Цин династиясы билігіндегі Қытайдың әлеуметтік-экономикалық, саяси жағдайы

1. XVII ғасырдың ортасындағы Қытайдың саяси жағдайы.
2. Әлеуметтік . экономикалық жағдайы.
3. Цин әулетінің сыртқы саясаты.

(1559-1626) маньчжурлар көсемі Нурхаци бірнеше тайпалардың басын біріктіріп, саяси құрылымның негізін қалады. Шыңғыс хан (Темучин) секілді ол басты назарды әскерге аударды. 1609 ж Нурхаци Мин Қытайға алтын төлеуді тоқтатты. Одан кейін ол өзінің Цин династиясын жариялады (Чжурчжэньдерден алынған), ал 1618 жылы Қытаймен қарулы соғысты бастады. Нурхацидың ісін жалғастырушы Абахай (1626-1643 жж) өзін император етіп жариялап, династияның атын Цин деп өзгертті, бүкіл оңтүстік Манчжурия және жаулап алған Оңтүстік Монғолия территориясын-да орталықтанған әкімшілік жүйесін орнатты (Қытай үлгісімен).
Осы уақыттан Маньчжур атты әскері жүйелі шабуылдар болмайды, Қытайлықтарды тұтқындап оларды құлға айналдырды. Бұл жағдаймен императорларын Шаньхайгуань маңына ең ірі, жақсы жасақталған әскерлерді У Сань-Гуй басқарған шоғырландыруға әкелді. 1644 жылы Ли Цзы-Чэн Пекин қаласында болып көрген уақытта барлық Мин әскерлері жеңіліп тек қана У Сань-Гуй әскері ғана қарсылық көрсете алды. Қарсылық көрсетуге олардың күшінде де болды. Сондықтан жаңа император осы жағдайды түсіне отырып, келіссөз жүргізуді ойластырды.
У Сань-Гуй келіссөзге дайын еді. Бірақ бір кездейсоқ жағдай барлық картаны араластырып жіберді. У Сань-Гуй жеңіліске ұшырағаннан мойын-дады да жаулап алушыларға қызметке өтті.
Маньчжурлар (сегіз жалаулы әскер үшін, маньжур аристократия-сы) гриан сақталған ерекшеліктерге қарамастан, ресми түрде аралас некеге тыйым салынуына қарамастан тез арада қытайласып кетті. 1645 жылы маньчжурлар Янчжоу және Нанкин қалаларын басып алып оңтүстік және оңтүстік – батыс провинцияларына кірді. Жергілікті халық оларға қарсы шығып Хунань, Сычуань, Гуанси, Чжецзян, Фуцзянь, Шэньси, Ганьсу провинцияларының аудандарын басып алды. Фуцзиянь және Тайвань аралының Чжен Чэнгун басқарған халқы дербес мемлекет құрып, 1683 жылға дейін қарсылық көрсетті. Сонымен Цин әулетінің билігі бүкіл Қытайға тарады.
Кансиден бастап (1662-1723) маньчжур императорлары конфуций дінін қабылдады. Әдеттегі Қытай әкімшілік жүйесі сақталды аграрлық іс-шаралар жүргізілді.
Жер екі категорияға бөлінді: Мемлекеттік және жеке меншік.
Мемлекеттік жерлер: император үйінің иелігіндегі жерлер, маньчжур ақсүйектерінің, әскер басылардың жерлері, әскери тұрақ, храм, монастыр, мектеп жерлері.
Жеке меншік жерлер: феодалдар, помещиктер, шенеуніктер, көпестер, өсімқорлар, жартылай шаруалардың жерлері.
Шаруаларды қанаудың негізгі түрі феодалдық рента болды. Жерді помещиктен жалға алғаны үшін шаруа ақысыз жұмыс істеуге міндетті болды.

1. Новая история Китая . Под ред. Тиквинского С. Л. М. 1972.
2. Кабанов П. М. Амурский вопрос . М. 1959.
3. Непомнин О.Е. Генезис капитализма в сельском хозяйстве Китая М. 1966