Банк қызметтерін қаржылық қадағалау және оны ұйымдастырудың негіздері

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 81 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны.

Кіріспе . . . 3

Тарау I. Банк қызметтерін қаржылық қадағалау және оны

ұйымдастырудың негіздері.

1. 1 Қазақстан Республикасында банктік қызметті қаржылық

қадағалаудың экономикалық және құқықтық негіздері . . . 5

1. 2 Қаржылық қадағалаудың экономикалық нормативтері және

олардың маңызы . . . 15

Тарау II. Қаржылық қадағалау және банк қызметтерін реттеу

Банктік қызметтің түрлері және ерекшеліктері . . . 22
Қаржылық қадағалау: мәні, әдістері . . . 39
Банк қызметтерін пруденциялдық реттеу . . . 51

Тарау III. Банк қызметтерін қаржылық қадағалауды жетілдіру

жолдары . . . 69

Қорытынды . . . 76

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 78

Кіріспе.

Қазақстанда банк жүйесі екi деңгейлi жүйеде қалыптасқан. Еліміздің экономика және қаржы саласындағы банктердің алатын ролі мен орнының маңызы зор, сондықтан да банк жүйесін мемлекеттік органдар тарапынан қадағалау олардың қызметтерін реттеуді қажет етеді. Себебі банкілік қызмет белгілі бір тәуекелге барумен тығыз байланысты. Банк әр түрлі операцияларды тәуекелге бара отырып іске асырады, банктер өз іс-әрекетін жүзеге асыру мақсатында жеке және заңды тұлғалардан ақша-қаражатын тартып, өз акционерлері мен клиенттеріне, салымшылары мен қарыз берушілеріне дивиденттер төлеп отырғандықтан, банк қызметінде жеке және заңды тұлғалардың әр түрлі мүдделері тоғысады. Банк қызметінде осы жағдайлардың бәрін қадағалауды қажет етеді. Республикада банкілерді қадағалау ҚР банктік және басқа да заң нормаларымен реттеледі. Республикада банктердің қызметін бақылау мен қадағалау кешенді әдіс-тәсілдермен жүзеге асырылады. Олар ҚР банктік және басқа да заңдылықтарының сақталуына, сондай-ақ банктердің ұйымдастыру және қаржылық - шаруашылық іс-әрекеттерін бақылап отыруға бағытталған.

Қаржылық қадағалау және банк қызметтерін реттеу ҚР-ның Банк заңдарымен, ҚР-ның Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалу жөніндегі агенттік тарапынан қабылданған нормативтер мен ережелер арқылы жүзеге асырылады. Нарықтық қатынастар кеңістігінде банктың өз орнын тауып, даму жолына түсуі оның қызметін халықаралық стандарттарды реттейтін нормативтер мен нормативтік құжаттарждың талаптарын бойына сіңіріп, қаржы-шаруашылық қызметінде олардың орындалуын қамтамасыз ететін кешенді мәселелерді шешумен тығыз байланысты.

Банк қызметіне бақылау мен қадағалауды сондай-ақ халықаралық ұйымдар, мемлекет, аудиторлық және құрылтайшылар тарапынан жүзеге асырылады. Олар Республика экономикасының нарық рельесіне түсу үшін өздерінің берген несиелерімен қатар белгілі бір талаптар қояды, атап айтқанда инфляцияны белгіленген шекке дейін төмендету, банк реформасын іске асырарда олардың берген кеңестерін есепке алу. Осылай олар мемлекеттің экономикалық дамуын бақылап қана қоймай, бүкіл банк жүйесімен қоса жеке банктердің қызметін де бақылайды.

Банктік қадағалаудың негізгі мақсаты банк клиенттерін әр түрлі тәуекелден құтқару, салымшылардың салымдарын қорғау және банк салымдарын қорғау үшін құрылған сақтандыру қорлары мен үкіметтің жеке қорларын жойылудан қорғау, сондай-ақ мемлекеттің ақша-несие саясатын жүргізуіне және экономиканың дамуына қолдау жасау. Сонымен қатар банктік қадағалаудың міндеті халықтың, мемлекеттің, клиенттер мен банк құрылтайшыларының мүддесі үшін банк қызметіндегі заңдар мен ережелердің сақталуын қамтамасыз ету, банк жүйесі мен жекелеген банктердің жұмысын жетілдіру, дамыту болып табылады.

