Ет ткані. Қаңқа ет тканінің регенерациясыциясы



I. Өзектілігі
II. Кіріспе бөлім
III. Негізгі бөлім
1.Бұлшық ет ұлпасына сипаттама
2. Бұлшық ет ұлпасының жіктелуі
3. Бұлшықеттердің физиологиялық қасиеттері
4. Бұлшық еттердің жасқа және өмір салтына байланысты өзгеруі
5. Жүрек ет тканінің регенерациялық қабілеті
IV. Қорытынды
V. Бақылау есептері
Адам ағзасының сүйектен кейінге негізі болып саналатын бұлшықот тіндері. Олардың дамуы, жаңаруы үздіксіз жүріп отыратын процесс. Тірек-қимыл жүйесінің негізіне құраушылардың бірі болып табылатын бұл тін дененің ауыстыруы, жүректің соғуы, қан мен лимфаның жылжуы, асқазан, ішек бойымен тағамның жылжуы, несептік шығу, жатырдың жиырылуы (босану) т.б. қозғалыс-қимылдар ағзадағы жиырылғыш қызмот атқаратын от тіндері арқылы жүзеге фасады. Ет тіндерінің морфологиялық ерекшеліктеріне құрамындағы жасушалары – миоциттері мен талшықтарының ұзынша пішіні, бұлардың құрамындағы арнайы органеллалары – миофибриллалары мен миофиламенттері жатады. Жас организмде бұлшық от қалыпты қызмот атқару үшін оны шынықтырып отыру керек.Сол кезде бұлшық оттің қайта қалпына келу қасиоті жоғарылап шымырлай түседі.
Бұлшық ет ткані (muscle) — дене, ас қорыту, фокусировка, айналу және дененің температурасын ұстап тұру тәрізді қызметтерді орындау қозғалыстарын қамтамасыз ететін жиырылғаш ткань. Жиырылғыштық қасиеті арқасында бұлшық ет тіндері өздерінің басты функциясын – қозғалысты қамтамасыз етеді. Олар қаңқаның интіректерін қозғалтып, кеңістіктегі орнын ауыстырады,миокардтың ритмикалық(ырғақты) жиырылуын,тамырларда қанның циркуляциясын (айналысын),ішектің перистальтикасын (толық жиырылуын) жұмысын, тамырлардың және ішкі қуысты мүшелердің тонусын (қуаттылығын) қамтамасыз етеді. Жиырылғыштық тек бұлшық ет тіндеріне ғана тән қасиет емес,ол әр түрлі дәрежеде барлық дерлік жасушаларға тән. Бұл олардың барлығына актин және миозин қысқартқыш арнайы ақуыздарының болуына байланысты.Тармақталған, жүрек және тегіс бұлшық еттер бар, басқаша айтқанда, фазалық және сергіткіш (жылдам немесе тиісінше біртіндеп реттеуге жауап беретін) бұлшық еттер бар. Микроскоппен қарағанда талшықтары тармақталған болып көрінетін бұлшық еттер өз еркімен қозғалуға жауап және орталық жүйке жүйесінен түскен сигналдарға жауап ретінде пайда болатын жиырылыстардың көмегімен денені қозғалтады; миозина жуан жіптерінің арасындағы жіңішке актина жіптерінің сырғанауы жиырылуды қысқартады; ткань рецепторлары қозғалыстың бірқалыпты қозғалысын және моториканы жеңіл бақылауды қамтамасыз ететін кері байланыстың созылуын қамтамасыз етеді.
1. Гистология,эмбрология ,цитология ;оқулық/ред Ю.И.Афанасьев ред. Н.А.Юрина пер.ред
Р.Ж.Есимова ,пер .ред К.Т.Нурсейтова - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2014.-896б
2. Гистологияның практикалық сабағына арналған әдістемелік оқу құралы/ Д.Ж. Бримов, А.А.
Бурхард, Г.А. Адилова, А.С. Адилгереева, А.И. Маннапова.-Ақтөбе, 2003.-50б.
3. Нуртазин С.Т. Жалпы гистология: оқу құралы/ С.Т. Нуртазин.-Алматы: Эверо; Алматы: Қазақ университеті, 2011, 2010.-220, 238б.
4. Ажаев С.А. Гистология-1: оқулық, 2-ші бөлім: Жалпы гистология/С.А.Ажаев, Т.Ж. Үмбетов. Түркістан,2010.-366 б.
5. Ажаев С.А. Гистология: оқу құралы, 1-ші бөлім: Цитология және адам эмбриологиясы/ С.А. Ажаев.-Кентау, 2004.-201 с.: ил
Электрондық ресурстар
1. Быков В.Л Гистология цитология и эмбриология атлас электронный учебник / В.Л Быков
.С.И.Юшканцева – М ГЭОТАР – Медиа 2011 – 68,7
2. Әбілдинов Р.Б. Атлас гистология, цитология және эмбриология: оқу құралы/ Р.Б.
Әбілдинов, Р.И. Юй, Ж.О. Аяпова.-Алматы: Эффект, 2006.-676Мб.
3. Цитология ,эмбриология және гистология , оқу құралы / сост Ж.О. Аяпова – Алматы кітап 2006-222 Мб

Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті

Студенттің өзіндік жұмысы

Тақырыбы: Ет ткані. Қаңқа ет тканінің регенерациясы. Жасына және өмір сүру салтына байланысты бұлшық еттердің өзгерістері. Жүрек ет тканінің регенерациялық қабілеттілігі. Эпидермалды және нейралды ет ткані.
Мамандығы: Жалпы медицина
Кафедра: Гистология

Орындаған: Тәжіғос А.Т.
Тобы: 207 "Б"
Тексерген: Бердалинова А.К.

Ақтөбе 2016 жыл
Жоспары:
I. Өзектілігі
II. Кіріспе бөлім
III. Негізгі бөлім
1.Бұлшық ет ұлпасына сипаттама
2. Бұлшық ет ұлпасының жіктелуі
3. Бұлшықеттердің физиологиялық қасиеттері
4. Бұлшық еттердің жасқа және өмір салтына байланысты өзгеруі
5. Жүрек ет тканінің регенерациялық қабілеті
IV. Қорытынды
V. Бақылау есептері

Адам ағзасының сүйектен кейінге негізі болып саналатын бұлшықот тіндері. Олардың дамуы, жаңаруы үздіксіз жүріп отыратын процесс. Тірек-қимыл жүйесінің негізіне құраушылардың бірі болып табылатын бұл тін дененің ауыстыруы, жүректің соғуы, қан мен лимфаның жылжуы, асқазан, ішек бойымен тағамның жылжуы, несептік шығу, жатырдың жиырылуы (босану) т.б. қозғалыс-қимылдар ағзадағы жиырылғыш қызмот атқаратын от тіндері арқылы жүзеге фасады. Ет тіндерінің морфологиялық ерекшеліктеріне құрамындағы жасушалары - миоциттері мен талшықтарының ұзынша пішіні, бұлардың құрамындағы арнайы органеллалары - миофибриллалары мен миофиламенттері жатады. Жас организмде бұлшық от қалыпты қызмот атқару үшін оны шынықтырып отыру керек.Сол кезде бұлшық оттің қайта қалпына келу қасиоті жоғарылап шымырлай түседі.
Бұлшық ет ткані (muscle) -- дене, ас қорыту, фокусировка, айналу және дененің температурасын ұстап тұру тәрізді қызметтерді орындау қозғалыстарын қамтамасыз ететін жиырылғаш ткань. Жиырылғыштық қасиеті арқасында бұлшық ет тіндері өздерінің басты функциясын - қозғалысты қамтамасыз етеді. Олар қаңқаның интіректерін қозғалтып, кеңістіктегі орнын ауыстырады,миокардтың ритмикалық(ырғақты) жиырылуын,тамырларда қанның циркуляциясын (айналысын),ішектің перистальтикасын (толық жиырылуын) жұмысын, тамырлардың және ішкі қуысты мүшелердің тонусын (қуаттылығын) қамтамасыз етеді. Жиырылғыштық тек бұлшық ет тіндеріне ғана тән қасиет емес,ол әр түрлі дәрежеде барлық дерлік жасушаларға тән. Бұл олардың барлығына актин және миозин қысқартқыш арнайы ақуыздарының болуына байланысты.Тармақталған, жүрек және тегіс бұлшық еттер бар, басқаша айтқанда, фазалық және сергіткіш (жылдам немесе тиісінше біртіндеп реттеуге жауап беретін) бұлшық еттер бар. Микроскоппен қарағанда талшықтары тармақталған болып көрінетін бұлшық еттер өз еркімен қозғалуға жауап және орталық жүйке жүйесінен түскен сигналдарға жауап ретінде пайда болатын жиырылыстардың көмегімен денені қозғалтады; миозина жуан жіптерінің арасындағы жіңішке актина жіптерінің сырғанауы жиырылуды қысқартады; ткань рецепторлары қозғалыстың бірқалыпты қозғалысын және моториканы жеңіл бақылауды қамтамасыз ететін кері байланыстың созылуын қамтамасыз етеді.

Бұлшық ет ұлпасының жіктелуі:
1)Бірыңғай салалы тегіс бұлшықеттер
2)Қаңқа бұлшық ет тіні
3)Жүрек бұлшық еті
Тегіс бұлшық еттер - ішкі орган мен қантамыр бұлшық еттері, еріксіз және сергіткіш болып табылады, оның жасушалары бәрі бірге немесе бөлек-бөлек (жеке жүйке бөліктеріне жауап ретінде) жұмыс істеуі мүмкін және пішіндері әртүрлі болады. Ерікті бұлшық еттердің ауруы салдарынан әлсіздік, атрофия, ауру және жыбырлау туындауы мүмкін. Кейбір жүйелі аурулар (мысалы, дерматомиозит, полимиозит) бұлшық еттің қабынуына әкеп соғады. Сондай-ақ Құрсақ бұлшық еттері; Бұлшық ет ісігі; Бұлшық ет дистрофиясы; Миастения. Негізгі бұлшық еттер. (1) маңдай бұлшық еті, (2) желке бұлшық еті, (3) бүйір бұлшық еті, (4) көздің орбикулярлы (домалақ) бұлшық еті, (5) мұрын бұлшық еті, (6) ауыздың орбикулярля (домалақ) бұлшық еті, (7) иек бұлшық еті, (8) шайнау бұлшық еті, (9) мойынның тері асты (платизма) бұлшық еті, (10) төс-бұғана-емізік бұлшық еті, (11) трапеция бұлшық еті, (12) үлкен төс бұлшық еті, (13) дельта бұлшық еті, (14) арқаның кең бұлшық еті, (15) алдыңғы тіс бұлшық еті, (16) іштің сыртқы қиғаш бұлшық еті, (17) іштің тік бұлшық еті, (18) іштің ішкі қиғаш бұлшық еті, (19) подостная мышца, (10) шағын домалақ бұлшық ет, (21) үлкен домалақ бұлшық ет, (22) бицепс (екі қырлы бұлшық ет), (23) трицепс (үш қырлы бұлшық ет), (24) иық бұлшық еті, (25) қол буынындағы бас бармақты жазу, (26) қысқа алақан бұлшық еті, (27) төртбұрышты пронатор, (28) білектің сақиналы сіңірі, (29) саусақты жалпы жазу, (30) білектегі білезікті жазу, (31) саусақ пен білекті жазатын сіңір, (32) алақан апоневрозы, (33) орта бөксе бұлшық еті, (34) кең шандырды қатайтқыш, (35) жамбастың тік бұлшық еті, (36) тарамдалған бұлшық ет, (37) портняжная мышца, (38) жамбасты қозғалтатын тік бұлшық ет, (39) жіңішке бұлшық ет, (40) жамбастың бүйіріндегі кең бұлшық ет, (41) жамбастың ортаңғы кең бұлшық еті, (42) тобық, (43) алдыңғы үлкен жіліншік сүйек, (44) ортаңғы балтыр бұлшық еті, (45) сан бұлшық еттері, (46) тобықтың айналма байламы, (47) қысқа бүгілетін жері, (48) үлкен жамбас бұлшық еті, (49) бөксенің екі басты бұлшық еті, (50) жартылай сіңір бұлшық еті, (51) табан бұлшық еті, (52) балтыр бұлшық етінің латералды басы, (53) өкше [ахилл] сіңірі.
2-сурет
Адам мен омыртқалы жануарларда кездесетін ет тіні құрылымына қарай көлденең жолақты қаңқа еті, көлденең жолақты жүрек еті және бірыңғайсалалы ет болып үшке бөлінеді. Көлденең жолақты еттер қатарына қаңқа еттері, тіл, көз, жұтқыншақ, көмей, өңештің жоғарғы бөлігіндегі еттер жатады. Қаңқа еттерінің қызметі ми қыртысымен тығыз байланысты, сондықтан олар адам денесінде ерікті қимыл-әрекеттерді қамтамасыз етеді.
Бірыңғай салалы бұлшықеттің де адам (жануар) үшін маңызы өте зор. Ол теріде, ішкі ағзалардың, сөл мен несеп түтіктерінің, қан және лимфа тамырларының, өкпе, кеңірдек, жыныс ағзаларының қабырғаларында орналасқан. Бұл ет аталған қуысты ағзалар мен түтіктерді кеңейтіп тарылтады да бүкіл ішкі ағзалар қызметіне әсер етеді.

Қаңқа бұлшық ет тіні бір даму көзден - мезодерманың дорзалді бөлігі болып табылатын сомиттердің ортаңғы бөліктері - миотомдардан дамиды.Бұл тіннің гистологиялық элементі жасуша емес,ал миосипласт пен миосателлитоциттерден тұратын көлденең жолақты бұлшық ет талшығы .300 миллионға жуық бұлшық ет талшықтары будаларға бірігіп,шамамен 600 қаңқалық (сомалық) бұлшық еттерді құрайды.Жарық микроскоп арқылы зерттегенде,бұлшық ет талшығының пішіні,ұштары сүйір аяқталатын созылыңқы көлденең - сызылған цилиндрге ұқсайды. Қаңқа бұлшық еттері жұмыс істеген кезде қан айналымы 60-80 есеге күшейеді, ал, ми мен асқазан-ішек жолдарында ол 8-10 есеге ғана өседі. Қазіргі таңда қаңқа бұлшық еттері белгілі бір жиелікпен жиылатындығы, сол кезде жанында орналасқан тамырларға, әсіресе жүрек пен көктамырдың біріккен жерінде насос ретінде жұмыс істейтін, жүрекке қарағанда 2-3 есе күшті жұмыс істейтін капиллярларға әсер ететіндігі дәлелденген. Міне осы перифериялық жүрек болып табылады. Перифериялық жүрек миды одан да қарқынды жұмыс істеуге мәжбүрлейді. Бұлшық еттер әлсіз болған сайын, адам стрессті жағдайды оншалықты қиын өткереді. Капиллярлар қаншалықты шыныққан болса, жүрекке жүктеме соншалықты аз болады.Көлденең жолақты бұлшық ет талшықтарының қалыпты морфофункционалық жағдайын қолдау физиологиялық регенерация арқылы қамтамасыз етіледі. Осы тұста талшықтың ескі және бұзылып жатқан құрадастары(миофибрилдері,митохондр иялары) жаңа органеллаларға және саркоплазманың басқа құрылымдарына алмастырылады. Бұл процесс екі механизмдер арқылы жүзеге асырылады: 1) жасушаішілік регенерация - бұл жағдайда симпласттың жаңа миофиламенттері,мембраналық құрылымдары саркоплазмасының синтездік аппаратының (ЭПТ,Гольджи коплексі,бос рибосомдар) активациясы есебінен түзіледі; 2)жасушалық регенерация - миосателлитоциттердің пролиферациясы мен миобласттарға дифференциялануы есебінен өтеді.Жаңа миобласттар бұлшық ет талшығының миосимпласттық бөлігі құрамына қосылып,құрылымдарының табиғи шығынын толықтырып тұрады.Көлденең жолақты бұлшық ет тінінің репаративтік (зақымданғаннан кейінгі) регенерациясы да жасушалық және жасушаішілік деңгейлерде атқарылады.
Жүрек бұлшық ет тіні миокардты - жүректің бұлшық ет қабығын құрайды.Миоқұрылымы бойынша жүрек бұлшық ет тіні көлденең жолақты бұлшық ет тіндеріне жатады,себебі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Органдар биохимиясы жайлы
Тыныс алу ағзаларының аурулары кезіндегі емдік дене шынықтыру
Нерв жүйесінің жалпы физиологиясы
Еттің сапасы, сақталуы және ақаулары
Көкірек клеткасының бұлшық еттері
Органдар биохимиясы жайлы ақпарат
Ет өнімдерінің технологиясын жетілдіру
Ет сапасына әсер ететін табиғи факторлардың тізімі. Еттің сапа көрсеткіштеріне түрлік фактордың әсері
Онтогенез процесі
Дәрістер жинағы
Пәндер