Шаңырақ жарастығы

Жоспар
Кіріспе

1 Ақ босағаны ардақ тұту
2 Отбасы күні

Еркіндігін еншілеген, Тәуелсіздік тұғырына тұрақтаған кең байтақ Қазақстан халқы тағы бір тың мерекені мерейі үстем, мәртебесі асқақ қалпында тойлағалы отыр. Қазақтың: «Тойың тойға ұлассын» деген бата-тілегі жақсы ырымның жоралғысы. Елдің еңсесін көтеретін, халқымыздың қабағын ашатын мамыражай мерекенің болғанына не жетсін. Мереке - сауық-сайранның, сән-салтанаттың бастауы. Мереке - өткеніңнің өлшемі, бүгініңнің биігі, кемел келешегіңнің көрінген көкжиегі. Мереке - тұрмыс-тіршілігіміздің таразысы, көңіл-күйіміздің, жеткен биігіміздің, ой-санамыздың, дала мен қаламыздың көрсеткіші. Мереке - береке мен бірліктің, тынысы кең тірліктің жемісі, ақыл-ойдың өрісі.
Иә, алғаш рет атап өтілгелі отырған болмысы бөлек, бағасы басым су жаңа мереке есігімізден еніп, төрімізге шықты. Әр шаңырақтың шаттығын паш ететін, жанұя мүшелерін жақсылыққа желпіндіретін, бірлігін бекемдей түсетін Отбасы күні мерекесінің атын атап, түсін түстеген Елбасымыздың өзі. Бұл әр отбасына деген шынайы қамқорлықтың, әр адамға деген ақ пейілдің үлгісі. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өз Жарлығымен қыркүйектің екінші жексенбісін Отбасы күні деп жариялады. Бұл отбасы құндылықтарын насихаттауға, адамдардың өзара қарым-қатынасындағы, сыйластығындағы ұлттық сипатқа ие қанда бар қасиетті қағидаларды ұлықтауға, жас буынның санасына сіңіруге бағытталған сан түрлі игі шаралардың өріс алатын, өркен жаятын мерекесі.
Халқымызда отбасының өмір сүрген тұрағына, яғни басындағы баспанасына байланысты ежелден қалыптасқан киелі ұғымдар бар. Шаңырақ, босаға, табалдырық атауларын ата-бабамыз айрықша қастерлеген, жаманат жуытпауға ұрпағын тәрбиелеген, түрлі ырым-тыйымдар, жөн-жоралғылар арқылы ұғындырған. «Табалдырықтан биік тау жоқ», «Ақ босаға - бақ босаға», «Қасиетті қара шаңырақ» деген аталы сөздің астары аңғарған адамды біраз жайдан хабардар етеді. Киесін қадірлей білген қазақ осындай ілкімді іс-әрекеттері арқылы ұрпағына өшпес өнегенің, тәлімді тәрбиеге байланысты үлгі болар үрдістің, тағылымды жолдың айнымас арнасын артына аманат етіп қалдырған.

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ШАҢЫРАҚ ЖАРАСТЫҒЫ

Еркіндігін еншілеген, Тәуелсіздік тұғырына тұрақтаған кең байтақ Қазақстан халқы тағы бір тың мерекені мерейі үстем, мәртебесі асқақ қалпында тойлағалы отыр. Қазақтың: Тойың тойға ұлассын деген бата-тілегі жақсы ырымның жоралғысы. Елдің еңсесін көтеретін, халқымыздың қабағын ашатын мамыражай мерекенің болғанына не жетсін. Мереке - сауық-сайранның, сән-салтанаттың бастауы. Мереке - өткеніңнің өлшемі, бүгініңнің биігі, кемел келешегіңнің көрінген көкжиегі. Мереке - тұрмыс-тіршілігіміздің таразысы, көңіл-күйіміздің, жеткен биігіміздің, ой-санамыздың, дала мен қаламыздың көрсеткіші. Мереке - береке мен бірліктің, тынысы кең тірліктің жемісі, ақыл-ойдың өрісі.
Иә, алғаш рет атап өтілгелі отырған болмысы бөлек, бағасы басым су жаңа мереке есігімізден еніп, төрімізге шықты. Әр шаңырақтың шаттығын паш ететін, жанұя мүшелерін жақсылыққа желпіндіретін, бірлігін бекемдей түсетін Отбасы күні мерекесінің атын атап, түсін түстеген Елбасымыздың өзі. Бұл әр отбасына деген шынайы қамқорлықтың, әр адамға деген ақ пейілдің үлгісі. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өз Жарлығымен қыркүйектің екінші жексенбісін Отбасы күні деп жариялады. Бұл отбасы құндылықтарын насихаттауға, адамдардың өзара қарым-қатынасындағы, сыйластығындағы ұлттық сипатқа ие қанда бар қасиетті қағидаларды ұлықтауға, жас буынның санасына сіңіруге бағытталған сан түрлі игі шаралардың өріс алатын, өркен жаятын мерекесі.
Халқымызда отбасының өмір сүрген тұрағына, яғни басындағы баспанасына байланысты ежелден қалыптасқан киелі ұғымдар бар. Шаңырақ, босаға, табалдырық атауларын ата-бабамыз айрықша қастерлеген, жаманат жуытпауға ұрпағын тәрбиелеген, түрлі ырым-тыйымдар, жөн-жоралғылар арқылы ұғындырған. Табалдырықтан биік тау жоқ, Ақ босаға - бақ босаға, Қасиетті қара шаңырақ деген аталы сөздің астары аңғарған адамды біраз жайдан хабардар етеді. Киесін қадірлей білген қазақ осындай ілкімді іс-әрекеттері арқылы ұрпағына өшпес өнегенің, тәлімді тәрбиеге байланысты үлгі болар үрдістің, тағылымды жолдың айнымас арнасын артына аманат етіп қалдырған.
Отан отбасынан басталады деген қанатты сөз, ұлы ұғымға айналған қағиданың қасиетін қалтарыста қалдыра алмайсың. Санаңда сақталатын, жадыңда жатталатын, рухыңды асқақтатып мақтанатын, шалқар сезімге елітіп, ерекше шаттанатын, жаныңа шырайлы шуақ, бойыңа құдіретті қуат беретін, одағай ойдан, тағылымды тұжырымнан туындаған тіркестің мәні де, әрі де айрықша. Ендеше, Отбасы күні тұтастай Отанымыздың мерекесі, барша халқымыздың ел болып атап өтетін шаттыққа толы шарасы. Осы күнді тәуелсіз еліміздің бес миллион отбасындағы он жеті миллион халық мерекелемек. Бір қолдың саласындай, бір кісінің баласындай, тілі басқа, тілегі бір, жүзі басқа, жүрегі бір, саусағы бөлек, білегі бір жүзден астам ұлттар мен ұлыстардың үлкен-кішісі осы мерекені ұйысқан бірлік үстінде ұлықтағалы отырғандығының өзі екі елдің бірінің еншісіне бұйыра бермейтін, көрінгеннің қолы жетпейтін қомақты олжа.
Ақ босағаны ардақ тұту - отбасы мүшелерінің бабадан балаға мирас болып келе жатқан салиқалы салты, дүниетанымыңа дәрумен болар дәстүрі. Халқымыз отбасылық құндылықтардан кенде емес. Қазақи тәрбиенің таңдай қақтырарлық тамаша тағылымға толы, ұлттық үрдіске негізделген рухы биік ұлағаттары: үлкенге құрмет, кішіге ізет, ақсақалды ардақтау, кейуананы қадірлеу, абысын мен келіннің, қайнаға мен қайнының, қайын - сіңлі мен қылықты қыздың, бозбала мен бесіктегі сәбидің бүкіл адами қасиеттері өмір бойы қара шаңырақта, өскен ордасы - отбасында қалыптасады.
Ұлды тәрбиелей отырып жер иесін тәрбиелейміз, ал қызды тәрбиелей отырып ұлтты тәрбие - лейміз - деген екен гректің ұлы ойшыл-философы Платон. Осындай арқалы ойдың жүзеге асатын, адами қасиеттердің қанға даритын алтын бесігі - отбасының ордасы. Бұл ұлттық құндылықтардың, қазақи қасиеттердің бойымызға сіңетін, рухани биігімізді көтеретін, ой-санамызды оятатын қара шаңырақтың құдіреті.
Ақ босағаны бақ босаға деп бағалайтын халқымыздың рухани жағынан бәрінен жоғары қоятын, ерекше қастерлейтін киесінің бірі осы. Алтын босағасының берік болуына деген игі тілегін бағыштаудың түп-төркіні - түтін түтетіп отырған отбасының оңаша отауына арналған кіршіксіз құрметтің белгісі, жақсы ырымның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.