Банк секторының қаржылық тұрақтылығы қадағалаудың пәрменділігімен тікелей байланысты болғандықтан, диплом жұмысының тақырыбы күн тәртібіндегі өзекті мәселе болып табылады.

Дипломдық жұмыс кіріспе бөлімнен, үш тараулардан тұрады, ал бірінші тарау екі тақырыпшаларға, екінші тарау болса үш тақырыпшаларға бөлінген. Сондай-ақ қорытынды бөлім мен қолданылған әдебиеттер тізімі болып бітеді. Бірінші тарау, «Банк қызметтерін қаржылық қадағалау және оны ұйымдастырудың негіздері» деп аталады. Бұнда банк қызметтерін қаржылық қадағалаудың нормативтік, құқықтық негіздеріне сипаттама берілген.

Екінші тарау, «Қаржылық қадағалау және банк қызметтерін реттеу» болып табылады. Бұл тарау жұмыстың негізгі бөлігі. Бұнда қаржылық қадағалаудың мәні және оның әдістері, банк қызметінің түрлері мен ерекшеліктері және оларды пруденциялдық реттеудің маңыздылығы айтылған. Үшінші тарау, «Банк қызметтерін қаржылық қадағалауды жетілдіру жолдары» болып табылады, бұл тарауда қаржылық қадағалауды жетілдірудің кейбір проблемалары жайлы айтылған.

Тарау I. Банк қызметтерін қаржылық қадағалау және оны

ұйымдастырудың негіздері.

1. 1 Қазақстан Республикасында банктік қызметті қаржылық

қадағалаудың экономикалық және құқықтық негіздері.

Банк жүйесінің экономикадағы, соның ішінде қаржы саласындағы алатын ролі мен орнының маңызы зор. Сондықтан қаржы саласын мемлекеттік органдар тарапынан реттеу мен қадағалауды қажет етеді. Әрбір мемлекеттің қаржы саласын, соның ішінде банк қызметін реттейтін өз бақылау жүйесі мен құқықтық актілері болады. Банктік қадағалау қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеу және қадағалау туралы заңына сәйкес жүзеге асады.

Қазақстан Республикасының қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеу және қадағалау туралы заңдары ҚР Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан және ҚР өзге де нормативтiк құқықтық актілерінен тұрады. Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеудiң және қадағалаудың мақсаттары:

- қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдардың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету және тұтастай алғанда қаржы жүйесiне деген сенiмдi қолдау;
- қаржылық қызмет көрсетуді тұтынушылардың мүдделерiн қорғаудың тиiстi деңгейiн қамтамасыз ету;
- қаржы рыногында адал бәсекенi қолдауға бағытталған қаржылық ұйымдардың қызметi үшiн тең құқықтық жағдайлар жасау болып табылады.
Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеудiң және қадағалаудың принциптерi:
- ресурстар мен реттеу құралдарын тиiмдi пайдалану;
- қаржылық ұйымдар мен қаржылық қадағалау қызметiнiң айқындығы;
- тәуекелдердi бағалауға негiзделген қаржылық ұйымдарды басқаруды ынталандыру;
- жаңа қаржы құралдарын және қызмет көрсетудi дамытуды қолдау арқылы қаржылық қызмет көрсетудi тұтынушылар мүдделерiнiң қорғалуын қамтамасыз ету жөнiндегi шаралардың кешендiлiгі, сондай-ақ қаржы рыногына қазiргi заманғы технологияны енгiзу;
- қаржылық ұйым органдарының жауапкершiлiгi болып табылады.
Қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды мемлекеттiк реттеудiң және қадағалаудың мiндеттерi:
- қаржылық ұйымдар қызметiнiң стандарттарын белгiлеу, қаржылық ұйымдарды корпоративтiк басқаруды жақсарту үшiн ынталандыру жағдайларын жасау;
- қаржы жүйесiндегi тұрақтылықты сақтау мақсатында қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдардың мониторингi;
- қаржылық тұрақтылықты қолдау мақсатында қаржы рыногының қауiпке неғұрлым бейiм салаларында қадағалау ресурстарын шоғырландыру;
- қазiргi заманғы технологияларды енгiзудi ынталандыру, қаржылық ұйымдардың қызметi және олар көрсететiн қаржылық қызметтер көрсету туралы ақпараттың тұтынушылар үшiн толымдылығын және қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ету болып табылады.

Қаржылық ұйымдарының қызметiн реттеу және қадағалау жөнiндегi

уәкiлеттi органның функциялары мен өкiлеттiктерi.

1. Уәкiлеттi орган қаржылық ұйымдардың қызметiн реттеу және қадағалау мақсатында:
- ҚР заң актiлерiнде көзделген жағдайларда қаржылық ұйымдарды ашуға оларды ерiктi түрде қайта құру мен таратуға рұқсат бередi және оны керi қайтарып алады, қаржылық ұйымдардың бөлiмшелерiн ашуға келiсiм бередi, сондай-ақ аталған рұқсаттар мен келiсiмдердi беру тәртiбiн айқындайды;
- ҚР заң актiлерiнде көзделген жағдайларда қаржылық ұйымдардың басшы қызметкерлерi лауазымдарына адамдарды сайлауға келiсiм бередi не келiсiм беруден бас тартады, сондай-ақ аталған келiсiмдi берудiң не беруден бас тартудың тәртiбiн айқындайды;
- ҚР заң актiлерiнде көзделген жағдайларда қаржы рыногында кәсiби қызметтi, қаржылық ұйымдардың аудитiн жүзеге асыруға лицензиялар беру, қолданылуын тоқтату және керi қайтарып алу тәртiбiн белгiлейдi, аталған лицензияларды бередi, қолданылуын тоқтатады және керi қайтарып алады;
- қаржылық ұйымдар, қаржылық қызмет көрсетудi тұтынушылар, басқа да жеке және заңды тұлғалар үшiн ҚР аумағында орындалуы мiндеттi нормативтiк құқықтық актiлер шығарады;
- қаржылық ұйымдар үшiн, оның iшiнде шоғырландырылған негiзде пруденциялық нормативтердi және сақталуы мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттердi бекiтедi;
- қаржылық ұйымдар мен олардың аффилиирленген тұлғалары есептілігінің (қаржылық және статистикалық есептiлiктi қоспағанда) тiзбесiн, нысандарын, табыс ету мерзiмдерi мен тәртiбiн белгілейді;
- ҚР заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, ҚР бухгалтерлiк есепке алу мен қаржылық есеп беру және бухгалтерлiк есеп стандарттары туралы заңдарын қаржылық ұйымдардың сақтауын бақылауды жүзеге асырады;
- ҚР заң актiлерiнде көзделген жағдайларда және шектерде, оның iшiнде аудиторлық ұйымды тарту арқылы қаржылық ұйымдар мен олардың аффилиирленген тұлғаларының қызметiн тексередi, тексеру жүргiзудiң тәртiбiн айқындайды;
2. Уәкiлеттi орган қаржылық ұйымдарға және олардың аффилиирленген тұлғаларына, оның iшiнде аудиторлық ұйымдарды тарта отырып:
- қаржылық ұйымдар мен олардың аффилиирленген тұлғаларының қаржылық жай-күйiн айқындау;
- қаржылық ұйымдармен олардың аффилиирленген тұлғаларының басқарма құрылымының және шешiмдер қабылдау рәсiмдерiнiң ҚР заңдарына сәйкестiгiн айқындау;
- қаржылық ұйымдардың аффилиирленген тұлғаларын айқындау;
- қаржылқ қызмет көрсетудi тұтынушылар құқықтарының бұзылуын анықтау және оның алдын алу;
- қаржылық қызмет көрсету немесе қаржы құралдарын шығару жөнiндегi уәкiлеттiк берiлмеген қызметтi анықтау және оның алдын алу мақсатында инспекциялау (тексеру) жүргiзуге құқылы.
Банк қызметiн реттеу және қадағалау ерекшелiктерi.

Уәкiлеттi орган банк қызметiн реттеудi және қадағалауды жүзеге асыру мақсатында:
- жеке және заңды тұлғалардың банктiң және банктiк холдингтiң iрi қатысушысы мәртебесiне ие болуына, банктердiң еншiлес ұйым құруына және оған ие болуына рұқсат беру және рұқсат беруден бас тарту тәртiбiн айқындайды, аталған рұқсаттарды бередi не беруден бас тартады;
- банктердiң меншiктi капиталының ең аз мөлшерiн белгiлейдi;
- банктердiң резервтiк капиталын қалыптастыру жөнiндегi талаптарды белгiлейдi;
- банктiк топтар үшiн пруденциялдық нормативтердi және сақталуы мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттердi бекiтедi;
- салымдарға (депозиттерге) мiндеттi ұжымдық кепiлдiк беру (сақтандыру) тәртiбiн белгiлейдi;
- активтердi және шартты мiндеттемелердi сыныптау мен оларға қарсы провизиялар құру тәртiбiн белгiлейдi. Активтер мен шартты мiндеттемелердi күмәндi және сенiмсiз санаттарға жатқызу тәртiбiн мемлекет алдында салық мiндеттемелерiнiң орындалуына салықтық бақылауды қамтамасыз ететiн мемлекеттiк органмен келiсе отырып айқындайды;
- банктердiң және банктерге аудит жүргiзуге лицензиясы бар аудиторлық ұйымдардың тiзiмiн жүргiзедi;
- банктiң аффилиирленген тұлғаларына ҚР заң актiлерiнде көзделген мәжбүрлеу шараларын қолдану тәртiбiн айқындайды және оларды қолдану туралы шешiм қабылдайды;
- ҚР банк заңдарында белгiленген жағдайларда банктi консервациялау туралы шешiм қабылдайды және уақытша әкiмшiлiктi (банктi уақытша басқарушыны) тағайындайды;
- ҚР банк заңдарында белгiленген жағдайларда ҚР банк заңдарында көзделген барлық немесе жекелеген банк операцияларын жүргiзуге лицензияны керi қайтарып алу туралы шешiм қабылдайды және уақытша әкiмшiлiктi (уақытша үкiмдi) тағайындайды;
- ҚР заң актiлерiне сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асырады.

Банктердің мәнін ашуға екі жақты тұрғыдан келуге болады: заңи және экономикалық. Бірінші жағдай, ең басты «банктік операциялар» ұғымының маңызы артады. Олардың қатарына банк қызметі туралы заңда көрсетілген операциялар тізімі жатады.

Қай жағынан алсақта банктің мәнін заң тұрғысынан қарау жеткіліксіз болып табылады. Банктің мәнін айқындау оның қызметінің заңмен қатынасын білумен ғана шектелмейді. Банктің мәнін, оған рұқсат етілген операцияларын айқындайтын заң емес, оны істің экономикалық жағы және банктің жаратылысы анықтайды. Банктің мәнін талдағанда оның бастапқы атқарған қызметтерін (валюта айырбасы, несие беру, есеп айырысу) жоққа шығаруға болмайды. Жалпы, кез келген құбылыстың мәнін танып білуде, оның қандай операцияларды орындайтыны немесе орындағандығы туралы сұраққа жауап іздеудің қажеті шамалы, бұл жерде ең бастысы, оның сапасына және басқа институттардан өзара айырмашылығына мән берген дұрыс.

Ең бастысы - банктің өндірістік кәсіпорындардан өзара ажыратылатыны, оның қызметінің өндірісі аясында емес, айналыс және айырбас аясында жүзеге асуына байланысты болуы.

Сондай-ақ банк өнеркәсіптік кәсіпорындардан өзінің эмиссиялау сипатына да байланысты ажыратылады. Ол тек қана акциялар мен басқа да бағалы қағаздар шығарып қоймайды, сол сияқты басқа эмитенттердің бағалы қағаздарын есепке алу және сақтауға байланысты операцияларды жасайды. Банкті сауда, делдал ұйым десе болады. Жалпы, банктің саудамен ұқсас болуы кездейсоқ емес. Шынында да, банктер де ресурстарды сатып алып, оларды сатумен айналысады. Мемлекеттің несие жүйесінде коммерциялық банктердің алатын орны өте зор. Олар қарыз капиталы нарығының әр түрлі саласында жан-жақты іс-әрекет етеді. Коммерциялық банктер несие ресурстарының негізгі бөлігін шоғырландырып, өз клиенттеріне несие беру, депозит қабылдау, есептесу, бағалы қағаздарды, шетел валютасын сатып алу-сату мен оларды сақтау және басқа да көптеген қаржылық қызмет көрсетеді.

Банктік қадағалаудың негізгі мақсаты банк клиенттерін әртүрлі тәуекелден құтқару, салымшылардың салымдарын қорғау және банк салымдарын қорғау үшін құрылған сақтандыру қорлары мен үкіметтің жеке қорларын жойылудан қорғау, сондай-ақ мемлекеттің ақша-несие саясатын жүргізуіне және экономиканың дамуына қолдау жасау. Сонымен қатар банктің қадағалаудың міндеті халықтың, мемлекеттің, клиенттер мен банк құрылтайшылардың мүддесі үшін банк қызметіндегі заңдар мен ережелердің сақталуын қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасы банк жүйесі мен жекелеген банктердің жұмысын жетілдіру, дамыту болып табылады. Республикада банкілерді қадағалау Қазақстан Республикасының банктік және басқа да заң нормаларымен реттеледі.

Республикада банктердің қызметін бақылау мен қадағалау кешенді әдіс-тәсілдермен жүзеге асырылады. Олар Қазақстан Республикасының банктік және басқа да заңдылықтарының сақталуына, сондай-ақ банктердің ұйымдастыру және қаржылық-шаруашылық іс-әрекеттерін бақылап тоыруға бағытталған.

Банктің қадағалау процесінде реттеу және ревизиялық (тексеру) әдістері

қолданылады.

Реттеу әдісі кең таралған әдіс болып табылады. Реттеу әдісі Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік тарапынан қабылданған нормативтер мен ережелер арқылы, жүзеге асырылады.

Бақылау, реттеу және қадағалау процестері банктің қызметі басталар алдында-ақ, яғни банктерді құру кезеңдерінен басталады, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы банк және банк қызметі туралы» Заңында көрсетілген ҚР Қаржы нарығын қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік тарапынан талаптар қойылудан басталады.

Банктерді бақылау процесіне:

-ақпараттарды ашу, яғни банктер ҚР Қаржы нарығын қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік алдында тоқсандық, жылдық және операциялық және де басқа да шығыстары, сондай-ақ анықталған нысанда өзінің іс-әрекеттері туралы есеп беруге міндетті;

-ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік банкілік қадағалауды жүзеге асыру мақсатында банктер ашуға және оларды ерікті түрде қайта ұйымдастыруға және таратуға, банктерге еншілес ұйым құруға және сатып алуға, сондай-ақ тура немесе жанама иеленетін немесе дауыс беру мүмкіндігі болатын заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына қатысуға, сондай-ақ банктің заңды тұлғалар қабылдайтын шешімдерді олардың арасында жасалған шарт бойынша айқындау мүмкіндігін иеленуге рұқсат береді немесе рұқсат беруден бас тартады. Агенттік банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асратын ұйымдардың басшы қызметкерлері лауазымдарына үміткерлерді тағайындауға немесе сайлауға келісім береді, банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар құрылтай құжаттарына келісім береді.

Банк қызметіне бақылау мен қадағалауды халықаралық ұйымдар, мемлекет, аудиторлық және құрылтайшылар тарапынан жүзеге асырылады.

Халықаралық ұйымдар тарапынан банк қызметіне бақылау мен қадағалауды Халықаралық Валюталық Қор, Әлеуметтік банк т. б. ұйымдар жүргізеді. Олар Республика экономикасының нарық рельсіне түсу үшін өздерінің берген несиелерімен қатар белгілі бір талаптар қояды, атап айтқанда инфляцияны белгіленген шекке дейін төмендету, банк реформасын іске асырарда олардың берген кеңестерін есепке алу. Осылай олар мемлекеттің экономикалық дамуын бақылап қана қоймай, бүкіл банк жүйесімен қоса жеке банктердің қызметін де бақылайды.

Мемлекеттік бақылау ведомствадан тыс және ішківедомствалық болып бөлінеді. Ведомствадан тыс банктерге бақылауды салық инспекциялары, қаржы құқық бақылау комитеті қорғау органдары жүргізеді. Олар банктің қызметін әртүрлі бағытта: шаруашылық, ағымдық, бухгалтерлік есебінің жай-күйін заң және нормативтік актілердің сақталуын, ақша-кредит саясатының дұрыс жүргізілуін т. б. тексереді.

Банк қызметін ішкі ведомствалық бақылау мен қадағалау банк жүйесінің жоғарғы сатысы - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік жүзеге асырады.

Банкiлердiң қаржы тұрақтылығын қамтамасыз ету, олардың депозиторларының мүдделерiн қорғау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ақша-несие жүйесiнiң тұрақтылығын ұстап тұру мақсатында уәкiлеттi орган банкiлердiң қызметiн реттеудi, соның iшiнде:

резервтiк талаптар нормаларын, күдiктi және сенiмсiз активтерге қарсы провизияларды қоса, пруденциалдық қалыптарды және банкiлер сақтауға мiндеттi басқа да нормалар мен лимиттердi белгiлеу;

банкiлер орындауға мiндеттi нормативтiк құқықтық құжаттарды басып шығару;

банкiлердiң қызметiн инспекциялау (тексеру) ;

банкiнiң қаржы жағдайын сауықтыру жөнiнде ұсыныстар беру;

банкiлерге немесе олардың лауазымды адамдарына ықпал етудiң шектеулi шараларын қолдану;

банкiлерге санкциялар салу арқылы реттеудi жүзеге асырады.

Банктердің қызметін реттеу жекелеген банктерге қатысты да, шоғырландырылған негізде де, яғни банк тобына қатысты да жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу механизмінің тәртібі ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттіктің екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу және қадағалау бойынша нормативтік құқықтық актілерімен анықталады.

1995 жылы 31 тамызда қабылданған «Банктер және банктік қызмет туралы» ҚР заңының 41-бабына сәйкес, екінші деңгейдегі банктердің қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету, олардың салымшыларының мүдделерін қорғау, сондай-ақ республикадағы ақша-несие жүйесінің тұрақтылығын қолдап отыру мақсатында аталған банктердің қызметін реттеуді мынадай жолдармен жүзеге асырылады:

- пруденциялдық нормативтер белгілеу;

- банктердің орындауына міндетті нормативтік құқықтық актілер шығару;

- банктердің қызметін тексеру;

- банктің қаржылық жағдайын сауықтандыруға байланысты ұсыныстар беру;

- банктерге ықпал ететін шектеу шараларын қолдану;

- банктерге немесе олардың лауазымды тұлғаларына санкциялар беру;

ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын мен қадағалау жөніндегі агенттік халықаралық банктік тәжірибеде қолданылатын нормативтер мен орындауға міндетті басқа да нормалар мен лимиттерді белгілеуге құқылы. Ол сонымен қатар банктердің пруденциялық нормативтерді және орындауға міндетті басқа да нормалар мен міндеттерді бұзғаны үшін жауапкершілікті белгілейді.

Қойылған талаптарға банктің қаржылық жағдайының сәйкестігі туралы мәселені шешу мақсатында ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттік белгілі мөлшерде банктің капиталының көлемін анықтауға құқылы. Пруденциялдық нормативтер немесе орындауға міндетті басқа да нормалар мен лимиттердің нормативтік белгілері мен есептеу әдістемесін, белгіленген күнге банктің капиталының көлемін, ашық валюта позициясының лимиттерін және оларды есептеу тәртібін, резервтік талаптар нормасын және оларды есептеу әдісін, есеп берудің сәйкес формалары мен оны тапсыру мерзімін уәкілетті орган белгілейді.

Банктік қызметті жүзеге асырумен байланысты шығындарды табу мақсатында банктер резервтік қор құруға міндетті. Резервтік қорлар банктердің дивиденттерді төлеуге дейінгі табысының есебінен құрылады.

Банктер жүргізетін операцияларының түрлері мен көлеміне қарай өздерінің қызметінің сенімділігіне бақылауды қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасындағы банктер туралы заңға сәйкес, уәкілетті орган бекіткен тәртіпте күмәнді және үмітсіз қарыздарға қарсы арнайы провизиялар құру арқылы берілген несиелер мен басқа да активтерді жіктеуге міндетті.

1. 2 Қаржылық қадағалаудың экономикалық нормативтері

және олардың маңызы.

Банктер өз іс-әрекетін жүзеге асыру мақсатында жеке және заңды тұлғалардан ақша қаражатын тартып, өз акционерлері мен клиенттеріне,

салымшылары мен қарыз берушілеріне дивиденттер төлеп отырғандықтан, банк қызметінде жеке және заңды тұлғалардың әр түрлі мүдделері тоғысады. Банк қызметінде осы жағдайлардың бәрін қадағалауды қажет етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.