Шыбынның жіктелу жүйесі

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Қос қанаттылар (Diptera) – жәндіктер класының бір отряды.Жер шарында кең таралған, 150-дей тұқымдасы 100 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанда 2 отряд тармағы (ұзынмұрттылар және қысқамұрттылар), 114 тұқымдасы, 5 мыңға жуық түрі бар. Қазба қалдықтары триас кезеңінен белгілі. Атауы қос қанатына орай қойылған (кейбір түрлерінің қанаты жоқ), көздері фасетке ұқсайды. Мұртшасыүш не одан да көпбунақтантұрады. Аузышаншыптесуге, жалауғабейімделген. Толықтүрленіпдамиды. Дернәсіліқұртқаұқсас, аяқтарыболмайды. Қуыршағы бос жатады не еңсоңғыдернәсілқабығымен (піллә) қапталады. Кейбірқосқанаттылартүрлерініңдернәсілдеріөсімдіктер мен жануарларденесіндеөсіпжетіледі, ересекжәндіктерөсімдікшірігімен, жануарқаныменқоректенеді. Қосқанаттыларарасындасинантроптар да (үйжануарлары, өсімдіктержәнемикроорганизмдергеқатысты; мысалы, тышқан, шыбын) бар.Қансорғышжәндіктер (масса, шіркей, т.б.) адам мен малғабезгек, энцефаломиелит, күйдіргісияқтыжұқпалыаурулартаратады. Гессен шыбыны, швед шыбыны, ұзынсирақтыбақшашыбыны, терібөгелегі, қарынбөгелегі – аулы шаруашылығы мен мал шаруашылығыныңзиянкестері. Бірқатарқосқанаттыларпайдалыжәндіктер: гүлшыбыны – өсімдіктердітозаңдандырады; жемісшыбыны (дрозофила) генетикалықзерттеулердепайдаланылады; кейбірқосқанаттылардернәсілдері (тахина) зиянкесжәндіктерменқоректеніп, шаруашылыққапайдакелтіреді; хирономиддернәсілдері – балықжемі; ктырьларшегіртке, маса, шыбындықұртады. Қазақстанда 6 түрі (мыс., алыпшыбын, жетілмегенэфедрома, құмытышыбыны, т.б.) “Қызылкітапқа” енгізілген.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
I.Кіріспе
a) Шыбынның жіктелу жүйесі.
б) Шыбынның морфологиясы.
II.Негізгі бөлім
а)Шыбындардың биологиясы.
б)Шыбындардың өсімдікті зақымдау белгісі, зақымдалатын өсімдіктің белгісі.
в)Шыбындардың табиғи жаулары мен аурулары.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиеттер.

Кіріспе
Қос қанаттылар (Diptera) - жәндіктер класының бір отряды. Жер шарында кең таралған, 150-дей тұқымдасы 100 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанда 2 отряд тармағы (ұзынмұрттылар және қысқамұрттылар), 114 тұқымдасы, 5 мыңға жуық түрі бар. Қазба қалдықтары триас кезеңінен белгілі. Атауы қос қанатына орай қойылған (кейбір түрлерінің қанаты жоқ), көздері фасетке ұқсайды. Мұртшасы үш не одан да көп бунақтан тұрады. Аузы шаншып тесуге, жалауға бейімделген. Толық түрленіп дамиды. Дернәсілі құртқа ұқсас, аяқтары болмайды. Қуыршағы бос жатады не ең соңғы дернәсіл қабығымен (піллә) қапталады. Кейбір қос қанаттылар түрлерінің дернәсілдері өсімдіктер мен жануарлар денесінде өсіп жетіледі, ересек жәндіктер өсімдік шірігімен, жануар қанымен қоректенеді. Қос қанаттылар арасында синантроптар да (үй жануарлары, өсімдіктер және микроорганизмдерге қатысты; мысалы, тышқан, шыбын) бар. Қан сорғыш жәндіктер (масса, шіркей, т.б.) адам мен малға безгек, энцефаломиелит, күйдіргі сияқты жұқпалы аурулар таратады. Гессен шыбыны, швед шыбыны, ұзынсирақты бақша шыбыны, тері бөгелегі, қарын бөгелегі - аулы шаруашылығы мен мал шаруашылығының зиянкестері. Бірқатар қос қанаттылар пайдалы жәндіктер: гүл шыбыны - өсімдіктерді тозаңдандырады; жеміс шыбыны (дрозофила) генетикалық зерттеулерде пайдаланылады; кейбір қосқанаттылар дернәсілдері (тахина) зиянкес жәндіктермен қоректеніп, шаруашылыққа пайда келтіреді; хирономид дернәсілдері - балық жемі; ктырьлар шегіртке, маса, шыбынды құртады. Қазақстанда 6 түрі (мыс., алып шыбын, жетілмеген эфедрома, құмыты шыбыны, т.б.) "Қызыл кітапқа" енгізілген.

1-сурет. Шыбын
Ұзын мұрттылар отряд тармағы - Nematocera. Көп бунақтан тұратын ұзын мұртшалары бар, дене пішіні маса тәрізді қос қанаттыларды біріктіреді. Личинкаларының бас капсуласы көпшілігінде жақсы жетілген, қуыршағы ашық, шыбын ұшып шығар кезде қуыршақ қабының арқа тігісі бойлай сөгіледі. Біздің елде бұл отряд тармақтың құрамына 32 тұқымдас, солардың ішінде ұзын сирақты шыбындар, маса, галлица, шіркей және басқалары кіреді.
Шыбын (Brachycera) - қосқанаттылардың бір отряд тармағы. Жер шарында кең тараған. Бұлардың мұртшалары қысқа, үш бунақты. Денелері жуан, дернәсілдерінің басы, аяқтары болмайды, құрт тәрізді. Қуыршақтары жалған піллә ішінде жатады. Ересек жәндік қуыршақ қабын түзу тігіс бойымен жарып немесе қуыршақ қабының үстіңгі жағындағы дөңгелек қақпақша арқылы сыртқа шығады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.