Сұйылтқыштардың түрлері және оларға қойылытын талаптар

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірлігі

Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Сұйылтқыштардың түрлері және оларға қойылытын талаптар

Орындаған: Мұратханова А. А .

Тобы: ВМ-301.

Тексерген: Мухамадиева Н. Н.

Семей 2016

Жоспар:

Кірспе
Негізгі бөлім
Қорытынды бөлім
Пайланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазіргі таңда қолдан ұрықтандыру жұмысында тек қана сұйытылған шәуетті пайдаланады. Шәуеетті не үшін сұйылтады деген сұраққа екі жауап бар: біріншіден, шәуеттінң көлемін көбейтіп, эякулатпен көп малды ұрықтандыру үшін, екіншіден, шәуетті белгілі бір мерзімге дейні сақтау үшін.

Қолдан ұрықтандыру жұмысындағы көпжылдық тәжірбие дұрыс дайындалып, өзіне лайықталған сұйылтқыштарда спермийлердің өиір тіршілігінің ұзаратынын көрсетеді, яғни біраз құрамында болатын заттар шәуеттің плазмасының спермияларға тигізитін зиянды әсерлерін тоқтатаны болуы крек.

Ол қандай зиянды әсерлер, органзмнен тыс жерде спермийлер неге өледі; оның себептері коп:

Шәуеттің рН реакцисяы сілтілі болғандықтан (7, 0-7, 2) спермийлер үздіксіз қозғалыста болып, энергиялық қуат қорын тауысады;
Осы қарқынды қозғалыстың нәтижесінде спермиялар жүрген ортада сүт қышқылы көбейіп кетіп, лоар улана бастайды;
Көмірсулардың таусылуы және кальций, калий, натрий иондарының әсерінен спермийлер электрлі зарядтарын жоғалтып, аглютинация басталады;
Салқын температура спермийлердің зат алмасу құбылысын, тыныстануын тоқтатады;
Сырттан түскен микроорганизмдер көбеәіп, өсіп - дамып өзінің метаболиттерімен спермийлерді улайды.

Шәуетті сұйылтудағы ең жоғарғы мақсат осы факторларды болдырмау. Сұйылтқыштарды табиғи және синтетикалық деп екі топқа бөлінеді. Табиғи сұйылтқыштарға : қан, сүт, бал, өсімдік шырыны жатады; синтетикалық сұйылтқыштарға қолдан жасалған ерітінділер жатады: олар бір компонентті және көп компонентті болады.

Алғашқы кезде шәуетті сұйылтуға қарапайым сұйықтар, атап кетсек физиологиялық ертінді, Рингер- Локтың сұйығы қолданылады.

Сұйылтқыштар ең алдымен, спермийлер үшін изотоникалық орта болуы керек. Сол үшін сұйылтқыштарды тек қана бидистилденген суға дайындайды.

Сұйылтқыштардың негізгі құрамы:

Дистилденген су
Тұздар
Көмірсулар - глюкоза, лактоза
Тауық жұмыртқасының сары суы
Антибиотиктер.

Бұдан басқа сұйылтқыш құрамында, егер шәуетті мұздатып қатыратын болсақ глицерин қосамыз.

Барлық компоненттер химиялық құрамы жағынан қоспасы жоқ таза болуы керек. Оларды сұйылтқышқа қоспас бұрын сперимияларға зияны жоқтығын тексеру қажет.

Малдың түлігіне қарай әртүрлі тұздар қолданылады: қошқардың шәуетіне фосфор тұздары, айғырдың шәуетіне сульфат тұздары, шошқаның шәуетіне тартат тұздары дұрыс болады. Лионқышқылды натрий тұздары универсал, барлық малдың шәуетіне сұйылтуға қаолдана беруге болады. Тұздар, әсіресе, цитрат, буфекрлік жүйе болғандықтан артық қышқылды молекулаларды рН ортаны реттейді, осмостық қыымды изотоникалық спермийлердің ісінуіне жол бермейді, спермийлердің зарядтарын сақтап қалады. Көмірсулар спермийлердің энергилық қуат көзі ретінде қосылады және аглютинацияны болдырмайды.

Спермийлерді салқын температураның әсерінен қорғау үшін сұйылтқышқа тауық жұмыртқасының сары уызының қосады, ол өзінің құқрамындағы лицитиндер арқылы спермийлердің липопротейдті қабығы тығызданып, оның төзімділігін арттырады.

Сұйылтқыштарға микроорганизмдердің өсіп-өнуін тоқтату үшін пенициллинді, стрептомицин және ақ стрептоцид немесе олардң қосындысы спермасан-3 препаратын қосады. Д. Д. Логвинов және басқалар сұйылтқыштарға антибиотиктерді қосудың қажеті жоқ деп есептейді.

Сұйылтқыштарды қолданар алдында ғана дайындайды, шәуетке қоспас бұрын оның сапасын тексереді. Ол үшін таза, құрғақ жылытылған төсеніш шыныға бір тамшы бұрын тексерілген шәуетті тамызады да оған 2-3 тамшы сұйылтқыш қоспы араластырып, микроскоппен қарайды. Егер спермийлердің қозғалу белсенділігі төмендей бастас асұйылтқыш жарамсыз болғаны.

Шәуетті қандай дәрежеде сұйылту мал түлігіне байланысты. Қошқардфың шәуетін 2-4 есе, бұқанфың шәуетін 10-12 есе, қабанның, айғырдың шәуетін 2-4 есе сұйылтады. Бұдан көп дәрежеде сұйылтатын болса, спермийлердің ұрықтандыру қабілеті төмендейді.

Сұйылтылған шәуетті белсенділігін тғы бір тексеріп еөрген флакон, капсула, ампулы, пайетт сияқты құтыларға бөліп құяды да сақтау орындарына жібереді.

Сақтау. Шәуетті сақтаудың негізгі мақсаты аса құнды тума айғыр, бұқа, қабандардан неғұрлым көбірек ұрық жинап алып қалу, сөйтіп оны алыс елді мекендерге, басқа мемлекетке апарып қолдану. Көп жылдар өткеннен кейін де оның шәуетімен мал ұрықтандырып, төл алуға болады, тіпті күнделікті қолданып отырғанның өзінде де артылып қалған ұрықты күйлеген мал табылғанша 1-2 күнге сақтап қоюға болады, сонда бір бұқаның шәуетімен ұрықтандырылған ұрғашы малдың саны әлдеқайда ратады, әрі бұқаны шаршатпай белгілі бір тәртіппен пайдаланып, ұзақ уақыт тиімді қолдануға болады. Қазіргі таңда барлық қолддан ұрықтандыру пункттері мен станциялардың жұмысының өзі негізінен сақталған шәуетпен жұмыс істеуге бағытталған.

Шәуетті +16+20 градус температурасында сақтау. Бұл әдіс негізінен мұз ұстап отыра алмайтын ыстық аудандарда қолданылады, ол лимно қышқылы, хелатон сияқты препараттардың әсерінен спермийлердің зат алмасу құбылысының баяулауына есептелген әдіс. Мұндай құрамындағы сұйылтқыгпен араласқан шәуеттің спермийлері қышқылды анабиозға түседі, сақтау мерзімі 2-3 тәулік.

Пайдаланылған әдебиеттер: