Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1.1 Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні ... ... ..4
1.2 Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу ... ... ... ... .8
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары ... ... ... ... .15
2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
III бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары
3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1.1 Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні ... ... ..4
1.2 Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу ... ... ... ... .8
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары ... ... ... ... .15
2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
III бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары
3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
Кіріспе
Қазақстан республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да, міне он бес жылдың жүзі болды. Осы кезең аралығында салық жүйесіне көптеген өзгерістер енгізілді.Оның бастысын атап айтатын болсақ 12.06.2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, ол 2002 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.
Қазақстан Респубикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны «ерекше тауар» түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.
Қазақстан республикасы Конституциясының 35-бабында, заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің барынша әрі міндеті болып табылады деп көрсетілген.
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады, өйткені мемлекеттік бюджеттің түсімдерінің 90 пайызың салықтық түсімдер құрайды.
Бүгінгі күні салық салу және салықтардың құрылымы бүкіл әлемге бәсекеге қабілетті болуға ұмтылуға көмек көрсету үшін, тиімділік пен тұрақтылықты ынталандыруы қажет. Ол үшін салықтық реттеуді тиімді, орынды жүзеге асыратын салық саясаты болған жөн. Ауылшаруашылығынан түсетін салықтық түсімдер деңгейі төмен және де ол тек ауылшаруашылығындағы қайта өңдеуге шоғырланған. Басқа салалармен салыстырғанда ауылшаруашылығынан түскен салық соммалары минималды болып табылады. Ауылшаруашылығының салықтық төлемдері мемлекетке түсетін барлық салықтық түсімдердің шамамен 1% құрайды.
Қазақстан республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да, міне он бес жылдың жүзі болды. Осы кезең аралығында салық жүйесіне көптеген өзгерістер енгізілді.Оның бастысын атап айтатын болсақ 12.06.2001 жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, ол 2002 жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.
Қазақстан Респубикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны «ерекше тауар» түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.
Қазақстан республикасы Конституциясының 35-бабында, заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің барынша әрі міндеті болып табылады деп көрсетілген.
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады, өйткені мемлекеттік бюджеттің түсімдерінің 90 пайызың салықтық түсімдер құрайды.
Бүгінгі күні салық салу және салықтардың құрылымы бүкіл әлемге бәсекеге қабілетті болуға ұмтылуға көмек көрсету үшін, тиімділік пен тұрақтылықты ынталандыруы қажет. Ол үшін салықтық реттеуді тиімді, орынды жүзеге асыратын салық саясаты болған жөн. Ауылшаруашылығынан түсетін салықтық түсімдер деңгейі төмен және де ол тек ауылшаруашылығындағы қайта өңдеуге шоғырланған. Басқа салалармен салыстырғанда ауылшаруашылығынан түскен салық соммалары минималды болып табылады. Ауылшаруашылығының салықтық төлемдері мемлекетке түсетін барлық салықтық түсімдердің шамамен 1% құрайды.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
2. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» Заңы. 1991 жылы 25 желтоқсан.
3. Қазақстан Республикасы Президентінің «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заң күші бар Жарлығы. 1995 жылы 24 сәуір.
4. Қазақстаи Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заңы. 1999 жылы 16 шілде.
5. ҚазақстанРеспубликасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексі (Салық кодексі). 2001 жылы 12 маусым.
6. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексінде (Салық кодексі) жасалған өзгертулер мен толықтыруларды қоса 2007 жылы 1 қаңтар.
7. А.И.Худяков, Г.М.Бродский «Теория налогообложения».
Алматы «Норма-К», 2002.
8. А.Д.Үмбетәлиев, Ғ.Е.Керімбек «Салық және салық салу», әдістемелік оқу құралы. Шымкент, 2004.
9. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №3 қаңтар 2004 жыл
10. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №11 наурыз 2006 жыл
11. «Қаржы – қаражат» журналы. №1 2007 жыл
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
2. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі туралы» Заңы. 1991 жылы 25 желтоқсан.
3. Қазақстан Республикасы Президентінің «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заң күші бар Жарлығы. 1995 жылы 24 сәуір.
4. Қазақстаи Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Заңы. 1999 жылы 16 шілде.
5. ҚазақстанРеспубликасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексі (Салық кодексі). 2001 жылы 12 маусым.
6. Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексінде (Салық кодексі) жасалған өзгертулер мен толықтыруларды қоса 2007 жылы 1 қаңтар.
7. А.И.Худяков, Г.М.Бродский «Теория налогообложения».
Алматы «Норма-К», 2002.
8. А.Д.Үмбетәлиев, Ғ.Е.Керімбек «Салық және салық салу», әдістемелік оқу құралы. Шымкент, 2004.
9. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №3 қаңтар 2004 жыл
10. «Бухгалтер бюллетені» журналы. №11 наурыз 2006 жыл
11. «Қаржы – қаражат» журналы. №1 2007 жыл
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе ----------------------------------- ---------------------------------
--------------------3
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні ----------4
2. Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу -----------------8
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері
----------------------------------- -----------------------------------------
-----10
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары-----------------15
2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі -------------------------------
-------24
III бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен
шешу жолдары
3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу
жолдары ----------------------------------- ---------------------------------
--------28
Қорытынды ----------------------------------- -------------------------------
-------------33
Пайдаланған әдебиеттер тізімі----------------------------- ------------------
-----------35
Кіріспе
Қазақстан республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да,
міне он бес жылдың жүзі болды. Осы кезең аралығында салық жүйесіне көптеген
өзгерістер енгізілді.Оның бастысын атап айтатын болсақ 12.06.2001 жылы 12
маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, ол 2002
жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.
Қазақстан Респубикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі
ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны
ерекше тауар түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.
Қазақстан республикасы Конституциясының 35-бабында, заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің барынша әрі міндеті болып табылады деп көрсетілген.
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін
қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады, өйткені мемлекеттік бюджеттің
түсімдерінің 90 пайызың салықтық түсімдер құрайды.
Бүгінгі күні салық салу және салықтардың құрылымы бүкіл әлемге
бәсекеге қабілетті болуға ұмтылуға көмек көрсету үшін, тиімділік пен
тұрақтылықты ынталандыруы қажет. Ол үшін салықтық реттеуді тиімді, орынды
жүзеге асыратын салық саясаты болған жөн. Ауылшаруашылығынан түсетін
салықтық түсімдер деңгейі төмен және де ол тек ауылшаруашылығындағы қайта
өңдеуге шоғырланған. Басқа салалармен салыстырғанда ауылшаруашылығынан
түскен салық соммалары минималды болып табылады. Ауылшаруашылығының
салықтық төлемдері мемлекетке түсетін барлық салықтық түсімдердің шамамен
1% құрайды.
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1.1 Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы
салық режимі патент негізінде бюджетпен есеп айырысудың ерекше тәртібін
көздейді және заңды тұлғалардың:
1) жерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі
өндірген осы өнімді ұқсату және өткізу жөніндегі;
2) толық кезеңді (төлді өсіруден бастап) мал шаруашылығы мен құс
шаруашылығының (соның ішінде асыл тұқымды), ара шаруашылығының ауыл
шаруашылық өнімдерін өндіру жөніндегі, сондай-ақ өзі өндірген осы өнімдерді
ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылады.
Мына аталғандардың ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға
арналған арнаулы салық режимін қолдануға құқы жоқ:
еншілес ұйымдары, филиалдары мен өкілдіктері бар заңды тұлғалар;
заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдіктері мен өзге де оқшауланған
құрылымдық бөлімшелері;
осы арнаулы салық режимін қолданатын басқа заңды тұлғалардың
аффилирлендірілген тұлғалары болып табылатын заңды тұлғалар.
Аффилирлендірілген тұлға болып шешімдерді тікелей және жанама
айқындауға және көрсетілген арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлға
қабылдайтын шешімге, оның ішінде шартқа және өзге мәмілеге сәйкес
байланысты, ықпал етуге құқығы бар занды тұлға, сондай-ақ көрсетілген
арнайы салық режимін қолданатын занды тұлғаға қатысты осындай құқығы бар
тұлға танылады.
Арнаулы салық режимі салық төлеушілердің акцизделетін өнімді өндіру,
ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылмайды.
Жоғарыда аталған қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар осы арнаулы
салық режимін немесе салық салудың жалпы белгіленген тәртібін дербес
таңдауға құқылы.
Тандап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертілмейді.
Салық төлеушілер осы арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет
түрлерін жүзеге асырған кезде кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді
қоса алғанда), мүліктің (соның ішінде көлік құралдары мен жер
учаскелерінің) есебін бөлек жүргізуге және қызметтің мұндай түрлері бойынша
тиісті салық пен бюджетке төленетін басқа да міндетті телемдерді жалпы
белгіленген тәртіппен және шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық
режимінде есептеуді және төлеуді жүргізуге міндетті.
Күнтізбелік жыл патент құны есебіне енгізілген салықты есептеуге
арналған салық кезеңі болып табылады.
Патент беру тәртібі.
Арнаулы салық режимін қолдану үшін салық төлеуші жыл сайын 20 ақпаннан
кешіктірмей жер учаскесінің орналасқан жері бойьшша салық органына
уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша патент алуға өтініш
береді.
Салық төлеушінің көрсетілген мерзімде өтініш бермеуі оның салықты және
жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақыны жалпы белгіленген тәртіппен
есептеуге және төлеуге келіскені болып есептеледі.
Салық төлеуші осы арнаулы салық режимін қолданудың алғашқы салық
кезеңінде өтінішпен бірге жер учаскесінің орналасқан жері бойынша салық
органына мынадай құжаттарды табыс етеді:
занды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариат куәландырған
көшірмесін;
нотариат немесе жергілікті атқарушы органдар куәландырған жер учаскесіне
құқығын растайтын құжаттардың көшірмелерін;
лицензиясын (қызметтің лицензияланатын түрін жүзеге асырған жағдайда);
жұмыс берушінің (жаңадан құрылғандарын қоспағанда) мәлімделген қызметкерлер
санына табыс түрінде төлейтін шығындарын қоса алғанда, салық төлеушінің
өткен бес жыл үшін жылдық жиынтық табысы мен шығындарын растау үшін қажетті
есептерінің көшірмелерін табыс етеді. Бұл орайда аталған табыстарға жұмыс
беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық пайда
түрінде берген табыстарды қоса алғанда, жұмыс беруші телейтін ақшалай
немесе заттай нысандағы кез-келген табыстар жатады;
салық төлеушінің уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан мен тәртіп
бойынша толтырған патент құнының есебі.
Жоғарыда аталған құжаттардың бәрі болған жағдайда салық органы бес
жұмыс күні ішінде патент береді.
Келесі салық кезендерінде салық төлеушілер салық органына патент алу
жөнінде өтініш берген кезде, жоғарыда тапсырылатын құжаттардың 1-ден 5-ке
дейін белгіленген құжаттарды олардағы деректер өзгерген кезде ғана табыс
етеді.
Жаңадан құрылған салық төлеушілер тіркеу есебіне қойылған кезден
бастап отыз күнтізбелік күн ішінде осы арнаулы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер
учаскесіне құқық туындаған жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі
орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік
отыз күн ішінде салық органына арнайы салық режимін қолдану құқығына өтініш
береді.
Арнайы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асыратын
салық төлеушілерде 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған
жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу
есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде салық органына
арнайы салык режимін қолдану құқығына өтініш береді.
Патент беру әрбір салық кезеңіне жүргізіледі.
Патент құнының есебіне енгізілген салықты және жер учаскелерін
пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу тәртібі.
Патент құнының есебіне корпорациялық табыс салығы, әлеуметтік салық
(Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне
сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына есептелген әлеуметтік
аударымдар сомасына азайтылған), меншік, жерді тұрақты пайдалану немесе
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығымен жер учаскесі болған кезде
төлейтін жер салығы, уақытша өтеулі жер пайдалану учаскесі болған кезде жер
учаскесін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы, мүлік салығы, көлік құралдары
салығы, қосылған құн салығы (салық төлеуші қосылған құн салығын төлеуші
ретінде есепте тұрған жағдайларда) енгізіледі.
Салық кезеңінің басында патент құнының есебіне енгізілген салық
сомаларын есептеу:
1) корпорациялық табыс салығын және қосылған құн салығын
белгілеу кезінде - өткен бес жыл ішіндегі шаруашылықтың табысы
мен шығындарының көрсеткіштері негізінде жүргізіледі. Жаңадан
құрылған салық телеушілер табыс пен шығындар көрсеткіштерін
осыған ұқсас шаруашылықтардың орташа көрсеткіштері бойынша анықтайды.
Табыстар мен шығындар көрсеткіштерін анықтау тәртібін уәкілетті
мемлекеттік орган белгілейді;
2) элеуметтік салықты анықтау кезінде - белгіленетін табыстар
түрінде жұмыс берушінің қызметкерлерге төлейтін шығыстарына
кестеде белгіленген ставканы қолдану арқылы жүргізіледі.
Бұл орайда жұмыс берушінің қызметкерлерге табыс түрінде телейтін
шығындары осы шаруашылық бойынша өткен жыл ішіндегі орташа жалақыны
ағымдағы жылда мәлімделген қызметкер санына кебейту жолымен анықталады.
Жаңадан құрылған кәсіпорындар үшін мәлімделген орташа жалақының
мөлшері Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленген ең төменгі
жалақы мөлшерінен төмен болмауы тиіс;
3) жер салығының, жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақының
мүлік салығы мен көлік құралдары салығының сомасы - жалпы белгіленген
тәртіппен жүргізіледі.
Патент қүнын есептеу кезінде бюджетке теленуге тиісті салық және жер
учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы сомасы 80 пайызға азайтылады.
Осы арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеушілер, қосылған құн
салығын қоспағанда, патент құны есебіне енгізілген салық және жер
участкесін пайдаланғаны үшін ақы төлеу жөніндегі есептілік тапсырудан
босатылады.
Ағымдағы салық кезеңі ішінде салық салу объектілері және патенттің
құны есебіне енгізілген салық бойынша және жер учаскелерін пайдаланғаны
үшін төленген ақы бойынша салық базасы өзгерген жағдайда, салық телеушілер
мұндай салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы сомаларына қайта
есептеу жүргізеді.
Салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы төлеудің тәртібі мен
мерзімдері.
Патент құны есебіне енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы
сомаларын бюджетке төлеу 20 мамырдан және 20 қазаннан кешіктірілмей, патент
құны есебінде керсетілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы
сомаларының тиісінше 16 және 12 мөлшерінде және патент құны есебіне
енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы бойынша берілген қайта
есептеулерді ескере отырып, патент құнының қалған бөлігі мөлшерінде келесі
салық кезеңінің 20 наурызында жүргізіледі.
Патепт кұны есебіне кірмеген салықтың және басқа да міндетті
төлемдердің жекелеген түрлерін есептеу, төлеу ерекшеліктері және олар
бойынша салық есептілігін табыс ету.
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын есептеу жеке табыс салығын
есептеудегі ережеге сәйкес жүргізіледі. Жинақтаушы зейнетақы қорларына
міндетті зейнетақы жарналарын есептеу Қазақстан Республикасының зейнетақы
зандарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Қоршаған ортаны ластағаны
үшін төлемақыны және жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны
үшін төлемақыны есептеу осы төлемақыларды есептеуде белгіленген тәртіппен
жүргізіледі.
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы, жинақтаушы зейнетақы
қорларына міндетті зейнетақы жарналары, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру
қорына әлеуметтік аударымдар сомаларын төлеуді, қоршаған ортаны ластағаны
үшін төлемақы мен жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін
төлемақыны, бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын салық
төлеушілер мынадай тәртіппен жүргізеді:
ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін
есептелген сомалар 20 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сомалар есепті
кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмей төленеді;
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын төлеу жер учаскелері орналасқан
жерлер бойынша жүргізіледі.
Арнаулы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші
занды тұлғалар еткен салық кезеңі үшін 15 наурыздан кешіктірілмейтін
мерзімде мынадай салық есептілігін:
жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы бойынша
декларацияны;
қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы бойынша декларацияны табыс етеді.
Арнайы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін
өндіруші заңды тұлғалар төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы бойынша
есепті, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары бойынша
есептілікті және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік
аударымдар бойынша есепті мынадай мерзімдерде:
ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін
есептелген сома бойынша - 15 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде;
1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сома бойынша —
есепті кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 15 наурызынан кешіктірмей
тапсырады.
Осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызмет түрлері бойынша патент
құны есебіне енгізілмеген және осында көрсетілмеген салық пен басқа да
міндетті төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін тапсыру
жалпы белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
1.2 Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу
Шаруа қожалықтары үшін арнаулы салық режимі бірыңғай жер салығын төлеу
негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша тәртібін көздейді және
акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі қызметті
қоспағанда, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылық
өнімдерін ұқсату және оны өткізу жөніндегі шаруа қожалықтары қызметіне
қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және жер пайдалану құқығымен (кейінгі жер
пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа
қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.
Бірыңғай жер салығын төлеушілер жер учаскелерінің бағалану құнынан
0,1% төлейді. (жер салыгының, жеке табыс салығының қосылған құн салығының,
мүлік салығының, көлік құралдары салығының орнына).
ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өндеуші кәсіпорындардың төлейтін
салықтарының көп бөлігі, маңыздысы қосылған құн салығы болып табылады. Ауыл
шаруашылық шикізатын өндейтін кәсіпорындардың басты мәселелерінің бірі бұл
отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі. Кез келген тауардың
бәсекелестігінің негізін оның сапасы мен бағасының құрайтыны белгілі.
Қазақстандық өңдеуші кәсіпорындардың өнімдерінің баға деңгейінің жоғары
болуына банк несиелерінің пайыздық ставкаларының, транспорттық қызметтің
бағасының жоғарлылығы, сонымен қатар әрекет ететін салық салу жүйесі,
ерекше атап айтатын қосылған құн салығына байланысты.
Қазақстан Республикасының Салық кодексінде ауыл шаруашылық өнімдерін
өңдеуші кәсіпорындарға, ауыл шаруашылығына қарастырылған жеңілдіктер
қарастырылмаған. Өңдеушілер шикізаттың 90% -ын ауылшаруашылығынан шаруа
(фермерлік) қожалықтардан сатып алады, ал олар қосылған құн салығынан
босатылған.
Ал дайын өнімнің бағасының 50% -ын шикізат құны құрайды. Осының
салдарынан өңдеуші кәсіпорындар есепке жатқызылуға тиісті қосылған құн
салығын есепке жатқыза алмайды.
Осының барлығы бүгінгі күні ауылшаруашылық өнімдерін қайта өндеуші
кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін ынталандырмайды.
Осы мәселелерді қарастыра отырып, келесілерді ұсынуға болады:
1. ауылшаруашылық тауарөндірушілерін жер салығынан басқа салықтардан
босату және салық соммасын жер құнарлығымен жерді жақсартуға жұмсалған
соммаға азайтқан жөн.
2. Аграрлық өнеркәсіптік кешендері кәсіпорындарының салық салу базасын
азайту.
3. өз қаражаттарын ауыл шаруашылығымен қайта өңдейтін кәсіпорындарға
жұмсайтын құрылыс, өнеркәсіп кәсіпорындары үшін жеңілдіктерді
қарастыру.
4. Айналым қорларын толықтыруға жіберілген табыс бөлігін салық салудан
босату.
5. Ауылшаруашылығының және қайта өңдеуші кәсіпорындар үшін салықтармен
міндетті төлемдерді төлеу мерзімін жылдың төртінші тоқсанында жүзеге
асыру, себебі ауылшаруашылығындағы өнім өндірудің маусымдылығына
байланысты.
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен
объектілері
Бұл бөлімде меншікке салынатын салықтар, яғни жер салығы, көлік
құралдары салығы және мүлік салықтарының экономикалық мазмұнына тоқталамыз.
Аталған салық түрлері жергілікті бюджетке түсетіндіктен жергілікті салықтар
ретінде де қарастырылады.
Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи
байлық. Адамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін
қанағаттандырып келеді. Қазақстан Республикасының кең байтақ жері бар.
Жер салығы 1992 жылы енгізілді.
Жер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді:
экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану;
тұлғаларды жерге орналастыру;
жердің құнарлығын арттыру;
жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
• аумақтың әлеуметтік-мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін
қалыптастыру.
Жер салығы — жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр
жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердін мемлекеттік сандық
және сапалық есебінің деректері негізінде меншік құқығын, тұрақты жер
пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын
құжаттарға сәйкес есептеледі.
Барлық жерлер салық салу мақсатында олардың арналған нысанасы мен
тиесілілігіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:
ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;
елді мекендер жерлері;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы емес
мақсаттағы жерлер (өнеркәсіп жерлері);
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық және
тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер (ерекше қорғалатын табиғи аумақ жерлері);
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан
Республикасының жер туралы заң актілерімен белгіленеді. Елді мекендер
жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі топқа бөлінген:
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
орналасқан жерлерді қоспағанда елді мекендер жерлері;
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
орналасқан жерлер.
Жердің мынадай санаттарына салық салынбайды:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Осы аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер
пайдалануға немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалануға берілген
жағдайда, жер салығында белгіленген тәртіппен салық салынады.
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
шаруашылық қызметінің нәтижелеріне байланысты болмайды.
Жер салығын есептеу үшін:
1) меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер
пайдалану құқығын куәландыратын құжаттар қажет;
2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1
қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық және
сапалық есебінің деректері көрсетіледі.
Жер салығын төлеушілер:
жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және занды
тұлғалар;
тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және
заңды тұлғалар;
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығыңдағы салық салу объектілері
бар жеке және заңды тұлғалар.
заңды тұлғалардың жоғары да белгіленген құқықтарда салық салынатын
объектілері бар құрылымдық бөлімшелері.
Жер салығын төлеу барлық жер иелері, жер пайдаланушылар, соның ішіңде
жалгерлер мен жер иелері үшін міндетті болып саналады.
Жер салығы бойынша жеңілдіктер. \ -
Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген. Атап айтқанда:
1. 1995 жылы 24 сәуірдегі Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына
сәйкес:
қорға деп сақталған жерлер, табиғат қорғау мен тарихи-мәдени, сауықтыру
және қалпына келтіру мақсатындағы, орман және су қорының жерлеріне;
елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық салынбайды;
3) жер салығын төлеуден босатылады:
балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық және
зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік табиғат және
тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы, Қазақ зағиптар
қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі мен дене бітімінің кемістігі бар
балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік бейімдеу мен олардың еңбек ету
қабілетін қалпына келтіру орталығы, ААФЖЕҚ Орталық комитеті, Ауғанстан
соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық ұйымы (кәсіпорындарынсыз);
қызметкерлерінің жалпы санының кеміңде 50 пайызы мүгедектерден тұратын
өндірістік ұйымдар мен кәсіпорындар - есепті кезеңде алынған табыстың
кемінде 50 пайызын мүгедектерді әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған
жағдайда;
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен оның бөлімшелері;
ауыл шаруашылық мақсаттары үшін иеленуге немесе пайдалануға бүлінген немесе
өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының занды және жеке
тұлғалары, пайдаланудың алғашқы он жылында;
Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген тұлғалар, I және
II топ мүгедектері;
құрылғылар алып жатқан 0,25 гектар шегіндегі жерлерді қоса алғанда, өзіндік
қосалқы шаруашылық, саяжай салу, бау-бақша үшін алған жеке тұлғалар.
2. Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі заңына сәйкес:
балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық-
зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
мемлектттік мекемелер;
2-1) қызметінің негізгі түрі ғылым және кітапхана қызметін көрсету
саласындағы жұмыстарды орындау болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар;
2-2) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы міндеттерді
жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын;
2-3) қызметінің негізгі түрі театр, ойын-сауық және концерттік
шараларды жүзеге асыру, тарихи-мәдени құндылықтарды сақтау жөнінде,
балаларды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау және әлеуметтік
қамсыздандыру саласында, спорт саласында қызметтер көрсету болып табылатын
мемлекеттік кәсіпорындар;
3) Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы,
Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі
мен дене бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді
әлеуметтік бейімдеу және еңбек ету қабілетін қалпына келтіру
орталығы, Ауғанстан соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық
ұйымы (кәсіпорындарсыз), Қазақстан Республикасының Қызыл
Жарты Ай және Қызыл Крест ұлттық қоғамы (кәсіпорындарсыз)
және балалардың қайырымдылық қорлары (кәсіпорындарсыз);
мүгедектер жалпы қызметкерлер санының кемінде 50 пайызын құрайтын
өндірістік кәсіпорындар мен ұйымдар - есепті кезеңде алынған табыстың
кемінде 50 пайызын мүгедектерге әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған
жағдайда;
Қазақстанның Ұлттық банкі, оның филиалдары, өкілдіктері және ұйымдары;
ауыл шаруашылық мақсаты үшін иеленуге немесе пайдалануға бөлінген немесе
өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының заңды және жеке
тұлғалары пайдаланудың алғашқы он жылында;
6-1) "Байқоңыр" кешені объектілерінің мүлкі негізінде құрылған
республикалық мемлекеттік кәсіпорын "Байқоңыр" кешеніне енгізілген жер
учаскелері бойынша;
табыс салығы бойынша жеңілдіктерді пайдаланатын жеке тұлғалар;
инвестициялар жөніндегі уәкілетті органымен жасалған келісімшартқа сәйкес
салық төлеушілер 5 жылға дейінгі кезеңге жер салығын төлеуден босатылуы
мүмкін;
Жер салығы жөнінде жеңілдіктер берудің нақты мерзімі әрбір салық
төлеуші бойынша келісімшартта және тәуелді белгіленеді. Аталған жеңілдік
сәйкестендіріліп берілген келісімшарт бұзылған жағдайда жер салығы осы
Заңда көзделген тиісті айыппұл санкциялары қолданыла отырып, салық
төлеушінің бүкіл қызмет ету кезеңінде есептеледі және бюджетке енгізіледі.
9) түзеу мекемелері, Қазақстан Республикасы Ішкі істер
министрлігінің қылмыстық-атқару жүйесі түзеу мекемелерінін
республикалық мемлекеттік кәсіпорындары;
10) мектепке дейінгі балалар мекемелері, орта, арнаулы орта және
жоғары білім саласында медициналық көмек (косметалогиялық қызмет көрсетуді
қоспағанда) және білім беру қызметін көрсетуге байланысты жұмысты қызметтің
осы түрлерін жүргізуге құқық беретін тиісті лицензиялар бойынша жүзеге
асыратын ұйымдар, осындай қызметтен алынатын табысы жылдық жиынтық табыс
көлемінің кем дегенде 50 пайызын құрған жағдайда босатылады.
3. Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады:
бірыңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған арнайы салық
режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер учаскелері бойынша;
мемлекеттік мекемелер;
салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асырылатын жер
қойнауын пайдаланушылар;
уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген адамдар,
мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біреуі:
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып
жатқан жер учаскелері бойынша;
үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
жеке үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген
және құрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай құрылысына арналған
жер учаскелері бойынша;
• гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
6) тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы кұрылыстар мен
ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелері
бойынша:
• "Ардақты ана" атағына ие болған аналар;
• "Алтын алқа" алқасымен наградталған көп балалы аналар;
діни бірлестіктер.
Осында 2), 4), 7)-де аталған салық төлеушілер жер учаскелерін
пайдалануға немесе жалға берсе, онда салық төлеуден босатылмайды.
Жекелеген жағдайларда жер салығын төлеушілер болып табылады:
• жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын құжаттарда
немесе тараптардың келісімінде өзгеше көзделмесе, пайлық инвестициялық қор
активтерінің құрамына жер учаскесін қоспағанда, бірнеше тұлғаның ортақ
меншігіндегі (пайдалануындағы) жер учаскесі бойынша осы тұлғалардың
әрқайсысы;
• пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін
жер учаскесі бойынша осы пайлық инвестициялық қордың
басқарушы компаниясы жер салығын;
• жер учаскесіне құқықты куәландыратын құжаттар болмаған
жағдайда, пайдаланушыны жер учаскесіне қатысты жер
салығын төлеуші ретінде тану үшін осыңдай учаскені оның
нақты иеленуі және пайдалануы негіз болып табылады;
• лизинг алушы қаржы лизингі шартына сәйкес жылжымайтын мүлік
объектісімен бірге қаржы лизингіне берілген жер учаскесі бойынша.
Жер салығында жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік меншік
кезінде - жер үлесі) - салық салу объектісі ретінде қарастырылады.
Мына төменде аталғандар салық салу объектісіне жатпайды:
1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері, бұған:
алаңдар, көшелер, өткелдер, жолдар, жағалаулар;
парктер, скверлер, бульварлар;
су қоймалары, жағажайлар;
зираттар;
халықтын мұқтаждарын қанағаттандыруға арналган өзге де объектілер (су
құбырлары, жылу құбырлары, тазарту құрылғылары және басқа да ортақ
пайдаланылатын инженерлік жүйелер) алып жатқан және соларға арналған
жерлер.
2) ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып
жатқан жер учаскелері, мұнда:
жер алаптары, көлік жүріп ететін тарамдар;
жол салымдары, жасанды құрылыстар, жол бойындағы резервтер мен өзге де жол
қызметін көрсету жөніндегі құрылыстар;
жол қызметінің қызметтік және тұрғын үй-жайлары;
қардан қорғау екпелері мен жасыл желектер орналасқан жерлер.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған
объектілер орналасқан жер учаскелері.
белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны іске асыру үшін иемденіп алынған
және пайдаланылатын жер учаскелері.
Жекелеген жағдайларда салық салу объектісін анықтау тәртібі:
Темір жол көлігі ұйымдары үшін салық салу объектісіне: темір жолдар,
оқшаулау белдеулері, темір жол станциялары, вокзалдар орналасқан жер
учаскелерін коса алғанда, заңдарда белгіленген тәртіппен темір жол көлігі
ұйымдарының объектілеріне берілген жер учаскелері жатады.
Энергетика және электрлендіру жүйесі ұйымдары үшін салық салу объектісіне:
электр беру желілері мен кіші станциялар тіректері алып жатқан жер
учаскелерін қоса алғанда, балансында электр беру желілері бар осы ұйымдарға
заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері жатады.
Мұнай мен газ өндіруді, тасымалдауды жүзеге асыратын ұйымдар үшін салық
салу объектісі болып: мұнай құбырлары, газ құбырлары алып жатқан жер
учаскелерін коса алғанда, балансында мұнай құбырлары, газ құбырлары бар,
осы ұйымдарға заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері
табылады.
Байланыс ұйымдары үшін салық салу объектісі болып: байланыс желілерінің
тіректері алып жатқан жер учаскелерін қоса алғанда, балансында
радиорелелік, әуе, кабельдік байланыс желілері бар осы ұйымдарға заңдарда
белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері табылады.
Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы — салық базасы болып
табылады.
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын жер салығының базалық
ставкалары 1 гектарға есептеліп белгіленеді және топырақтың сапасы бойынша
сараланады.
Жазық аумақтардың далалық және қуаң далалық аймақтарының кәдімгі және
оңтүстік қара топырақты, күңгірт-сарғылт және сарғылт топырақты, сондай-ақ
тау бөктеріндегі аумақтардың күңгірт сұр (сұр-коңыр), сарғылт (қоңыр)
топырақты және тау бөктерінің қара топырақты жерлеріне бонитет балына
барабар түріндегісі 1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары
Бонитет балы Базалық салық Бонитет балы Базалық салық
ставкасы(теңге) ставкасы(теңге)
1 2 3 4
1 0,48 51 43,42
2 0,67 52 44,49
3 0,87 53 45,55
4 1,06 54 46,65
5 1,25 55 47,71
6 1,45 56 48,77
7 1,68 57 49,83
8 1,93 58 50,95
9 2,16 59 52,01
10 2,41 60 53,07
11 2,89 61 57,90
12 3,09 62 60,63
13 3,28 63 63,26
14 3,47 64 65,95
15 3,67 65 68,61
16 3,86 66 71,31
17 4,09 67 73,96
18 4,34 68 76,66
19 4,57 69 79,32
20 4,82 70 82,02
21 5,31 71 86,85
22 5,79 72 89,55
23 6,27 73 92,19
24 6,75 74 94,89
25 7,24 75 97,56
26 7,72 76 100,26
27 8,20 77 102,91
28 8,68 78 105,61
29 9,17 79 108,27
30 9,65 80 110,97
31 14,47 81 115,80
32 15,54 82 119,02
33 16,59 83 122,21
34 18,08 84 125,45
35 18,76 85 128,67
36 19,82 86 131,86
37 20,88 87 135,10
38 22,00 88 138,32
39 23,06 89 141,51
40 24,12 90 144,75
41 28,95 91 149,57
42 30,01 92 154,40
43 31,07 93 159,22
44 32,17 94 164,05
45 33,25 95 168,87
46 34,29 96 173,70
47 35,36 97 178,52
48 36,48 98 183,35
49 37,54 99 188,17
50 38,60 100 193,00
100-ден жоғары 202,65
Шөлейтті, шөлді және тау бөктеріндегі шөлді аумақтардың ашық-сарғылт,
құба, сұр-құба, ашық және кәдімгі сұр топырақты, сондай-ақ таулы
аумақтардың таулы-далалық, таулы-шалғынды-далалық және таулы альпілік және
субальпілік топырақты жерлеріне бонитет балына барабар түріндегісі 2-
кестеде көрсетілген.
2-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары
Бонитет балы Базалық салық Бонитет балы Базалық салық
ставкасы(теңге) ставкасы(теңге)
1 2 3 4
1 0,48 51 19,78
2 0,54 52 20,26
3 0,58 53 20,75
4 0,62 54 21,23
5 0,67 55 21,71
6 0,73 56 22,19
7 0,77 57 22,68
8 0,81 58 23,16
9 0,87 59 23,64
10 0,96 60 24,12
11 1,45 61 24,61
12 1,83 62 25,28
13 2,22 63 25,82
14 2,55 64 26,44
15 2,93 65 27,02
16 3,32 66 27,64
17 3,71 67 28,22
18 4,05 68 28,85
19 4,44 69 29,49
20 4,82 70 30,07
21 5,31 71 30,69
22 5,79 72 31,27
23 6,27 73 31,88
24 6,75 74 32,46
25 7,24 75 33,09
26 7,72 76 33,68
27 8,20 77 34,31
28 8,68 78 34,93
29 9,17 79 35,51
30 9,65 80 36,15
31 10,13 81 36,71
32 10,61 82 37,34
33 11,09 83 37,92
34 11,58 84 38,56
35 12,06 85 39,18
36 12,54 86 39,76
37 13,03 87 40,38
38 13,51 88 40,95
39 13,99 89 41,59
40 14,47 90 42,17
41 14,96 91 42,18
42 15,44 92 43,39
43 15,92 93 44,00
44 16,40 94 44,62
45 16,89 95 45,20
46 17,37 96 45,84
47 17,85 97 46,38
48 18,33 98 47,03
49 18,82 99 47,61
50 19,30 100 48,25
100-ден жоғары 50,18
Жеке тұлғаларға берілген ауыл шаруашылық максатындағы жерлерге
салынатын базалық салық ставкалары.
Жеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы) үй шаруашылығын, бағбандық және
саяжай құрылысын жүргізу үшін қора-қопсы салынған жерді қоса алғанда,
берілген ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге, базалық салық ставкалары
мынадай мөлшерлерде белгіленеді:
көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда - 0,01 гектар үшін 20 теңге;
көлемі 0,50 гектардан асатын алаңға - 0,01 гектар үшін 100 теңге.
Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін пайдаланылатын ауыл шаруашылық
мақсаттарына арналмаган жерлерге салынатын салық ставкалары.
Елді мекендердің, өнеркәсіптің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың
орман және су қорларының құрамына кіретін, ауыл шаруашылық мақсаттарына
пайдаланылатын жер учаскелеріне түзетілген базалық салық ставкаларының
талаптары ескеріле отырып, 1 және 2 кестеде белгіленген базалық ставкалар
бойынша салық салынады.
3-кесте. Елді мекендердің (үй іргесіндегі жер учаскелерін коспағанда)
жерлеріне салынатын базалык салық ставкалары алаңның
бір шаршы метріне шаққандағы мөлшері
Елді мекеннің Тұрғын үй қоры, соның ішінде Тұрғын үй қоры,
түрі оның іргесіндегі құрылыстар менішінде оның іргесіндегі
ғимараттар алып жатқан жерді құрылыстар мен
қоспағанда, елді мекендердің ғимараттар алып жатқан
жерлеріне салынатын салықтын жерлерге салынатын
базалық ставкалары (теңге) салықтын базалық
ставкалары (теңге)
1 2 3
Қалалар:
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавловск 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы
Облыстық маңызы 6,75 0,39
бар қалалар
Аудандық маңызы 5,79 0,39
бар қалалар
Ақмола облысы
Облыстық маңызы 5,79 0,39
бар қалалар
Аудандық маңызы 5,02 0,39
бар қалалар
Облыстық маңызы Облыс орталығы үшін белгіленген0,39
бар қалалар ставканың 85 пайызы
Аудандық маңызы Облыс орталығы үшін белгіленген0,39
бар қалалар ставканың 75 пайызы
Поселкелер 0,96 0,13
Селолар (ауылдар)0,48 0,09
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатын базалық салық ставкалары.
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және тұрғын үй
қоры, оның ішінде ондағы құрылыстар мен ғимараттар орналаспаған жерлеріне
жататын жер учаскесінің бір бөлігі үй іргесіндегі жер учаскесі деп
есептеледі.
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары
бойынша салық салынуға тиіс:
1) Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар қалалар үшін:
• көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда — 1 шаршы метрі үшін
0,20 теңге;
• көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға - 1 шаршы метрі үшін 6,00
теңге.
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден асатын
жер учаскелеріне салық ставкалары 1 шаршы метрі үшін 6,0 теңгеден 0,20
теңгеге дейін төмендетілуі мүмкін.
2) басқа елді мекендер үшін:
көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ----------------------------------- ---------------------------------
--------------------3
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні ----------4
2. Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу -----------------8
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен объектілері
----------------------------------- -----------------------------------------
-----10
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары-----------------15
2.3 Салық есептеу тәртібі және төлеу мерзімі -------------------------------
-------24
III бөлім. Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен
шешу жолдары
3.1 Ауылшаруашылық саласындағы салық салудағы негізгі мәселелері мен шешу
жолдары ----------------------------------- ---------------------------------
--------28
Қорытынды ----------------------------------- -------------------------------
-------------33
Пайдаланған әдебиеттер тізімі----------------------------- ------------------
-----------35
Кіріспе
Қазақстан республикасы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болғанына да,
міне он бес жылдың жүзі болды. Осы кезең аралығында салық жүйесіне көптеген
өзгерістер енгізілді.Оның бастысын атап айтатын болсақ 12.06.2001 жылы 12
маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі қабылданып, ол 2002
жылдың 1 қаңтарынан қолданысқа енгізілді.
Қазақстан Респубикасының Салық кодексін қабылдаудағы ең негізгі
ерекшеліктері және қол жеткізген жетістіктеріміз ретінде салықтарды
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерден ажырата отырып, оны
ерекше тауар түрінде қарастырылғанын атап өтуге болады.
Қазақстан республикасы Конституциясының 35-бабында, заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің барынша әрі міндеті болып табылады деп көрсетілген.
Салықтар мемлекеттің саяси және экономикалық қызметтерін
қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады, өйткені мемлекеттік бюджеттің
түсімдерінің 90 пайызың салықтық түсімдер құрайды.
Бүгінгі күні салық салу және салықтардың құрылымы бүкіл әлемге
бәсекеге қабілетті болуға ұмтылуға көмек көрсету үшін, тиімділік пен
тұрақтылықты ынталандыруы қажет. Ол үшін салықтық реттеуді тиімді, орынды
жүзеге асыратын салық саясаты болған жөн. Ауылшаруашылығынан түсетін
салықтық түсімдер деңгейі төмен және де ол тек ауылшаруашылығындағы қайта
өңдеуге шоғырланған. Басқа салалармен салыстырғанда ауылшаруашылығынан
түскен салық соммалары минималды болып табылады. Ауылшаруашылығының
салықтық төлемдері мемлекетке түсетін барлық салықтық түсімдердің шамамен
1% құрайды.
I бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
1.1 Ауылшаруашылық жерлерге салық салудың экономикалық мәні
Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы
салық режимі патент негізінде бюджетпен есеп айырысудың ерекше тәртібін
көздейді және заңды тұлғалардың:
1) жерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі
өндірген осы өнімді ұқсату және өткізу жөніндегі;
2) толық кезеңді (төлді өсіруден бастап) мал шаруашылығы мен құс
шаруашылығының (соның ішінде асыл тұқымды), ара шаруашылығының ауыл
шаруашылық өнімдерін өндіру жөніндегі, сондай-ақ өзі өндірген осы өнімдерді
ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылады.
Мына аталғандардың ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға
арналған арнаулы салық режимін қолдануға құқы жоқ:
еншілес ұйымдары, филиалдары мен өкілдіктері бар заңды тұлғалар;
заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдіктері мен өзге де оқшауланған
құрылымдық бөлімшелері;
осы арнаулы салық режимін қолданатын басқа заңды тұлғалардың
аффилирлендірілген тұлғалары болып табылатын заңды тұлғалар.
Аффилирлендірілген тұлға болып шешімдерді тікелей және жанама
айқындауға және көрсетілген арнайы салық режимін қолданатын заңды тұлға
қабылдайтын шешімге, оның ішінде шартқа және өзге мәмілеге сәйкес
байланысты, ықпал етуге құқығы бар занды тұлға, сондай-ақ көрсетілген
арнайы салық режимін қолданатын занды тұлғаға қатысты осындай құқығы бар
тұлға танылады.
Арнаулы салық режимі салық төлеушілердің акцизделетін өнімді өндіру,
ұқсату және өткізу жөніндегі қызметіне қолданылмайды.
Жоғарыда аталған қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар осы арнаулы
салық режимін немесе салық салудың жалпы белгіленген тәртібін дербес
таңдауға құқылы.
Тандап алынған салық салу режимі салық кезеңі ішінде өзгертілмейді.
Салық төлеушілер осы арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет
түрлерін жүзеге асырған кезде кірістер мен шығыстардың (жалақыны есептеуді
қоса алғанда), мүліктің (соның ішінде көлік құралдары мен жер
учаскелерінің) есебін бөлек жүргізуге және қызметтің мұндай түрлері бойынша
тиісті салық пен бюджетке төленетін басқа да міндетті телемдерді жалпы
белгіленген тәртіппен және шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық
режимінде есептеуді және төлеуді жүргізуге міндетті.
Күнтізбелік жыл патент құны есебіне енгізілген салықты есептеуге
арналған салық кезеңі болып табылады.
Патент беру тәртібі.
Арнаулы салық режимін қолдану үшін салық төлеуші жыл сайын 20 ақпаннан
кешіктірмей жер учаскесінің орналасқан жері бойьшша салық органына
уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша патент алуға өтініш
береді.
Салық төлеушінің көрсетілген мерзімде өтініш бермеуі оның салықты және
жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақыны жалпы белгіленген тәртіппен
есептеуге және төлеуге келіскені болып есептеледі.
Салық төлеуші осы арнаулы салық режимін қолданудың алғашқы салық
кезеңінде өтінішпен бірге жер учаскесінің орналасқан жері бойынша салық
органына мынадай құжаттарды табыс етеді:
занды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариат куәландырған
көшірмесін;
нотариат немесе жергілікті атқарушы органдар куәландырған жер учаскесіне
құқығын растайтын құжаттардың көшірмелерін;
лицензиясын (қызметтің лицензияланатын түрін жүзеге асырған жағдайда);
жұмыс берушінің (жаңадан құрылғандарын қоспағанда) мәлімделген қызметкерлер
санына табыс түрінде төлейтін шығындарын қоса алғанда, салық төлеушінің
өткен бес жыл үшін жылдық жиынтық табысы мен шығындарын растау үшін қажетті
есептерінің көшірмелерін табыс етеді. Бұл орайда аталған табыстарға жұмыс
беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық пайда
түрінде берген табыстарды қоса алғанда, жұмыс беруші телейтін ақшалай
немесе заттай нысандағы кез-келген табыстар жатады;
салық төлеушінің уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан мен тәртіп
бойынша толтырған патент құнының есебі.
Жоғарыда аталған құжаттардың бәрі болған жағдайда салық органы бес
жұмыс күні ішінде патент береді.
Келесі салық кезендерінде салық төлеушілер салық органына патент алу
жөнінде өтініш берген кезде, жоғарыда тапсырылатын құжаттардың 1-ден 5-ке
дейін белгіленген құжаттарды олардағы деректер өзгерген кезде ғана табыс
етеді.
Жаңадан құрылған салық төлеушілер тіркеу есебіне қойылған кезден
бастап отыз күнтізбелік күн ішінде осы арнаулы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді.
20 ақпаннан кейін басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жер
учаскесіне құқық туындаған жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі
орналасқан жері бойынша тіркеу есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік
отыз күн ішінде салық органына арнайы салық режимін қолдану құқығына өтініш
береді.
Арнайы салық режимі қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асыратын
салық төлеушілерде 20 ақпаннан кейін жер учаскесіне құқық туындаған
жағдайда салық төлеуші осы жер учаскесі орналасқан жері бойынша тіркеу
есебіне қойылған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде салық органына
арнайы салык режимін қолдану құқығына өтініш береді.
Патент беру әрбір салық кезеңіне жүргізіледі.
Патент құнының есебіне енгізілген салықты және жер учаскелерін
пайдаланғаны үшін төлемақыны есептеу тәртібі.
Патент құнының есебіне корпорациялық табыс салығы, әлеуметтік салық
(Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне
сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына есептелген әлеуметтік
аударымдар сомасына азайтылған), меншік, жерді тұрақты пайдалану немесе
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығымен жер учаскесі болған кезде
төлейтін жер салығы, уақытша өтеулі жер пайдалану учаскесі болған кезде жер
учаскесін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы, мүлік салығы, көлік құралдары
салығы, қосылған құн салығы (салық төлеуші қосылған құн салығын төлеуші
ретінде есепте тұрған жағдайларда) енгізіледі.
Салық кезеңінің басында патент құнының есебіне енгізілген салық
сомаларын есептеу:
1) корпорациялық табыс салығын және қосылған құн салығын
белгілеу кезінде - өткен бес жыл ішіндегі шаруашылықтың табысы
мен шығындарының көрсеткіштері негізінде жүргізіледі. Жаңадан
құрылған салық телеушілер табыс пен шығындар көрсеткіштерін
осыған ұқсас шаруашылықтардың орташа көрсеткіштері бойынша анықтайды.
Табыстар мен шығындар көрсеткіштерін анықтау тәртібін уәкілетті
мемлекеттік орган белгілейді;
2) элеуметтік салықты анықтау кезінде - белгіленетін табыстар
түрінде жұмыс берушінің қызметкерлерге төлейтін шығыстарына
кестеде белгіленген ставканы қолдану арқылы жүргізіледі.
Бұл орайда жұмыс берушінің қызметкерлерге табыс түрінде телейтін
шығындары осы шаруашылық бойынша өткен жыл ішіндегі орташа жалақыны
ағымдағы жылда мәлімделген қызметкер санына кебейту жолымен анықталады.
Жаңадан құрылған кәсіпорындар үшін мәлімделген орташа жалақының
мөлшері Қазақстан Республикасының заң актілерімен белгіленген ең төменгі
жалақы мөлшерінен төмен болмауы тиіс;
3) жер салығының, жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақының
мүлік салығы мен көлік құралдары салығының сомасы - жалпы белгіленген
тәртіппен жүргізіледі.
Патент қүнын есептеу кезінде бюджетке теленуге тиісті салық және жер
учаскелерін пайдаланғаны үшін төлейтін ақы сомасы 80 пайызға азайтылады.
Осы арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеушілер, қосылған құн
салығын қоспағанда, патент құны есебіне енгізілген салық және жер
участкесін пайдаланғаны үшін ақы төлеу жөніндегі есептілік тапсырудан
босатылады.
Ағымдағы салық кезеңі ішінде салық салу объектілері және патенттің
құны есебіне енгізілген салық бойынша және жер учаскелерін пайдаланғаны
үшін төленген ақы бойынша салық базасы өзгерген жағдайда, салық телеушілер
мұндай салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы сомаларына қайта
есептеу жүргізеді.
Салық және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы төлеудің тәртібі мен
мерзімдері.
Патент құны есебіне енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы
сомаларын бюджетке төлеу 20 мамырдан және 20 қазаннан кешіктірілмей, патент
құны есебінде керсетілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы
сомаларының тиісінше 16 және 12 мөлшерінде және патент құны есебіне
енгізілген салық және жерді пайдаланғаны үшін ақы бойынша берілген қайта
есептеулерді ескере отырып, патент құнының қалған бөлігі мөлшерінде келесі
салық кезеңінің 20 наурызында жүргізіледі.
Патепт кұны есебіне кірмеген салықтың және басқа да міндетті
төлемдердің жекелеген түрлерін есептеу, төлеу ерекшеліктері және олар
бойынша салық есептілігін табыс ету.
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын есептеу жеке табыс салығын
есептеудегі ережеге сәйкес жүргізіледі. Жинақтаушы зейнетақы қорларына
міндетті зейнетақы жарналарын есептеу Қазақстан Республикасының зейнетақы
зандарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Қоршаған ортаны ластағаны
үшін төлемақыны және жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны
үшін төлемақыны есептеу осы төлемақыларды есептеуде белгіленген тәртіппен
жүргізіледі.
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы, жинақтаушы зейнетақы
қорларына міндетті зейнетақы жарналары, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру
қорына әлеуметтік аударымдар сомаларын төлеуді, қоршаған ортаны ластағаны
үшін төлемақы мен жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін
төлемақыны, бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жүзеге асыратын салық
төлеушілер мынадай тәртіппен жүргізеді:
ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін
есептелген сомалар 20 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сомалар есепті
кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 20 наурызынан кешіктірілмей төленеді;
Төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын төлеу жер учаскелері орналасқан
жерлер бойынша жүргізіледі.
Арнаулы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші
занды тұлғалар еткен салық кезеңі үшін 15 наурыздан кешіктірілмейтін
мерзімде мынадай салық есептілігін:
жер бетіндегі көздерден су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы бойынша
декларацияны;
қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы бойынша декларацияны табыс етеді.
Арнайы салық режимін қолданатын ауыл шаруашылық өнімдерін
өндіруші заңды тұлғалар төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығы бойынша
есепті, жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналары бойынша
есептілікті және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік
аударымдар бойынша есепті мынадай мерзімдерде:
ағымдағы салық кезеңінің 1 қаңтарынан 1 қазанына дейінгі кезең үшін
есептелген сома бойынша - 15 қазаннан кешіктірілмейтін мерзімде;
1 қазан мен 31 желтоқсан аралығындағы кезең үшін есептелген сома бойынша —
есепті кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 15 наурызынан кешіктірмей
тапсырады.
Осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызмет түрлері бойынша патент
құны есебіне енгізілмеген және осында көрсетілмеген салық пен басқа да
міндетті төлемдер бойынша есептеу, төлеу және салық есептілігін тапсыру
жалпы белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
1.2 Ауылшаруашылығындағы шағын кәсіпкерлікке салық салу
Шаруа қожалықтары үшін арнаулы салық режимі бірыңғай жер салығын төлеу
негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрықша тәртібін көздейді және
акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі қызметті
қоспағанда, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылық
өнімдерін ұқсату және оны өткізу жөніндегі шаруа қожалықтары қызметіне
қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және жер пайдалану құқығымен (кейінгі жер
пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде шаруа
қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.
Бірыңғай жер салығын төлеушілер жер учаскелерінің бағалану құнынан
0,1% төлейді. (жер салыгының, жеке табыс салығының қосылған құн салығының,
мүлік салығының, көлік құралдары салығының орнына).
ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өндеуші кәсіпорындардың төлейтін
салықтарының көп бөлігі, маңыздысы қосылған құн салығы болып табылады. Ауыл
шаруашылық шикізатын өндейтін кәсіпорындардың басты мәселелерінің бірі бұл
отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі. Кез келген тауардың
бәсекелестігінің негізін оның сапасы мен бағасының құрайтыны белгілі.
Қазақстандық өңдеуші кәсіпорындардың өнімдерінің баға деңгейінің жоғары
болуына банк несиелерінің пайыздық ставкаларының, транспорттық қызметтің
бағасының жоғарлылығы, сонымен қатар әрекет ететін салық салу жүйесі,
ерекше атап айтатын қосылған құн салығына байланысты.
Қазақстан Республикасының Салық кодексінде ауыл шаруашылық өнімдерін
өңдеуші кәсіпорындарға, ауыл шаруашылығына қарастырылған жеңілдіктер
қарастырылмаған. Өңдеушілер шикізаттың 90% -ын ауылшаруашылығынан шаруа
(фермерлік) қожалықтардан сатып алады, ал олар қосылған құн салығынан
босатылған.
Ал дайын өнімнің бағасының 50% -ын шикізат құны құрайды. Осының
салдарынан өңдеуші кәсіпорындар есепке жатқызылуға тиісті қосылған құн
салығын есепке жатқыза алмайды.
Осының барлығы бүгінгі күні ауылшаруашылық өнімдерін қайта өндеуші
кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін ынталандырмайды.
Осы мәселелерді қарастыра отырып, келесілерді ұсынуға болады:
1. ауылшаруашылық тауарөндірушілерін жер салығынан басқа салықтардан
босату және салық соммасын жер құнарлығымен жерді жақсартуға жұмсалған
соммаға азайтқан жөн.
2. Аграрлық өнеркәсіптік кешендері кәсіпорындарының салық салу базасын
азайту.
3. өз қаражаттарын ауыл шаруашылығымен қайта өңдейтін кәсіпорындарға
жұмсайтын құрылыс, өнеркәсіп кәсіпорындары үшін жеңілдіктерді
қарастыру.
4. Айналым қорларын толықтыруға жіберілген табыс бөлігін салық салудан
босату.
5. Ауылшаруашылығының және қайта өңдеуші кәсіпорындар үшін салықтармен
міндетті төлемдерді төлеу мерзімін жылдың төртінші тоқсанында жүзеге
асыру, себебі ауылшаруашылығындағы өнім өндірудің маусымдылығына
байланысты.
II бөлім. Ауылшаруашылық жерлерге салық салу жолдары мен есептеу әдістері
2.1 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салықтың субъектілері мен
объектілері
Бұл бөлімде меншікке салынатын салықтар, яғни жер салығы, көлік
құралдары салығы және мүлік салықтарының экономикалық мазмұнына тоқталамыз.
Аталған салық түрлері жергілікті бюджетке түсетіндіктен жергілікті салықтар
ретінде де қарастырылады.
Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи
байлық. Адамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін
қанағаттандырып келеді. Қазақстан Республикасының кең байтақ жері бар.
Жер салығы 1992 жылы енгізілді.
Жер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді:
экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану;
тұлғаларды жерге орналастыру;
жердің құнарлығын арттыру;
жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
• аумақтың әлеуметтік-мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін
қалыптастыру.
Жер салығы — жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр
жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердін мемлекеттік сандық
және сапалық есебінің деректері негізінде меншік құқығын, тұрақты жер
пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын
құжаттарға сәйкес есептеледі.
Барлық жерлер салық салу мақсатында олардың арналған нысанасы мен
тиесілілігіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:
ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлер;
елді мекендер жерлері;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы емес
мақсаттағы жерлер (өнеркәсіп жерлері);
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері, сауықтыру, рекреациялық және
тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер (ерекше қорғалатын табиғи аумақ жерлері);
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан
Республикасының жер туралы заң актілерімен белгіленеді. Елді мекендер
жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі топқа бөлінген:
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
орналасқан жерлерді қоспағанда елді мекендер жерлері;
тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар
орналасқан жерлер.
Жердің мынадай санаттарына салық салынбайды:
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
орман қорының жерлері;
су қорының жерлері;
запастағы жерлер.
Осы аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда) тұрақты жер
пайдалануға немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалануға берілген
жағдайда, жер салығында белгіленген тәртіппен салық салынады.
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
шаруашылық қызметінің нәтижелеріне байланысты болмайды.
Жер салығын есептеу үшін:
1) меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер
пайдалану құқығын куәландыратын құжаттар қажет;
2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1
қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық және
сапалық есебінің деректері көрсетіледі.
Жер салығын төлеушілер:
жеке меншік құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және занды
тұлғалар;
тұрақты жер пайдалану құқығындағы салық салу объектілері бар жеке және
заңды тұлғалар;
бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығыңдағы салық салу объектілері
бар жеке және заңды тұлғалар.
заңды тұлғалардың жоғары да белгіленген құқықтарда салық салынатын
объектілері бар құрылымдық бөлімшелері.
Жер салығын төлеу барлық жер иелері, жер пайдаланушылар, соның ішіңде
жалгерлер мен жер иелері үшін міндетті болып саналады.
Жер салығы бойынша жеңілдіктер. \ -
Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген. Атап айтқанда:
1. 1995 жылы 24 сәуірдегі Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына
сәйкес:
қорға деп сақталған жерлер, табиғат қорғау мен тарихи-мәдени, сауықтыру
және қалпына келтіру мақсатындағы, орман және су қорының жерлеріне;
елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық салынбайды;
3) жер салығын төлеуден босатылады:
балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық және
зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік табиғат және
тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы, Қазақ зағиптар
қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі мен дене бітімінің кемістігі бар
балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік бейімдеу мен олардың еңбек ету
қабілетін қалпына келтіру орталығы, ААФЖЕҚ Орталық комитеті, Ауғанстан
соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық ұйымы (кәсіпорындарынсыз);
қызметкерлерінің жалпы санының кеміңде 50 пайызы мүгедектерден тұратын
өндірістік ұйымдар мен кәсіпорындар - есепті кезеңде алынған табыстың
кемінде 50 пайызын мүгедектерді әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған
жағдайда;
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен оның бөлімшелері;
ауыл шаруашылық мақсаттары үшін иеленуге немесе пайдалануға бүлінген немесе
өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының занды және жеке
тұлғалары, пайдаланудың алғашқы он жылында;
Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген тұлғалар, I және
II топ мүгедектері;
құрылғылар алып жатқан 0,25 гектар шегіндегі жерлерді қоса алғанда, өзіндік
қосалқы шаруашылық, саяжай салу, бау-бақша үшін алған жеке тұлғалар.
2. Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі заңына сәйкес:
балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық-
зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар;
мемлектттік мекемелер;
2-1) қызметінің негізгі түрі ғылым және кітапхана қызметін көрсету
саласындағы жұмыстарды орындау болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар;
2-2) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы міндеттерді
жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын;
2-3) қызметінің негізгі түрі театр, ойын-сауық және концерттік
шараларды жүзеге асыру, тарихи-мәдени құндылықтарды сақтау жөнінде,
балаларды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау және әлеуметтік
қамсыздандыру саласында, спорт саласында қызметтер көрсету болып табылатын
мемлекеттік кәсіпорындар;
3) Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы,
Қазақ зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл-есі
мен дене бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді
әлеуметтік бейімдеу және еңбек ету қабілетін қалпына келтіру
орталығы, Ауғанстан соғысы ардагерлерінің Қазақ республикалық
ұйымы (кәсіпорындарсыз), Қазақстан Республикасының Қызыл
Жарты Ай және Қызыл Крест ұлттық қоғамы (кәсіпорындарсыз)
және балалардың қайырымдылық қорлары (кәсіпорындарсыз);
мүгедектер жалпы қызметкерлер санының кемінде 50 пайызын құрайтын
өндірістік кәсіпорындар мен ұйымдар - есепті кезеңде алынған табыстың
кемінде 50 пайызын мүгедектерге әлеуметтік қорғауға нақтылы пайдаланған
жағдайда;
Қазақстанның Ұлттық банкі, оның филиалдары, өкілдіктері және ұйымдары;
ауыл шаруашылық мақсаты үшін иеленуге немесе пайдалануға бөлінген немесе
өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан Республикасының заңды және жеке
тұлғалары пайдаланудың алғашқы он жылында;
6-1) "Байқоңыр" кешені объектілерінің мүлкі негізінде құрылған
республикалық мемлекеттік кәсіпорын "Байқоңыр" кешеніне енгізілген жер
учаскелері бойынша;
табыс салығы бойынша жеңілдіктерді пайдаланатын жеке тұлғалар;
инвестициялар жөніндегі уәкілетті органымен жасалған келісімшартқа сәйкес
салық төлеушілер 5 жылға дейінгі кезеңге жер салығын төлеуден босатылуы
мүмкін;
Жер салығы жөнінде жеңілдіктер берудің нақты мерзімі әрбір салық
төлеуші бойынша келісімшартта және тәуелді белгіленеді. Аталған жеңілдік
сәйкестендіріліп берілген келісімшарт бұзылған жағдайда жер салығы осы
Заңда көзделген тиісті айыппұл санкциялары қолданыла отырып, салық
төлеушінің бүкіл қызмет ету кезеңінде есептеледі және бюджетке енгізіледі.
9) түзеу мекемелері, Қазақстан Республикасы Ішкі істер
министрлігінің қылмыстық-атқару жүйесі түзеу мекемелерінін
республикалық мемлекеттік кәсіпорындары;
10) мектепке дейінгі балалар мекемелері, орта, арнаулы орта және
жоғары білім саласында медициналық көмек (косметалогиялық қызмет көрсетуді
қоспағанда) және білім беру қызметін көрсетуге байланысты жұмысты қызметтің
осы түрлерін жүргізуге құқық беретін тиісті лицензиялар бойынша жүзеге
асыратын ұйымдар, осындай қызметтен алынатын табысы жылдық жиынтық табыс
көлемінің кем дегенде 50 пайызын құрған жағдайда босатылады.
3. Бүгінгі таңда жер салығын төлеуден босатылады:
бірыңғай жер салығын төлеушілер, шаруа қожалықтарына арналған арнайы салық
режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер учаскелері бойынша;
мемлекеттік мекемелер;
салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асырылатын жер
қойнауын пайдаланушылар;
уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген адамдар,
мүгедектер, сондай-ақ бала кезінен мүгедектің ата-анасының біреуі:
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен ғимараттар алып
жатқан жер учаскелері бойынша;
үй маңындағы жер учаскелері бойынша;
жеке үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бау-бақша шаруашылығы үшін берілген
және құрылыс алып жатқан жерлерді қоса алғанда, саяжай құрылысына арналған
жер учаскелері бойынша;
• гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
6) тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы кұрылыстар мен
ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскелері
бойынша:
• "Ардақты ана" атағына ие болған аналар;
• "Алтын алқа" алқасымен наградталған көп балалы аналар;
діни бірлестіктер.
Осында 2), 4), 7)-де аталған салық төлеушілер жер учаскелерін
пайдалануға немесе жалға берсе, онда салық төлеуден босатылмайды.
Жекелеген жағдайларда жер салығын төлеушілер болып табылады:
• жер учаскелерін иелену немесе пайдалану құқығын растайтын құжаттарда
немесе тараптардың келісімінде өзгеше көзделмесе, пайлық инвестициялық қор
активтерінің құрамына жер учаскесін қоспағанда, бірнеше тұлғаның ортақ
меншігіндегі (пайдалануындағы) жер учаскесі бойынша осы тұлғалардың
әрқайсысы;
• пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін
жер учаскесі бойынша осы пайлық инвестициялық қордың
басқарушы компаниясы жер салығын;
• жер учаскесіне құқықты куәландыратын құжаттар болмаған
жағдайда, пайдаланушыны жер учаскесіне қатысты жер
салығын төлеуші ретінде тану үшін осыңдай учаскені оның
нақты иеленуі және пайдалануы негіз болып табылады;
• лизинг алушы қаржы лизингі шартына сәйкес жылжымайтын мүлік
объектісімен бірге қаржы лизингіне берілген жер учаскесі бойынша.
Жер салығында жер учаскесі (жер учаскесіне ортақ үлестік меншік
кезінде - жер үлесі) - салық салу объектісі ретінде қарастырылады.
Мына төменде аталғандар салық салу объектісіне жатпайды:
1) елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері, бұған:
алаңдар, көшелер, өткелдер, жолдар, жағалаулар;
парктер, скверлер, бульварлар;
су қоймалары, жағажайлар;
зираттар;
халықтын мұқтаждарын қанағаттандыруға арналган өзге де объектілер (су
құбырлары, жылу құбырлары, тазарту құрылғылары және басқа да ортақ
пайдаланылатын инженерлік жүйелер) алып жатқан және соларға арналған
жерлер.
2) ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып
жатқан жер учаскелері, мұнда:
жер алаптары, көлік жүріп ететін тарамдар;
жол салымдары, жасанды құрылыстар, жол бойындағы резервтер мен өзге де жол
қызметін көрсету жөніндегі құрылыстар;
жол қызметінің қызметтік және тұрғын үй-жайлары;
қардан қорғау екпелері мен жасыл желектер орналасқан жерлер.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған
объектілер орналасқан жер учаскелері.
белгіленген тәртіппен инвестициялық жобаны іске асыру үшін иемденіп алынған
және пайдаланылатын жер учаскелері.
Жекелеген жағдайларда салық салу объектісін анықтау тәртібі:
Темір жол көлігі ұйымдары үшін салық салу объектісіне: темір жолдар,
оқшаулау белдеулері, темір жол станциялары, вокзалдар орналасқан жер
учаскелерін коса алғанда, заңдарда белгіленген тәртіппен темір жол көлігі
ұйымдарының объектілеріне берілген жер учаскелері жатады.
Энергетика және электрлендіру жүйесі ұйымдары үшін салық салу объектісіне:
электр беру желілері мен кіші станциялар тіректері алып жатқан жер
учаскелерін қоса алғанда, балансында электр беру желілері бар осы ұйымдарға
заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері жатады.
Мұнай мен газ өндіруді, тасымалдауды жүзеге асыратын ұйымдар үшін салық
салу объектісі болып: мұнай құбырлары, газ құбырлары алып жатқан жер
учаскелерін коса алғанда, балансында мұнай құбырлары, газ құбырлары бар,
осы ұйымдарға заңдарда белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері
табылады.
Байланыс ұйымдары үшін салық салу объектісі болып: байланыс желілерінің
тіректері алып жатқан жер учаскелерін қоса алғанда, балансында
радиорелелік, әуе, кабельдік байланыс желілері бар осы ұйымдарға заңдарда
белгіленген тәртіппен берілген жер учаскелері табылады.
Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы — салық базасы болып
табылады.
2.2 Ауылшаруашылық жерлерге салынатын салық ставкалары
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге салынатын жер салығының базалық
ставкалары 1 гектарға есептеліп белгіленеді және топырақтың сапасы бойынша
сараланады.
Жазық аумақтардың далалық және қуаң далалық аймақтарының кәдімгі және
оңтүстік қара топырақты, күңгірт-сарғылт және сарғылт топырақты, сондай-ақ
тау бөктеріндегі аумақтардың күңгірт сұр (сұр-коңыр), сарғылт (қоңыр)
топырақты және тау бөктерінің қара топырақты жерлеріне бонитет балына
барабар түріндегісі 1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары
Бонитет балы Базалық салық Бонитет балы Базалық салық
ставкасы(теңге) ставкасы(теңге)
1 2 3 4
1 0,48 51 43,42
2 0,67 52 44,49
3 0,87 53 45,55
4 1,06 54 46,65
5 1,25 55 47,71
6 1,45 56 48,77
7 1,68 57 49,83
8 1,93 58 50,95
9 2,16 59 52,01
10 2,41 60 53,07
11 2,89 61 57,90
12 3,09 62 60,63
13 3,28 63 63,26
14 3,47 64 65,95
15 3,67 65 68,61
16 3,86 66 71,31
17 4,09 67 73,96
18 4,34 68 76,66
19 4,57 69 79,32
20 4,82 70 82,02
21 5,31 71 86,85
22 5,79 72 89,55
23 6,27 73 92,19
24 6,75 74 94,89
25 7,24 75 97,56
26 7,72 76 100,26
27 8,20 77 102,91
28 8,68 78 105,61
29 9,17 79 108,27
30 9,65 80 110,97
31 14,47 81 115,80
32 15,54 82 119,02
33 16,59 83 122,21
34 18,08 84 125,45
35 18,76 85 128,67
36 19,82 86 131,86
37 20,88 87 135,10
38 22,00 88 138,32
39 23,06 89 141,51
40 24,12 90 144,75
41 28,95 91 149,57
42 30,01 92 154,40
43 31,07 93 159,22
44 32,17 94 164,05
45 33,25 95 168,87
46 34,29 96 173,70
47 35,36 97 178,52
48 36,48 98 183,35
49 37,54 99 188,17
50 38,60 100 193,00
100-ден жоғары 202,65
Шөлейтті, шөлді және тау бөктеріндегі шөлді аумақтардың ашық-сарғылт,
құба, сұр-құба, ашық және кәдімгі сұр топырақты, сондай-ақ таулы
аумақтардың таулы-далалық, таулы-шалғынды-далалық және таулы альпілік және
субальпілік топырақты жерлеріне бонитет балына барабар түріндегісі 2-
кестеде көрсетілген.
2-кесте. Жер салығының базалык салық ставкалары
Бонитет балы Базалық салық Бонитет балы Базалық салық
ставкасы(теңге) ставкасы(теңге)
1 2 3 4
1 0,48 51 19,78
2 0,54 52 20,26
3 0,58 53 20,75
4 0,62 54 21,23
5 0,67 55 21,71
6 0,73 56 22,19
7 0,77 57 22,68
8 0,81 58 23,16
9 0,87 59 23,64
10 0,96 60 24,12
11 1,45 61 24,61
12 1,83 62 25,28
13 2,22 63 25,82
14 2,55 64 26,44
15 2,93 65 27,02
16 3,32 66 27,64
17 3,71 67 28,22
18 4,05 68 28,85
19 4,44 69 29,49
20 4,82 70 30,07
21 5,31 71 30,69
22 5,79 72 31,27
23 6,27 73 31,88
24 6,75 74 32,46
25 7,24 75 33,09
26 7,72 76 33,68
27 8,20 77 34,31
28 8,68 78 34,93
29 9,17 79 35,51
30 9,65 80 36,15
31 10,13 81 36,71
32 10,61 82 37,34
33 11,09 83 37,92
34 11,58 84 38,56
35 12,06 85 39,18
36 12,54 86 39,76
37 13,03 87 40,38
38 13,51 88 40,95
39 13,99 89 41,59
40 14,47 90 42,17
41 14,96 91 42,18
42 15,44 92 43,39
43 15,92 93 44,00
44 16,40 94 44,62
45 16,89 95 45,20
46 17,37 96 45,84
47 17,85 97 46,38
48 18,33 98 47,03
49 18,82 99 47,61
50 19,30 100 48,25
100-ден жоғары 50,18
Жеке тұлғаларға берілген ауыл шаруашылық максатындағы жерлерге
салынатын базалық салық ставкалары.
Жеке тұлғаларға өзіндік (қосалқы) үй шаруашылығын, бағбандық және
саяжай құрылысын жүргізу үшін қора-қопсы салынған жерді қоса алғанда,
берілген ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге, базалық салық ставкалары
мынадай мөлшерлерде белгіленеді:
көлемі 0,50 гектарға дейін қоса алғанда - 0,01 гектар үшін 20 теңге;
көлемі 0,50 гектардан асатын алаңға - 0,01 гектар үшін 100 теңге.
Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін пайдаланылатын ауыл шаруашылық
мақсаттарына арналмаган жерлерге салынатын салық ставкалары.
Елді мекендердің, өнеркәсіптің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың
орман және су қорларының құрамына кіретін, ауыл шаруашылық мақсаттарына
пайдаланылатын жер учаскелеріне түзетілген базалық салық ставкаларының
талаптары ескеріле отырып, 1 және 2 кестеде белгіленген базалық ставкалар
бойынша салық салынады.
3-кесте. Елді мекендердің (үй іргесіндегі жер учаскелерін коспағанда)
жерлеріне салынатын базалык салық ставкалары алаңның
бір шаршы метріне шаққандағы мөлшері
Елді мекеннің Тұрғын үй қоры, соның ішінде Тұрғын үй қоры,
түрі оның іргесіндегі құрылыстар менішінде оның іргесіндегі
ғимараттар алып жатқан жерді құрылыстар мен
қоспағанда, елді мекендердің ғимараттар алып жатқан
жерлеріне салынатын салықтын жерлерге салынатын
базалық ставкалары (теңге) салықтын базалық
ставкалары (теңге)
1 2 3
Қалалар:
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавловск 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы
Облыстық маңызы 6,75 0,39
бар қалалар
Аудандық маңызы 5,79 0,39
бар қалалар
Ақмола облысы
Облыстық маңызы 5,79 0,39
бар қалалар
Аудандық маңызы 5,02 0,39
бар қалалар
Облыстық маңызы Облыс орталығы үшін белгіленген0,39
бар қалалар ставканың 85 пайызы
Аудандық маңызы Облыс орталығы үшін белгіленген0,39
бар қалалар ставканың 75 пайызы
Поселкелер 0,96 0,13
Селолар (ауылдар)0,48 0,09
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне салынатын базалық салық ставкалары.
Елді мекендердің тұрғын үйге қызмет көрсетуге арналған және тұрғын үй
қоры, оның ішінде ондағы құрылыстар мен ғимараттар орналаспаған жерлеріне
жататын жер учаскесінің бір бөлігі үй іргесіндегі жер учаскесі деп
есептеледі.
Үй іргесіндегі жер учаскелеріне мынадай базалық салық ставкалары
бойынша салық салынуға тиіс:
1) Астана, Алматы қалалары және облыстық маңызы бар қалалар үшін:
• көлемі 1000 шаршы метрге дейін қоса алғанда — 1 шаршы метрі үшін
0,20 теңге;
• көлемі 1000 шаршы метрден асатын алаңға - 1 шаршы метрі үшін 6,00
теңге.
Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша 1000 шаршы метрден асатын
жер учаскелеріне салық ставкалары 1 шаршы метрі үшін 6,0 теңгеден 0,20
теңгеге дейін төмендетілуі мүмкін.
2) басқа елді мекендер үшін:
көлемі 5000 шаршы метрге дейін қоса ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz