Білім беру жүйесінің басты міндеттері
1 ХХІ ғасыр . бұл ақпараттық қоғам
2 Электрондық методикалық жүйелер
2 Электрондық методикалық жүйелер
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және азаматтық құндылықтар мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге шығу» - делінген.
Осыған орай бүгінгі ұстаздардың алдында оқушыға білім, білік, дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімдерін, ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері де тұр.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері орыс тілі мен әдебиеті сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда. Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде ақпараттарды даярлап, оны білім алушыға беру процесі. Бұл процесті іске асырудың негізгі құралы компьютер болып табылады.
Осыған орай бүгінгі ұстаздардың алдында оқушыға білім, білік, дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімдерін, ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері де тұр.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері орыс тілі мен әдебиеті сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда. Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде ақпараттарды даярлап, оны білім алушыға беру процесі. Бұл процесті іске асырудың негізгі құралы компьютер болып табылады.
http://asyl-bilim.kz/load/p_nder/informatika/informatika/8-1-0-1237
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында: Білім беру жүйесінің
басты міндеті – ұлттық және азаматтық құндылықтар мен практика жетістіктері
негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім
алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу,
білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге
шығу - делінген.
Осыған орай бүгінгі ұстаздардың алдында оқушыға білім, білік,
дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімдерін,
ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай
білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері де тұр.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық
білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік
ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім
беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық
технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім
беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен
жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге,
электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс
істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық
әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану
арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың
негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік
тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны
қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты
технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға
лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері орыс тілі мен
әдебиеті сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда. Жаңа
ақпараттық технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде ақпараттарды
даярлап, оны білім алушыға беру процесі. Бұл процесті іске асырудың негізгі
құралы компьютер болып табылады.
1-сызба. Оқыту технологияларына байланысты түсініктер
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және
он-лайн сабақтары. Институттың 10 аудиториясында интерактивті тақта
орнатылған. Сондықтан бұл тақтамен сабақ өткізуді ойластырып, жоспарлаймыз.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз
бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге,
өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен
жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді.
****ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне
мұқият қарайтын дәуір. Жалпы оқытудың мақсаты- оқушыны дамыту. Осы
мақсатқа сәйкес жас және педагогикалық психологиясында, сондай-ақ оқыту
теориясында негізгі орын алған мәселе – дамыта отырып оқытуды зерттейтін
бағыт. Білім беру үрдісін ақпараттандыру және жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара
тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу –
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлер інің тиімділігі мен сапасын жоғарлату
бүгінгі күннің басты талабы болып саналады.
XXI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім
беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электрондық
және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, электрондық
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры
болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Қазіргі кезде біздің қоғамымыз
дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни
компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық
технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи
ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы оқытудың жаңа
ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары,
компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз
байланысты.
Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнін оқытуда да ақпараттық технологияларды
қолданудың мүмкіндіктері өте мол. Мәселен, 5-сыныпта әдебиетпен танысу
халық ауыз әдебиетінен басталады. Бұл блокта оқушылар тұрмыс-салт жырлары,
мақал – мәтелдер, ертегілер сияқты ауз әдебиеті үлгілерімен танысады.
Оқушылардың мақалдарды түсініп, есте сақтауын қамтамасыз ету мақсатында
интерактивті тақтаның көмегі зор. Мұғалім тақтаның сурет салу редакторы
арқылы тақтада мақалдарды ребус түрінде береді, оқушылар сол ребусты
шешеді. Келесі сабаққа өздері де ребус ойлап тауып, тақтаға салып, басқа
оқушылардың шешуін сұрайды. Поэзияға тоқталатын болсақ, бұнда да ақпараттық
технологиялардың да алар орны зор. Оқушыларға әуелі слайд көрсету арқылы
өлең авторының өмір жолымен таныстырып, осы өлеңнің шығу тарихына ерекше
тоқталып, мазмұнын меңгертіп, электронды оқулықта берілген әр түрлі
интерактивті тапсырмаларды орындатамын. Жоғары сыныптарда роман,
әңгімелерді оқыту үлкен қиыншылықтарға әкеп соғады, себебі балалар кітап
оқып отырғаннан компьютерде көбірек отырғанын қалайды. Осы мәселенің шешуін
де ақпараттық технологиялар көмегімен табуға болады. Мәселен, романды оқуға
екі немесе үш сағат берілсе, білімді бекіту сабағында электронды оқулық
бойынша тест және т.б. бақылау түрлерін өткізу, оқушылармен пікірталас
жүргізуге болады. Үй тапсырмасы ретінде шығармашылық топ құрып, соларға осы
роман немесе әңгімеден үзіндіні кино қылып түсіріп, келесі сабақта
интерактивті тақта арқылы сол киноны сыныпқа көрсетуге болады. Міне,
осындай ақпарат құралдарының көмегімен сабаққа қатысу белсенділігі төмен
оқушылардың да қызығушылығын арттыруға болады.
Қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық технология келесі жұмыс түрінде де
қолданысын табады. Бұл оқушылардың аса шығармашылығын талап ететін жоба
жұмысы. Бұл жұмыс түрін жүргізгенде оқушылар техникалық құралдарды қолдану
арқылы жобасын дайындайды. Мәселен, сабақта ақын-жазушының шығармашылығымен
танысу үшін арнайы топ құрылып, тақырып бойынша терең мағлұмат жинап,
онымен бүкіл сыныпты таныстыру мақсатында балалар мұражай қызметшілеріне,
белгілі әдебиетші, тарихшыларға барып сұхбат алып, тақырыпқа байланысты
материалдарды суретке түсіріп, жалпы толық бейнематериал жинақтайды.
Жиналған мағлұматтарды компьютер арқылы өңдеп, қысқаша деректі фильм етіп
шығарады. Содан соң бұл фильмді сабақ үстінде сынып назарына ұсынады.
Осындай өзгеше жұмыс түрлерін өткізу арқылы оқушылардың шығармашылық
қабілеттерін дамытуға, олардың пәнге деген қызығушылығын оятуға, дарынды
тұлғаны қалыптастыруға әбден болады [3].
Қазақ тілі сабағында логикалық жүйеге құрылған бағдарламаларды пайдалану
арқылы өтілген тақырыптардан қайталау, пысықтау, мәтінді оқыту барысында
талдау сияқты тапсырмаларды орындатуға болады. Фонетиканы, морфологяны
оқытуда компьютерді пайдаланудың өз реті болады. Мысалы, 1. Қазақ тілі
фонетикасын оқыту барысында сөздегі не сөйлемдегі дауысты, дауыссыз
дыбыстар санын ДЭЕМ –да анықтаудың бағдарламасын іздеп табады. 2. Сөз
құрамында керекті әріпті табу бағдарламасын құр деп тапсырма беруге болады.
3. Тест арқылы тапсырманы сұрау, оған дұрыс жауап алу арқылы оқушы білімін
бағалауға болады.
Қазақ тілі мен әдебиет жиі кездесетін сөздер мен сирек кездесетін сөздерді
анықтауға жұмыс жасатамын. Мысалы, оқушыларға адамның ой сипаттарын
қатыстырып Досымның портреті, Менің көршім сияқты шығармашылыққа
бағытталған тапсырмалар беремін. Жұмыстарын тексере отырып, нәтижесінде
оқушылар көркем әдеби тілде өз ойын ұшқыр жеткізуге дағдыланады.
Соңынан мұндай тапсырмаларды оқушылар бірінен-бірі оқу арқылы көркем
әдебиет тілін кеңінен меңгереді.
Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі – бұл мұғалімге қазақ тілі
мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.
Сабақта компьютерді пайдаланудың тиімділігін былай саралап көрсетуге
болады.
1.
Оқушы мен мұғалімнің позитивтік оң қатынаста болуына ықпал етеді. Олай
дейтініміз, оқушылар компьютермен тікелей қатысты болғандықтан өзін
еркін сезінеді.
2.
Компьютермен жұмыс барысында оқушылардың белсенділік, жауапкершілік
және өзіндік шығармашылық қабілеттері қалыптасады. Оқушы өз бетінше
еңбектенеді. Өз еңбегінің нәтижесін көреді. Өзін-өзі қадағалауға
мүмкіншілік туады. Тапсырмаларды мұғалімнің көмегінсіз орындайды. Сол
арқылы ойлау және есте сақтау қабілеттері дамиды.
3.
Берілетін материал бірсарынды болып, тек мұғалім ғана сөйлейтін болса,
балалар тез шаршап қалады да, сабақ сәтсіз аяқталады. Осындай көңілсіз
жағдайларды болдырмау үшін қазақ тілі мен әдебиет сабағында компьютер
арқылы оқушылардың белсенділігін арттыратын элементтер қолданылады.
Мысалы, СТО стратегияларын, дидактикалық үлестірмелер, түрлі ребустар,
суреттермен жұмыс кросвордтарды жатқызуға болады [5] .
Ақпараттық технологияның мұғалім жұмысына ең тиімдісі – оқушылардың білім
олқылықтарына үнемі зерттеу жасап, түзету жұмыстарын жүргізуге пайдасы бар.
Қазіргі заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-
зерттеу бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасырдың информатика
ғасыры, яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің
болашағы – жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына
ықпал ету мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді.
Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі
оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар
мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби
потенциалдарының қалыптасуына жол ашады.
Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін
қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан
тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз
[4].
Қазіргі кездегі жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанның білім беру мекемелеріндегі
жеткіншек ұрпақтарды оқыту мен тәрбиелеу олардың бойында жеке тұлғалық
қасиеттерінің жан-жақты қалыптасуымен тығыз байланысты. Бұл мәселе
дүниежүзілік қауымдастықта әлеуметтік-экономикалық, мәдени және рухани
дамудың басты факторы ретінде жариялануда.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне
мұқият қарайтын дәуір. Жалпы оқытудың мақсаты- оқушыны дамыту. Осы
мақсатқа сәйкес жас және педагогикалық психологиясында, сондай-ақ оқыту
теориясында негізгі орын алған мәселе – дамыта отырып оқытуды зерттейтін
бағыт. Білім беру үрдісін ақпараттандыру және жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара
тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу –
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлер інің тиімділігі мен сапасын жоғарлату
бүгінгі күннің басты талабы болып саналады.
XXI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім
беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электрондық
және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, электрондық
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры
болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Қазіргі кезде біздің қоғамымыз
дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни
компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық
технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи
ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы оқытудың жаңа
ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары,
компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз
байланысты.
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік,
дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім
беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын
арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың
тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың
тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-
педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді.
Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
- оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-
әдістемелік жолын анықтау;
- оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды
пайдаланудың әдістемесін жасау;
- мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде
пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
- оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық
технологияларды пайдалануға үйрету;
- мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық
білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік
ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім
беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық
технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім
беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен
жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге,
электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс
істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық
әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану
арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Қазіргі таңда оқушы- ақпаратпен қаруланған, жан-жақты дамыған тұлға.
Оның білімдік қабілеттерін дамыту үшін біздер, мұғалімдер жан-жақты
қаруланған болуымыз керек.
Балаға білім бергенде, алыстан жақынға, таныстан жатқа көшіп, жаңа
білімді ескі білімге байлап беру керек-деп Мағжан Жұмабаев айтқандай,
оқыту процесіне жаңа көзқараспен қарау керек.
Сол себептен жаңа технологияларды енгізу арқылы, оқу процесінің деңгейі
көтеріледі, қазіргі заман талабына сай дамыған тұлға тәрбиеленеді.
Жылдан-жылға білім беру ісі ерекше қолға алынып отыр. Мектептерде жаңа
бағдарламалар, технологиялар пайдаланылып жүр
Қазіргі заманда білім беру әлеуметтік құрылымның маңызды элементтерінің
біріне айналды. Дүние жүзінде білімнің әлеуметтік рөлі артты. Адамның
болашағы, оның қазіргі алған білімнің сапасына, көлеміне,
Оқу үрдісін ақпараттандыру саласындағы алдынғы қатарлы тәжiрибенi зерттеу;
- ЖОО-дағы оқу үрдісін ақпараттандыруды қамтамасыз ету;
-
о
Негізгі қызметтері:
- Оқу үрдісін ақпараттандыру және электрондық оқу материалдардың барлық
түрін енгізу есебінен оқу үрдісін жетілдіру және мамандарды дайындаудың
жоғары сапасын қамтамасыз ету.
- ЖОО-ның корпоративтік стиліне сәйкес тұсаукесерлерді әзірлеу,
материалдардың дизайнын безендіру, құрылымдық бөлімшелердің өтініштері
бойынша ақпараттық роликтерді және бейнефильмдерді әзірлеу бойынша
сервистік қызметті ұйымдастыру.
- ЖОО ПОҚ-тың өтініштері бойынша компьютерлік бағдарламалар арқылы оқу және
ақпараттық бейнематериалдардың бейнеге түсірілуін, сандауды, монтажын және
дизайнын безендіруді қамтамасыз ету.
- Оқу үрдісін ақпараттандыру барысында ПОҚ үшін әдiстемелiк және техникалық
көмек көрсету және кеңес беру.
Электрондық методикалық жүйелер
Оқу үрдісінің компьютерлік-бағдарламалық негізін нығыйту, барлық пән
білімдерін қамтитын жоғары сапалы педагогикалық ақпараттық өнімдер
жиынтығының педагогикалық бағдарламалық құралдардын жасау, оқытушылар
құрамының өз жұмысында жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
мотивациясымен даярлығына байланысты. Ал бұл, өз алдында, әдістемелік
жұмысты жаңартуды және оны қазіргі ақпараттық-қатынастық технологияларға
аударуды талап етеді.Оқушылардың АҚТ-ны меңгеруі мұғалімдердің осы саладағы
озық дайындығында ғана мүмкін. Сондықтан педагогикалық білімді
ақпараттандыру, мұғалімдердің АҚТ-ны пайдалану даярлығын қалыптастыру,
педагогика ғылымының озық рөліндегі электронды оқыту жүйесін жасау және
енгізу білім беруді ақпараттандыру бағдарламасының басым бағыты болып
табылады.
Электронды әдістемелік жүйесін жасау әдіснамасы әлеуметтік-қоғамдық
көріністердің дамуы мегаақпараттық тәсілмен; ақпараттық жүйелердің
дамуында, ақпараттың жиналуы мен өсуінде ықпалдасу үрдістердің белгіленген
тұжырымдамасымен; ақпараттың адамзат дамуында маңызды қорға, адамның
танымдық іс-әрекет көлемінің кеңейуіне айналумен анықталады. Мұндай
жағдайларда педагогтардың ақпараттық ағымды анықтай білу, ақпаратты-оқыту
жолын жасай білу, ақпарат іздеу, талдау, өңдеу және жүйелеу тәсілдерін
қалыптастыру, жаңа білімді өндіру бойынша оқыту нәтижесінің бағасы мен
өзара әрекеттенуге қашықтан оқыту тәсіліне бағдарлай білу қабілеті маңызды
роль ойнайды. Бұл байланыста өз іс-әрекетін қазіргі ақпараттық ортада
жүзеге асыра алатын, жиналған ақпараттық қорларын тиімді пайдалана білетін
тұлғаның ақпараттық көзқарасын қалыптастыруға бағытталған жаңа
педагогикалық технологияларды жасау қажеттілігі болатыны анық.
Электронды әдістемелік жүйе – бұл ұйымдастырылған және құрастырылған
пәнаралық ақпараттың ұшқыр, дамытушы, технологиялық базасы; пән саласындағы
білімдерді оқытуды ұйымдастырудың бірлескен (ұжымдық) педагогикалық
тәжірибесі; мақсатты, мазмұнды, жылдам және бағалы-нәтижелі компоненттер
бірлігіндегі математиканы оқыту әдістемесінің интерактивті оқыту ұрдісі.
Электронды әдістемелік жүйені жасау технологиясы бірыңғай ақпаратты-оқыту
жолағында зерттеу құбылысын қабылдау үшін түрлі пән саласындағы білімдердің
мазмұнының ықпалдасуы. АҚТ жағдайында колледж оқушылары мен оқытушылардың
әдістемелік даярлығын ақпараттандыру үрдісі өзара байланысты үрдіс болып
табылады және оқу үрдісін жобалаудың технологиялық деңгейіне оқушылардың
қосылу жығдайына байланысты болады.
Егер білім беру әдістемелік үрдістің субъектілері оқу ақпаратын
өзгерте алатын; ақпараттық-оқыту жолағын құрастыра алатын; қашықтан өзара
әрекеттенуді жобалай алатын және оқыту сапасының мониторингісін жүргізе
алатын жағдайда ЭӘЖ ақпараттық-оқыту орта болып әрекеттене алады.
Педагогикалық колледждің оқушыларына бастауыш сыныптарда математиканы оқыту
әдістемесі бойынша электронды әдістемелік жүйені (ЭӘЖ) Орал педагогикалық
колледжінің директоры, педагогика ғылымдарының докторы Шалқима Хайрұлақызы
Құрманалина Математиканы оқыту әдістемесі, Математиканың теориялық
негіздері, Психология және Педагогика бойынша пән білімдерінің бірігу
негізінде бастауыш сыныптардың математика мұғалімінің әдістемелік даярлығын
көздеу мақсатымен жасады.
ЭӘЖ Бастауыш сыныптарға математиканы оқыту әдістемесі; Арифметикалық
ұғымдарды оқыту әдістемесі; Шамаларды оқыту әдістемесі; Алгебралық
ұғымдарды оқыту әдістемесі; Геометриялық ұғымдарды оқыту әдістемесі
саласында желілік, жүйелік және функционалдық жиынтықтан тұратын
модульдерден құралады.
ЭӘЖ өзгермеуші ядродан (модульден) және түрлі сырт қабықтан (гипермәтін,
интерактивті тапсырмалар, тестілер) тұрады. Модульде мемлекеттік
құжаттармен (білім беру стандарты, оқу бағдарламасы) белгіленген, жүйелік
деңгейде білімдерді меңгеруді қамтамасыз ететін мазмұны бар. Гипермәтін
және интерактивті тапсырмалар бастапқы математикалық құрылымдардың
құрастыру жолы арқылы, олардың бастауыш математика оқулықтардың мазмұнымен,
монографиялар, түрлі теориялық тұжырымдамалар бар ғылыми мақалалармен,
бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған оқу құралдары, дидактикалық
тапсырмалар мен компьютерлік математикалық ойындармен қанығу арқасында ядро
идеяларын меңгеруді қамтамасыз етеді. Модульдің мазмұнына байланысты идеяда
үлкен немесе кіші үлес салмағы болуы мүмкін. Тест тапсырмалары модульдің
мазмұнына сәйкес құрастырылған. Мазмұнды таңдау және әдістемелік курстың
құрылымы – күрделі мәселе, өйткені болашақ мұғалімдердің әдістемелік
даярлығы пән, психологиялық-педагогикалық және әдістемелік білімдердің
бірігуімен байланысты. Сондықтан, ЭӘЖ моделінде математикалық,
психологиялық, педагогикалық және әдістемелік біртұтас жүйеде әр түрлі
білімдердің бірігуін қамтамасыз ететін байланыстарға көп назар аударылған.
ЭӘЖ-де Математиканың теориялық негіздері, Жас ерекшелік психология және
Бастауыш мектеп педагогикасы курстардың мазмұны енгізілген. Бұл
курстардың әр қайсысы жоғарыда сипатталған ЭӘЖ-дің моделіне сәйкес
мақсатты, мазмұнды, жылдам және бағалы-нәтижелі компоненттер бойынша
құастырылған.
ЭӘЖ жасаудағы жүйелік әдіс жүйені біртұтас етіп көрсететін жалпы,
өзгермеуші сапа арқылы жүзеге асырылады. Мұндай сапаларға икемділікті,
қозғалмалылықты, әр түрлілікті, бейімділікті, тұрақтылықты, болжаушылықты,
тұтастықты жатқызуға болады (Б.С. Гершунский).
Өзгермеушілік сапалардың болуы жалпы ЭӘЖ-ді басқарумен қатар оның шағын
жүйелерінде (психология, педагогика) басқару мүмкіндігін қалыптастыруға
мүмкіндік береді.
Педагогикалық колледждің практика жұмысына ЭӘЖ-ді енгізу әдістемелік
жұмысты басқарудаға білім беруді ұйымдастыруда басқарушылардың қызметтік
жүктемесін едәуір өзгертеді.
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және
он-лайн сабақтары. Өзіміз қызмет жасайтын мектепте жаңа ақпараттық
технологияларды қолдану кеңінен қарастырылған. Мектеп кебинеттерінде
интерактивті тақта орнатылған. Сондықтан бұл тақтамен әр сабақты қызықты
өткізуді ойластырып, жоспарлаймыз.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз
бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге,
өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен
жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді. Ол үшін мұғалім өткізетін
сабағының түрін дұрыс таңдай білуі қажет [2].
Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнін оқытуда ақпараттық технологияларды
қолданудың мүмкіндіктері өте мол. Қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық
технология оқушылардың шығармашылығын талап ететін жоба жұмысында
қолданысын табады. Бұл жұмыс түрін жүргізгенде оқушылар техникалық
құралдарды қолдану арқылы жобасын дайындайды. Мәселен, сабақта ақын-
жазушының шығармашылығымен танысу үшін арнайы топ құрылып, тақырып бойынша
терең мағлұмат жинап, онымен бүкіл сыныпты таныстыру мақсатында балалар
мұражай қызметшілеріне, белгілі әдебиетші, тарихшыларға барып сұхбат алып,
тақырыпқа байланысты материалдарды суретке түсіріп, жалпы толық
бейнематериал жинақтайды. Осындай жұмыс түрлерін өткізу арқылы оқушылардың
шығармашылық қабілеттерін дамытуға, олардың пәнге деген қызығушылығын
оятуға болады [3].
Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі – бұл мұғалімге қазақ тілі
мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы. Қазіргі
заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-зерттеу
бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасырдың информатика ғасыры,
яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы –
жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету
мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді.
Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін
қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан
тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз
[4].
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, қашықтықтан
оқыту, дара тұлғаға бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылату –
бүгінгі күннің басты талабы.
Оқытушының инновациялық іс-әрекеті - өз қызметіне жаңа технологияларды
енгізу. Білім беру жүйесінде қазір технологиялардың сан алуан түрлері бар.
Осыған байланысты деңгейлік тапсырмалар беруде оқытушы ең алдымен
тапсырмалардың мазмұндық жүйелілігіне аса назар аударуы қажет. Жаңа
инновациялық технологияны жүзеге асыруда оқытушы белсенділігі, шығармашылық
ізденісі артып, өз мамандығына деген сүйіспеншілігі, студенттерін жеке
тұлға ретінде бағалауы орын алады.
Сонымен қатар, ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың оқу-
тәрбие үрдісінде қолданылуы студенттердің білім алу мүмкіндіктерін
кеңейтеді. Ақпараттық компьютерлік технологияны пайдалануда студенттер
мектепте алған білімдерін ұштап, мамандыққа сай берілетін білімдерін
молайтып сабаққа белсене қатысады. Өйткені компьютер арқылы оқу материалын
беруге, оны әзірлеуге, бақылауға, қорытындылауға, көмек беруге мүмкіндік
зор.
Түсті графиканы, бейнетехниканың мүмкіндіктерін пайдалану оларға ерекше
әсер етеді. Студенттің кез-келген тапсырманы аяғына дейін орындап, өзінің
ой-өрісін пайдаланып, кез-келген сұрақты қойып, оның шешімін тауып, білімін
дамытуға мүмкіндік туғызады. Ақпараттық технологияны жеке тұлғаны дамыту
мақсатында қолдану жолдары:
- электронды почтаны қолдана білу;
- материалды компьютер арқылы презентациялау;
- мәтінді графикпік сызбаларға түсіру;
- мәліметтер қорымен, әдебиеттермен жұмыс;
- электрондық оқулық, диск, қосымша материалмен жұмыс;
- интернеттен ақпарат алу.
Яғни, осы аталғандар арқылы ұйымдастырылған сабақ студенттердің
шығармашылығын дамытып, өз бетімен ізденуге, алған білімін ұштауға, сенімін
арттыруға, жеке тұлғасын, қабілетін, ынтасын, рухани әлемін дамытуға басты
құрал болып табылады. Осындай жан-жақты ойластырып, мазмұнды түрде
жоспарланған сабақ төмендегідей мақсаттарға қол жеткізеді:
- танымдық ой-өрісін кеңейтуге;
- жоспарлы жұмыс жасауға;
- нәтижені болжай білуге;
- танымдық қызығушылығын арттыруға;
- ойлау қабілетін арттыруға;
- өздігінен жұмыс жасауға;
- тез есте сақтауға;
- шығармашылық қабілеттерін дамытуға.
