикасы.
Тамақтанудың физиологиялық негіздері
Тамақтану бүкіл организмнің бір қалыпты дамуы мен үйлесімді қызметін қамтамасыз ететіндей болып ұйымдастырылуы тиіс. Организмнің физиологиялық қажеті көптеген жағдайға байланысты, олар ұдайы өзгеріп отырады. Организмнің тамақтан жұғымды заттарды дәл осы сәтте қажетті мөлшерде бойына сіңіріп зат алмасу процесінде бір затты екінші түрге айналдыратын, керекті кезінде пайдалануға болатындай қор жасайтын, реттеуші механизмі болады. Бірақ организмнің реттеу мүмкіндігінің белгілі шегі бар; ол мүмкіндік бала кезде және егде тартқан шақта көбірек шектеледі. Кейбір витаминдер , алмастырылмайтын амино қышқылын адам организмі зат алмасу процесінде жинақтай алмайды, ол дайын күйінде тамақпен бірге берілуі тиіс, өйтпеген күнде кісі тамақ жұқпайтын ауруға ұшырайды .
Қазақстанның өңіріңде халық денсаулығын анықтау, дәрігерлік бақылау және аурудың алдын - алу (40000 астам адам), тағамтану мәселелерін (2000 астам адам) зерттеу негізінде біз мынадай қорытындыға келдік:
1. Әртүрлі топтағы адамдар денсаулығын зерттеуде дәрігерлер олардың қатерлі факторларға тұрақтылық дәрежелерін және тағамдық статусын ескермейді;
2. Зерттеулер жүйесінде адамның физикалық, психикалық, тағамдық және рухтық күйлері бағаланбайды, ол аурудың себебін анықтауда және оның ағымын болжауда кедергі келтіреді. Сондықтан да, бұл мәселелерге тиянақты ғылыми негіз беру өте орынды.
Жеке бас денсаулығы дегеніміз - сыртқы ортаның кез келген жағдайында ұзақ өмір сүруін, белсенді еңбек етуін қамтамасыз ететін және оның қатерлі факторларына қарсы тұратын адам организміндегі, психикасындағы гомеостатикалық және бейімделу процесстерінің белгілі динамикасы.
Міне, осы негізде денсаулықты қауіпсіз қалыпта сақтай білуді, өмір сүру салты мен әдет-ғұрпын, өмірдегі алатын орны мен дәрежесін, дұрыс тамақтануын, денсаулықты нығайтуға бағытталған іс-әрекетін, оған әсер ететін қатерлі факторларды толық түсіну керек.
Тағамтану дегеніміз - адамның денсаулығын және өмір сүру ұзақтығын жақсарту үшін тағам өндірісін, сапасын, қауіпсіздігін оның қолдану тәртібін қамтамасыз ететін және оның емдік, ауру тудыратын қасиеттерін зерттейтін білімдер жүйесі.
Денсаулықты бұзатын, ауру алды күйін дамытып, ауруға әкелетін қатерлі факторлар дегеніміз - тамақтану тәртібінің бұзылу нәтижесінде ішкі және сыртқы орта қарым-қатынастары мен жалпы адами тәртіп ерекшеліктерінің өзгеруі салдарынан қолайсыз нәтижеге әкелетін себептер.
Салауатты өмір салтын қалыптастыру және дұрыс тамақтану арқылы ауруды тудыратын күйзеліс кезеңдерінінің алдын алу
I. Құрсақ ішіндегі ұрықтың дамуындағы өзгерістердің алдын алу
+ Бірінші күйзеліс сатысы: бірінші аптадағы ұрықтың дамуы (имплантация)
+ Екінші күйзеліс сатысы: 3-12 апта (плацентация)
+ Үшінші күйзеліс сатысы: баланың туылуы (туу стресі)
II. Туғаннан кейінгі кезеңдегі балалар организміндегі өзгерістердің алдын алу
+ Төртінші күйзеліс сатысы: туылғаннан бастап
2 жасқа дейін (тамақтану тәртібінің өзгеруі).
III. Мектеп жасына дейінгі балалар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Бесінші күйзеліс сатысы: 2-7 жасқа дейін (бастапқы соматикалық конституцияның қалыптасуы)
IV. Мектеп жасындағы балалар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Алтыншы күйзеліс сатысы: 7-10 жастағы төменгі класс оқушыларында (физикалық даму қасиетінің қалыптасуы)
+ Жетінші күйзеліс сатысы: 11-15 жастағы жас өспірімдерде (жыныстық даму және психикалық денсаулықтың қалыптасуы)
+ Сегізінші күйзеліс сатысы: 16-17 жастағы жоғары класс оқушыларында (ағза мен орталық жүйке жүйесінің жетілуі)
V. Өрбіту денсаулығы өзгерістерінің алдын алу.
+ Тоғызыншы күйзеліс сатысы: 17-35 жас және одан жоғары (өрбіту потенциалы мен жүйке жүйесінің қызметтік жетілу сатысы; жұбайлар сәйкестігі; балалар тууын реттеу; қызметтік, ішкі және сыртқы орта жағдайларындағы өзгерістер)
VI. Зейнеткерлік жастағы адамдар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Оныншы күйзеліс сатысы: 58-65 жас және одан жоғары (әлеуметтік, зейнеткерлік жасқа байланысты физиологиялық өзгерістер)
VII. Егде жастағы адамдар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Он бірінші күйзеліс сатысы: 75 жастан жоғары (өмір сапасының төмендеуі)
Орталық жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелу процесстері арасындағы тепе-теңдіктің бұзылуы: ( 22%)
oo Шаршау
oo Еңбеккке ынталықтың төмендеуі
oo Жалқаулықтың басымдылығы
oo Мінездің өзгермелілігі (пассивтік, агрессивтік т.б.)
II. Вегетативтік жүйке жүйесінің, симпатикалық және парасимпатикалық реттеудің өзара қарым-қатынасының өзгеруі:( 30%)
oo Ағза мүшелері қызметінің физиологиялық шамада өзгеруі т.б.
oo Жалпы реттеушілік механизмдерінің өзгеруі
III. Нуртициологиялық өзгерістер: ( 48%)
oo Тағамтану тәртібінің бұзылуы
oo Ұтымды тамақтанудың болмауы
oo Тамақтануға байланысты өзгерістердің пайда болуы т.б.
oo Біріншіден, біздің халықтар арасында дұрыс тамақтану мәдиениеті әлі толық деңгейде қалыптаспаған, парықсыз тамақ қабылдау кеңінен дамыған. Жасына, жынысына, қуатына жыл мезгіліне, тәулігіне, артық не кем салмағына, ауру күйіне т.б. байланысты тамақтану ережелері әлі халықтар арасында жеткіліксіз.
oo Екіншіден, техникалық жетістіктерге байланысты дене қозғалысы шектеліп (гиподинамия), энергия шығыны азаюда.Оның үстіне қуатты тағамдар көп қолданылуда.
oo Үшіншіден, сыртқы ортаның теріс - факторлары әсерінен тағамдық заттар құрамы, сапасы өзгеріп, организмде зат алмасу өзгеріп, оның қорғаныстық, бейімдеушілік қасиеті төмендеуде.
oo Төртінші жағынан, әртүрлі әлеуметтік, экономикалық, адами факторлар әсерінен тағамдық заттардың, әсіресе дәрумендер, микроэлементтер, тағамдық талшықтар жеткіліксіздігінен ашаршылық, аурулық күйлер дамып соңғы кездерде ақыл-ой, дене мүшелерінде ақаулары бар балалар туыла бастады.
oo Бесіншіден, халықтар ішінде созылмалы аурулар көбеюі нәтижесінде тағамдық затттардың қорытылуы, сорылуы, пайдаланылуы өзгеріп сырқаттардың ағымы одан сайын күрделенуде.
Шығыс медицинасы тамақтану мәдениетіне айрықша көңіл бөледі.Олар тағамдардың құрамына еттің аз,керісінше көкөніс пен жеміс-жидектердің көп болғанын қадағалайды.Жаңа піскен жеміс-жидектер мен көкөністер-адам ағзасын жиналған қождарды(шлактан) арылтып, қажетті дәрумендермен толықтырады. Олар адамның қартаюына жол ашатын, құрамында токсикологиялық заттары бар ет өнімдерін жемеуге кеңес береді.
Тиімді тамақтанған адам біраз ауру-сырқауға ұшырамай, оларды оңай жеңіп отыратын болады. Тиімді тамақтанудың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тамақтану бүкіл организмнің бір қалыпты дамуы мен үйлесімді қызметін қамтамасыз ететіндей болып ұйымдастырылуы тиіс. Организмнің физиологиялық қажеті көптеген жағдайға байланысты, олар ұдайы өзгеріп отырады. Организмнің тамақтан жұғымды заттарды дәл осы сәтте қажетті мөлшерде бойына сіңіріп зат алмасу процесінде бір затты екінші түрге айналдыратын, керекті кезінде пайдалануға болатындай қор жасайтын, реттеуші механизмі болады. Бірақ организмнің реттеу мүмкіндігінің белгілі шегі бар; ол мүмкіндік бала кезде және егде тартқан шақта көбірек шектеледі. Кейбір витаминдер , алмастырылмайтын амино қышқылын адам организмі зат алмасу процесінде жинақтай алмайды, ол дайын күйінде тамақпен бірге берілуі тиіс, өйтпеген күнде кісі тамақ жұқпайтын ауруға ұшырайды .
Қазақстанның өңіріңде халық денсаулығын анықтау, дәрігерлік бақылау және аурудың алдын - алу (40000 астам адам), тағамтану мәселелерін (2000 астам адам) зерттеу негізінде біз мынадай қорытындыға келдік:
1. Әртүрлі топтағы адамдар денсаулығын зерттеуде дәрігерлер олардың қатерлі факторларға тұрақтылық дәрежелерін және тағамдық статусын ескермейді;
2. Зерттеулер жүйесінде адамның физикалық, психикалық, тағамдық және рухтық күйлері бағаланбайды, ол аурудың себебін анықтауда және оның ағымын болжауда кедергі келтіреді. Сондықтан да, бұл мәселелерге тиянақты ғылыми негіз беру өте орынды.
Жеке бас денсаулығы дегеніміз - сыртқы ортаның кез келген жағдайында ұзақ өмір сүруін, белсенді еңбек етуін қамтамасыз ететін және оның қатерлі факторларына қарсы тұратын адам организміндегі, психикасындағы гомеостатикалық және бейімделу процесстерінің белгілі динамикасы.
Міне, осы негізде денсаулықты қауіпсіз қалыпта сақтай білуді, өмір сүру салты мен әдет-ғұрпын, өмірдегі алатын орны мен дәрежесін, дұрыс тамақтануын, денсаулықты нығайтуға бағытталған іс-әрекетін, оған әсер ететін қатерлі факторларды толық түсіну керек.
Тағамтану дегеніміз - адамның денсаулығын және өмір сүру ұзақтығын жақсарту үшін тағам өндірісін, сапасын, қауіпсіздігін оның қолдану тәртібін қамтамасыз ететін және оның емдік, ауру тудыратын қасиеттерін зерттейтін білімдер жүйесі.
Денсаулықты бұзатын, ауру алды күйін дамытып, ауруға әкелетін қатерлі факторлар дегеніміз - тамақтану тәртібінің бұзылу нәтижесінде ішкі және сыртқы орта қарым-қатынастары мен жалпы адами тәртіп ерекшеліктерінің өзгеруі салдарынан қолайсыз нәтижеге әкелетін себептер.
Салауатты өмір салтын қалыптастыру және дұрыс тамақтану арқылы ауруды тудыратын күйзеліс кезеңдерінінің алдын алу
I. Құрсақ ішіндегі ұрықтың дамуындағы өзгерістердің алдын алу
+ Бірінші күйзеліс сатысы: бірінші аптадағы ұрықтың дамуы (имплантация)
+ Екінші күйзеліс сатысы: 3-12 апта (плацентация)
+ Үшінші күйзеліс сатысы: баланың туылуы (туу стресі)
II. Туғаннан кейінгі кезеңдегі балалар организміндегі өзгерістердің алдын алу
+ Төртінші күйзеліс сатысы: туылғаннан бастап
2 жасқа дейін (тамақтану тәртібінің өзгеруі).
III. Мектеп жасына дейінгі балалар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Бесінші күйзеліс сатысы: 2-7 жасқа дейін (бастапқы соматикалық конституцияның қалыптасуы)
IV. Мектеп жасындағы балалар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Алтыншы күйзеліс сатысы: 7-10 жастағы төменгі класс оқушыларында (физикалық даму қасиетінің қалыптасуы)
+ Жетінші күйзеліс сатысы: 11-15 жастағы жас өспірімдерде (жыныстық даму және психикалық денсаулықтың қалыптасуы)
+ Сегізінші күйзеліс сатысы: 16-17 жастағы жоғары класс оқушыларында (ағза мен орталық жүйке жүйесінің жетілуі)
V. Өрбіту денсаулығы өзгерістерінің алдын алу.
+ Тоғызыншы күйзеліс сатысы: 17-35 жас және одан жоғары (өрбіту потенциалы мен жүйке жүйесінің қызметтік жетілу сатысы; жұбайлар сәйкестігі; балалар тууын реттеу; қызметтік, ішкі және сыртқы орта жағдайларындағы өзгерістер)
VI. Зейнеткерлік жастағы адамдар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Оныншы күйзеліс сатысы: 58-65 жас және одан жоғары (әлеуметтік, зейнеткерлік жасқа байланысты физиологиялық өзгерістер)
VII. Егде жастағы адамдар денсаулығы өзгерістерінің алдын алу
+ Он бірінші күйзеліс сатысы: 75 жастан жоғары (өмір сапасының төмендеуі)
Орталық жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелу процесстері арасындағы тепе-теңдіктің бұзылуы: ( 22%)
oo Шаршау
oo Еңбеккке ынталықтың төмендеуі
oo Жалқаулықтың басымдылығы
oo Мінездің өзгермелілігі (пассивтік, агрессивтік т.б.)
II. Вегетативтік жүйке жүйесінің, симпатикалық және парасимпатикалық реттеудің өзара қарым-қатынасының өзгеруі:( 30%)
oo Ағза мүшелері қызметінің физиологиялық шамада өзгеруі т.б.
oo Жалпы реттеушілік механизмдерінің өзгеруі
III. Нуртициологиялық өзгерістер: ( 48%)
oo Тағамтану тәртібінің бұзылуы
oo Ұтымды тамақтанудың болмауы
oo Тамақтануға байланысты өзгерістердің пайда болуы т.б.
oo Біріншіден, біздің халықтар арасында дұрыс тамақтану мәдиениеті әлі толық деңгейде қалыптаспаған, парықсыз тамақ қабылдау кеңінен дамыған. Жасына, жынысына, қуатына жыл мезгіліне, тәулігіне, артық не кем салмағына, ауру күйіне т.б. байланысты тамақтану ережелері әлі халықтар арасында жеткіліксіз.
oo Екіншіден, техникалық жетістіктерге байланысты дене қозғалысы шектеліп (гиподинамия), энергия шығыны азаюда.Оның үстіне қуатты тағамдар көп қолданылуда.
oo Үшіншіден, сыртқы ортаның теріс - факторлары әсерінен тағамдық заттар құрамы, сапасы өзгеріп, организмде зат алмасу өзгеріп, оның қорғаныстық, бейімдеушілік қасиеті төмендеуде.
oo Төртінші жағынан, әртүрлі әлеуметтік, экономикалық, адами факторлар әсерінен тағамдық заттардың, әсіресе дәрумендер, микроэлементтер, тағамдық талшықтар жеткіліксіздігінен ашаршылық, аурулық күйлер дамып соңғы кездерде ақыл-ой, дене мүшелерінде ақаулары бар балалар туыла бастады.
oo Бесіншіден, халықтар ішінде созылмалы аурулар көбеюі нәтижесінде тағамдық затттардың қорытылуы, сорылуы, пайдаланылуы өзгеріп сырқаттардың ағымы одан сайын күрделенуде.
Шығыс медицинасы тамақтану мәдениетіне айрықша көңіл бөледі.Олар тағамдардың құрамына еттің аз,керісінше көкөніс пен жеміс-жидектердің көп болғанын қадағалайды.Жаңа піскен жеміс-жидектер мен көкөністер-адам ағзасын жиналған қождарды(шлактан) арылтып, қажетті дәрумендермен толықтырады. Олар адамның қартаюына жол ашатын, құрамында токсикологиялық заттары бар ет өнімдерін жемеуге кеңес береді.
Тиімді тамақтанған адам біраз ауру-сырқауға ұшырамай, оларды оңай жеңіп отыратын болады. Тиімді тамақтанудың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz