Кезең шығындары, оны танудың ерекшеліктері

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Кезең шығындары, оны танудың ерекшеліктері

Жоспар:

Шығындарды анықтау, тану критерийлері.
Негізгі қызметтің шығындарының есебі.
Өнімдерді сатудан (жұмыс, қызмет) түскен табыстар мен шығындар есебі.
Кезең шығындарының есебі.
Шығындарды тану

1. Шығындарды анықтау, тану критерийлері

Сатудан түскен түсім сомасы өндірілген өнімдердің өзіндік құнын, сатуға байланысты операциялық шығындар сомасын жабуды және міндетті түрде табыс алуды қамтамасыз етуі керек. Сатылған өнімдердің өзіндік құнымен сатудан түскен артық айырманы жалпы табыс деп атаймыз. Ұқсас тауарлар мен қызметтерді айырбастау кезінде мәміле бойынша табыс танылады.

Ұқсас тауарлар мен қызметтерді айырбастау кезінде табыс алынған тауарлар мен қызметтердің өткізу құны бойынша танылады және бағаланады. Егер алынған тауарлар мен қызметтердің өткізу құны дұрыс бағаланбайтын болса, табыс берілген тауарлардың немесе көрсетілген қызметтердің өткізу құны мөлшерінде танылады.

Кәсіпорындар мен ұйымдарда табыстардың есебі субъектілердің бухгалтерлік есебі мен қаржы-шаруашылық қызметі есептерінің типтік шоттар жоспарындағы №6 ’’Табыстар’’, ал шығыстардың есебі №7 «Шығыстар» деп аталатын бөлімнің шоттарында жүргізіледі. Бұл екі бөлімнің шоттарының қорытындысы жыл соңында ’’Капитал’’ бөліміндегі 5610- ’’Жиынтық пайда (зиян) ’’ шотына апаралып жабылады.

2. Негізгі қызметтің шығындарының есебі

Кәсіпорындар мен ұйымдардың сатқан өнімдерінің, тауарларының басқа да активтерінің өзіндік құны, сондай-ақ оларды сату, есептен шығару барысында пайда болатын шығындар сомасының жиынтығы субъектінің шығыстары болып табылады.

Шаруашылық субъектісіндегі шығыстардың есебі типтік шоттар жоспарындағы №7 бөлім «Шығыстар» бөліміндегі 7010-7710 шоттарда жүргізіледі. Атап айтқанда, 7010 -’’Сатылған тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) өзіндік құнын, 7110-’’Өнімдерді сатып-өткізу және қызметтер көрсету бойынша шығыстар, 7210’’Әкімшілік шығыстар’’, 7310’’Сый-ақылар бойынша шығыстар’’, 7510’’Тоқтатылған қызметпен байланысты шығыстар’’, 7710’’Корпоративтік табыс салығы бойынша шығыстар’’ шоттарында есептелінеді.

3. Өнімдерді сатудан (жұмыс, қызмет) түскен табыстар мен шығындар есебі

Өнімдерді сатудан (жұмыс, қызмет) түскен табыстар нақтылы сатылған объектілердің өзіндік құнымен салыстырылады. Шығындар жұмсау мен табыстар алудың мерзімі бірдей кезеңде теңдей бола бермейді. Жұмсалынған шығындар - бастапқыдағы өндірістік ресурстарды және қызметтерді ақшалай өлшеммен жұмсау, ал өзіндік құн өндірістік процестің соңғы нәтижесі болып танылады. Өзіндік құн өндірістен өндірілген өнімдермен бірге өндірістік процестен өтіп, айналысқа түседі. Өндірілген өнімдердің (жұмыстар, қызметтер) өзіндік құнын есептеп шығару үшін жұмсалған шығындарды кезеңдік шығындар мерзіміне (уақытына) қарай ажырату немесе сәйкестіккекелтіру керек. Яғни белгілі бір кезеңде шығарылған өнімдерге (оның өзіндік құны) қандай шығындардың жұмсалғандығын, қандай шығындар басқа кезеңдерге (басқадай өнімдердің өзіндік құнына) жатқызылатындығын есепке алу қажет.

Сатылған өнімдерден (тауарлар, қызмет, жұмыс) алынған табыстардың 6010-«Өнімді сатып-өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табыс»пассивті шотында жүргізіледі.

Белгілі бір мерзімде кәсіпорынның қолда бар тауарларының көлемін тауар босалқылары деп атаймыз. Сатуға араналған тауарлардың өзіндік құны екі фактор - жыл басындағы тауар босалқыларына жыл ішіндегі таза сатылып алынған тауарлар құнын қосу арқылы анықталады.

Егер есепті осы кезең ішінде кәсіпорын өз тауарын ғана сататын болса, онда сатыл-ған тауарлардың өзіндік құны сатуға арналған тауарлар сомасымен бірдей болар еді. Алай-да, көптеген жағдайларда тауарлар қалып отырады. Сондықтан, сатылған тауарлардың нақтылы өзіндік құнын есептеп шығару үшін жыл ішіндегі сатуға арналған тауарлардың жалпы сомасынан жылдың соңында қалған тауар босалқыларының құнын шегеру керек.

Сатылған өнімдердің (тауарлар, қызмет, жұмыс) өзіндік құндарының есебі 7010 - «Сатып-өткізілген өнімнің және көрсетілген қызметтің өзіндік құны»шотында жүргізіледі.

4. Кезең шығындарының есебі

Кезең шығындары есепті кезең ішінде түгенделе қоймайтын шығындар. Кезеңдік шығындар немесе есепті кезең шығындары есепті кезең ішінде көрсетілген қызметтерді басқаруға жұмсалған шығындармен байланысты. Мұндай шығындар өнімнің өзіндік құнын анықтауға немесе есептеуге қосылмайды. Оған - әкімшілік шығыстары, өнімді (жұмыс, қызмет) сату бойынша шығыстар, сый-ақылар бойынша шығыстар жатады.

Әкімшілік шығыстарға кәсіпорынды басқарумен және өндірісті ұйымдастырумен байланысты шығындар кіреді.

Кәсіпорынның басқару аппараты персоналына:

есептелген еңбек ақы және еңбек ақыдан аударылатын аударымдар;
іс-сапар шығыстары;
өкілдік шығыстар;
офистік, типографиялық, почта-телеграфиалық және телефондық шығыстар;
жалпы зауыттық (жалпы фирмалық) бағыттағы негізгі құралдарды ұстау және жөндеу шығындары, олардың амортизациясы;
өндіріске зерттеу, тәжірибе жүргізу, жалпы зауыттық (жалпы фирмалық) мақсатта жүргізілген еңбекті қорғау шығындары;
кадрлар дайындау;
басқа да шаруашылық шығыстары;
салықтар, алымдар және басқа да міндетті аударымдар және шығыстар;
зауыт қоймаларындағы сақтаудағы материалдар және өнімдердің бүлінуінен болған шығындар;
зауыт қоймасындағы материалдар мен өнімдердің жетіспеушілігі;
басқа да жалпы және әкімшілік мақсаттағы шығыстар.

Типтік шоттар жоспарында әкімшілік шығыстардың есебі 7210-«Әкімшілік шығыстар» активті шотында жүргізіледі.

Салық кодексіне сәйкес, әкімшілік шығыстардағы кейбір шығыстар салық салынатын табыстарды анықтауда шегерімге жатпайды.

Әкімшілік шығыстары есебімен өнімдердің (жұмыс, қызмет) жеке түрлерінің рентабельділігін анықтау кезінде, өнімдердің (жұмыс, қызмет) жеке түрлерінің арасында өндіріс жұмысшыларының негізгі еңбек ақы сомасына және жабдықтарды ұстау және эксплутациялау шығындарына пропорционалды түрде бөлінеді.

Сату бойынша шығыстарға тауарлы-материалдық босалқыларды сатумен байланысты шығыстар жатады:

сату бөлімі меншігіндегілерді сақтандыру бойынша шығыстар;
бөлім жұмысшыларының іс-сапар шығындары;
тауарларды сатуда пайдаланылатын негізгі құралдарды ұстау бойынша шығыстар және олардың тозуы;
жүктерді қаладан тыс тұратын сатып алушыларға және қала ішіндегі сатып алушыларға жеткізу бойынша, сонымен қатар тиеу-түсіру жұмыстары бойынша шығындар;
дайын өнім қоймасындағы өнімдерді орауға және олардың ыдысына кеткен шығындар;
өткізу нарығын меңгерудегі жарнамаға, жәрменкелер мен көрмелерге қатысуға кеткен шығындар;
сатып алушыларға немесе делдал ұйымдарға қайтарусыз, тегін берілген, тауар үлгілерінің құны;
тауарларды (жұмыс, қызмет) сатумен байланысты басқа да шығыстар.

Дайын өнімдерді (тауар, жұмыс) сату бойынша шығыстар есебі типтік шоттар жоспарының 7110 - «Өнімдерді сатып-өткізу және қызметтер көрсету бойынша шығыстар» пассивті шотында жүргізіледі. Сый-ақылар бойынша шығыстарға - банк несиесі және жабдықтаушылардың берген несиесі бойынша, мүлікті жалға беру бойынша төленетін пайыздар жатады.

Пайыздар - несие алушының ақша капиталын несиеге алғаны үшін несие берушіге төленетін табыстың бір бөлігі. Пайызды өтеудің көзі қарыз капиталын пайдалану процесінен туындайтын құн болып табылады.

Сый-ақылар бойынша шығыстардың есебі типтік шоттар жоспарының 7310 - «Сый-ақылар бойынша шығыстар» пассивті шотында жүргізіледі.

Қаржы есеп беру кезінде шаруашылық субъектісі түсініктеме жазбахатында мыналарды ашып көрсетулері тиіс:

а) табысты тану үшін қабылданған есеп жүргізу саясатын, соның ішінде қызметтер көрсету жөніндегі келісімдердің аяқталу кезеңдерін айқындау тәсілін;

б) есепті кезең үшін танылған табыстардың әрбір маңызды түрінің сомасын, соның ішінде:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.