Осыдан байқайтынымыз, оқытушы мен оқушы арасында ақпараттық мәдениет
қалыптасып, оны шапшандыққа, ізгілікке, тапқырлыққа, жауапкершілікке
үйретеді, оқушының ойлауына, қабілетіне әсерін тигізіп, жеке тұлғасын
дамытады.
Дәстүрлі оқытуда оқытушы дайын, толық ақпаратты берген болса, оқушы тек
соны тыңдап, ақпаратты оқытушы арқылы қабылдап отыратын. Сабақта көбіне
репродуктивті әдістер, лекция, баяндау, әңгімелеу, мазмұндау және т.б.
қолданылды. Егер дәстүрлі оқытуда оқу тәрбие үрдісінде басты рольді оқытушы
атқарса, технологияның көптеген түрлері қамтылған қазіргі жағдайда белсенді
қызметті оқушы атқарады, яғни өзі ізденеді, өзі оқып, өзі үйренеді. Ал
оқытушы сабақты ұйымдастырушы, кеңес, бағыт-бағдар беруші. Әрбір студенттің
жеке мүмкіндіктеріне байланысты қызығушылықтарын арттырып, берілген
тапсырмалар олардың қабілеттерін ашуға бағытталады. Олардың жұмысы көптеген
тұлғалық қасиеттеріне қарай бағаланады (интеллектуалды дамуы, тіл
мәдениеті, дербестігі, инициативасы, жауапкершілігі).
Студенттерді қажетті білім дағдыларымен қамтамасыз ету үшін оқытушы әр
сабақта жүйелі жұмыс жүргізуі қажет. Ол үшін тіл үйретушінің әдіскерлік
шеберлігі, теориялық білімі, ұйымдастырушылық қасиетінің жоғары деңгейде
болуымен қатар, құнды жасалған көрнекілік, электрондық оқулық, аудио,
бейнетаспалардың болуы да қажет. Осыған байланысты бір ғана электрондық
оқулықтардың тиімділігін айта кетсек:
- әртүрлі жұмысты тез және қысқа мерзімде орындауды қамтамасыз ету;
- тілді үйрену уақытын үнемдеу;
- көрнекілік және түсініктілік принципін пайдалану мүмкіндігі;
- бейнелелеу мүмкіндігінің жан-жақтылығы;
- дидактикалық мүмкіндігінің жоғары деңгейлігі;
- тіл үйренушінің өз бетімен жұмыс істей алуы;
- тілді білу деңгейін бақылау және бағалау;
Сондай-ақ, электронды оқулықтағы оқыту, модельдеу, тестілеу т.б.
бағдарламалар жиынтығы тіл үйретуде жай оқулықтарға қарағанда өте тиімді
қосымша мүмкіндіктер береді. Олар жинақы, ыңғайлы түрде алынады, өйткені
электрондық оқулық – бұл дидактикалық әдіс-тәсілдер мен ақпараттық
тенологияны қолдануға негізделген түбегейлі жүйе. Оны пайдалану барысында
төмендегі мақсаттар жүзеге асырылады:
- тыңдалым арқылы екпін, қазақ тілінің төл дыбыстарына назар аударту;
тыңдау арқылы қабылдауға, есте сақтауға, дұрыс оқуға дағдыландыру;
- оқылым арқылы мазмұндап, өз ойын айтуға үйрету; оқу жылдамдығын арттыру;
оқу арқылы мазмұнын меңгерту;
- жазылым арқылы берілген түрлі жаттығулар мен тапсырмалар арқылы тіл
үйренушінің сауаттылығын арттыру; қойылған сұрақтарға жауапты жазбаша
жазуға үйрету;
- көру арқылы берілген тақырып бойынша материалды пысықтау;
- әртүрлі тапсырмалар, тест арқылы тіл үйренушінің білімдерін тексеру.
Толассыз ақпараттар ағымын бүкіләлемдік Интернет жүйесі, спутниктік
каналдар, теледидар, ұялы байланыс арқылы көріп, естіп қабылдауға
машықтанған ХХІ ғасырдың өкіліне нағыз керегі – сандық бейне, анимация,
компьютерлік оқыту ойындары, дыбысты жаңғырту т.б. компьютерлік
технологиялар. Осылардың бәрін қолдануға мүмкіндік беретін қазіргі
мультимедиялық бағдарламалар тіл үйретуді жеделдетуге, оқу уәждемесін
көтеруге, сөйлесім әрекетін дамытуға зор әсерін тигізеді. Сөйлесім
әрекетінің кез келген түрінің негізінде көру-есту моторының арасындағы
байланыс жататыны белгілі.
Түйіндей айтсақ, ақпараттық технологияның кез-келген түрінің бүгінгі күні
қарқындап өсуі, оның тиімділігі сапалы білім берудің бірден-бір қайнар көзі
екендігі және оны әсіресе тіл үйретуде пайдалану – тіл үйренушінің ең басты
құралы болып отырғандығы шындық. Ендеше келер ұрпаққа қоғам талабына сай
тәрбие мен білім беруде оқытушының инновациялық іс-әрекеттің ғылыми-
педагогикалық негіздерін меңгеруі сапалы білімнің жемісі болмақ. Сондықтан
қазақ тілін оқытуда дайын өнімдердің жетістіктерін есепке ала отырып,
мультимедиялық технологияларды қолданып, ақпараттық оқыту бағдарламаларды
әзірлеудің теориялық, әдістемелік мәселелерін терең саралау арқылы оны
жетілдіре түсу біздің басты мақсатымыз болмақ.
Оқу үрдісін басқаруды жетілдіру және интенсификациялау мақсатында ЖОО-дары
арасында тұңғыш рет М.Сапарбаев атындағы ОҚГИ-да Европалық қайта құру және
даму банкінің қаржылай көмегімен Арта-Сарт кеңесші компаниясымен оқу
үрдісіне Платон автоматтандырылған ақпараттық жүйесі енгізілген. Бұл жүйе
оқу үрдісін басқаруға, мүмкіндік береді. Бұл базада студенттер мен институт
қызметкерлері туралы мәліметтер, студенттердің оқуға қабылдану, ауысу,қайта
қабылдану бұйрықтары, студенттердің ағымдағы үлгерімі туралы мәліметтер
жинақталады.
Студенттің білім бағаларын біле отырып оқу үрдісіндегі кестеге сай
белгілі бір аралықта студентке бағдарламаға ену мүмкіндігі бар. Соңынан
бұл бағдарламаға ену автоматты түрде жабылып, бар мәліметтер институт
серверіне жолданады. Платон жүйесінде әрбір студентке жеке кабинет
бекітілген. Мұнда ол институттағы локальді компьютерлік жүйеде немесе ішкі
интернет жүйеде өзінің логині мен паролін қолдана отырып, жеке тұлға
ретінде жұмыс жасай алады. Осылайша, студент өзінің оқу үлгерімін
қадағалап, білім сапасын арттыра алады.
Институт аумағында оқу үрдісінің ақпараттық базасын кеңейту мақсатында
159-компьютер жабдықталған. Олар біртұтас локалды жүйеге, яғни
телекоммуникациялық жүйе (интернет, спутникті теледидар. Бір тұтас
локальды жүйеге, яғни телекоммуникациялық жүйе (интернет, спутникті
теледидар), оқытуды басқарудың жүйесі (Learning Management System – LMS)
оқу контекстің басқару жүйесі (Learning Conteht Management System – LCMS)
біріктірілген.
Білім сапасын және пәрменділігін арттыру мәселесі оқу үрдісіне оқытудың
жаңа технологияларын тереңдете ендіру жолымен шешіле алатындығы сөзсіз және
бұл ретте тұтас алғанда білім берудің сапасы мүлде көтеріліп,
шығармашылықты жеке тұлғаны дамытудың жоғары деңгейіне қол жеткізу
қамтамасыз етіледі.
Педагогикалық теориямен жеткілікті түрде қаруланған мұғалімнің іс-әрекеті
тиімді болатыны әркезден-ақ мәлім. Ендеше оқыту технологиясын оқу үрдісіне
енгізу білім сапасын қажетті деңгейде және оны басқаруды қамтамасыз етеді.
Оқытуды және педагогикалық қызметті "технологияландыру" талпыныстары XX
ғасырдың басында-ақ пайда болған, бірақ педагогикалық ғылымда оқыту
технологияларын жобалау мен енгізудің ғылыми қадамдары 80-90 жылдары ғана
жасалып, олардың пәрменділігінің критерийлері анықталды.
Қазіргі күннің өзінде де үлкен педагогикалық және экономикалық
мүмкіндіктерге ие бола тұра, оқытудың жаңа технологияларының оқу үрдісіне
ендірілу қарқыны жеткілікті деңгейде емес.
Бұны түсіндірудің бірнеше себептері бар. Мысалы, оқу орнында жаңа
педагогикалық технологияларды ендіруге қажетті педагогикалық, әдістемелік
шарттарының болмауы, мұғалімдердің технологиялық әрекетінің жеткіліксіз
мотивациялануы мен ынталандырылуы, мұғалімдер мен оқу орындары басшыларының
кәсіби әрекетке өзгеріс енгізуге құлықсыздығы, т.б.
Ең алдымен оның себебін мұғалімдердің жаңа педагогикалық технологияларға
қатынасы айқын бейнеленген жағымды мотивация мен саналылықтың жеткілікті
жоғары деңгейімен сипатталғанмен, олардың технологияларды жобалау мен
ендіруге дайын еместігінен, яғни әлсіз теориялық психологиялық-
педагогикалық, технологиялық және технологияларды оқу үрдісіне ендіру
бөлгілі-бір шарттарды қажет етеді.
Олар:
- мұғалімнің оқу үрдісін жаңа технологиялар негізінде ұйымдастыруына
құзырлылығының жеткілікті деңгейі;
- оқыту субъектілерінің (мұғалім мен оқушы) жаңа технологияларды қолдануға
дайындығы, жағымды психологиялық -педагогикалық ахуал;
- оқытудың жаңа технологияларын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін оқу -
әдістемелік, дидактикалық базаның болуы;
- оқу бағдарламасының қамтамасыз етілуде жаңа мақсаттар мен қоғам талабына
сай түзетілуі және ақпараттандырылуы.
Білім сапасы мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Мұғалімнің шеберлігі
қойылған педагогикалық мақсатқа және бағдарламаға сай қажетті мазмұнды
таңдап алуда және де тиімді әдістер мен құралдарды пайдалана білуінде.
Мұғалімнің педагогикалық қызметін технологияландыру педагогикалық
технологиялардың бөлгілері туралы біліммен, мұғалімнің шеберлігіне қарасты
белгілі шарттардың сақталуын талап етеді.
Олар:
- мұғалімнің оқытудың жаңа технологияларына бетбұруы, ынта қоюы;
- қолда бар технологиялық ресурстарға талдау жасауы;
- басты бір мақсатқа немесе мақсаттар жиынтығына бағытталған
технологияларды таңдауы;
- жоспарлай алуы, жобалау дағдысының болуы;
- мақсат қоя алу және міндеттерді бөлу қабілеті;
- іс-әрекетін ұйымдастыру және оған талдау жасау мүмкіндігі;
- өз тәжірибесін рефлексия арқылы меңгеру, оны технологиялық түрде көрсету;
- технологияның ескіруін көре білу, оны қайта құру, өңдеу дағдысының болуы.
Оқыту технологияларының қайсысын болмасын пайдалану жеңіл іс емес, ол
оқытушыдан білімділікті, іскерлікті, еңбекқорлықты, шығармашылықты,
құнттылықты, жаңашылдықты және мол дайындықты қажет етеді.
Жаңа технологияларды енгізу кезінде оқытушының технологиялық құзырлығының
жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін мұғалім білуі керек:
- жаңа технологиялар көмегімен шешілетін мәселелерді;
- жаңа технологияны қолдану арқылы алынатын нәтижелерді;
- жаңа технология мәнін, алынатын нәтижелердің теориялық негізін;
- жаңа технологияда мұғалім қолданатын әдіс-тәсілдерді;
- оқушылардың жұмыс әдісін;
- оқушыларды жаңа технологияда жұмыс істеуге үйрету әдісін, мұғалім істей
алуы керек;
- қандай да бір технология үшін оқу бағдарламасының түрлендірілген
нұсқаларын құрастыруды;
- күнтізбелік-тақырыптық жоспарлауды;
- әр сабақта сауатты жоспарлауды;
- оқу моделін құрастыруды;
- оқушылардың өзіндік жұмыстары үшін таратпалы материалдарды дайындауды;
- оқушыларға арналған өзіндік тапсырмаларды құрастыруды;
- оқушылар үшін деңгейлік тапсырмалар жасау;
- тестілік бақылау тапсырмаларын дайындау;
- компьютерлік бақылау үшін тапсырмалар дайындау;
Мұғалім дұрыс ұйымдастыруы қажет:
- жаңа технологияда пайдаланатын жәкелеген әдістер мен тәсілдерді
қолдануды;
- түрлі типтегі сабақтарды өткізуді;
- өткізілген сабақтарға талдау жасау, жіберілген кемшіліктердің себептерін
анықтауды;
- жаңа технологияда қолданылатын оқу әрекеттерінің әдістерін оқушыларға
үйретуді;
- педагогикалық диагностиканың қарапайым әдістерін қолдана отырып, жаңа
технологияны пайдалану тиімділігін бағалауды.
Педагогикалық қызметті осылайша ұйымдастыру - жаңаша оқытуға жеткізетін
жол.
Оқу үрдісін "технологиялауда" оқыту субъектілерінің, яғни мұғалім мен
оқушылардың дайындығының психологиялық аспектілері де маңызды рөл атқарады.
С.И.Годник зерттеулері көрсеткендей, жеке тұлға жаңа жағдайларға
бейімделуде, жеке және кәсіби сапаларды жүзеге асыруда, әрекеттің жаңа
тәсілдеріне ие болуға байланысты қиындықтарды сезінуі мүмкін.
Жаңалықты меңгеруге бүкіл ұжым құлшыныспен кіріседі деп үміттенуге
болмайды, мұғалімдердің бұған деген іс-әрекеттерінде үлкен айырмашылық
болады.
Социологтардың мәліметтері бойынша педагогтердің тең жартысы инновациялық
әрекетке бірден енуге дайын, ал қалған жартысы сенімсіздік, ұстамдылық,
тіпті кей жағдайда өшпенділік те білдіруі мүмкін.
Мұғалімдердің педагогикалық технологияларды енгізуге байланысты кейбір
психологиялық қарсылықтары түсінікті.
Олар үйреншікті іс-әрекетті өзгертуге деген қалауларының болмауымен,
жаңалықты игере алмаймын деген қорқыныштың болуымен, іс-әрекеттің жаңа әдіс-
тәсілдерін меңгеру қиыншылықтарымен, өзінің күші мен мүмкіндіктеріне
сенімсіздігімен, т.б. шартталған.
Бұл мәселені шешуде мектепте кәсіби педагогикалық іс-әрекетті
"технологиялауды" мотивациялау мен ынталандыру жүйесінің (материалдық және
моральдық ынталандыру шаралары) жасалуы, жағымды психологиялық-
педагогикалық ахуал туғызатын арнайы ортаны құру және педагогикалық
технологияларды жобалау мен ендіру үрдісіне білікті басқаруда көмектесуі
мүмкін.
Оқу орнында технологияны ендіруге жағдай жасайтын ұйымдастыру жағдайлары
туралы айтқанда жағымды ахуал, материалдық және техникалық құралдар,
технологиялау процесіне әдістемелік қолдау, талап және мұғалімдер іс-
әрекетін бағалау, мұғалімдердің кәсіби әрекетін технологиялау туралы
білімдерін тереңдету мақсатында біліктілігін көтеруге мүмкіндік беру (қайта
даярлау курстары, түрлі ақпараттық ресурстарды пайдалануға қол жеткізу) сөз
болады, яғни оқу орны әкімшілігін педагогикалық ұжым мен мұғалім жұмысына
жаңа педагогикалық технологияларды ендіру мәселесі бойынша жұмыс жасауға
үйретіп, ол жұмыстарды мына жеке бағыттарда ұйымдастыруға болады:
- өз тәжірибесінде жұмыстың инновациялық түрлерін қолданып жүрген
тәжірибелі мұғалімдермен жұмыс.
Олардың мақсаты - өз жұмысына қандай да бір технологияны кезеңмен ендіріп,
нәтижесін ұжым талқысына шығарып, сол арқылы әріптестерінде жаңашылдық
үрдісіне ену, олардың іс-әрекетін қайталау тілектерін туғызу:
- әрқайсысына тәжірибелі тәлімгерлер бекітілген жас мамандармен жұмыс:
Туындаған сұрақтарына жауап беріп, сабақтарына қатысып, әдістемелік көмек,
ақыл-кеңес, беретін тәжірибелі әріптеспен бұндай жұмыс әрқашан нәтиже
береді;
- өз жұмысына өзгеріс енгізуге тілек білдірмеген мұғалімдермен жұмыс. Олар
үшін технологияны тұтас алғанда және әрбір элементін жеке қолданудың
тиімділігіне баса назар аударта отырып ашық сабақтар өткізу.
Оқу орнының әдістемелік жұмысын жоспарлауда осындай жұмыстың мысалы ретінде
"Жаңа педагогикалық технология - кәсіби даярлықта" бөлімі пайда болуы
мүмкін.
Нәтижесінде оқу үрдісінде жаңа педагогикалық технологияны нық қолдануға
әкелетін әдістемелік, техникалық қамтамасыз етуді, кеңес беруді,
диагаостикалау, рефлекцияны қамтитын ұзақ кезеңді жұмыс жүзеге асырылады.
Жаңа педагогикалық технологияларды қолданысқа енгізуде оқу-тәрбие үрдісінің
қолайлылық жағдайын туғызу, оның базалық қорын жасау - жұмыс сапасының
негізі болып табылады.
Осы орайда:
- ең әуелі мектепке керегі білімді, педагогика, әдістемеден хабардар оқыта
білетін мұғалім;
- оқыту ісіне керекті құралдар қолайлы һам салы болуы;
- мектепке керегі белгіленген программа, - деген ағартушы-ғалым
А.Байтұрсыновтың көрегендігінің өміршеңдігін байқамыз.
Оқу үрдісін технологиялаңдыру - білім беру жүйесінің мұғалімнің ғылыми-
әдістемелік пен қамтамасыз етілу жүйесі, мұғалімнің жеке әдістемелік
жүйесі, оқу үрдісі, оқулықтар мен оқу құралдарын дайындау жүйесі, оқу
жоспарлары мен оқу бағдарламаларын құрастыру жүйесі сияқты педагогикалық
объектілерін жетілдірудің ғылыми негізделген, көп деңгейлі, көп кезеңді
үрдісі.
Оқу үрдісіне жаңа педагогикалық технологияларды ендіруді жүзеге асыруда
төмендегі жайттарды ұмытпау керек:
1. Ең алдымен оқу орнының үрдісін технологияландыруда таңдап алынған
мәселенің жағдайын тереңдеп зерттеу:
- бітірушілердің біліктілік сипаттамасы негізінде студенттердің кәсіби
әрекетке дайындық деңгейіне терең талдау;
- курстық, дипломдық жұмыстарына, мемлекеттік емтихандар қорытындыларына
талдау жүргізу;
- бітірушілердің даярлық деңгейіне біліктілік, мөлшерлік талаптарды зерттеу
және талдау;
- оқу орнының нақты мамандық бойынша білім беру бағдарламаларына (оқу
жоспарына, оқу бағдарламаларына), олардың біліктілік, мөлшерлік талаптарға
сәйкестік тұрғысынан талдау жасау:
- квалификациялық мінездеме талаптарының сабақтардың мазмұнында, өндірістік
тәжірибе жинақтаудың барлық түрлерінің мазмұнында, қорытынды мемлекеттік
аттестациялау сұрақтары мен тапсырмаларында көрініс табуы;
- осы талаптардың оқу пәндері мен тәжірибе жинақтаудың түрлері арасында
бөлінуі (кәсіби әрекетке даярлықты қамтамасыз етуге ұжымдық
жауапкершіліктің бөлінуі);
- студенттерді кәсіби әрекетке дайындаудың әдістемелік және оқу-материалдық
қамтамасыз етілуіне талдау.
2. Ендірілетін технологияның теориясы мен әдістемесін зерттеу:
- жаңа педагогикалық технологиялар бойынша әдебиеттерді талдау, бұл
ұсынынатын әдебиеттер бойынша ақпараттық тізімдерді жасауды, әдебиеттерді
жинақтауды, түрлі көрмелер ұйымдастырып, оқытушылар біліктілігін арттыру
жүйесінде (әдістемелік сағаттар, озық тәжірибе мектебі, мәселелік
семинардар, т.б.) талдауды қажет етеді;
- басқа оқу орыдарының, салалық құрылымдардың оқу үрдісіне жаңа
технологияларды ендіру тәжірибесімен танысу (журнал мақалалары, ғылыми
еңбектер жинақтары, басқа оқу орындарының жұмысын бақылау, т.б.);
- берілген бағыттағы өз тәжірибесін пәндік циклдік комиссиясы (ПЦК)
мәжілістерінде талдау және талқылау;
- жаңа педагогакалық технологияларды оқу үрдісіне енгізуге шешім қабылдап,
педагогикалық ұжым алдында перспективаға мақсат-міндеттер қоя отырып,
педагогикалық кеңесте жаңашылдықтың мәнін түсіндіріп, оны жүзеге асыру
жолдарын жобалау;
- тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың жоспарын құрастыру.
3. Тәжірибелік-экспериментцс жұмыстарды ұйымдастыру.
Жаңа педагогикалық технологияларды меңгеруге оқытушыларды жалпы
ынталаңдырумен қатар оқу орнында тәжірибелі, белсенді, бастамашыл,
ендірілетін технологияның мәні мен мазмұнын түсінген 8-12 оқытушылардан
тұратын тәжірибелік-эксперименттік топ құрған жөн.
Оларға барлық оқытушыларға жаңа технологияны меңгеруге көмек көрсету
қызметі, өз тәжірибесін демонстрациялау және талдау жасау, нәтижелерін
эксперименттік түрде тексеру міндеттері жүктеледі.
Сонымен бірге оларға оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын қайта жасау,
толықтырулар енгізуді қамтитын оқытушылардың жаңа технологияның ғылыми -
әдістемеліктің қамтамасыз етілуіне кемектесу міндеті де қойылады.
Тәжірибенің мақсаты - қолданылып отырған технологияның тиімділігін мұқият
тексеріп, оны жүзеге асырудың ғылыми-әдістемелік базасын жасап, өз
тәжірибесіне және оқыту технологиясының теориялық негіздеріне сүйене
отырып, инновацияны насихаттаудың негіздемесін дайындау.
Оқытушылардың эксперименттік тобы жаңа технологияны ендірудің жалпы
жоспарына сай келетін өз жоспарларымен жұмыс жасайды. Тәжірибе-
эксперименттік жұмыстың екінші жылында оған қатысушы оқытушылардың шеңбері
кеңейіп, жаңа технологияларды жаппай ендіру мәселесі қойылуы мүмкін.
4. Жаңа педагогикалық технологияға негізделген оқу бағдарламалық базаны
қамтамсыз ету.
Нақты бір мамандықтар бойынша біліктілік сипаттамасының талаптарына
жасалған талдау негізінде оқу бағдарламаларына түзетулер, толықтырулар
енгізу (теориялық және практикалық сабақтардың ара-қатынасын қайта қарау,
мекеме тандау пәні, студенттің таңдау пәндері есебінен әрекетті-бағдарлы
пәндер көлемін арттыру).
5. Жаңа педагогикалық технологияларды ендірудің материалдық-техникалық
базасын құру.
Жаңа педагогикалық технологиялардың қолдану тиімділігін арттыруда осы
көрсетілген бағыттардың қүрылымдық мазмұнын іске асыру, сапалы жүргізу
нәтижелікке бағдарланған жұмыс болып табылады.
Айнұр Мұхамадияқызы Мұхамадиянова.
1.Білім беру жүйесіндегі ақпаратты технологиялар
2.№ 3 қазақ мектеп гимназиясы, тарих пәні мұғалімі.
Білім беру орындарында оқу үрдісін бүгінгі күнге лайықтап өзгерту – заман
талабы. Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-
қатынасына ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың кеңінен қолданысқа
еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру
қажетті шартқа айналып отыр. Келешек қоғамымыздың мүшелері – жастардың
бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты
міндет.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры деп
аталды. Қазақстан Республикасы да ғылыми-техникалық прогрестің негізгі
белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Қоғамды
ақпараттандыру – экономиканың, ғылымның, мәдениеттің дамуының негізгі
шарттарының бірі. Осы мәселені шешудегі басты рөл мектепке жүктеледі. Ғылым
ғасырының табалдырығынан аттағалы тұрған қазіргі таңда компьютер өмірдің
барлық саласына кеңінен енуде. Қазіргі таңда жас ұрпаққа білім беру жолында
ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін
арттырудың маңызы зор. Ақпараттық – коммуникациялық технологияның
тиімділігі – келешек ұрпақтың жан – жақты білім алуына, іскерлігі мен
шығармашылығын еркін дамытуға жол ашатын педагогикалық, психологиялық
жағдай жасауында. Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту мақсаттарын жүзеге асыра
отырып, оқу – тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын
жоғарлатуды көздейді.
Ақпараттық технология ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
басты міндеті – ұлттық және азаматтық құндылықтар мен практика жетістіктері
негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім
алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу,
білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге
шығу - делінген.
Осыған орай бүгінгі ұстаздардың алдында оқушыға білім, білік,
дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімдерін,
ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай
білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері де тұр.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық
білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік
ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім
беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық
технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім
беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен
жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге,
электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс
істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық
әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану
арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың
негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік
тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны
қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты
технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға
лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.
Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері орыс тілі мен
әдебиеті сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда. Жаңа
ақпараттық технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде ақпараттарды
даярлап, оны білім алушыға беру процесі. Бұл процесті іске асырудың негізгі
құралы компьютер болып табылады.
1-сызба. Оқыту технологияларына байланысты түсініктер
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және
он-лайн сабақтары. Институттың 10 аудиториясында интерактивті тақта
орнатылған. Сондықтан бұл тақтамен сабақ өткізуді ойластырып, жоспарлаймыз.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз
бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге,
өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен
жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді.
****ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне
мұқият қарайтын дәуір. Жалпы оқытудың мақсаты- оқушыны дамыту. Осы
мақсатқа сәйкес жас және педагогикалық психологиясында, сондай-ақ оқыту
теориясында негізгі орын алған мәселе – дамыта отырып оқытуды зерттейтін
бағыт. Білім беру үрдісін ақпараттандыру және жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара
тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу –
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлер інің тиімділігі мен сапасын жоғарлату
бүгінгі күннің басты талабы болып саналады.
XXI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім
беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электрондық
және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, электрондық
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры
болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Қазіргі кезде біздің қоғамымыз
дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни
компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық
технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи
ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы оқытудың жаңа
ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары,
компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз
байланысты.
Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнін оқытуда да ақпараттық технологияларды
қолданудың мүмкіндіктері өте мол. Мәселен, 5-сыныпта әдебиетпен танысу
халық ауыз әдебиетінен басталады. Бұл блокта оқушылар тұрмыс-салт жырлары,
мақал – мәтелдер, ертегілер сияқты ауз әдебиеті үлгілерімен танысады.
Оқушылардың мақалдарды түсініп, есте сақтауын қамтамасыз ету мақсатында
интерактивті тақтаның көмегі зор. Мұғалім тақтаның сурет салу редакторы
арқылы тақтада мақалдарды ребус түрінде береді, оқушылар сол ребусты
шешеді. Келесі сабаққа өздері де ребус ойлап тауып, тақтаға салып, басқа
оқушылардың шешуін сұрайды. Поэзияға тоқталатын болсақ, бұнда да ақпараттық
технологиялардың да алар орны зор. Оқушыларға әуелі слайд көрсету арқылы
өлең авторының өмір жолымен таныстырып, осы өлеңнің шығу тарихына ерекше
тоқталып, мазмұнын меңгертіп, электронды оқулықта берілген әр түрлі
интерактивті тапсырмаларды орындатамын. Жоғары сыныптарда роман,
әңгімелерді оқыту үлкен қиыншылықтарға әкеп соғады, себебі балалар кітап
оқып отырғаннан компьютерде көбірек отырғанын қалайды. Осы мәселенің шешуін
де ақпараттық технологиялар көмегімен табуға болады. Мәселен, романды оқуға
екі немесе үш сағат берілсе, білімді бекіту сабағында электронды оқулық
бойынша тест және т.б. бақылау түрлерін өткізу, оқушылармен пікірталас
жүргізуге болады. Үй тапсырмасы ретінде шығармашылық топ құрып, соларға осы
роман немесе әңгімеден үзіндіні кино қылып түсіріп, келесі сабақта
интерактивті тақта арқылы сол киноны сыныпқа көрсетуге болады. Міне,
осындай ақпарат құралдарының көмегімен сабаққа қатысу белсенділігі төмен
оқушылардың да қызығушылығын арттыруға болады.
Қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық технология келесі жұмыс түрінде де
қолданысын табады. Бұл оқушылардың аса шығармашылығын талап ететін жоба
жұмысы. Бұл жұмыс түрін жүргізгенде оқушылар техникалық құралдарды қолдану
арқылы жобасын дайындайды. Мәселен, сабақта ақын-жазушының шығармашылығымен
танысу үшін арнайы топ құрылып, тақырып бойынша терең мағлұмат жинап,
онымен бүкіл сыныпты таныстыру мақсатында балалар мұражай қызметшілеріне,
белгілі әдебиетші, тарихшыларға барып сұхбат алып, тақырыпқа байланысты
материалдарды суретке түсіріп, жалпы толық бейнематериал жинақтайды.
Жиналған мағлұматтарды компьютер арқылы өңдеп, қысқаша деректі фильм етіп
шығарады. Содан соң бұл фильмді сабақ үстінде сынып назарына ұсынады.
Осындай өзгеше жұмыс түрлерін өткізу арқылы оқушылардың шығармашылық
қабілеттерін дамытуға, олардың пәнге деген қызығушылығын оятуға, дарынды
тұлғаны қалыптастыруға әбден болады [3].
Қазақ тілі сабағында логикалық жүйеге құрылған бағдарламаларды пайдалану
арқылы өтілген тақырыптардан қайталау, пысықтау, мәтінді оқыту барысында
талдау сияқты тапсырмаларды орындатуға болады. Фонетиканы, морфологяны
оқытуда компьютерді пайдаланудың өз реті болады. Мысалы, 1. Қазақ тілі
фонетикасын оқыту барысында сөздегі не сөйлемдегі дауысты, дауыссыз
дыбыстар санын ДЭЕМ –да анықтаудың бағдарламасын іздеп табады. 2. Сөз
құрамында керекті әріпті табу бағдарламасын құр деп тапсырма беруге болады.
3. Тест арқылы тапсырманы сұрау, оған дұрыс жауап алу арқылы оқушы білімін
бағалауға болады.
Қазақ тілі мен әдебиет жиі кездесетін сөздер мен сирек кездесетін сөздерді
анықтауға жұмыс жасатамын. Мысалы, оқушыларға адамның ой сипаттарын
қатыстырып Досымның портреті, Менің көршім сияқты шығармашылыққа
бағытталған тапсырмалар беремін. Жұмыстарын тексере отырып, нәтижесінде
оқушылар көркем әдеби тілде өз ойын ұшқыр жеткізуге дағдыланады.
Соңынан мұндай тапсырмаларды оқушылар бірінен-бірі оқу арқылы көркем
әдебиет тілін кеңінен меңгереді.
Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі – бұл мұғалімге қазақ тілі
мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.
Сабақта компьютерді пайдаланудың тиімділігін былай саралап көрсетуге
болады.
1.
Оқушы мен мұғалімнің позитивтік оң қатынаста болуына ықпал етеді. Олай
дейтініміз, оқушылар компьютермен тікелей қатысты болғандықтан өзін
еркін сезінеді.
2.
Компьютермен жұмыс барысында оқушылардың белсенділік, жауапкершілік
және өзіндік шығармашылық қабілеттері қалыптасады. Оқушы өз бетінше
еңбектенеді. Өз еңбегінің нәтижесін көреді. Өзін-өзі қадағалауға
мүмкіншілік туады. Тапсырмаларды мұғалімнің көмегінсіз орындайды. Сол
арқылы ойлау және есте сақтау қабілеттері дамиды.
3.
Берілетін материал бірсарынды болып, тек мұғалім ғана сөйлейтін болса,
балалар тез шаршап қалады да, сабақ сәтсіз аяқталады. Осындай көңілсіз
жағдайларды болдырмау үшін қазақ тілі мен әдебиет сабағында компьютер
арқылы оқушылардың белсенділігін арттыратын элементтер қолданылады.
Мысалы, СТО стратегияларын, дидактикалық үлестірмелер, түрлі ребустар,
суреттермен жұмыс кросвордтарды жатқызуға болады [5] .
Ақпараттық технологияның мұғалім жұмысына ең тиімдісі – оқушылардың білім
олқылықтарына үнемі зерттеу жасап, түзету жұмыстарын жүргізуге пайдасы бар.
Қазіргі заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-
зерттеу бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасырдың информатика
ғасыры, яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің
болашағы – жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына
ықпал ету мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді.
Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі
оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар
мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби
потенциалдарының қалыптасуына жол ашады.
Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін
қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан
тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз
[4].
Қазіргі кездегі жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанның білім беру мекемелеріндегі
жеткіншек ұрпақтарды оқыту мен тәрбиелеу олардың бойында жеке тұлғалық
қасиеттерінің жан-жақты қалыптасуымен тығыз байланысты. Бұл мәселе
дүниежүзілік қауымдастықта әлеуметтік-экономикалық, мәдени және рухани
дамудың басты факторы ретінде жариялануда.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне
мұқият қарайтын дәуір. Жалпы оқытудың мақсаты- оқушыны дамыту. Осы
мақсатқа сәйкес жас және педагогикалық психологиясында, сондай-ақ оқыту
теориясында негізгі орын алған мәселе – дамыта отырып оқытуды зерттейтін
бағыт. Білім беру үрдісін ақпараттандыру және жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара
тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу –
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлер інің тиімділігі мен сапасын жоғарлату
бүгінгі күннің басты талабы болып саналады.
XXI ғасырда ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім
беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр:
компьютерлік техниканы, интернет, компьютерлік желі, электрондық
және телекоммуникациялық құралдарды, интерактивті құралдарды, электрондық
оқулықтарды оқу үрдісіне тиімді пайдалану арқылы білім сапасын көтеру.
Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры
болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Қазіргі кезде біздің қоғамымыз
дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни
компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық
технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи
ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы оқытудың жаңа
ақпараттық технологиялары, қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары,
компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз
байланысты.
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік,
дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім
беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын
арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың
тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың
тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-
педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді.
Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
- оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-
әдістемелік жолын анықтау;
- оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды
пайдаланудың әдістемесін жасау;
- мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде
пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
- оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық
технологияларды пайдалануға үйрету;
- мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Ақпараттық –коммуникациялық технологияны (АКТ) бәсекеге қабілетті ұлттық
білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік
ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім
беруді ақпараттандыру , білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық
технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім
беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Ақпараттық –коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен
жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге,
электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс
істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық
әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану
арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
Қазіргі таңда оқушы- ақпаратпен қаруланған, жан-жақты дамыған тұлға.
Оның білімдік қабілеттерін дамыту үшін біздер, мұғалімдер жан-жақты
қаруланған болуымыз керек.
Балаға білім бергенде, алыстан жақынға, таныстан жатқа көшіп, жаңа
білімді ескі білімге байлап беру керек-деп Мағжан Жұмабаев айтқандай,
оқыту процесіне жаңа көзқараспен қарау керек.
Сол себептен жаңа технологияларды енгізу арқылы, оқу процесінің деңгейі
көтеріледі, қазіргі заман талабына сай дамыған тұлға тәрбиеленеді.
Жылдан-жылға білім беру ісі ерекше қолға алынып отыр. Мектептерде жаңа
бағдарламалар, технологиялар пайдаланылып жүр
Қазіргі заманда білім беру әлеуметтік құрылымның маңызды элементтерінің
біріне айналды. Дүние жүзінде білімнің әлеуметтік рөлі артты. Адамның
болашағы, оның қазіргі алған білімнің сапасына, көлеміне,
Оқу үрдісін ақпараттандыру саласындағы алдынғы қатарлы тәжiрибенi зерттеу;
- ЖОО-дағы оқу үрдісін ақпараттандыруды қамтамасыз ету;
-
о
Негізгі қызметтері:
- Оқу үрдісін ақпараттандыру және электрондық оқу материалдардың барлық
түрін енгізу есебінен оқу үрдісін жетілдіру және мамандарды дайындаудың
жоғары сапасын қамтамасыз ету.
- ЖОО-ның корпоративтік стиліне сәйкес тұсаукесерлерді әзірлеу,
материалдардың дизайнын безендіру, құрылымдық бөлімшелердің өтініштері
бойынша ақпараттық роликтерді және бейнефильмдерді әзірлеу бойынша
сервистік қызметті ұйымдастыру.
- ЖОО ПОҚ-тың өтініштері бойынша компьютерлік бағдарламалар арқылы оқу және
ақпараттық бейнематериалдардың бейнеге түсірілуін, сандауды, монтажын және
дизайнын безендіруді қамтамасыз ету.
- Оқу үрдісін ақпараттандыру барысында ПОҚ үшін әдiстемелiк және техникалық
көмек көрсету және кеңес беру.
Электрондық методикалық жүйелер
Оқу үрдісінің компьютерлік-бағдарламалық негізін нығыйту, барлық пән
білімдерін қамтитын жоғары сапалы педагогикалық ақпараттық өнімдер
жиынтығының педагогикалық бағдарламалық құралдардын жасау, оқытушылар
құрамының өз жұмысында жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
мотивациясымен даярлығына байланысты. Ал бұл, өз алдында, әдістемелік
жұмысты жаңартуды және оны қазіргі ақпараттық-қатынастық технологияларға
аударуды талап етеді.Оқушылардың АҚТ-ны меңгеруі мұғалімдердің осы саладағы
озық дайындығында ғана мүмкін. Сондықтан педагогикалық білімді
ақпараттандыру, мұғалімдердің АҚТ-ны пайдалану даярлығын қалыптастыру,
педагогика ғылымының озық рөліндегі электронды оқыту жүйесін жасау және
енгізу білім беруді ақпараттандыру бағдарламасының басым бағыты болып
табылады.
Электронды әдістемелік жүйесін жасау әдіснамасы әлеуметтік-қоғамдық
көріністердің дамуы мегаақпараттық тәсілмен; ақпараттық жүйелердің
дамуында, ақпараттың жиналуы мен өсуінде ықпалдасу үрдістердің белгіленген
тұжырымдамасымен; ақпараттың адамзат дамуында маңызды қорға, адамның
танымдық іс-әрекет көлемінің кеңейуіне айналумен анықталады. Мұндай
жағдайларда педагогтардың ақпараттық ағымды анықтай білу, ақпаратты-оқыту
жолын жасай білу, ақпарат іздеу, талдау, өңдеу және жүйелеу тәсілдерін
қалыптастыру, жаңа білімді өндіру бойынша оқыту нәтижесінің бағасы мен
өзара әрекеттенуге қашықтан оқыту тәсіліне бағдарлай білу қабілеті маңызды
роль ойнайды. Бұл байланыста өз іс-әрекетін қазіргі ақпараттық ортада
жүзеге асыра алатын, жиналған ақпараттық қорларын тиімді пайдалана білетін
тұлғаның ақпараттық көзқарасын қалыптастыруға бағытталған жаңа
педагогикалық технологияларды жасау қажеттілігі болатыны анық.
Электронды әдістемелік жүйе – бұл ұйымдастырылған және құрастырылған
пәнаралық ақпараттың ұшқыр, дамытушы, технологиялық базасы; пән саласындағы
білімдерді оқытуды ұйымдастырудың бірлескен (ұжымдық) педагогикалық
тәжірибесі; мақсатты, мазмұнды, жылдам және бағалы-нәтижелі компоненттер
бірлігіндегі математиканы оқыту әдістемесінің интерактивті оқыту ұрдісі.
Электронды әдістемелік жүйені жасау технологиясы бірыңғай ақпаратты-оқыту
жолағында зерттеу құбылысын қабылдау үшін түрлі пән саласындағы білімдердің
мазмұнының ықпалдасуы. АҚТ жағдайында колледж оқушылары мен оқытушылардың
әдістемелік даярлығын ақпараттандыру үрдісі өзара байланысты үрдіс болып
табылады және оқу үрдісін жобалаудың технологиялық деңгейіне оқушылардың
қосылу жығдайына байланысты болады.
Егер білім беру әдістемелік үрдістің субъектілері оқу ақпаратын
өзгерте алатын; ақпараттық-оқыту жолағын құрастыра алатын; қашықтан өзара
әрекеттенуді жобалай алатын және оқыту сапасының мониторингісін жүргізе
алатын жағдайда ЭӘЖ ақпараттық-оқыту орта болып әрекеттене алады.
Педагогикалық колледждің оқушыларына бастауыш сыныптарда математиканы оқыту
әдістемесі бойынша электронды әдістемелік жүйені (ЭӘЖ) Орал педагогикалық
колледжінің директоры, педагогика ғылымдарының докторы Шалқима Хайрұлақызы
Құрманалина Математиканы оқыту әдістемесі, Математиканың теориялық
негіздері, Психология және Педагогика бойынша пән білімдерінің бірігу
негізінде бастауыш сыныптардың математика мұғалімінің әдістемелік даярлығын
көздеу мақсатымен жасады.
ЭӘЖ Бастауыш сыныптарға математиканы оқыту әдістемесі; Арифметикалық
ұғымдарды оқыту әдістемесі; Шамаларды оқыту әдістемесі; Алгебралық
ұғымдарды оқыту әдістемесі; Геометриялық ұғымдарды оқыту әдістемесі
саласында желілік, жүйелік және функционалдық жиынтықтан тұратын
модульдерден құралады.
ЭӘЖ өзгермеуші ядродан (модульден) және түрлі сырт қабықтан (гипермәтін,
интерактивті тапсырмалар, тестілер) тұрады. Модульде мемлекеттік
құжаттармен (білім беру стандарты, оқу бағдарламасы) белгіленген, жүйелік
деңгейде білімдерді меңгеруді қамтамасыз ететін мазмұны бар. Гипермәтін
және интерактивті тапсырмалар бастапқы математикалық құрылымдардың
құрастыру жолы арқылы, олардың бастауыш математика оқулықтардың мазмұнымен,
монографиялар, түрлі теориялық тұжырымдамалар бар ғылыми мақалалармен,
бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған оқу құралдары, дидактикалық
тапсырмалар мен компьютерлік математикалық ойындармен қанығу арқасында ядро
идеяларын меңгеруді қамтамасыз етеді. Модульдің мазмұнына байланысты идеяда
үлкен немесе кіші үлес салмағы болуы мүмкін. Тест тапсырмалары модульдің
мазмұнына сәйкес құрастырылған. Мазмұнды таңдау және әдістемелік курстың
құрылымы – күрделі мәселе, өйткені болашақ мұғалімдердің әдістемелік
даярлығы пән, психологиялық-педагогикалық және әдістемелік білімдердің
бірігуімен байланысты. Сондықтан, ЭӘЖ моделінде математикалық,
психологиялық, педагогикалық және әдістемелік біртұтас жүйеде әр түрлі
білімдердің бірігуін қамтамасыз ететін байланыстарға көп назар аударылған.
ЭӘЖ-де Математиканың теориялық негіздері, Жас ерекшелік психология және
Бастауыш мектеп педагогикасы курстардың мазмұны енгізілген. Бұл
курстардың әр қайсысы жоғарыда сипатталған ЭӘЖ-дің моделіне сәйкес
мақсатты, мазмұнды, жылдам және бағалы-нәтижелі компоненттер бойынша
құастырылған.
ЭӘЖ жасаудағы жүйелік әдіс жүйені біртұтас етіп көрсететін жалпы,
өзгермеуші сапа арқылы жүзеге асырылады. Мұндай сапаларға икемділікті,
қозғалмалылықты, әр түрлілікті, бейімділікті, тұрақтылықты, болжаушылықты,
тұтастықты жатқызуға болады (Б.С. Гершунский).
Өзгермеушілік сапалардың болуы жалпы ЭӘЖ-ді басқарумен қатар оның шағын
жүйелерінде (психология, педагогика) басқару мүмкіндігін қалыптастыруға
мүмкіндік береді.
Педагогикалық колледждің практика жұмысына ЭӘЖ-ді енгізу әдістемелік
жұмысты басқарудаға білім беруді ұйымдастыруда басқарушылардың қызметтік
жүктемесін едәуір өзгертеді.
Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және
он-лайн сабақтары. Өзіміз қызмет жасайтын мектепте жаңа ақпараттық
технологияларды қолдану кеңінен қарастырылған. Мектеп кебинеттерінде
интерактивті тақта орнатылған. Сондықтан бұл тақтамен әр сабақты қызықты
өткізуді ойластырып, жоспарлаймыз.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз
бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге,
өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен
жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді. Ол үшін мұғалім өткізетін
сабағының түрін дұрыс таңдай білуі қажет [2].
Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнін оқытуда ақпараттық технологияларды
қолданудың мүмкіндіктері өте мол. Қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық
технология оқушылардың шығармашылығын талап ететін жоба жұмысында
қолданысын табады. Бұл жұмыс түрін жүргізгенде оқушылар техникалық
құралдарды қолдану арқылы жобасын дайындайды. Мәселен, сабақта ақын-
жазушының шығармашылығымен танысу үшін арнайы топ құрылып, тақырып бойынша
терең мағлұмат жинап, онымен бүкіл сыныпты таныстыру мақсатында балалар
мұражай қызметшілеріне, белгілі әдебиетші, тарихшыларға барып сұхбат алып,
тақырыпқа байланысты материалдарды суретке түсіріп, жалпы толық
бейнематериал жинақтайды. Осындай жұмыс түрлерін өткізу арқылы оқушылардың
шығармашылық қабілеттерін дамытуға, олардың пәнге деген қызығушылығын
оятуға болады [3].
Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі – бұл мұғалімге қазақ тілі
мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін түбегейлі өзгертуге, оқытудағы
пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге
және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы. Қазіргі
заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-зерттеу
бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасырдың информатика ғасыры,
яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы –
жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету
мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді.
Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін
қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан
тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз
[4].
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, қашықтықтан
оқыту, дара тұлғаға бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-
тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылату –
бүгінгі күннің басты талабы.
Оқытушының инновациялық іс-әрекеті - өз қызметіне жаңа технологияларды
енгізу. Білім беру жүйесінде қазір технологиялардың сан алуан түрлері бар.
Осыған байланысты деңгейлік тапсырмалар беруде оқытушы ең алдымен
тапсырмалардың мазмұндық жүйелілігіне аса назар аударуы қажет. Жаңа
инновациялық технологияны жүзеге асыруда оқытушы белсенділігі, шығармашылық
ізденісі артып, өз мамандығына деген сүйіспеншілігі, студенттерін жеке
тұлға ретінде бағалауы орын алады.
Сонымен қатар, ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың оқу-
тәрбие үрдісінде қолданылуы студенттердің білім алу мүмкіндіктерін
кеңейтеді. Ақпараттық компьютерлік технологияны пайдалануда студенттер
мектепте алған білімдерін ұштап, мамандыққа сай берілетін білімдерін
молайтып сабаққа белсене қатысады. Өйткені компьютер арқылы оқу материалын
беруге, оны әзірлеуге, бақылауға, қорытындылауға, көмек беруге мүмкіндік
зор.
Түсті графиканы, бейнетехниканың мүмкіндіктерін пайдалану оларға ерекше
әсер етеді. Студенттің кез-келген тапсырманы аяғына дейін орындап, өзінің
ой-өрісін пайдаланып, кез-келген сұрақты қойып, оның шешімін тауып, білімін
дамытуға мүмкіндік туғызады. Ақпараттық технологияны жеке тұлғаны дамыту
мақсатында қолдану жолдары:
- электронды почтаны қолдана білу;
- материалды компьютер арқылы презентациялау;
- мәтінді графикпік сызбаларға түсіру;
- мәліметтер қорымен, әдебиеттермен жұмыс;
- электрондық оқулық, диск, қосымша материалмен жұмыс;
- интернеттен ақпарат алу.
Яғни, осы аталғандар арқылы ұйымдастырылған сабақ студенттердің
шығармашылығын дамытып, өз бетімен ізденуге, алған білімін ұштауға, сенімін
арттыруға, жеке тұлғасын, қабілетін, ынтасын, рухани әлемін дамытуға басты
құрал болып табылады. Осындай жан-жақты ойластырып, мазмұнды түрде
жоспарланған сабақ төмендегідей мақсаттарға қол жеткізеді:
- танымдық ой-өрісін кеңейтуге;
- жоспарлы жұмыс жасауға;
- нәтижені болжай білуге;
- танымдық қызығушылығын арттыруға;
- ойлау қабілетін арттыруға;
- өздігінен жұмыс жасауға;
- тез есте сақтауға;
- шығармашылық қабілеттерін дамытуға.
Осыдан байқайтынымыз, оқытушы мен оқушы арасында ақпараттық мәдениет
қалыптасып, оны шапшандыққа, ізгілікке, тапқырлыққа, жауапкершілікке
үйретеді, оқушының ойлауына, қабілетіне әсерін тигізіп, жеке тұлғасын
дамытады.
Дәстүрлі оқытуда оқытушы дайын, толық ақпаратты берген болса, оқушы тек
соны тыңдап, ақпаратты оқытушы арқылы қабылдап отыратын. Сабақта көбіне
репродуктивті әдістер, лекция, баяндау, әңгімелеу, мазмұндау және т.б.
қолданылды. Егер дәстүрлі оқытуда оқу тәрбие үрдісінде басты рольді оқытушы
атқарса, технологияның көптеген түрлері қамтылған қазіргі жағдайда белсенді
қызметті оқушы атқарады, яғни өзі ізденеді, өзі оқып, өзі үйренеді. Ал
оқытушы сабақты ұйымдастырушы, кеңес, бағыт-бағдар беруші. Әрбір студенттің
жеке мүмкіндіктеріне байланысты қызығушылықтарын арттырып, берілген
тапсырмалар олардың қабілеттерін ашуға бағытталады. Олардың жұмысы көптеген
тұлғалық қасиеттеріне қарай бағаланады (интеллектуалды дамуы, тіл
мәдениеті, дербестігі, инициативасы, жауапкершілігі).
Студенттерді қажетті білім дағдыларымен қамтамасыз ету үшін оқытушы әр
сабақта жүйелі жұмыс жүргізуі қажет. Ол үшін тіл үйретушінің әдіскерлік
шеберлігі, теориялық білімі, ұйымдастырушылық қасиетінің жоғары деңгейде
болуымен қатар, құнды жасалған көрнекілік, электрондық оқулық, аудио,
бейнетаспалардың болуы да қажет. Осыған байланысты бір ғана электрондық
оқулықтардың тиімділігін айта кетсек:
- әртүрлі жұмысты тез және қысқа мерзімде орындауды қамтамасыз ету;
- тілді үйрену уақытын үнемдеу;
- көрнекілік және түсініктілік принципін пайдалану мүмкіндігі;
- бейнелелеу мүмкіндігінің жан-жақтылығы;
- дидактикалық мүмкіндігінің жоғары деңгейлігі;
- тіл үйренушінің өз бетімен жұмыс істей алуы;
- тілді білу деңгейін бақылау және бағалау;
Сондай-ақ, электронды оқулықтағы оқыту, модельдеу, тестілеу т.б.
бағдарламалар жиынтығы тіл үйретуде жай оқулықтарға қарағанда өте тиімді
қосымша мүмкіндіктер береді. Олар жинақы, ыңғайлы түрде алынады, өйткені
электрондық оқулық – бұл дидактикалық әдіс-тәсілдер мен ақпараттық
тенологияны қолдануға негізделген түбегейлі жүйе. Оны пайдалану барысында
төмендегі мақсаттар жүзеге асырылады:
- тыңдалым арқылы екпін, қазақ тілінің төл дыбыстарына назар аударту;
тыңдау арқылы қабылдауға, есте сақтауға, дұрыс оқуға дағдыландыру;
- оқылым арқылы мазмұндап, өз ойын айтуға үйрету; оқу жылдамдығын арттыру;
оқу арқылы мазмұнын меңгерту;
- жазылым арқылы берілген түрлі жаттығулар мен тапсырмалар арқылы тіл
үйренушінің сауаттылығын арттыру; қойылған сұрақтарға жауапты жазбаша
жазуға үйрету;
- көру арқылы берілген тақырып бойынша материалды пысықтау;
- әртүрлі тапсырмалар, тест арқылы тіл үйренушінің білімдерін тексеру.
Толассыз ақпараттар ағымын бүкіләлемдік Интернет жүйесі, спутниктік
каналдар, теледидар, ұялы байланыс арқылы көріп, естіп қабылдауға
машықтанған ХХІ ғасырдың өкіліне нағыз керегі – сандық бейне, анимация,
компьютерлік оқыту ойындары, дыбысты жаңғырту т.б. компьютерлік
технологиялар. Осылардың бәрін қолдануға мүмкіндік беретін қазіргі
мультимедиялық бағдарламалар тіл үйретуді жеделдетуге, оқу уәждемесін
көтеруге, сөйлесім әрекетін дамытуға зор әсерін тигізеді. Сөйлесім
әрекетінің кез келген түрінің негізінде көру-есту моторының арасындағы
байланыс жататыны белгілі.
Түйіндей айтсақ, ақпараттық технологияның кез-келген түрінің бүгінгі күні
қарқындап өсуі, оның тиімділігі сапалы білім берудің бірден-бір қайнар көзі
екендігі және оны әсіресе тіл үйретуде пайдалану – тіл үйренушінің ең басты
құралы болып отырғандығы шындық. Ендеше келер ұрпаққа қоғам талабына сай
тәрбие мен білім беруде оқытушының инновациялық іс-әрекеттің ғылыми-
педагогикалық негіздерін меңгеруі сапалы білімнің жемісі болмақ. Сондықтан
қазақ тілін оқытуда дайын өнімдердің жетістіктерін есепке ала отырып,
мультимедиялық технологияларды қолданып, ақпараттық оқыту бағдарламаларды
әзірлеудің теориялық, әдістемелік мәселелерін терең саралау арқылы оны
жетілдіре түсу біздің басты мақсатымыз болмақ.
Оқу үрдісін басқаруды жетілдіру және интенсификациялау мақсатында ЖОО-дары
арасында тұңғыш рет М.Сапарбаев атындағы ОҚГИ-да Европалық қайта құру және
даму банкінің қаржылай көмегімен Арта-Сарт кеңесші компаниясымен оқу
үрдісіне Платон автоматтандырылған ақпараттық жүйесі енгізілген. Бұл жүйе
оқу үрдісін басқаруға, мүмкіндік береді. Бұл базада студенттер мен институт
қызметкерлері туралы мәліметтер, студенттердің оқуға қабылдану, ауысу,қайта
қабылдану бұйрықтары, студенттердің ағымдағы үлгерімі туралы мәліметтер
жинақталады.
Студенттің білім бағаларын біле отырып оқу үрдісіндегі кестеге сай
белгілі бір аралықта студентке бағдарламаға ену мүмкіндігі бар. Соңынан
бұл бағдарламаға ену автоматты түрде жабылып, бар мәліметтер институт
серверіне жолданады. Платон жүйесінде әрбір студентке жеке кабинет
бекітілген. Мұнда ол институттағы локальді компьютерлік жүйеде немесе ішкі
интернет жүйеде өзінің логині мен паролін қолдана отырып, жеке тұлға
ретінде жұмыс жасай алады. Осылайша, студент өзінің оқу үлгерімін
қадағалап, білім сапасын арттыра алады.
Институт аумағында оқу үрдісінің ақпараттық базасын кеңейту мақсатында
159-компьютер жабдықталған. Олар біртұтас локалды жүйеге, яғни
телекоммуникациялық жүйе (интернет, спутникті теледидар. Бір тұтас
локальды жүйеге, яғни телекоммуникациялық жүйе (интернет, спутникті
теледидар), оқытуды басқарудың жүйесі (Learning Management System – LMS)
оқу контекстің басқару жүйесі (Learning Conteht Management System – LCMS)
біріктірілген.
Білім сапасын және пәрменділігін арттыру мәселесі оқу үрдісіне оқытудың
жаңа технологияларын тереңдете ендіру жолымен шешіле алатындығы сөзсіз және
бұл ретте тұтас алғанда білім берудің сапасы мүлде көтеріліп,
шығармашылықты жеке тұлғаны дамытудың жоғары деңгейіне қол жеткізу
қамтамасыз етіледі.
Педагогикалық теориямен жеткілікті түрде қаруланған мұғалімнің іс-әрекеті
тиімді болатыны әркезден-ақ мәлім. Ендеше оқыту технологиясын оқу үрдісіне
енгізу білім сапасын қажетті деңгейде және оны басқаруды қамтамасыз етеді.
Оқытуды және педагогикалық қызметті "технологияландыру" талпыныстары XX
ғасырдың басында-ақ пайда болған, бірақ педагогикалық ғылымда оқыту
технологияларын жобалау мен енгізудің ғылыми қадамдары 80-90 жылдары ғана
жасалып, олардың пәрменділігінің критерийлері анықталды.
Қазіргі күннің өзінде де үлкен педагогикалық және экономикалық
мүмкіндіктерге ие бола тұра, оқытудың жаңа технологияларының оқу үрдісіне
ендірілу қарқыны жеткілікті деңгейде емес.
Бұны түсіндірудің бірнеше себептері бар. Мысалы, оқу орнында жаңа
педагогикалық технологияларды ендіруге қажетті педагогикалық, әдістемелік
шарттарының болмауы, мұғалімдердің технологиялық әрекетінің жеткіліксіз
мотивациялануы мен ынталандырылуы, мұғалімдер мен оқу орындары басшыларының
кәсіби әрекетке өзгеріс енгізуге құлықсыздығы, т.б.
Ең алдымен оның себебін мұғалімдердің жаңа педагогикалық технологияларға
қатынасы айқын бейнеленген жағымды мотивация мен саналылықтың жеткілікті
жоғары деңгейімен сипатталғанмен, олардың технологияларды жобалау мен
ендіруге дайын еместігінен, яғни әлсіз теориялық психологиялық-
педагогикалық, технологиялық және технологияларды оқу үрдісіне ендіру
бөлгілі-бір шарттарды қажет етеді.
Олар:
- мұғалімнің оқу үрдісін жаңа технологиялар негізінде ұйымдастыруына
құзырлылығының жеткілікті деңгейі;
- оқыту субъектілерінің (мұғалім мен оқушы) жаңа технологияларды қолдануға
дайындығы, жағымды психологиялық -педагогикалық ахуал;
- оқытудың жаңа технологияларын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін оқу -
әдістемелік, дидактикалық базаның болуы;
- оқу бағдарламасының қамтамасыз етілуде жаңа мақсаттар мен қоғам талабына
сай түзетілуі және ақпараттандырылуы.
Білім сапасы мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Мұғалімнің шеберлігі
қойылған педагогикалық мақсатқа және бағдарламаға сай қажетті мазмұнды
таңдап алуда және де тиімді әдістер мен құралдарды пайдалана білуінде.
Мұғалімнің педагогикалық қызметін технологияландыру педагогикалық
технологиялардың бөлгілері туралы біліммен, мұғалімнің шеберлігіне қарасты
белгілі шарттардың сақталуын талап етеді.
Олар:
- мұғалімнің оқытудың жаңа технологияларына бетбұруы, ынта қоюы;
- қолда бар технологиялық ресурстарға талдау жасауы;
- басты бір мақсатқа немесе мақсаттар жиынтығына бағытталған
технологияларды таңдауы;
- жоспарлай алуы, жобалау дағдысының болуы;
- мақсат қоя алу және міндеттерді бөлу қабілеті;
- іс-әрекетін ұйымдастыру және оған талдау жасау мүмкіндігі;
- өз тәжірибесін рефлексия арқылы меңгеру, оны технологиялық түрде көрсету;
- технологияның ескіруін көре білу, оны қайта құру, өңдеу дағдысының болуы.
Оқыту технологияларының қайсысын болмасын пайдалану жеңіл іс емес, ол
оқытушыдан білімділікті, іскерлікті, еңбекқорлықты, шығармашылықты,
құнттылықты, жаңашылдықты және мол дайындықты қажет етеді.
Жаңа технологияларды енгізу кезінде оқытушының технологиялық құзырлығының
жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін мұғалім білуі керек:
- жаңа технологиялар көмегімен шешілетін мәселелерді;
- жаңа технологияны қолдану арқылы алынатын нәтижелерді;
- жаңа технология мәнін, алынатын нәтижелердің теориялық негізін;
- жаңа технологияда мұғалім қолданатын әдіс-тәсілдерді;
- оқушылардың жұмыс әдісін;
- оқушыларды жаңа технологияда жұмыс істеуге үйрету әдісін, мұғалім істей
алуы керек;
- қандай да бір технология үшін оқу бағдарламасының түрлендірілген
нұсқаларын құрастыруды;
- күнтізбелік-тақырыптық жоспарлауды;
- әр сабақта сауатты жоспарлауды;
- оқу моделін құрастыруды;
- оқушылардың өзіндік жұмыстары үшін таратпалы материалдарды дайындауды;
- оқушыларға арналған өзіндік тапсырмаларды құрастыруды;
- оқушылар үшін деңгейлік тапсырмалар жасау;
- тестілік бақылау тапсырмаларын дайындау;
- компьютерлік бақылау үшін тапсырмалар дайындау;
Мұғалім дұрыс ұйымдастыруы қажет:
- жаңа технологияда пайдаланатын жәкелеген әдістер мен тәсілдерді
қолдануды;
- түрлі типтегі сабақтарды өткізуді;
- өткізілген сабақтарға талдау жасау, жіберілген кемшіліктердің себептерін
анықтауды;
- жаңа технологияда қолданылатын оқу әрекеттерінің әдістерін оқушыларға
үйретуді;
- педагогикалық диагностиканың қарапайым әдістерін қолдана отырып, жаңа
технологияны пайдалану тиімділігін бағалауды.
Педагогикалық қызметті осылайша ұйымдастыру - жаңаша оқытуға жеткізетін
жол.
Оқу үрдісін "технологиялауда" оқыту субъектілерінің, яғни мұғалім мен
оқушылардың дайындығының психологиялық аспектілері де маңызды рөл атқарады.
С.И.Годник зерттеулері көрсеткендей, жеке тұлға жаңа жағдайларға
бейімделуде, жеке және кәсіби сапаларды жүзеге асыруда, әрекеттің жаңа
тәсілдеріне ие болуға байланысты қиындықтарды сезінуі мүмкін.
Жаңалықты меңгеруге бүкіл ұжым құлшыныспен кіріседі деп үміттенуге
болмайды, мұғалімдердің бұған деген іс-әрекеттерінде үлкен айырмашылық
болады.
Социологтардың мәліметтері бойынша педагогтердің тең жартысы инновациялық
әрекетке бірден енуге дайын, ал қалған жартысы сенімсіздік, ұстамдылық,
тіпті кей жағдайда өшпенділік те білдіруі мүмкін.
Мұғалімдердің педагогикалық технологияларды енгізуге байланысты кейбір
психологиялық қарсылықтары түсінікті.
Олар үйреншікті іс-әрекетті өзгертуге деген қалауларының болмауымен,
жаңалықты игере алмаймын деген қорқыныштың болуымен, іс-әрекеттің жаңа әдіс-
тәсілдерін меңгеру қиыншылықтарымен, өзінің күші мен мүмкіндіктеріне
сенімсіздігімен, т.б. шартталған.
Бұл мәселені шешуде мектепте кәсіби педагогикалық іс-әрекетті
"технологиялауды" мотивациялау мен ынталандыру жүйесінің (материалдық және
моральдық ынталандыру шаралары) жасалуы, жағымды психологиялық-
педагогикалық ахуал туғызатын арнайы ортаны құру және педагогикалық
технологияларды жобалау мен ендіру үрдісіне білікті басқаруда көмектесуі
мүмкін.
Оқу орнында технологияны ендіруге жағдай жасайтын ұйымдастыру жағдайлары
туралы айтқанда жағымды ахуал, материалдық және техникалық құралдар,
технологиялау процесіне әдістемелік қолдау, талап және мұғалімдер іс-
әрекетін бағалау, мұғалімдердің кәсіби әрекетін технологиялау туралы
білімдерін тереңдету мақсатында біліктілігін көтеруге мүмкіндік беру (қайта
даярлау курстары, түрлі ақпараттық ресурстарды пайдалануға қол жеткізу) сөз
болады, яғни оқу орны әкімшілігін педагогикалық ұжым мен мұғалім жұмысына
жаңа педагогикалық технологияларды ендіру мәселесі бойынша жұмыс жасауға
үйретіп, ол жұмыстарды мына жеке бағыттарда ұйымдастыруға болады:
- өз тәжірибесінде жұмыстың инновациялық түрлерін қолданып жүрген
тәжірибелі мұғалімдермен жұмыс.
Олардың мақсаты - өз жұмысына қандай да бір технологияны кезеңмен ендіріп,
нәтижесін ұжым талқысына шығарып, сол арқылы әріптестерінде жаңашылдық
үрдісіне ену, олардың іс-әрекетін қайталау тілектерін туғызу:
- әрқайсысына тәжірибелі тәлімгерлер бекітілген жас мамандармен жұмыс:
Туындаған сұрақтарына жауап беріп, сабақтарына қатысып, әдістемелік көмек,
ақыл-кеңес, беретін тәжірибелі әріптеспен бұндай жұмыс әрқашан нәтиже
береді;
- өз жұмысына өзгеріс енгізуге тілек білдірмеген мұғалімдермен жұмыс. Олар
үшін технологияны тұтас алғанда және әрбір элементін жеке қолданудың
тиімділігіне баса назар аударта отырып ашық сабақтар өткізу.
Оқу орнының әдістемелік жұмысын жоспарлауда осындай жұмыстың мысалы ретінде
"Жаңа педагогикалық технология - кәсіби даярлықта" бөлімі пайда болуы
мүмкін.
Нәтижесінде оқу үрдісінде жаңа педагогикалық технологияны нық қолдануға
әкелетін әдістемелік, техникалық қамтамасыз етуді, кеңес беруді,
диагаостикалау, рефлекцияны қамтитын ұзақ кезеңді жұмыс жүзеге асырылады.
Жаңа педагогикалық технологияларды қолданысқа енгізуде оқу-тәрбие үрдісінің
қолайлылық жағдайын туғызу, оның базалық қорын жасау - жұмыс сапасының
негізі болып табылады.
Осы орайда:
- ең әуелі мектепке керегі білімді, педагогика, әдістемеден хабардар оқыта
білетін мұғалім;
- оқыту ісіне керекті құралдар қолайлы һам салы болуы;
- мектепке керегі белгіленген программа, - деген ағартушы-ғалым
А.Байтұрсыновтың көрегендігінің өміршеңдігін байқамыз.
Оқу үрдісін технологиялаңдыру - білім беру жүйесінің мұғалімнің ғылыми-
әдістемелік пен қамтамасыз етілу жүйесі, мұғалімнің жеке әдістемелік
жүйесі, оқу үрдісі, оқулықтар мен оқу құралдарын дайындау жүйесі, оқу
жоспарлары мен оқу бағдарламаларын құрастыру жүйесі сияқты педагогикалық
объектілерін жетілдірудің ғылыми негізделген, көп деңгейлі, көп кезеңді
үрдісі.
Оқу үрдісіне жаңа педагогикалық технологияларды ендіруді жүзеге асыруда
төмендегі жайттарды ұмытпау керек:
1. Ең алдымен оқу орнының үрдісін технологияландыруда таңдап алынған
мәселенің жағдайын тереңдеп зерттеу:
- бітірушілердің біліктілік сипаттамасы негізінде студенттердің кәсіби
әрекетке дайындық деңгейіне терең талдау;
- курстық, дипломдық жұмыстарына, мемлекеттік емтихандар қорытындыларына
талдау жүргізу;
- бітірушілердің даярлық деңгейіне біліктілік, мөлшерлік талаптарды зерттеу
және талдау;
- оқу орнының нақты мамандық бойынша білім беру бағдарламаларына (оқу
жоспарына, оқу бағдарламаларына), олардың біліктілік, мөлшерлік талаптарға
сәйкестік тұрғысынан талдау жасау:
- квалификациялық мінездеме талаптарының сабақтардың мазмұнында, өндірістік
тәжірибе жинақтаудың барлық түрлерінің мазмұнында, қорытынды мемлекеттік
аттестациялау сұрақтары мен тапсырмаларында көрініс табуы;
- осы талаптардың оқу пәндері мен тәжірибе жинақтаудың түрлері арасында
бөлінуі (кәсіби әрекетке даярлықты қамтамасыз етуге ұжымдық
жауапкершіліктің бөлінуі);
- студенттерді кәсіби әрекетке дайындаудың әдістемелік және оқу-материалдық
қамтамасыз етілуіне талдау.
2. Ендірілетін технологияның теориясы мен әдістемесін зерттеу:
- жаңа педагогикалық технологиялар бойынша әдебиеттерді талдау, бұл
ұсынынатын әдебиеттер бойынша ақпараттық тізімдерді жасауды, әдебиеттерді
жинақтауды, түрлі көрмелер ұйымдастырып, оқытушылар біліктілігін арттыру
жүйесінде (әдістемелік сағаттар, озық тәжірибе мектебі, мәселелік
семинардар, т.б.) талдауды қажет етеді;
- басқа оқу орыдарының, салалық құрылымдардың оқу үрдісіне жаңа
технологияларды ендіру тәжірибесімен танысу (журнал мақалалары, ғылыми
еңбектер жинақтары, басқа оқу орындарының жұмысын бақылау, т.б.);
- берілген бағыттағы өз тәжірибесін пәндік циклдік комиссиясы (ПЦК)
мәжілістерінде талдау және талқылау;
- жаңа педагогакалық технологияларды оқу үрдісіне енгізуге шешім қабылдап,
педагогикалық ұжым алдында перспективаға мақсат-міндеттер қоя отырып,
педагогикалық кеңесте жаңашылдықтың мәнін түсіндіріп, оны жүзеге асыру
жолдарын жобалау;
- тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың жоспарын құрастыру.
3. Тәжірибелік-экспериментцс жұмыстарды ұйымдастыру.
Жаңа педагогикалық технологияларды меңгеруге оқытушыларды жалпы
ынталаңдырумен қатар оқу орнында тәжірибелі, белсенді, бастамашыл,
ендірілетін технологияның мәні мен мазмұнын түсінген 8-12 оқытушылардан
тұратын тәжірибелік-эксперименттік топ құрған жөн.
Оларға барлық оқытушыларға жаңа технологияны меңгеруге көмек көрсету
қызметі, өз тәжірибесін демонстрациялау және талдау жасау, нәтижелерін
эксперименттік түрде тексеру міндеттері жүктеледі.
Сонымен бірге оларға оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын қайта жасау,
толықтырулар енгізуді қамтитын оқытушылардың жаңа технологияның ғылыми -
әдістемеліктің қамтамасыз етілуіне кемектесу міндеті де қойылады.
Тәжірибенің мақсаты - қолданылып отырған технологияның тиімділігін мұқият
тексеріп, оны жүзеге асырудың ғылыми-әдістемелік базасын жасап, өз
тәжірибесіне және оқыту технологиясының теориялық негіздеріне сүйене
отырып, инновацияны насихаттаудың негіздемесін дайындау.
Оқытушылардың эксперименттік тобы жаңа технологияны ендірудің жалпы
жоспарына сай келетін өз жоспарларымен жұмыс жасайды. Тәжірибе-
эксперименттік жұмыстың екінші жылында оған қатысушы оқытушылардың шеңбері
кеңейіп, жаңа технологияларды жаппай ендіру мәселесі қойылуы мүмкін.
4. Жаңа педагогикалық технологияға негізделген оқу бағдарламалық базаны
қамтамсыз ету.
Нақты бір мамандықтар бойынша біліктілік сипаттамасының талаптарына
жасалған талдау негізінде оқу бағдарламаларына түзетулер, толықтырулар
енгізу (теориялық және практикалық сабақтардың ара-қатынасын қайта қарау,
мекеме тандау пәні, студенттің таңдау пәндері есебінен әрекетті-бағдарлы
пәндер көлемін арттыру).
5. Жаңа педагогикалық технологияларды ендірудің материалдық-техникалық
базасын құру.
Жаңа педагогикалық технологиялардың қолдану тиімділігін арттыруда осы
көрсетілген бағыттардың қүрылымдық мазмұнын іске асыру, сапалы жүргізу
нәтижелікке бағдарланған жұмыс болып табылады.
Айнұр Мұхамадияқызы Мұхамадиянова.
1.Білім беру жүйесіндегі ақпаратты технологиялар
2.№ 3 қазақ мектеп гимназиясы, тарих пәні мұғалімі.
Білім беру орындарында оқу үрдісін бүгінгі күнге лайықтап өзгерту – заман
талабы. Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-
қатынасына ақпараттық-коммуникативтік технологиялардың кеңінен қолданысқа
еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру
қажетті шартқа айналып отыр. Келешек қоғамымыздың мүшелері – жастардың
бойында ақпараттық мәдениетті қалыптастыру қоғамның алдында тұрған ең басты
міндет.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры деп
аталды. Қазақстан Республикасы да ғылыми-техникалық прогрестің негізгі
белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Қоғамды
ақпараттандыру – экономиканың, ғылымның, мәдениеттің дамуының негізгі
шарттарының бірі. Осы мәселені шешудегі басты рөл мектепке жүктеледі. Ғылым
ғасырының табалдырығынан аттағалы тұрған қазіргі таңда компьютер өмірдің
барлық саласына кеңінен енуде. Қазіргі таңда жас ұрпаққа білім беру жолында
ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін
арттырудың маңызы зор. Ақпараттық – коммуникациялық технологияның
тиімділігі – келешек ұрпақтың жан – жақты білім алуына, іскерлігі мен
шығармашылығын еркін дамытуға жол ашатын педагогикалық, психологиялық
жағдай жасауында. Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық
технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту мақсаттарын жүзеге асыра
отырып, оқу – тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын
жоғарлатуды көздейді.
Ақпараттық технология ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz